III. Bố cục hình ảnh trong khi quay

- Trong khi quay ngời nhân vật việc bố trí hình ảnh trên khuôn hình sao cho

các nhân vật ở trạng thái tự nhiên tránh xắp xếp những nhân vật đều nhìn về một

phía của camera hoặc một hàng ngang.

4. Bố cục hình ảnh Panning

- Khi thực hiện panning một vật thể đang di động (VD: panning thực hiện

quay vận động viên phi ngựa, lớt ván ... nên chừa một khoảng chống ở phía trớc chủ

thể quay để tránh cho ngời xem một cảm giác nhân vật bị nhẩy ra khuôn hình.

5. Bố cục trọng tâm khuôn hình

- Để cho ngời xem xác định đợc nhân vật chính trong bộ phim muốn đề cập

phải đa ống ngắm của camera luôn bám theo trong đặc điểm chính và chỉ đa vào

khuôn hình những yếu tố và hình ảnh có liên quan đến bộ phim.

Việc bố cục này là quan trọng trong việc quay phim truyền hình nhiều tập.



6. Luật bố cục tạo chiều sâu

- Luật đờng chéo : Những đờng nét chính trong khuôn hình đợc tạo thành những

đờng chéo.

Vi dụ: Toàn cảnh chiếc cầu, con đờng tạo thành đờng chéo từ bên phải sang bên

trái khuôn hình hoặc ngợc lại.

- Luật xa gần: Đờng nét chính hội tụ ở phía trên hoặc phía dới màn hình, chúng ta

có thể quan sát đợc chi tiết những vật thể ở gần và nhìn thấy những vật trể ở rất

xa trong cảnh trí.

Ví dụ: Toàn cảnh dòng sông, phía trớc ( mép dới khuôn hình ) là mặt nớc còn phía

sau (mép trên khuôn hình) là cuối dòng sông ở rất xa.

- Luật tiền cảnh hậu cảnh: Tạo ra hình ảnh có chiều sâu bằng cách sử dụng nhiều

lớp cảnh trong khuôn hình.

70



Ví dụ: Toàn cảnh làng quê, tiền cảnh là vòm cong của cổ làng ở giữa là hồ nớc có

những chiếc thuyền nhỏ và phía xa là làng quê.

- Sử dụng ánh sáng ngợc để tạo hiệu quả chiều sâu.

7. Bố cục những di động

- Di động ngang

- Di động đứng

- Di động chéo

- Di động cong

- Di động tròn

- Di động qua lại

- Di động bất thờng



MT S KINH NGHIM TRONG CễNG TC T CHC SN XUT



Chc nng:

T chc sn xut l cụng vic ca mt hay mt nhúm ngi nm trong

nhõn s thc hin chng trỡnh trc tip. Cụng vic ca T chc sn xut l

phi hp vi o din hoc Tng o din chng trỡnh lờn k hoch thc hin

chng trỡnh, tin hnh sn xut chng trỡnh theo phõn cụng, theo dừi v c

thỳc tin thc hin cụng vic, phi hp vi cỏc b phn liờn quan chng

trỡnh t kch bn tr thnh chng trỡnh truyn hỡnh.

Quy trỡnh: 7 bc t chc chng trỡnh.

Bc 1: Lp nhúm nhõn s:

Nhõn s ca mt chng trỡnh truyn hỡnh trc tip c thnh lp 2

cỏch:

Cỏch 1. y ngay t ln u tiờn

71



Cỏch 2. Thnh lp nhúm ht nhõn gm TCSX, nhúm kch bn, v mt s

nhúm ct cỏt ban u sau ú nhõn s c b sung phự hp vi ũi hi ca

cụng vic.

Thụng thng mt chng trỡnh truyn hỡnh trc tip cú im cu thỡ nhõn

s im cu chớnh khi biờn tp ớt nht bao gm 15 ngi:

Tng o din hoc o din, t chc sn xut (kiờm tr lý tng o din), tr lý

t chc sn xut (kiờm tr lý o din hỡnh), ch nhim, trng nhúm kch bn,

kch bn, trng nhúm phúng s, 2 nhõn s thc hin phúng s khỏc, liờn lc

im cu, tr lý o din ti trng quay, dn chng trỡnh, 3 hoc 4 tr lý khỏc.

