Đài nguyên hay đồng rêu đới lạnh Tundra Rừng lá kim Rừng Taiga Rừng lá rộng rụng theo mùa của vùng ôn đới

hậu nóng đến vùng khí hậu lạnh. Nhìn chung, trên lục địa đã hình thành các biơme chính như hình 23.

6.1.1. Đài nguyên hay đồng rêu đới lạnh Tundra

Đồng rêu bao quanh Bắc Cực, và vành đai vòng phần Bắc của lục địa Âu - Á, Bắc Mỹ. Đây là một vùng bằng phẳng khơng có cây cối, nhiều đầm lầy giá
lạnh, băng tuyết với nhiều đụn rêu nằm rải rác. Vùng này có mùa đơng dài khắc nghiệt, mùa hè rất ngắn. Mùa sinh trưởng với nhiệt độ ấm hơn rất ngắn, dao
động từ 50 - 160 ngày phụ thuộc vào từng khu vực. Ngày rất dài, ở nhiều nơi vào giữa mùa hè, Mặt Trời không lặn liền trong một số ngày. Đất đai bị đông
cứng, số lượng lồi thực vật rất ít, chủ yếu là rêu, địa y và cỏ bông lau, phong lùn và liễu miền cực cao không quá 30 cm. Động vật đặc trưng cho vùng là
hươu tuần lộc Rangifer tarandus, hươu kéo xe R. caribou, thỏ, chó sói Bắc cực, gấu trắng Bắc cực, chim cánh cụt,... Chúng có thời gian ngủ đơng dài, nhiều
loài chim sống thành từng bầy lớn, di cư xa xuống vùng vĩ độ thấp để tránh rét mùa đông.

6.1.2. Rừng lá kim Rừng Taiga

Rừng Taiga tạo thành một vành đai tiếp giáp với vùng đồng rêu ở phía Nam, chiếm khoảng 11 lục địa kéo dài từ Bắc Mỹ sang Châu Âu. Mùa đông
cực kỳ lạnh và khắc nghiệt nhưng không bằng khu sinh học đồng rêu. Lượng mưa thấp khoảng 300 - 500 mmnăm, đất chua và có tầng thảm mục cây lá kim
bán phân huỷ dày. Vùng này có nhiều ao hồ và địa hình trũng. Thảm thực vật chủ yếu là những loài cây lá nhọn: Thơng Pinus, ở những nơi có nước là
dương liễu, bạch dương, phong; linh sam Abies; vân sam Epicea; thông rụng lá Larix. Những lồi thú lớn có hươu Canada Cervus canadesis; nai sừng tám
Alces machlis; thú ăn thịt như gấu, chó sói, cáo. Chim đinh cư khơng nhiều. Điều kiện mơi trường có ảnh hưởng rõ rệt đối với sự biến động của quần thể.
Quần thể ở đây có tập tính di cư, sự ngủ đơng hoặc dự trữ thức ăn.

6.1.3. Rừng lá rộng rụng theo mùa của vùng ôn đới

94
Loại rừng này bao phủ phía đông Bắc Mỹ, Tây Âu và phía Đơng Châu Á. Lượng mưa vừa phải 700 - 1200 mmnăm thời tiết ấm vào mùa Hè, nhưng
mùa Đông vẫn khắc nghiệt. Lá khô rụng nhiều tạo thành lớp thảm mục dày đặc, đất giàu chất hữu cơ, tầng đất dày và giàu sét ở lớp dưới.
Thành phần các loài cây tương đối đa dạng về giống và phân thành nhiều tiểu vùng. Ở Bắc Mỹ với những loài đặc trưng là thông trắng, thông đỏ
Taxaceae G, sến đỏ. Các tiểu vùng khác có nhiều lồi gỗ cứng như sồi; hồ đào, giẻ gai. Thú có nhiều như hươu, lợn lòi, chó sói, cáo, gấu, gặm nhấm. Những
lồi động vật sống trên cây cũng rất đa dạng như sóc, chuột sóc, nhiều lồi chim leo trèo gõ kiến, nhiều loài sâu bọ ăn gỗ. Chu kỳ biến động theo mùa rõ rệt.
Nhiều lồi có tập tính di cư xa, nhiều lồi ngủ đơng, đặc biệt những số lồi hoạt động ban ngày nhiều hơn hẳn số loài hoạt động vào ban đêm.

6.1.4. Hoang mạc