Hoang mạc Savan

Loại rừng này bao phủ phía đơng Bắc Mỹ, Tây Âu và phía Đơng Châu Á. Lượng mưa vừa phải 700 - 1200 mmnăm thời tiết ấm vào mùa Hè, nhưng
mùa Đông vẫn khắc nghiệt. Lá khô rụng nhiều tạo thành lớp thảm mục dày đặc, đất giàu chất hữu cơ, tầng đất dày và giàu sét ở lớp dưới.
Thành phần các loài cây tương đối đa dạng về giống và phân thành nhiều tiểu vùng. Ở Bắc Mỹ với những loài đặc trưng là thông trắng, thông đỏ
Taxaceae G, sến đỏ. Các tiểu vùng khác có nhiều lồi gỗ cứng như sồi; hồ đào, giẻ gai. Thú có nhiều như hươu, lợn lòi, chó sói, cáo, gấu, gặm nhấm. Những
lồi động vật sống trên cây cũng rất đa dạng như sóc, chuột sóc, nhiều lồi chim leo trèo gõ kiến, nhiều loài sâu bọ ăn gỗ. Chu kỳ biến động theo mùa rõ rệt.
Nhiều lồi có tập tính di cư xa, nhiều lồi ngủ đơng, đặc biệt những số lồi hoạt động ban ngày nhiều hơn hẳn số loài hoạt động vào ban đêm.

6.1.4. Hoang mạc

Là những khu sinh học có ở vùng nhiệt đới và khí hậu ơn hồ. Độ ẩm khơng khí ở hoang mạc thấp dẫn đến biên độ nhiệt độ rộng vào ban ngày. Hoang
mạc khác nhau nhiều phụ thuộc vào lượng mưa, khoảng dưới 250 mmnăm. Một số hoang mạc khơ đến nỗi khơng có một thực vật nào sống được. Ví dụ, hoang
mạc Namib ở Châu Phi; hoang mạc Atacama - Sechura ở Chilê và Pêru. Kết quả là đất rất nghèo chất hữu cơ, nhưng hàm lượng khoáng lại rất cao. Ở một số
vùng hàm lượng khoáng cao đã đạt đến mức gây độc hại. Thực vật rất nghèo, chỉ có số ít những cây thấp nhỏ, sơ xác, thỉnh thoảng có những bụi gai hay đám
cỏ thấp có bộ rễ ăn sâu để hút nước, song thân cây lại thấp khoảng 20 cm. Lá cây rất nhỏ và gần như biến thành gai nhọn, song có những cây mọng nước. Số
lồi động vật ít, động vật có xương sống cỡ lớn như lạc đà một bướu, linh dương, báo, sư tử, song các loài gặm nhấm trong đất lại rất phong phú. Hầu hết
các loài chim là chim chạy. Trong số sâu bọ cánh cứng họ Tenebrionidae chiếm ưu thế những loài đặc trưng của sa mạc. Sự thích nghi của động vật với đời sống
hoang mạc rất rõ rệt biều hiện ở những đặc điểm chống khơ, nóng. Ngồi ra có hiện tượng di cư theo mùa, ngủ đông và thường ngủ hè hay có dự trữ thức ăn,
sinh sản đồng loạt vào những thời kỳ có độ ẩm cao.
95

6.1.5. Savan

Sự chuyển từ hoang mạc sang savan có sự chuyển tiếp gọi là bán hoang mạc. Đó là vùng có thảm thực vật thưa thớt. Savan chia ra:
- Thảo nguyên vùng ôn đới, phân bố ở phía Bắc vùng hoang mạc Ở đây mùa hè nóng và dài, mùa đơng ít lạnh, ít tuyết. Lượng mưa dao
động từ 350 - 500 mm nên mùa hè thường bị hạn. Những thảo nguyên rộng lớn tập trung ở nội địa Âu - Á; Bắc và Nam Mỹ và Châu Đại Dương. Thảm thực vật
thảo nguyên chủ yếu là cỏ thấp, ưa khô chiếm ưu thế. Đất thảo nguyên rất tốt, màu đen hoặc nâu, giàu mùn và muối khống. Ở đây có nhiều loài động vật ăn
thực vật chạy nhanh như bò bisơng; ngựa hoang Equus caballus; lừa, sóc Ratufa spp., chó sói đồng cỏ Canis latrans, chó đồng cỏ Cynomys, chuột
Microtus, chuột nhảy Dipodonys. Tính chất sống theo đàn, vận chuyển nhanh, bay giỏi, ngủ đông, ngủ hè, dự trữ thức ăn là những đặc điểm của động
vật thảo nguyên.
- Thảo nguyên và sa van nhiệt đới Sa van đới nóng có đặc điểm là mưa ít, mùa mưa rất ngắn, còn mùa khơ
thì dài. Về mùa khơ hầu hết cây cối đều rụng lá do thiếu nước, cỏ cũng bị khô cằn. Biom này phân bố thành những vùng rộng lớn ở Trung và Đông Phi, vùng
Nam Mỹ và Châu Đại Dương. Ở sa van Châu Phi có một lồi cây đặc biệt, cây Bao báp Adansonia có thân rất to chu vi rộng tới 45cm, cao khoảng 18 - 25m,
đường kính từ 8 - 10m, ngồi ra còn có những cây keo Acacia tán phẳng, có gai, những cây thuộc họ Đậu. Trên sa van rộng lớn có nhiều loài động vật ăn
thực vật sống theo đàn như Sơn dương Capricornis sumatraensis, Ngựa vằn, Hươi cao cổ, Tê giác Rhinocerotidae,... Chúng thích nghi với sự vận chuyển
trên đồng cỏ hoang vu. Có những lồi thú ăn thịt thích nghi với sự chạy nhanh để săn bắt thú ăn cỏ như Sư tử, Báo Panthera pardus,... Có những loài chim
chạy như Đà điều. Sâu bọ chiếm ưu thế là Kiến mồi, Cào cào, Châu chấu.
Ở Việt Nam, san van rải rác khắp nơi, đôi khi ở giữa khu rừng rậm. Miền Đơng Nam Bộ có nhiều rừng cỏ cao mọc, các tỉnh miền núi phía Bắc có nhiều
rừng cỏ cao và chiếm ưu thế là cỏ tranh. Sa van khơ có nhiều ở tỉnh Ninh Thuận và Bình Thuận.
96

6.1.6. Rừng mưa nhiệt đới