Ngoi ra cũn cú o din hỡnh, cỏc quay phim, t k thut, tng khng ch, o

din phỏt súng, m thut, nhõn viờn vn phũng... Cỏc nhõn s ca khi biờn tp

lm vic di s ch o ca Tng o din v c s phõn cụng, giỏm sỏt

ca TCSX.

Bc 2. Lờn k hoch

Song song vi vic lp nhúm nhõn s, T chc sn xut phi lờn k hoch

thc hin cụng vic. K hoch ny sau ú phi c thụng bỏo ti cỏc nhõn

s trong nhúm.

Cỏc nhúm cụng vic trong k hoch bao gm:

K hoch bao gm trc, trong v sau khi truyn hỡnh trc tip:

K hoch ca nhúm Kch bn ni dung (lờn ý tng, duyt kch bn ni

dung)

K hoch ca nhúm Thc hin phúng s (lờn ý tng, t chc ghi hỡnh,

dng phúng s, duyt phúng s trc khi trc tip, sa phúng s nu

cn)

K hoch ca cụng tỏc ch nhim (lờn d toỏn, duyt d toỏn, thụng bỏo

k hoch ti chớnh cho cỏc nhúm, t ch n ngh cho cỏc nhõn s nu

thc hin chng trỡnh ni khỏc, thanh toỏn)

K hoch ca nhúm tr lý: (cỏc cuc hp phõn cụng cụng vic, mi i

biu tham d, mi nhõn vt trong chng trỡnh, mi ca s nu cn, in v

chuyn vộ mi, tham gia ghi hỡnh)

K hoch phi hp vi nhúm M thut (lờn market sõn khu, duyt market

sõn khu, lp dng sõn khu, sn xut o c, thc hin chng trỡnh khi

trc tip)

K hoch phi hp vi nhúm K thut (bn nhu cu s dng k thut theo

kch bn ni dung, lờn k hoch tp chng trỡnh vi k thut, k hoch s

dng hotline, capquang, k hoch s dng thit b trng quay hoc xe ghi

hỡnh, mỏy quay, õm thanh, ỏnh sỏng v.v...

K hoch phi hp vi Tng khng ch: k hoch thụng cu vi Tng

khng ch, nhng phn vic TKCh thc hin khi truyn hỡnh trc tip: vd

bng ch u cui, chy ch trong chng trỡnh, ghi bng chng trỡnh

v.v...)

72



 K hoch phi hp vi Ban Th ký Biờn tp v phũng o din phỏt súng

(ng ký lch trc tip, thng nht kch bn phn no o din phỏt súng

thc hin nh bng ch, qung cỏo v.v..., thng nht phng thc phi

hp vd nh tip súng bng cnh sõn khu, m ngc khi tr súng v.v...)

K hoch phi hp vi cỏc im cu (chuyn kch bn, thng nht kch

bn, chỳ ý cỏc im rỏp ni v tr cu, lờn k hoch tp cu, thụng cu,

phi hp khi thc hin chng trỡnh.

Bc 3. Hp trin khai

Cỏc k hoch ny c thng nht bng cỏc cuc hp. Thụng thng nhúm

ni dung thng cú cỏc cuc hp trc. Sau ú cú cỏc cuc hp chung vi tng

b phn phi hp trin khai.

Bc 4. Giỏm sỏt tin

Ngi T chc sn xut phi m bo cỏc cụng vic c tin hnh theo

ỳng tin , giỏm sỏt cỏc b phn thc hin, giỳp Tng o din b sung hoc

thay i nhõn s nu cn.

