Vai trò của vốn. Những đặc trng cơ bản của vốn.

Tóm lại, vốn là một phạm trù đợc xem xét, ®¸nh gi¸ theo nhiỊu quan niƯm, víi nhiỊu mơc ®Ých khác nhau. Do đó, khó có thể đa ta một định nghĩa về vốn
thoả mãn tất cả các yêu cầu, các quan niệm đa dạng. Song hiểu một cách khái quát, ta có thể coi:
Vốn kinh doanh là toàn bộ những giá trị ứng ra ban đầu hay các giá trị tích luỹ đợc cho các quá trình sản xuất tiếp theo của doanh nghiệp.

2. Vai trò của vốn.

Vốn là điều kiện không thể thiếu đợc để thành lập một doanh nghiệp và tiến hành các hoạt động sản xuất kinh doanh.
Để doanh nghiệp đợc phép thành lập bao giờ chủ doanh nghiệp cũng phải đầu t một số vốn nhất định không nhỏ hơn mức vốn pháp định, là mức vốn tối thiểu
mà pháp luật quy định đối với mỗi ngành nghề. Trong quá trình sản xuất kinh doanh, vốn đóng vai trò đảm bảo cho hoạt động
của doanh nghiệp đợc tiến hành thuận lợi theo mục đích đã định. Nó là một trong bốn yếu tố đầu vào cơ bản của sản xuất. Quá trình sản xuất kinh doanh của doanh
nghiệp đợc đảm bảo khi hội đủ các yếu tố: vốn, lao động, tài nguyên và kỹ thuật
công nghệ. Nhng xét cho cùng thì điều kiện đầu tiên và quyết định là vốn khi có vốn, doanh nghiệp có thể sử dụng để thuê lao động, mua tài nguyên và công nghệ.
Vì thế, vốn đợc coi là yếu tố quan trọng hàng đầu, là điều kiện không thể thiếu để tiến hành sản xuất, tái sản xuất và mở rộng sản xuất kinh doanh.
Vai trò của vốn chỉ có thể đợc phát huy trên cơ sở thực hiện các chức năng tài chính, thực hiện yêu cầu của cơ quan hạch toán kinh doanh. Điều đó có nghĩa là
thực hành tiết kiệm, hiệu quả, trên cơ sở tự chủ về tài chính, doanh nghiệp phải sử
dụng hợp lý, đúng mức vốn bỏ ra, phải làm sao với số vốn nhất định có thể thực hiện đợc nhiều việc nhất.
Để khẳng định vai trò của vốn, Các Mác đã nói T bản đứng vị trí hàng đầu vì t bản là tơng lai.
Website: http:www.docs.vn Email : lienhedocs.vn Tel : 0918.775.368

