Câu HỎI ôn tẬp

11

2.

3.

4.

5.

6.



Ti sao núi qun tr sn xut l mt chc nng c bn ca qun tr doanh nghip?

Nghiờn cu yu t u vo v u ra ca h thng sn xut l gỡ?

Trỡnh by cỏc c im c bn ca h thng sn xut hin i?

Hóy nờu cỏc quyt nh trong qun tr sn xut?

K nng ca ngi qun lý trong qun tr sn xut l gỡ?



CHNG 2



CHNG 2: D BO

I. KHI NIM V D BO.

Ngi ta thng nhn mnh rng mt phng phỏp tip cn hiu qu i vi d bỏo l

phn quan trng trong hoch nh. Khi cỏc nh qun tr lờn k hoch, trong hin ti h xỏc

nh hng tng lai cho cỏc hot ng m h s thc hin. Bc u tiờn trong hoch nh

l d bỏo hay l c lng nhu cu tng lai cho sn phm hoc dch v v cỏc ngun lc cn

thit sn xut sn phm hoc dch v ú.

Nh vy, d bỏo l mt khoa hc v ngh thut tiờn oỏn nhng s vic s xy ra trong

tng lai, trờn c s phõn tớch khoa hc v cỏc d liu ó thu thp c.

Khi tin hnh d bỏo ta cn c vo vic thu thp x lý s liu trong quỏ kh v hin ti

xỏc nh xu hng vn ng ca cỏc hin tng trong tng lai nh vo mt s mụ hỡnh toỏn

hc.

D bỏo cú th l mt d oỏn ch quan hoc trc giỏc v tng lai. Nhng cho d bỏo

c chớnh xỏc hn, ngi ta c loi tr nhng tớnh ch quan ca ngi d bỏo.



II. PHNG PHP D BO NH TNH.

Cỏc phng phỏp ny da trờn c s nhn xột ca nhng nhõn t nhõn qu, da theo doanh

s ca tng sn phm hay dch v riờng bit v da trờn nhng ý kin v cỏc kh nng cú liờn

h ca nhng nhõn t nhõn qu ny trong tng lai. Nhng phng phỏp ny cú liờn quan n

mc phc tp khỏc nhau, t nhng kho sỏt ý kin c tin hnh mt cỏch khoa hc

nhn bit v cỏc s kin tng lai. Di õy l cỏc d bỏo nh tớnh thng dựng:



2.1 Ly ý kin ca ban iu hnh.

Phng phỏp ny c s dng rng rói cỏc doanh nghip. Khi tin hnh d bỏo, h ly

ý kin ca cỏc nh qun tr cp cao, nhng ngi ph trỏch cỏc cụng vic, cỏc b phn quan



12

trng ca doanh nghip, v s dng cỏc s liu thng kờ v nhng ch tiờu tng hp: doanh

s, chi phớ, li nhun...Ngoi ra cn ly thờm ý kin ca cỏc chuyờn gia v marketing, ti

chớnh, sn xut, k thut.

Nhc im ln nht ca phng phỏp ny l cú tớnh ch quan ca cỏc thnh viờn v ý

kin ca ngi cú chc v cao nht thng chi phi ý kin ca nhng ngi khỏc.



2.2 Ly ý kin ca ngi bỏn hng.

Nhng ngi bỏn hng tip xỳc thng xuyờn vi khỏch hng, do ú h hiu rừ nhu cu,

th hiu ca ngi tiờu dựng. H cú th d oỏn c lng hng tiờu th ti khu vc mỡnh

ph trỏch.

Tp hp ý kin ca nhiu ngi bỏn hng ti nhiu khu vc khỏc nhau, ta cú c lng

d bỏo tng hp v nhu cu i vi loi sn phm ang xột.

Nhc im ca phng phỏp ny l ph thuc vo ỏnh giỏ ch quan ca ngi bỏn

hng. Mt s cú khuynh hng lc quan ỏnh giỏ cao lng hng bỏn ra ca mỡnh. Ngc li,

mt s khỏc li mun gim xung d t nh mc.



2.3 Phng phỏp chuyờn gia (Delphi).

Phng phỏp ny thu thp ý kin ca cỏc chuyờn gia trong hoc ngoi doanh nghip theo

nhng mu cõu hi c in sn v c thc hin nh sau:

Mi chuyờn gia c phỏt mt th yờu cu tr li mt s cõu hi phc v cho vic d

bỏo.

