d. Phản ứng đime và trime hóa

2. Phản ứng thế bằng ion kim loại



CH ≡ CH + 2 AgNO3 + 2 NH 3 → Ag − C ≡ C − Ag ↓

Bạc axetilua

Kết tủa vàng nhạt



Nhận xét

Chỉ có ank-1-in mới tham gia phản ứng thế bằng ion kim loại.



Phương trình tổng quát

R─C≡CH + AgNO3 +NH3



R−C≡CAg+ NH4NO3



Trừ C2H2

VD:

CH≡C−CH3 + AgNO3 + NH3

CH3─C≡C−CH3 + AgNO3 + NH3



AgC≡C─CH3 + NH4NO3



+2 NH4NO3



Đây là phản ứng dùng để nhận biết các

ank-1-in với với anken và các ankin khác.



BÀI TẬP

Nhận biết các hợp chất sau bằng phương pháp hóa học: CH4, CH2=CH2,



CH ≡ CH + 2 AgNO3 + 2 NH 3 → Ag − C ≡ C − Ag ↓

CH2=CH2 + Br2



CH2Br-CH2Br



+2 NH4NO3



3. Phản ứng oxi hóa

a. Phản ứng oxi hóa hoàn toàn

 



CnH2n-2 +



O2



n



Nhận xét

VD: C3H4 + O2



CO2 +



CO>2



n



n H2O



H2 O



4



3CO2 + 2H2O



2 C2H2 + O25



4CO2 + 2H2O



(n – 1)



CnH2n-2



b. Phản ứng oxi hóa không hoàn toàn

Ankin cũng giống như anken và ankađien cũng có khả năng làm mất màu thuốc tím.



IV. Điều chế

1. Trong phòng thí nghiệm

Canxi cacbua tác dụng với nước

CaC + 2H O → C H ↑ + Ca(OH)

2

2

2 2

2



Khí đá



2. Trong công nghiệp

o

1500 C



2CH4



Làm lạnh nhanh



C2H2 + 3H2



V. Ứng dụng

1. Làm nhiên liệu

Khi cháy axetilen tỏa nhiều nhiệt nên được dùng trong đèn xì oxi – axetilen để hàn cắt kim

loại.



2. Làm nguyên liệu



Tơ sợi tổng hợp.

Tổng hợp các chất hữu cơ khác:

anđehit, axit, este.

Đèn xì để hàn cắt kim loại.



Nguyên liệu sản xuất chất dẻo PVC.



Củng cố

Câu 1: Trong các chất sau đây, chất nào thuộc loại hợp chất ankin?



A.

B.

C.

D.

 



CH3CHCH2

CH3CCH

CH3CH3

CH2CH2



Câu 2: Số đồng phân ankin của C5H8 là:



A.

B.

C.

D.



2

3

4

5



Câu 3. Chất dưới đây có tên gọi là gì?

CH3− CH−C≡CH

C2H5

A. 2-etylbut-3-in

B. 3-metylpent-1-in

C. 3-metylpent-4-in

D. 3-etylbut-1-in



Câu 4. Cho CH≡C−CH3 tác dụng với H2 (xúc tác Pd/PbCO3)

sản phẩm thu được là gì?



•A.  CH2CCH3

B.



CH2CCH2



C.



CH3CH2CH3



D.



CHCCH3