Bc 5. Chy chng trỡnh, tng duyt chng trỡnh

õy l phn rt quan trng khi lm chng trỡnh truyn hỡnh trc tip. Chy

th chng trỡnh phi c tin hnh mi nhõn s trong kớp lm hỡnh dung

c rừ rng cụng vic. Vit chy th chng trỡnh cũn giỳp phỏt hin ra nhng

khim khuyt, nhng hn ch theo hỡnh dung trờn giy. Sau khi th chng trỡnh

kch bn s c sa i cho phự hp.

Tng duyt thng c thc hin sau khi mi sa i t ln chy th

chng trỡnh ó c thng nht.

Vic chy th chng trỡnh lý tng nht l din ra trc khi trc tip ớt nht

2 ngy, vic tng duyt lý tng nht l c thc hin trc ớt nht 1 ngy

trc khi din ra s vic. Nu lm ngoi tri thi gian nờn trựng vi thi gian

chng trỡnh trc tip cú th hỡnh dung ỳng hiu qu v ỏnh sỏng.

Hin nay do trng quay ca i thng rt kớn chng trỡnh nờn vic chy

chng trỡnh v tng duyt thng din ra trc 1 ngy hoc ngay trong ngy

din ra chng trỡnh trc tip nờn ri ro ca chng trỡnh cng cao.

ụi khi vic chy chng trỡnh v tng duyt c dn lm 1 ln chy

chng trỡnh. iu ny ch phự hp vi nhng chng trỡnh ớt phc tp v ni

dung v cỏc phn rỏp mi.

Bc 6. Thc hin chng trỡnh trc tip ti thi im trc tip

Cụng vic chun b cho cỏc chng trỡnh trc tip l khi lng cụng vic rt

ln, chi tit v t m. Khi lm tt cỏc cụng vic chun b thỡ chng trỡnh ó thnh

cụng mt na. Mt na cũn li l khi thc hin chng trỡnh trc tip ti thi

im trc tip.

6.1/ Ngi t chc sn xut phi lờn k hoch t m cho cỏc s kin s

din ra theo ỳng cụng vic ca cỏc nhúm:

73



 Thi gian tp kt ca i biu, hng dn i biu v trớ v im nhỡn mỏy

Thi gian tp kt ca khỏn gi, cụng tỏc chun b cho khỏn gi

Thi gian tp kt ca tng nhúm nhõn vt, ca s, tr lý ún v hng dn

h ngay trc v trong khi ghi hỡnh.

Cụng vic ca ngi dn chng trỡnh.

Cụng vic tr lý dn chng trỡnh.

Cụng vic ca tr lý o din ti trng quay.

Cụng vic ca ngi liờn lc im cu.

Cụng vic ca o din hỡnh v tr lý o din hỡnh.

Cụng vic ca tr lý chun b phúng s trc tip.

Cụng vic ca cỏc tr lý khỏc.

Cụng vic phi hp vi k thut, tng khng ch, o din phỏt súng v.v...

6.2/ Ngi t chc sn xut phi m bo rng cỏc cụng vic phi theo

ỳng trỡnh t, c giỏm sỏt tt v quan trng nht l khụng c b sút

cụng vic.

(Hin nay cỏc chng trỡnh trc tip ca phũng TV Show Games c lm

kch bn chi tit trờn Excel, cú phn chun b song song vi phn ni dung

chng trỡnh. iu ú giỳp cho cỏc nhõn s trong chng trỡnh thc hin ch

ng khi thc hin chng trỡnh.

Chỳng tụi vn nhn mnh cụng ngh th hin kch bn chi tit trờn phn mm

Microsoft Excel vi cỏc u im v tớnh thi gian v th hin biu bng hn hn

phn mm Microsoft Word. Cỏc chng trỡnh trc tip ca Ban TTGTTTKT luụn

c thc hin kch bn trờn Excel. Hin nay bc u Ban Vn ngh, Ban

chuyờn cng ó thc hin theo cỏch lm kch bn ny).

6.3/ m bo liờn lc thụng sut:

Tớnh cht thc hin chng trỡnh trc tip l cú nhiu nhõn s tham gia, nhiu

u mi phi hp trong mt thi im tp trung vỡ vy cn m bo liờn lc thụng

sut trong c chng trỡnh. Liờn lc hotline vi cỏc im cu. Liờn lc bng b

m gia cỏc kớp sn xut.