Nhõn viờn d bỏo tp hp cỏc cõu tr li, sp xp chn lc v túm tt li cỏc ý kin ca

cỏc chuyờn gia.

Da vo bng túm tt ny nhõn viờn d bỏo li tip tc nờu ra cỏc cõu hi cỏc chuyờn

gia tr li tip.

Tp hp cỏc ý kin mi ca cỏc chuyờn gia. Nu cha tha món thỡ tip tc quỏ trỡnh

nờu trờn cho n khi t yờu cu d bỏo.

u im ca phng phỏp ny l trỏnh c cỏc liờn h cỏ nhõn vi nhau, khụng xy ra va

chm gia cỏc chuyờn gia v h khụng b nh hng bi ý kin ca mt ngi no ú cú u

th trong s ngi c hi ý kin.



2.4 Phng phỏp iu tra ngi tiờu dựng.

Phng phỏp ny s thu thp ngun thụng tin t i tng ngi tiờu dựng v nhu cu hin

ti cng nh tng lai. Cuc iu tra nhu cu c thc hin bi nhng nhõn viờn bỏn hng

hoc nhõn viờn nghiờn cu th trng. H thu thp ý kin khỏch hng thụng qua phiu iu

tra, phng vn trc tip hay in thoi... Cỏch tip cn ny khụng nhng giỳp cho doanh

nghip v d bỏo nhu cu m c trong vic ci tin thit k sn phm. Phng phỏp ny mt

nhiu thi gian, vic chun b phc tp, khú khn v tn kộm, cú th khụng chớnh xỏc trong

cỏc cõu tr li ca ngi tiờu dựng.



III. PHNG PHP D BO NH LNG.

Mụ hỡnh d bỏo nh lng da trờn s liu quỏ kh, nhng s liu ny gi s cú liờn quan

n tng lai v cú th tỡm thy c. Tt c cỏc mụ hỡnh d bỏo theo nh lng cú th s

dng thụng qua chui thi gian v cỏc giỏ tr ny c quan sỏt o lng cỏc giai on theo

tng chui .

Cỏc bc tin hnh d bỏo:

Xỏc nh mc tiờu d bỏo.

Xỏc nh loi d bỏo.



13

Chn mụ hỡnh d bỏo.

Thu thp s liu v tin hnh d bỏo.

ng dng kt qu d bỏo.

Tớnh chớnh xỏc ca d bỏo:

Tớnh chớnh xỏc ca d bỏo cp n chờnh lch ca d bỏo vi s liu thc t. Bi vỡ

d bỏo c hỡnh thnh trc khi s liu thc t xy ra, vỡ vy tớnh chớnh xỏc ca d bỏo ch

cú th ỏnh giỏ sau khi thi gian ó qua i. Nu d bỏo cng gn vi s liu thc t, ta núi d

bỏo cú chớnh xỏc cao v li trong d bỏo cng thp.

Ngi ta thng dựng sai lch tuyt i bỡnh quõn (MAD) tớnh toỏn:

Tọứng sai sọỳ

caùc

tuyóỷt cuớa giai õoaỷn

õọỳi n

MAD =

n giai õoaỷn

n



MAD =



thổỷc dổỷ i

Nhu cỏửu tóỳ Nhu cỏửu baùo

i =1



n



3.1 D bỏo ngn hn.

D bỏo ngn hn c lng tng lai trong thi gian ngn, cú th t vi ngy n vi

thỏng. D bỏo ngn hn cung cp cho cỏc nh qun lý tỏc nghip nhng thụng tin a ra

quyt nh v cỏc vn nh:

Cn d tr bao nhiờu i vi mt loi sn phm c th no ú cho thỏng ti ?

Lờn lch sn xut tng loi sn phm cho thỏng ti nh th no ?

S lng nguyờn vt liu cn t hng nhn vo tun ti l bao nhiờu ?

D bỏo s b:

Mụ hỡnh d bỏo s b l loi d bỏo nhanh, khụng cn chi phớ v d s dng. Vớ d nh:

S dng s liu hng bỏn ngy hụm nay lm d bỏo cho lng hng bỏn ngy mai.

