Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (3.73 MB, 364 trang )
Các nghiên cúu cúa Gerlach & Smets (1995), Sachs, Tornell & Velasco (1996),
Eichengreen, Rose & Wyplosz (1996), Fratzscher (1999), Baig & Goldfajn (1999),
Goldfajn & Valdes (1997), Fratzscher (1998), Glick & Rose (1999) và Clipa &
Caraganciu (2009) đeu chỉ ra rằng tai các quoc gia mói nổi, tien t¾ có thể b% tan cơng
đầu co mặc dù m®t cu®c KHTC đang dien ra ó m®t noi nào khác. Clipa &
Caraganciu (2009) cho thay tai các nen kinh te mó nhó, đang phát triển, nhung ánh
hvóng cúa m®t cu®c KHTC khu vực và the giói thvòng đvoc lan truyen qua các
kênh nhv: kênh tài chính, kênh ngoai thvong, kênh đầu tv trực tiep, kênh kieu hoi và
kênh vi¾n tro phát triển chính thúc, đặc bi¾t kênh ngoai thvong là kênh truyen dan tác
đ®ng đen hầu het các nen kinh te the giói do phần lón các quoc gia đã tự do hóa kênh
giao d%ch này. Ozkan & Unsal (2012) đặc bi¾t nhan manh rằng quy mơ cúa tác đ®ng
lan tóa KHTC tồn cầu đen nen kinh te trong nvóc cúa các quoc gia mói nổi là do
múc đ® mó cúa thvong mai. Trong boi cỏnh Viắt Nam, dvúi tỏc đng cỳa KHTC
ton cầu 2008, kinh te vƿ mơ cúa Vi¾t Nam đã roi vào tình trang bat ổn ó múc đ® cao
trong giai đoan 2008-2011 (Ha Th% Thieu Dao & Pham Th% Tuyet Trinh, 2013), do đó
tiem ẩn nguy co KHTT là rat lón neu lý giái theo co che cúa mơ hình KHTT the h¾ thú
nhat (nen táng vƿ mơ cúa quoc gia yeu kém, dự tru ngoai hoi móng) và mơ hình KHTT
the h¾ thú ba (nguồn von ngan han nvóc ngồi ồ at đổ vào khi Vi¾t Nam gia nh¾p
WTO nĕm 2007 và HTNH yeu kém). Ěặc bi¾t, Ha Th% Thieu Dao (2013) đã chỉ ra tác
đ®ng manh me cúa KHTC tồn cầu 2008 đen kinh te vƿ mơ cúa Vi¾t Nam qua kênh
xuat khẩu là nhanh nhat, ngồi ra còn các kênh khác nhv nh¾p khẩu, kieu hoi và dòng
von vào ròng. Do đó, có thể thay ánh hvóng đáng kể cúa KHTC tồn cầu 2008 đen khá
nĕng KHTT tai Vi¾t Nam là rat lón.
Trên co só đó, lu¾n án sú dnng bien giá RFC để mơ tá tác đ®ng cúa KHTC tồn cầu
2008 đen khá nĕng KHTT tai Vi¾t Nam. Dựa trên các nghiên cúu cúa Guillén (2011),
Filardo & ctg (2010), Florackis & ctg (2014), Luchtenberg & Vu (2015), Kenourgios &
ctg (2016), lu¾n án xác đ%nh giai đoan KHTC toàn cầu 2008 dien ra từ tháng 08/2007
đen tháng 03/2009. Theo đó, bien giá RFC se nh¾n giá tr% 1 trong giai đoan xáy ra
KHTC toàn cầu 2008 và nh¾n giá tr% 0 trong nhung giai đoan khơng có khúng hống.
Lu¾n án cho rằng khi KHTC tồn cầu 2008 xáy ra đã tác đ®ng đen các bien so kinh te
vƿ mơ tai Vi¾t Nam nên bán thân chuỗi du li¾u cúa các bien so này đã chúa đựng yeu
to lan truyen khúng hống trong đó, do đó, lu¾n án khơng sú dnng các bien tvong tác
vói RFC do se phát sinh van đe đa c®ng tuyen cao.
Ngồi các bien so mói đvoc dien giái nêu trên, các bien khác đvoc lu¾n án chon để đva
vào h¾ thong cánh báo sóm KHTT tai Vi¾t Nam đeu tham kháo dựa trên các nghiên
cúu trvóc trình bày chi tiet tai Báng 3.1, sau đây là cách tính tốn chi tiet các bien so
này:
- Xuat khẩu (EX): Là phần trĕm thay đổi 12 tháng cúa tổng giá tr% xuat khẩu đvoc lay từ
IFS.