6.4/ Gii quyt tt nhng phỏt sinh:

Chng trỡnh truyn hỡnh trc tip cú rt nhiu ri ro. Ngi t chc sn xut

phi rt nhanh nhn nhng cng rt bỡnh tnh khi h tr Tng o din hoc t

mỡnh gii quyt nhng phỏt sinh trong chng trỡnh. (Vớ d chng trỡnh Chỳng

ta khụng vụ cm). Mt nguyờn tc l sau khi ó thng nht vi Tng o din thỡ

mi thay i hay phỏt sinh trong kch bn phi c thụng bỏo y c kớp lm

trỏnh s t quóng trong chng trỡnh. Mt nguyờn tc khỏc l phi m bo

kch bn. Ch thay i khi thc s cn thit.

Bc 7. Rỳt kinh nghim sau khi thc hin chng trỡnh

74



õy l vic lm rt quan trng. Ngay khi lm xong chng trỡnh mi u

im cng nh nhc im, mi thnh cụng cng nh s xut cũn c nh rt

rừ nờn cn t chc hp rỳt kinh nghim ngay thc hin tt hn trong cỏc

chng trỡnh sau.





















Yờu cu: 7 yờu cu i vi ngi t chc sn xut:

Yờu cu 1. Hỡnh dung cụng vic tt

Mt trong nhng yờu cu ca ngi T chc sn xut l phi hỡnh dung tt

cụng vic. Vớ d khi phỏt phúng s thỡ kờ chuyn o c ti trng quay

hoc di chuyn v trớ dn ca ngi dn chng trỡnh nu cn tit kim

thi gian. Hoc yờu cu tỡm hỡnh nh minh ho nu cn gii thiu mt

nhõn vt vng mt v.v... Da trờn s hỡnh dung cụng vic ngi t chc

sn xut s

Yờu cu 2. Tớnh k hoch tt

Yờu cu 3. Tớnh t chc tt

Yờu cu 4. Phõn cụng ỳng ngi ỳng vic

Yờu cu 5. T m, cn thn

Yờu cu 6. Nhanh nhn, bỡnh tnh, t tin

Yờu cu 7. Khỏch quan, trung thc

Đối với việc tổ chức sản xuất chơng trình bằng 1 camera

( Máy quay phim)



Thế nào là TCSX chơng trình bằng 1 máy ? Đó là 1 công nghệ làm chơng

trình làm theo cách làm phim của điện ảnh , nhng có khác hơn với điện ảnh ở chỗ

chơng trình truyền hình là 1 tác phẩm của báo hình lên việc chuẩn bị cũng nh phơng

pháp thể hiện cũng có những đặc thù riêng khác với Điện ảnh 1 chút . Đó là cách

làm chơng trình băng 1 máy quay , ngời quay phim sẽ là ngời đi thu nhận những

hình ảnh ở hiện trờng , những hình ảnh đó phải phản ánh đợc hết nội dung yêu cầu

của CT đề ra , còn ngời biên tập lúc đó lại phải đi thu nhận những thông tin của cơ

sở mà mình đến để viêt ra lời bình . Có nhiều cách SXCT bằng 1 máy khác nhau:

- Cách làm CT bằng 1 máy có thu tiếng đồng bộ .Với cách sản xuất này ngời

ta rất quan tâm đến sự phối hợp của các thành phần trong nhóm làm phim .Đây là

cách làm chơng trình của 1 số nớc tiên tiến trên thế giới , trong cách làm này trong

1 kíp làm phim chỉ có ngời biên tập - đạo diễn quay phim và 1 ngời kỹ thật phụ

trách âm thanh . Thờng là những chơng trình này họ thu thanh trực tiếp chính vì vây

họ rất chú trọng vào công tác thu âm tại hiện trờng .