S dng s liu ngy ny nm ri nh l d bỏo lng hng bỏn cho ngy y nm

nay.

Mụ hỡnh d bỏo s b quỏ n gin cho nờn thng hay gp nhng sai sút trong d bỏo.

Phng phỏp bỡnh quõn di ng:

Phng phỏp bỡnh quõn di ng trung bỡnh húa cỏc s liu trong mt giai on gn õy v

s trung bỡnh ny tr thnh d bỏo cho giai on ti.

n



A

At 1 + At 2 + ...+ At n i =1 t i

=

Ft =

n

n

Vi: Ft - D bỏo thi k th t; At-i - S liu thc t thi k trc (i=1,2,...,n)

n - S thi k tớnh toỏn di ng

Vớ d 2-1: ễng B, nh qun lý d tr, mun d bỏo s lng hng tn kho - xut kho hng

tun. ễng ta ngh rng, nhu cu hin ti l khỏ n nh vi s bin ng hng tun khụng

ỏng k. Cỏc nh phõn tớch ca cụng ty m ngh ụng la chn s dng s bỡnh quõn di

ng theo 3,5,7 tun. Trc khi chn mt trong s ny, ụng B quyt nh so sỏnh tớnh chớnh

xỏc ca chỳng trong giai on 10 tun l gn õy nht (n v: 10 Triu ng).

Kt qu bi toỏn:

Tớnh toỏn bỡnh quõn di ng 3, 5, 7 tun:

D bỏo

Nhu cu d

Tun l

tr thc t

3 tun

5 tun

7 tun

1

100

2

125

3

90



14

Nhu cu d

D bỏo

tr thc t

3 tun

5 tun

7 tun

4

110

5

105

6

130

7

85

8

102

106,7

104,0

106,4

9

110

105,7

106,4

106,7

10

90

99,0

106,4

104,6

11

105

100,7

103,4

104,6

12

95

101,7

98,4

103,9

13

115

96,7

100,4

102,4

14

120

105,0

103,0

100,3

15

80

110,0

105,0

105,3

16

95

105,0

103,0

102,1

17

100

98,3

101,0

100,0

Tớnh toỏn lch tuyt i bỡnh quõn MAD cho 3 loi d bỏo ny:

Nhu cu d

3 tun

5 tun

7 tun

Tun l

tr thc t

D bỏo AD

D bỏo AD

D bỏo

8

102

106,7

4,7

104,0

2,0

106,4

Tun l



AD

4,4



9



110



105,7



4,3



106,4



3,6



106,7



3,3



10

11



90

105



99,0

100,7



9,0

4,3



106,4

103,4



16,4

1,6



104,6

104,6



14,6

0,4



12

13



95

115



101,7

96,7



6,7

18,3



98,4

100,4



3,4

14,6



103,9

102,4



8,9

12,6



14



120



105,0



15,0



103,0



17,0



100,3



19,7



15



80



110,0



30,0



105,0



25,0



105,3



25,3



16

17



95

100



105,0

98,3



10,0

1,7



103,0

101,0



8,0

1,0



102,1

100,0



7,1

0



Tng lch tuyt i

MAD



104,0

10,4



92,6

9,26



96,3

9,63



chớnh xỏc ca d bỏo bỡnh quõn di ng 5 tun l tt nht, vỡ th ta s dng phng

phỏp ny d bỏo nhu cu d tr cho tun k tip, tun th 18.

F18 =



115 + 120 + 80 + 95 + 100

5



= 102 hay 1.020 triu ng



Phng phỏp bỡnh quõn di ng cú quyn s.

Trong phng phỏp bỡnh quõn di ng c cp phn trờn, chỳng ta xem vai trũ ca

cỏc s liu trong quỏ kh l nh nhau. Trong mt vi trng hp, cỏc s liu ny cú nh

hng khỏc nhau trờn kt qu d bỏo, vỡ th, ngi ta thớch s dng quyn s khụng ng u

cho cỏc s liu quỏ kh. Quyn s hay trng s l cỏc con s c gỏn cho cỏc s liu quỏ

kh ch mc quan trng ca chỳng nh hng n kt qu d bỏo. Quyn s ln c

gỏn cho s liu gn vi k d bỏo nht ỏm ch nh hng ca nú l ln nht. Vic chn cỏc

quyn s ph thuc vo kinh nghim v s nhy cm ca ngi d bỏo.