- Nh¾p khẩu (IM): Là phần trĕm thay đổi 12 tháng cúa tổng giá tr% nh¾p khẩu đvoc
lay từ IFS.
- Cung tien M2/dự tru ngoai hoi (M2RES): Là phần trĕm thay đổi 12 tháng cúa cung
tien M2/dự tru ngoai hoi. Cung tien M2 và dự tru ngoai hoi đvoc lay từ IFS, cung tien
M2 đvoc quy đổi ra đon v% tính là USD theo tỷ giá trung bình VND/USD cǜng đvoc
lay từ IFS, sau đó đem chia cho dự tru ngoai hoi.
- Dự tru ngoai hoi (RES): Là phần trĕm thay đổi 12 tháng cúa tổng dự tru ngoai hoi
đvoc lay từ IFS.
- So nhân cung tien M2 (M2): Là phần trĕm thay đổi 12 tháng cúa cung tien M2/tien co
só đvoc lay từ IFS.
- Tín dnng n®i đ%a/GDP (DCGDP): Là phần trĕm thay đổi 12 tháng cúa tín dnng n®i đ
%a thực te/GDP. Tín dnng n®i đ%a đvoc lay từ IFS đã đvoc đieu chỉnh theo lam phát
chia cho GDP, GDP là GDP thực tính theo giá so sánh (nĕm goc 1994) đvoc lay từ
Datastream cúa Thomson Reuters và tien hnh nđi suy cú so liắu GDP theo thỏng.
Viắc sỳ dnng so liắu nđi suy theo thỏng t so li¾u nĕm hay quý đã đvoc sú dnng trong
nhieu nghiên cúu trvóc nhv Kaminsky, Reinhart & Lizondo (1998); Kaminsky &
Reinhart (1999); Comelli (2013), Comelli (2016).
- Lãi suat tien gúi thực trong nvóc (RIR): Ěvoc tính theo hi¾u úng Fisher, lay lãi suat
tien gúi danh nghƿa trừ tỷ l¾ lam phát, nguồn so li¾u này lay từ IFS.
- Lãi suat cho vay/lãi suat tien gúi (LDRR): Ěvoc tính bằng cách lay lãi suat cho vay
chia cho lãi suat tien gúi. Lãi suat cho vay và lãi suat tien gúi đvoc lay từ IFS.
- Tien gúi ngân hàng (DEP): Là phần trĕm thay đổi 12 tháng cúa tổng tien gúi ngân
hàng thực. Tổng tien gúi ngân hàng đvoc lay từ IFS, sau đó đvoc đieu chỉnh bói lam
phát để có đvoc tổng tien gúi ngân hàng thực.
- Chênh l¾ch lãi suat trong nvóc so vói nvóc ngồi (RIRD): Là chênh l¾ch lãi suat thực
cúa Vi¾t Nam so vói lãi suat thực cúa Mỹ. Lãi suat danh nghƿa cúa Vi¾t Nam và Mỹ
đeu đvoc lay từ IFS sau đó loai trừ lam phát để có đvoc giá tr% lãi suat thực.
- Sán lvong cơng nghi¾p (OUTPUT): Lu¾n án sú dnng tĕng trvóng sán lvong cơng
nghi¾p lay từ CEIC đai di¾n cho sán lvong cúa nen kinh te.
Trên đây là 16 chỉ so cánh báo sóm KHTT tiem nĕng tai Vi¾t Nam. Theo đó, để trá lòi
câu hói nghiên cúu (4), lu¾n án cần xác đ%nh các chỉ so có khá nĕng cánh báo sóm
KHTT đat hi¾u q cao tai Vi¾t Nam (các ch so phỏt tớn hiắu hay tỏc đng en khỏ
nng KHTT tai Vi¾t Nam) trên co só cần làm rõ 16 giá thuyet sau:
-
Giả thuyết H4.1: Tỷ giá thực giám cú tỏc đng lm tng (bỏo hiắu) khỏ nng
KHTT tai Viắt Nam.
-
Gi thuyt H4.2: Xuat khu giỏm cú tỏc đng làm tĕng (báo hi¾u) khá nĕng
KHTT tai Vi¾t Nam.
-
Giả thuyết H4.3: Nhắp khu tng cú tỏc đng lm tng (bỏo hi¾u) khá nĕng
KHTT tai Vi¾t Nam.
-
Giả thuyết H4.4: Cung tien M2/dự tru ngoai hoi tĕng có tác đ®ng làm tĕng (báo
hi¾u) khá nĕng KHTT tai Vi¾t Nam.
