Cuộc đấu tranh thống nhất nớc Đức

Trong các thập niên 50 - 60 của thế kỷ XIX nhiều cuộc Cách mạng t sản liên tục nổ ra dới những hình thức khác nhau ở Châu Âu và Bắc Mĩ đ khẳng định sự
ã toàn thắng của phơng thức sản xuất t bản chủ nghĩa, chấm dứt cuộc đấu tranh Ai
thắng ai giữa thế lực phong kiến lạc hậu, bảo thủ với giai cấp t sản đại diện cho lực lợng sản xuất tiến bộ. Để tìm hiểu nguyên nhân nào dẫn đến cuộc đấu tranh thống
nhất Đức, Italia và nội chiến Mĩ? Diễn biến diễn ra nh thÕ nµo? TÝnh chÊt, ý nghÜa ra sao? Bài học hôm nay sẽ trả lời các câu hỏi nêu trên.

3. Tổ chức các hoạt động trên lớp Hoạt động của thầy và trò

Kiến thức HS cần nắm vững Hoạt động 1: Cả lớp và cá nhân
- Trớc hết GV giới thiệu cho HS thấy rõ: Từ những năm 1848 - 1849 một cao trào Cách
mạng t sản lại diễn ra sôi nổi ở châu Âu. ở Pháp nhằm lật đổ bộ phận t sản tài chính,
thiết lập nền cộng hoà thứ 2, tạo điều kiện cho chủ nghĩa t bản phát triển. ở Đức và
Italia ngoài nhiệm vụ thủ tiêu quan hệ sản xuất phong kiÕn cßn thùc hiƯn nhiƯm vơ
thèng nhÊt ®Êt níc, më ®êng cho chđ nghÜa t bản đi lên.
- Tiếp đó GV nêu câu hỏi:
Hãy cho biết tình hình nớc Đức trớc khi thống nhất?
- HS dựa vào SGK tự trả lời câu hỏi. - GV nhận xét và chốt ý:
+ Đến giữa thế kỷ XIX, kinh tế t bản chủ nghĩa ở Đức phát triển nhanh chóng, Đức
từ một nớc nông nghiệp trở thành nớc công nghiệp.
+ Phơng thức kinh doanh theo đờng lối t bản chủ nghĩa đ xâm nhập vào sản xt:
· Sư dơng m¸y mãc, thuê mớn công nhân,
đẩy mạnh khai thác...tạo nên tầng lớp quý tộc t sản gọi chung là Gioong- Ke.
+ Nớc Đức bị chia xẻ thành nhiều vơng quốc nhỏ, là trở ngại lớn nhất để phát
triển kinh tÕ t b¶n chñ nghÜa GV kết hợp việc trình bày với chỉ lợc đồ về nớc
Đức để thấy đợc tình trạng chia rẽ của quốc gia này.
- GV nêu câu hỏi:
Yêu cầu cấp bách của Đức là làm gì để phát triển kinh tế t bản
chủ nghĩa? - HS trả lời câu hỏi.
GV kết luận: Yêu cầu cấp bách lúc này là thống nhất đất nớc, chấm dứt tình trạng
phân tán, chia rẽ. - GV trình bày và phân tích: ở Đức do sù
tho¶ hiƯp cđa giai cÊp t s¶n vµ quý téc phong kiÕn, giai cấp vô sản cha đủ trởng
thành để tiÕn hµnh thèng nhÊt ®Êt níc

1. Cuéc ®Êu tranh thèng nhất nớc Đức

- Tình hình nớc Đức: + Giữa thế kỷ XIX kinh tế t bản
chủ nghĩa Đức phát triển nhanh chóng, Đức trở thành nớc công
nghiệp. + Phơng thức kinh doanh theo
lối t bản đ xâm nhập vào các
ã ngành kinh tế.
+ Nớc Đức bị chia xẻ thành nhiều vơng quốc nhỏ, cản trở sự
phát triÓn kinh tÕ t bản chủ nghĩa
đặt ra yêu cầu cần
thống nhất đất nớc.
- Đức tiến hµnh thèng nhÊt b»ng vò lùc Tõ trên xuống
thông qua các cuộc chiến tranh với các nớc khác.
161
bằng con đờng Cách mạng - con đờng Từ dới lên, quá trình thống nhất đất nớc đợc
thực hiện bằng con đờng chiến tranh vơng triều - Từ trên xuống, thông qua vai trò
của quý tộc Phổ - đại diện là Bi- xmác. Với những chính sách phản động đ đ
ã a nớc Đức trở thành một đồn luỹ phản động, nhất là
nguồn gốc chủ yếu dẫn đến chủ nghĩa quân phiệt xâm lợc và là trung tâm xảy ra các
cuộc chiến tranh ở châu Âu. Hoạt động 2: Cả lớp và cá nhân
- GV sử dụng lợc đồ quá trình thống nhất Đức để trình bày diễn biến quá trình thống
nhất nớc Đức. - Gọi 1- 2 HS lên bảng trình bày lại quá
trình thống nhất Đức để củng cố kiến thức mục này.
- Quá trình thống nhất Đức chủ yếu tập trung vào những nội dung sau:
+ Năm 1864 Bi-xmác tấn công Đan Mạch chiếm Hôn-xtai-nơ và Sơ-lê-xvích hai địa
bàn chiến lợc quan trọng ở Ban Tích và Bắc Hải. Đan Mạch phải ký hoà ớc 10 - 1864.
Đồng ý trao hai công quốc cho áo và Phổ, sau đó Phổ gạt áo làm chủ hai công quốc này.
+ Năm 1866 Bi-xmác gây chiến tranh với áo, áo thất bại phải rút ra khỏi liên bang
Đức và chấp nhận để Phổ thành lập một liên bang mới.
- Kết quả: Năm 1867 Liên bang Bắc Đức ra đời gồm 18 quốc gia Bắc Đức và 3 thành
phố tự do, hiến pháp đợc thông qua. - Năm 1870, 1871 Bi-xmác tiến hành
chiếm Pháp, Pháp phải ký hiệp định đầu hàng thu phục đợc các bang miỊn Nam
hoµn toµn thống nhất đất nớc. - GV giải thích rõ: Việc thống nhất nớc Đức
mang tính chất một cuộc Cách mạng t sản tạo điều kiện cho kinh tế t bản chủ nghĩa
phát triển mạnh mẽ ở Đức. Hoạt động 1: Cá nhân
- GV nêu câu hỏi:
Tình hình I-ta-li-a trớc khi thống nhất đất nớc?
- HS đọc SGK tự trả lời câu hỏi. - GV nhận xét, bổ sung và chèt ý:
+ Gi÷a thÕ kû XIX I-ta-li-a vÉn bị chia thành 7 vơng quốc nhỏ, và chịu sự thống trị
của đế quốc áo. + Dới sự đô hộ của đế quốc áo và ách thống
trị của các thế lực phong kiến kinh tế lạc hậu chậm phát triển ngoài vơng quốc Piê-
- Quá trình thống nhất Đức: + Năm 1864 Bi-xmác tấn công
Đan Mạch chiếm Hôn-xtai-nơ và Sơ-lê-xvích thuộc Bắc Hải và
Ban Tích.
+ Năm 1866 Bi-xmác gây chiến tranh với áo, Đức thành
lập một liên bang Bắc Đức.
- Năm 1870 - 1871 Bi-xmác gây chiến với Ph¸p thu phơc c¸c
bang miỊn Nam hoàn thành thống nhất Đức.

2. Cuộc ®Êu tranh thèng nhÊt Italia