Cụng thc tớnh toỏn:



15

n



Ft =



A



.ki



t i



i =1



n



k

i =1



Vi: Ft - D bỏo thi k th t

At-i - S liu thc t thi k trc (i=1,2,...,n)

ki - Quyn s tng ng thi k i



i



Vớ d 2-2: Gi s rng ta cú quyn s ca tun gn nht l 3, cỏch 2 tun trc l 2,5; cỏch

3 tun trc l 2 ; 4 tun trc l 1,5 ; 5 tun trc l 1. Theo vớ d 2.1, ta tớnh d bỏo nhu cu

d tr cho tun l th 18 cho thi k 5 tun nh sau:

F18 =



( 115 1) + ( 120 1,5 ) + ( 80x2 ) + ( 95x2,5 ) + ( 100 3)

x

x

x

= 99,25 hay 993 triu ng

10



C 2 phng phỏp bỡnh quõn di ng v bỡnh quõn di ng cú quyn s u cú u im l

san bng c cỏc bin ng ngu nhiờn trong dóy s . Tuy vy, chỳng u cú nhc im

sau:

Do vic san bng cỏc bin ng ngu nhiờn nờn lm gim nhy cm i vi nhng

thay i thc ó c phn ỏnh trong dóy s.

S bỡnh quõn di ng cha cho chỳng ta xu hng phỏt trin ca dóy s mt cỏch tt

nht. Nú ch th hin s vn ng trong quỏ kh ch cha th kộo di s vn ng ú trong

tng lai.

Phng phỏp iu hũa m.

iu hũa m a ra cỏc d bỏo cho giai on trc v thờm vo ú mt lng iu chnh

cú c lng d bỏo cho giai on k tip. S iu chnh ny l mt t l no ú ca sai

s d bỏo giai on trc v c tớnh bng cỏch nhõn s d bỏo ca giai on trc vi h

s nm gia 0 v 1. H s ny gi l h s iu hũa.

Cụng thc tớnh nh sau: Ft = Ft 1 + ( At 1 Ft 1 )

Trong ú : F t

- D bỏo cho giai on th t, giai on k tip.

F t -1 - D bỏo cho giai on th t-1, giai on trc.

A t -1 - S liu thc t ca giai on th t-1

Vớ d 2-3: ễng B trong vớ d 2.1, núi vi nh phõn tớch cụng ty m rng, phi d bỏo nhu

cu hng tun cho d tr trong nh kho ca ụng. Nh phõn tớch ngh ụng B xem xột vic s

dng phng phỏp iu hũa m vi cỏc h s iu hũa 0,1 ; 0,2 ; 0,3 . ễng B quyt nh so

sỏnh mc chớnh xỏc ca d bỏo ng vi tng h s cho giai on 10 tun l gn õy nht.

Kt qu bi toỏn:

Chỳng ta tớnh toỏn d bỏo hng tun cho tun l th 8 n tun l th 17. Tt c d bỏo

ca tun l th 7 c chn mt cỏch ngu nhiờn, d bỏo khi u thỡ rt cn thit trong

phng phỏp iu hũa m. Thụng thng ngi ta cho cỏc d bỏo ny bng vi giỏ tr thc

ca giai on.

Tớnh toỏn mu - d bỏo cho tun l th 8:

=0,1 F8 = 85 + 0,1(85-85) = 85

F9 = 85 + 0,1(102 - 85) = 86,7

=0,2

F9 = 85 + 0,2(102 - 85) = 88,4

Sau ú ta tớnh lch tuyt i bỡnh quõn MAD cho 3 d bỏo núi trờn:

Nhu cu d

=0,1

=0,2

=0,3

Tun l

tr thc t

D bỏo

AD

D bỏo

AD

D bỏo

AD

8

102

85,0

17,0

85,0

17,0

85,0

17,0

9

110

86,7

23,3

88,4

21,6

90,1

19,9

10

90

89,0

1,0

92,7

2,7

96,1

6,1

11

105

89,1

15,9

92,2

12,8

94,3

10,7

12

95

90,7

4,3

94,8

0,2

97,5

2,5