-
Giả thuyết H4.5: Dự tru ngoai hoi giám có tác đ®ng làm tĕng (báo hi¾u) khá
nĕng
KHTT tai Vi¾t Nam.
-
Giả thuyết H4.6: So nhân cung tien M2 tng cú tỏc đng lm tng (bỏo hiắu)
khỏ nng KHTT tai Viắt Nam.
-
Gi thuyt H4.7: Tớn dnng nđi %a/GDP tng cú tỏc đng lm tng (bỏo hiắu)
khỏ nng KHTT tai Vi¾t Nam.
-
Giả thuyết H4.8: Lãi suat tien gúi thc trong nvúc tng cú tỏc đng lm tng
(bỏo hiắu) khá nĕng KHTT tai Vi¾t Nam.
-
Giả thuyết H4.9: Lãi suat cho vay/lãi suat tien gúi tĕng có tác đ®ng làm tĕng (báo
hi¾u) khá nĕng KHTT tai Vi¾t Nam.
-
Giả thuyết H4.10: Tien gúi ngân hàng giám có tác đ®ng làm tĕng (báo hi¾u) khá
nĕng KHTT tai Vi¾t Nam.
-
Giả thuyết H4.11: Chỉ so de tổn thvong cúa khu vực ngân hàng giám cú tỏc đng
lm tng (bỏo hiắu) khỏ nng KHTT tai Vi¾t Nam.
-
Giả thuyết H4.12: Chênh l¾ch lãi suat trong nvóc so vói nvóc ngồi tĕng có tác
đ®ng làm tĕng (báo hi¾u) khá nĕng KHTT tai Vi¾t Nam.
-
Giả thuyết H4.13: Sán lvong cụng nghiắp giỏm cú tỏc đng lm tng (bỏo
hiắu) khá nĕng KHTT tai Vi¾t Nam.
-
Giả thuyết H4.14: Chỉ so giá chúng khốn tổng hop giám có tác đ®ng làm tĕng
(báo hi¾u) khá nĕng KHTT tai Vi¾t Nam.
-
Giả thuyết H4.15: Sự tồn tai hi¾n tvong đơ la hóa trong nen kinh te se cú tỏc
đng lm tng (bỏo hiắu) khỏ nĕng KHTT tai Vi¾t Nam.
-
Giả thuyết H4.16: Sự xuat hi¾n KHTC ton cu cú tỏc đng lm tng (bỏo
hiắu) khỏ nĕng KHTT tai Vi¾t Nam.
Ěể kiểm đ%nh 16 giá thuyet trên, lu¾n án tích hop bon cách c¾n Signal, Logit/Probit,
BMA và 2SLS (đvoc trình bày chi tiet trong phần 3.1.4).
3.1.3.2 Xác đ%nh các chi so cãnh báo sóm khung hỗng h¾ thong ngân hàng tiem
nĕng tai Vi¾t Nam
Dựa trên nen táng nguồn du li¾u sẵn có cúa Vi¾t Nam theo tần suat tháng và lvoc kháo
các nghiên cúu trvóc, ket hop vói boi cánh thực tien cúa Vi¾t Nam, lu¾n án đe xuat sú
dnng 16 chỉ so cánh báo KHHTNH cho Vi¾t Nam đvoc lay từ IFS, CEIC, Datastream
cúa Thomson Reuters, Bloomberg LP và tính tốn cúa tác giá trong giai đoan từ tháng
01/2002 đen tháng 12/2015 (Báng 3.2).
Trong 16 chỉ so cánh báo KHHTNH Vi¾t Nam thì có 13 chỉ so gồm REER, EX, IM,
M2RES, RES, M2, DCGDP, RIR, DEP, OUTPUT, SRI, RIRD và RFC đvoc sú dnng
tvong tự nhv đoi vói h¾ thong cánh báo sóm KHTT tai Vi¾t Nam. Do đó, trong phần
này lu¾n án chỉ đe c¾p đen cách tính tốn và thu th¾p du li¾u cúa 3 chỉ so CD, EMP
và INF đvoc bổ sung thêm cho cánh báo KHHTNH tai Vi¾t Nam.
- Lam phát (INF): Là phần trĕm thay đổi 12 tháng cúa chỉ so giá tiêu dùng trong nvóc,
nguồn so li¾u đvoc lay từ IFS.
- Tỷ l¾ cho vay/tổng tien gúi (CD): Là phần trĕm thay đổi 12 tháng cúa tỷ l¾ giua tổng
cho vay là tín dnng n®i đ%a trong nvóc và tổng tien gúi ngân hàng đã đvoc đieu chỉnh
lam phát, nhung nguồn so li¾u này đeu đvoc lay từ IFS.