3. Những đặc trng cơ bản của vốn.

Vốn là đại diện cho một lợng giá trị tài sản: điều đó có nghĩa là vốn đợc biểu hiện bằng giá trị của các tài sản hữu hình và vô hình nh: Nhà xởng, máy móc,
thiết bị, đất đai, bằng phát minh, sáng chế,....Do đó một lợng tiền phát hành đã thoát ly khỏi giá trị thực của hàng hoá để đa vào đầu t, những khoản nợ mà không
có khả năng thanh toán thì không đợc coi là vốn. Vốn luôn vận động để sinh lời: Vốn đợc biểu hiện bằng tiền, nhng tiền chỉ là
dạng tiềm năng của vốn, để trở thành vốn thì đồng tiền phải đợc đa vào hoạt động kinh doanh để sinh lời. Trong quá trình hoạt động, vốn có thể thay đổi hình thái
biểu hiện những điểm xuất phát và điểm cuối cùng của vòng tuần hoàn phải là giá
trị là tiền. Đồng vốn đến điểm xuất phát mới với giá trị lớn hơn. Đó cũng là nguyên tắc đầu t, sử dụng, bảo toàn và phát triển vốn. Nói một cách khác, vón
kinh doanh trong quá trình tuần hoàn luôn có ở mọi giai đoạn của quá trình tái sản xuất và thờng xuyên chuyển từ dạng này sang dạng khác. Các giai đoạn này
đợc lạp đi lặp lại theo một chu kỳ, mà sau mỗi chu kỳ vốn kinh doanh đợc đầu t nhiều hơn. Chính yếu tố này đã tạo ra sự phát triển của các doanh nghiệp theo quy
luật tái sản xuất mở rộng. - Trong quá trình vận động vốn không tách rời chủ sở hữu: Trong nền kinh tế
thị trờng không thể có một đồng vốn vô chủ. Nếu tách rời thì đó là những đồng vốn lãng phí, không hiệu quả. Ngợc lại, chỉ có xác định rõ chủ sở hữu thì đồng
vốn mới đợc sử dụng tiết kiệm và có hiệu quả. Cần phải phân biệt rõ quyền sở hữu
và quyền sử dụng vốn, đó là hai quyền năng khác nhau.Tuỳ theo hình thức đầu t mà ngời có quyền sở hữu và ngời có quyền s dụng đồng nhất hoặc riêng rẽ. Song
dù trong trờng hợp nào thì ngời sở hữu vốn vẫn đợc quyền u tiên đảm bảo quyền lợi và đợc tôn trọng quyền sở hữu của mình. Đây là một nguyên tác để huy động
và quản lý vốn. - Vốn phải đợc tập trung tích tụ đến một lợng nhất định mới có thể phát huy
tác dụng: Để tiến hành hoạt động và mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh vốn phải đợc tích tụ thành khoản lớn. Do đó doanh nghiệp không chỉ khai thác tiềm
Website: http:www.docs.vn Email : lienhedocs.vn Tel : 0918.775.368
năng về vốn trong doanh nghiệp mà còn phải tìm cách huy động, thu hút nguồn vốn từ bên ngoài nh: góp vốn liên doanh, liên kết, phát hành cổ phiếu, trái phiếu,
vay nợ,..... - Vốn có giá trị về mặt thời gian. Trong điều kiện kinh tế thị trờng cần phải
xem xét yếu tố thời gian của đồng vốn vì nó ảnh hởng đến sự biến động giá cả thị trờng, lạm phát,... nên sức mua của đồng tiền ở mỗi thời kỳ là khác nhau.
- Vốn là loại hàng hoá đặc biệt. Những ngời sẵn có vốn có thể đa vào thị tr- ờng, ngời cần vốn thì vay. Nghĩa là ngời đi vay đợc quyền sử dụng vốn của ngời
cho vay. Ngời đi vay phải trả một khoản tiền cho ngời cho vay. Đây là một khoản chi phí sử dụng vốn mà ngời đi vay phải trả cho ngời cho vay, hay nói một cách
khác chính là giá của quyền sử dụng vốn. Khác với các loại hàng hoà thông thờng khác, hàng hoá vốn khi bán đi sẽ không mất quyền sở hữu mà chỉ mất quyền
sử dụng trong một thời gian nhất định. Việc mua bán này diễn ra trên thị trờng tài chính, giá mua bán tuân theo quan hệ cung cầu về vốn trên thị trờng.
- Trong nền kinh tế thị trờng, vốn không chỉ đợc biểu hiện bằng tiền của những tài sản hữu hình mà nó còn biểu hiện giá trị của những tài sản vô hình nh:
Vị trí địa lý kinh doanh, nhãn hiệu, bản quyền, phát minh sáng chế, bí quyết công
nghệ... Cùng với sự phát triển của kinh tế thị trờng thì khoa học, kỹ thuật, công nghệ cũng phát triển mạnh mẽ. Điều này làm cho tài sản vô hình ngày càng đa
dạng phong phú, đóng góp một phần không nhỏ trong việc tạo ra khả năng sinh lời của doanh nghiệp.
Từ những đặc trng này cho phép ta phân biệt giữa tiền và vốn: giữa một số quỹ tiền tệ khác trong doanh nghiệp và vốn. Vốn kinh doanh đợc sử dụng cho hoạt
động sản xuất kinh doanh tức là cho mục đích tích luỹ chứ không phải mục đích
tiêu dùng nh một số quỹ khác trong doanh nghiệp. Vốn kinh doanh đợc ứng ra cho một chu kỳ sản xuất kinh doanh và phải thu về khi chu kỳ đó két thúc. Và lại
đợc øng cho chu kú tiÕp theo. V× vËy kinh doanh không thể tiêu dùng nh một số quỹ khác trong doanh nghiƯp. MÊt vèn kinh doanh ®ång nghÜa víi nguy cơ phá
sản doanh nghiệp. Ngoài ra muốn có vốn thì phải có tiền song có tiền cha hẳn là
Website: http:www.docs.vn Email : lienhedocs.vn Tel : 0918.775.368
®· cã vèn. Tiền đợc coi là vốn phải thoả mãn những điều kiện sau:
Tiền phải đại diện cho một lợng hàng hoá nhất định, tức là phải đợc đảm bảo bằng một lợng hàng hoá nhất định có thực.
Tiền phải đợc tập trung, tích tụ thành một khoản nhất định đủ sức đầu t cho một dự án kinh doanh nào đó. Nếu tiền rải rác, không gom thành khoản thì không
làm đợc gì.
Khi đã đủ về lợng, tiền phải vận động nhằm mục đích sinh lời, cách thức, hình thái vận động của tiền phụ thuộc vào phơng thức kinh doanh. Ngoài những đặc tr-
ng cơ bản trên tiền còn có một số đặc trng nữa mang tính riêng biệt nh:
+ Là nguồn duy nhất tạo ra giá trị mới + Vừa là chủ thể quản lý vừa là đối tợng quản lý.
+ Tiềm ẩn trong mọi ngời, phụ thuộc vào t tởng, tình cảm, môi trờng,..., chỉ biểu hiện khi tham gia vào quá trình sản xuất kinh doanh.

4. Phân loại vốn trong doanh nghiÖp