Thí dụ: Ơ VN chúng ta đã từng sản xuất phim truyện truyền hình bằng công nghệ

này . Đó là bộ phim Gió qua miền tối sáng của hãng phim truyền hình VN của

thày Khải Hng . Một đề tài về nhiễm HIV . Nhng cách này đòi hỏi tính chuyên

nghiệp rất cao của đội ngũ làm phim diễn viên hiện trờng và cái không thể

thiếu đợc là sự đồng bộ của các phơng tiện kỹ thuật kèm theo nó nh máy quay - đèn

75



- âm thanh bàn dựng .....Chính vì vậy việc sản xuất phìm truyện truyền hình

bằng 1 máy có thu tiếng trực tiếp ở VN không đợc triển khai rộng rãi nữa

Một trong nhữg ngời tiên phong làm các chơng trình có thu tiếng trực tiếp tại

hiện trờng mà đạt đợc 1 chút thành công ở Đài THVN là đạo diễn Tuấn Hiệp khi

còn làm ở tiểu ban phim của VVTV3 với những phóng sự gặp gõ các nhân vật nh

nhà văn họa sỹ nhà thơ ...Để làm đợc những chơng trình đó các đạo diễn phải

mất rất nhiều thời gian và công sức ngoài việc bình thờng nh các chơng trình khác

nh tìm đề tài lên kịch bản tổ chức sản xuất chơng trình thì ngời đạo diễn còn

phải tìm tòi các nhân vật của mình bằng cách trao đổi nhiều lần với các nhân vật

của mình để nắm đựoc những chi tiết quan trọng , những tình huống kịch tính của

nhân vật để khoét sâu khai thác những tính huống những kịch tính đó làm phong

phú hơn trong các chơng trình của mình và nhất là những sở trờng sở đoản của các

nhân vật để khi tổ chức ghi hình phát huy hết những thế mạnh của nhân vật mà chơng trình quan tâm . Đấy là cha kể đến những nhân vật không có lợi thế về khẩu âm

- Cách sản xuất chơng trình bằng 1 máy bình thờng . Đòi hỏi ngời Biên tập

hay ngời Đạo diễn phải có 1 đầu óc tổ chức thật tốt và có khoa học . Họ chính là

chủ của chơng trình , họ phải có ý tởng trớc khi đi thực hiện ( Đối với những chơng

trình ngắn : tin phómh sự ngắn ) còn đối với những chơng trình nh chuyên mục ,

phim ca nhạc , phóng sự dài , tài liệu ....họ phải lên đợc kịch bản văn học ( cho lãnh

đạo xem & duyệt cho sản xuất ), kịch bản chi tiết hoặc nh thực tế tại Đài THVN thì

họ phải bàn bạc tính toán cùng với ngời quay phim để làm sao ngời quay phim thể

hiện đợc bằng hình ảnh những ý tởng của chơng trình đề ra .Họ chịu trách nhiệm

từ nội dung đến hình thức thể hiện . Đã nói đến hình thức thể hiện có nghĩa là đã

nói đến ngôn ngữ của hình ảnh đó là âm thanh và ánh sáng .Họ phải là ngời tham

gia vào chơng trình ngay từ khi mới xuất hiện những ý tởng ban đầu đến khi đi hiện

trờng để thực hiện rồi đến khi về làm hậu kỳ và đến tận khi chơng trình đợc phát

sóng . Đó là 1 công việc vô cùng phức tạp , mất rất nhiều sức lực và tâm chí . Vậy

việc đầu tiên cần nhất đối với những ngời biên tâp , đạo diễn nói riêng và những ngời làm truyền hình nói chung là sức khỏe . Bởi vì không có sức khỏe thì không ai có

thể đảm đơng đợc 1 khối lợng công việc kinh khủng nh vậy hết ngày này sang ngày

khác . Sau đó mới là việc khả năng chuyên môn , phần này phụ thuộc vào trình độ

của từng ngời , vào việc học tập - năng khiếu - sự chịu khó trau dồi kinh nghiệm

trong những năm tháng công tác và học hỏi của các anh em đồng nghiệp đi trớc .