- Chỉ so áp lực th% trvòng ngoai hoi (EMP): Chỉ so EMP đvoc tác giá tính tốn dựa trên
nghiên cúu cúa Eichengreen, Rose & Wysplosz (1995, 1996), đai di¾n cho KHTT.
Nguồn so li¾u để tính tốn chỉ so này đvoc lay từ IFS.
Ěoi vói bien RFC, tvong tự nhv đã giái thích trong phần 3.1.3.1 đoi vói KHTT, thì
KHTC tồn cu 2008 cng tỏc đng en khỏ nng KHHTNH Viắt Nam, do gây bat ổn
kinh te vƿ mơ nói chung (Ha Th% Thieu Dao, 2013). Goldfajn & Valdes (1999) cǜng
cho thay KHTC the giói và khu vực se tác đ®ng đen khá nĕng KHHTNH n®i đ%a.
Do đó, bien RFC đvoc lu¾n án sú dnng trong h¾ thong cánh báo sóm KHHTNH Vi¾t
Nam.
-91-
Bãng 3.2: Các chi so cãnh báo KHHTNH tiem nng tai Viắt Nam
Hvúng
STT
Chi so
Kớ hiắu
tỏc đng
Nguon so liắu
Nghiờn cỳu trvóc ve cãnh báo KHHTNH tham khão
Dermirguc-Kunt & Detragiache (1998); Eichengreen & Rose
1
Tỷ giá thực
REER
-
IFS
(1998); Davis & Karim (2008); Kaminsky & Reinhart
(1999); Singh (2011); Asanovíc (2013).
2
Xuat khẩu
EX
-
IFS
Kaminsky & Reinhart (1999), Singh (2011).
3
Nh¾p khẩu
IM
+
IFS
Kaminsky & Reinhart (1999); Singh (2011).
M2RES
+
IFS
4
Cung tien M2/dự tru
ngoai hoi
Dermirguc-Kunt
& Detragiache (1998); Kaminsky &
Reinhart (1999); Davis & Karim (2008); Singh (2011).
5
Dự tru ngoai hoi
RES
-
IFS
Kaminsky & Reinhart (1999); Singh (2011).
6
So nhân cung tien M2
M2
+
IFS
Kaminsky & Reinhart (1999); Singh (2011).
Dermirguc-Kunt & Detragiache (1998); Eichengreen & Rose
(1998); Hutchison & McDill (1999); Kaminsky & Reinhart
7
Tín dnng n®i đ%a/GDP
DCGDP
+
IFS, Datastream
(1999); Eichengreen & Arteta (2000); Davis & Karim (2008);
Borio & Drehman (2009); Yiu, Ho & Jin (2009); Drehman &
Juselius (2013); Hosni (2014); Babecký & ctg (2014).
8
Lãi suat tien gúi thực
trong nvóc
RIR
+
IFS
Dermirguc-Kunt & Detragiache (1998); Davis & Karim
(2008); Kaminsky & Reinhart (1999); Singh (2011).
Hvóng
STT
9
10
11
Chi so
Tien gúi ngân hàng
Tỷ l¾ cho vay/tổng tien
gúi
Chỉ so áp lực th% trvũng
Kớ hiắu
tỏc đng
Nguon so liắu
DEP
-
IFS
CD
+
IFS
EMP
+
Tớnh toỏn cỳa
ngoai hoi
12
Sỏn lvong cơng nghi¾p
OUTPUT
-
Nghiên cúu trvóc ve cãnh báo KHHTNH tham khão
Asanovíc (2013)
Singh (2011); Asanovíc (2013); Lainà, Nyholm & Sarlin
(2014).
tác giá
Yiu, Ho & Jin 2009.
CEIC
Kaminsky & Reinhart (1999); Singh (2011); Yiu, Ho & Jin
(2009); Babecký & ctg (2014).
13
Lam phát
INF
+
IFS
Dermirguc-Kunt & Detragiache (1998); Davis & Karim
(2008); Yiu, Ho & Jin (2009); Singh (2011); Asanovíc
(2013); Babecký & ctg (2014).
14
Chênh l¾ch lãi suat
RIRD
+
IFS
Kaminsky & Reinhart (1999)
trong nvóc so vói nvóc
ngồi
15
Chỉ so giá chúng khốn
SRI
tổng hop
16
Sự tác đ®ng cúa KHTC
tồn cầu 2008
-
Bloomberg LP
Borio & Lowe (2002); Yiu, Ho & Jin (2009); Singh (2011);
Asanovíc (2013); Lainà, Nyholm & Sarlin (2014).
RFC
Chva sú dnng
Nguồn: Tác giả tổng hợp và đề xuất