Thực hành hoá hữu cơ - 95 -
Chương IV.
HIDROCACBON THƠM
I. PHẢN ỨNG OXI HÓA BENZEN VÀ TOLUEN Hóa chất
Benzen tinh khiết, toluen, dung dòch KMnO
4
5, dung dòch H
2
SO
4
2N.
Cách tiến hành
Cho vào hai ống nghiệm, mỗi ống 1ml dung dòch KMnO
4
5 và 1ml dung dòch H
2
SO
4
2N. Cho tiếp vào ống thứ nhất 0.5ml benzen, ống thứ hai 0.5ml toluen. Cả hai ống nghiệm được đậy nút có ống thủy tinh thẳng đứng.
Lắc nhẹ và đun nóng cả hai ống nghiệm trên nồi nước. Quan sát hiện tượng màu, kết tủa xảy ra trong cả hai ống nghiệm.
II. PHẢN ỨNG BROM HÓA BENZEN VÀ TOLUEN
Hóa chất
Benzen tinh khiết, dung dòch brom trong cacbon tetraclorua tỉ lệ 1:5 theo thể tích, bột sắt.
Cách tiến hành a
Lấy hai ống nghiệm khô, cho 1ml benzen vào ống thứ nhất và 1ml toluen vào ống thứ hai. Cho tiếp vào mỗi ống 1ml brom rồi lắc đều.
Chia dung dòch trong mỗi ống thành hai phần bằng nhau. Phần thứ nhất được đặt lên giá. Phần thứ hai đun nóng đến sôi nhẹ nên đậy ống nghiệm
bằng nút có lắp ống thủy tinh thẳng đứng trên nồi nước rồi đặt vào giá. Quan sát và so sánh màu dung dòch của phần thứ nhất và phần thứ hai của
từng hidrocacbon.
b Cho một nhúm bột sắt bằng hạt đậu xanh, 1ml benzen và 1ml dung
dòch brom vào ống nghiệm khô. Lắc nhẹ và đun nóng hỗn hợp đến sôi nhẹ trên nồi nước. Khi hỗn hợp đang sôi đưa mảnh giấy quỳ xanh tẩm ướt vào
miệng ống nghiệm. Quan sát sự biến đổi màu của dung dòch và màu của mảnh giấy quỳ.
Phạm Văn Tất - Nguyễn Quốc Tuấn Khoa Hoá Học
Thực hành hoá hữu cơ - 96 -
III. PHẢN ỨNG NITRO HÓA BENZEN
Hóa chất
Benzen, acid sunfuric d= 1.84gml, acid nitric d= 1.4gml.
Dụng cụ
Cốc thủy tinh 50ml.
Cách tiến hành
Rót từ tư ø 2ml acid sunfuric vào ống nghiệm hoặc bình cầu nhỏ đã chứa sẵn 1.5ml acid nitric và làm lạnh trong chậu nước. Nhỏ từ từ 1ml benzen vào
hỗn hợp acid đồng thời lắc mạnh ống nghiệm trong chậu nước. Sau khi đã lắc liên tục hỗn hợp trong vòng 6 ÷ 10 phút rót từ tư ø hỗn hợp vào cốc chứa
20 ÷ 30ml nước lạnh. Dùng đũa thủy tinh khuấy đều hỗn hợp, sau đó để yên. Quan sát quá trình phân lớp của hỗn hợp. Nhận xét màu và mùi thơm
đặc trưng mùi hạnh nhân của lớp chất hữu cơ ở dưới có chứa nitrobenzen.
IV. PHẢN ỨNG SUNFO HÓA BENZEN VÀ TOLUEN
Hóa
chất
Benzen, toluen, acid sunfuric đặc d=1.84gml.
Dụng cụ
Ống nghiệm có nút lắp với ống thủy tinh thẳng, cốc thủy tinh 50ml.
Cách tiến hành
Cho 0.5ml benzen vào ống nghiệm thứ nhất, 0.5ml toluen vào ống nghiệm thứ hai. Cho tiếp vào mỗi ống 2ml acid sunfuric. Cả hai ống nghiệm
được đậy bằng nút có ống thủy tinh thẳng đứng và đun nóng trên nồi nước sôi, đồng thời lắc đều. Theo dõi quá trình hòa tan dần các chất trong hỗn
hợp. Tiếp tục đun nóng đến khi được hỗn hợp đồng nhất. Để nguội. Từng
Phạm Văn Tất - Nguyễn Quốc Tuấn Khoa Hoá Học
Thực hành hoá hữu cơ - 97 -
hỗn hợp được rót vào một cốc riêng chứa sẵn 20ml nước. Nhận xét khả năng hòa tan của hỗn hợp phản ứng trong nước.
V. PHẢN ỨNG NITRO HÓA NAPHTALEN