Điều đó không thể thiếu đợc trong mỗi ngời phóng viên của Đài THVN .

Trong chơng trình TH có rất nhiều chơng trình không có chức danh ngời tổ

chức sản xuất , mà trực tiếp ngời biên tập viên và ngời đạo diễn làm luôn nhiệm vụ

tổ chức sản xuất . Đó là những chơng trình sau :

- Chơng trình tin , phóng sự ngắn .

- Các chơng trình của Ban chuyên đề . Trừ 1 số chơng trình mới đây Ban chuyên

đề sản xuất nh .

- Phim tài liệu hay các chơng trình ca nhạc quay bằng 1 máy thì có chủ nhiệm .

Họ cũng là 1 trong những ngời tổ chức ra chơng trình truyền hình ..

76



Cũng có những chơng trình đợc sản xuất bằng 1 máy nhng rất cần có ngời tổ

chức sản xuất . Đó là những chơng trình ghi hình tọa đàm bằng 1 máy ( Vì không

có xe truyền hình lu động ) thì việc ngời Biên tập có khi chính là ngời dẫn hay

phóng viên lên hình luôn thì chính lúc đó ngời quay phim phải làm luôn công tác

của ngời đạo diễn , ngời tổ chức sản xuất ( tại hiện trờng ) . Ơ truyền hình Việt Nam

việc 1 ngời phải làm rất nhiều việc không phải là ít . Chính vì vậy sự tháo vát , sự

hiểu biết mọi mặt của các bạn là vô cùng cần thiết trong công việc hàng ngày của

các bạn sau này .

Đối vói ngời quay phim trong việc sản xuất chơng trình truyền hình bằng 1

máy , đòi hỏi phải là ngời rất am hiểu công việc của mình và của mọi ngời . anh ta

là ngời quyết định tất cả về hình ảnh . Bởi vậy anh ta không những phải hiểu biêt rất

rõ về kỹ thuật và nghệ thuật quay phim mà anh ta còn phải biêt rõ về thiết kế mỹ

thuật , về ánh sáng , thậm chí còn phải biết rõ với vai trò kỹ thuật VTR và âm thanh

nữa . Vì hiện nay ở THVN nhiều chơng trình đi sản xuất chỉ có ngời biên tập và ngời quay phim và thờng xuyên trong các chơng trình đó đều không có monituor

kiểm tra nên tất cả hình ảnh ghi đợc đều do kinh nghiệm và trình độ của ngời quay

phim mà thôi .

Đối với ngời quay phim truyền hình ( trừ quay phim truyện) khác với các

quay phim của các nơi khác ở chỗ khi ra hiện trờng ngời quay phim sẽ là ngời đối

diện với sự kiện và quyết định ghi những hình ảnh gì ở sự kiện đó bằng tất cả kinh

nghiệm của mình để phụ vụ cho chơng trình

-



-



Tóm lại : Việc tổ chức SXchơng trình truyền hình gồm những việc sau :

Nghiên cứu đề tài ,

Suy nghĩ các thể hiện đề tài đó ra nh thế nào ??? tạo ra kịch bản phù hợp.

Chọn địa điểm , thời gian để thực hiện .

Bàn bạc với các thành viên trong nhóm làm chơng trình để làm sao phát huy

đợc hết khả năng sáng tạo của từng ngời trong nhóm làm CT .

Khi đi thực hiện phải tính toán đợc hết những khả năng sảy ra , nhanh chóng

kịp thời sử lý những tình huống ngoài kịch bản mà có lợi cho chơng trình

.Luôn luôn quan sát và điều tra để ghi lại các dữ liệu quan trọng cho phần

viết lời bình

Tỉnh táo sáng suốt phát hiện , lựa chọn những chi tiết quan trọng mang nhiều

ý nghĩa cho đề tài của mình .

Quan hệ tốt với những ngời trong đòan làm phìm và tạo ấn tợng tốt với cơ sở

để mọi ngời sẽ giúp đỡ mình hoàn thành tốt công việc lúc đó và sau này .



77