của Vũ Trọng Phụng.

SVTH: Lê Thị Thu Trang



GVHD: ThS. Hoàng Thị Lan



- Tình huống "Chiếu tướng" nhân vật một cách đột ngột, tình huống hiểu lầm

(ông nói gà, bà nói vịt).

Hai là sự kết hợp giữa cái ngẫu nhiên và cái tất yếu. Ngẫu nhiên được xem như

một nguyên tắc xây dựng cốt truyện hài, trở thành một mô típ phổ biến trong sáng

tác Vũ Trọng Phụng nói chung, "Số đỏ" nói riêng. Song cái ngẫu nhiên cũng là con

giao hai lưỡi: hoặc tạo ra những đột ngột, bất ngờ, lạ lầm gây hứng thú thẩm mỹ

cho người đọc, hoặc gây tính giả tạo, gò ép cho cốt truyện. Tài năng của Vũ Trọng

Phụng là đã tìm ra hạt nhân hợp lý của cái ngẫu nhiên trong cái xã hội nhiễu loạn

tạo nên sự thật về cái nhìn "vô nghĩa lí" trước "xã hội chó đểu". “Số đỏ” tiêu biểu

cho sự kết hợp giữa thật - giả, ngẫu nhiên tất yếu này. Đó là cái ngẫu nhiên mang

vận đỏ trùm lên cuộc đời nhân vật Xuân. Con đường tiến thân vùn vụt của Xuân từ

hạ lưu đến thượng lưu thật quá sức tưởng tượng, như toàn được lót bằng chiếu hoa

của sự ngẫu nhiên may mắn. Nhưng ngẫm kỹ Xuân tóc đỏ may mắn đâu chỉ là

chuyện "chó ngáp phải ruồi", tất cả đều có tính quy luật của nó. Theo cách lý giải

của Vũ Trọng Phụng một phần là ở tư tưởng định mệnh (là số tử vi mở đầu tác

phẩm đã dự báo vận đỏ của Xuân). Song toát lên từ hình tượng nghệ thuật của tác

phẩm đó là quy luật hiện thực. Cái xã hội thượng lưu trưởng giả bịp bợm, dối lừa, lố lăng

đã là môi trường tốt cho những tính cách lưu manh như Xuân nảy nở.

Ba là sự đối lập các hình diện quan sát, miêu tả. Đối lập các hình diện quan sát, miêu tả với

Vũ Trọng Phụng cũng là hình thức tương phản để tạo hài. Bởi vì cái hài vốn là một tương

phản. Nội dung xấu lẩn vào hình thức đẹp, cái nhếch nhác lẩn vào cái trang nghiêm... Nghệ

thuật đẩy tương phản lên tính thẩm mĩ, gây khoái cảm nhận thức. Vũ Trọng Phụng tạo ra

tương phản bằng cách tạo ra những đối lập lệch pha trong bản thân đối tượng bị châm

biếm, nhằm nêu bật cái cọc cạch khấp khểnh ở đối tượng, buộc đối tượng phải phơi lưng

trước tiếng cười. Trong tiểu thuyết Số đỏ, Vũ Trọng Phụng tạo đối lập trong những trang

miêu tả đám ma cụ cố Tổ. Chi tiết thứ nhất là cảnh cậu Tú Tân bắt bẻ từng người một làm

những động tác, giữ những tư thế đau buồn để cho cậu ta…chụp ảnh. Chi tiết thứ hai là

ông phán mọc sừng, cái kẻ giả dối và vô liêm sỉ trong gia đình thượng lưu nữa vời kia đã

khóc đến tưởng chừng ngất đi. Tuy vậy, giữa lúc oằn người khóc lóc, chính ông ta đã giúi

vào tay Xuân Tóc Đỏ món tiền năm đồng vì đã có công gọi ông ta là “người chồng mọc

sừng”, chính là cái công gián tiếp khiến cho cụ cố Tổ chết. Nhà văn đã kết hợp hai hình



Lớp 09SNV



SVTH: Lê Thị Thu Trang



GVHD: ThS. Hoàng Thị Lan



diện quan sát của điện ảnh: vừa viễn cảnh vừa cận cảnh và cho hai hình diện này đối lập



nhau để tạo tiếng cười.

Bốn là trần thuật không xuôi chiều. Đọc văn Vũ Trọng Phụng độc giả thấy đầy

những cú vấp, cú sốc lời văn kể chuyện của ông không phẳng lặng mà luôn trồi lên

những mâu thuẫn, nghịch lý, mâu thuận nọ đẻ ra mâu thuẫn kia. Đều này thể hện rõ

nhất ở nhân vật Xuân Tóc Đỏ. Hắn vì xem trộm 1 cô đầm thay đồ nên bị cảnh sát

bắt giam, sau đó được bà Phó Đoan bảo lãnh. Bà Phó Đoan giới thiệu Xuân đến làm

việc ở tiệm may Âu Hóa, từ đó Xuân bắt đầu tham gia vào việc cải cách xã hội. Nhờ

thuộc lòng những bài quảng cáo thuốc lậu, hắn được vợ chồng Văn Minh gọi là

"sinh viên trường thuốc", "đốc tờ Xuân". Hắn gia nhập xã hội thượng lưu, quen với

những người giàu và có thế lực, quyến rũ được cô Tuyết và phát hiện cô Hoàng Hôn

ngoại tình. Xuân còn được bà Phó đoan nhờ dạy dỗ cậu Phước, được nhà sư tăng

Phú mời làm cố vấn cho báo Gõ Mõ. Vì vô tình, hắn gây ra cái chết cho cụ cố tổ

nên được mọi người mang ơn… Tiếng cười chưa kịp lắng xuống đã lại bùng lên,

kết chuỗi nhau trong “Số đỏ”. Có thể kể ra rất nhiều những cuộc xung đột, những

màn hài kịch mà sự kiện mở đầu và kết thúc là một chuỗi những tình huống kế tiếp

nhau tạo thành dây kịch tính.

Và sau cùng là một kết thúc bất ngờ đầy hài hước.Tính kịch và tính hài trong

kết thúc của Vũ Trọng Phụng còn là ở sự bất ngờ của nó. Kết thúc của Vũ Trọng

Phụng luôn là sự hoà giải tạm thời của xung đột này để mở ra một xung đột khác.

Mở nút chỉ là cách tạm thời để xoa dịu những cú sốc. Số đỏ hài hước trong từng

chương và xuyên suốt cả tác phẩm. Ta có thể thấy kết thúc cuốn tiểu thuyết thật thú

vị: Xuân tóc đỏ một tên ma cà bông thành anh hùng cứu quốc, bà phó Đoan dâm

đãng được nhận bảng "Tiết hạnh khả phong xiêm la"; Cụ cố Hồng “được” gả Tuyết

cho Xuân sung sướng đến ngứa ngáy chỉ muốn ai đấm vào mặt mình... Không ai

lường trước được một kết cục lạ lùng như thế. Tính bất ngờ của nó gây nên tiếng

cười giòn giã nhưng cũng thật sâu cay.

Ngòi bút Vũ Trọng Phụng đúng là sắc như dao. Đằng sau những lời nói như

đùa, sự thật của đời sống cứ hiện ra lồ lộ trên đó nổi lên hai điều lớn nhất: sự tàn

nhẫn và sự dối trá. Kịch hoá trần thuật là một nỗ lực đổi mới hình thức tự sự của Vũ

Trọng Phụng. Nhờ nét mới mẻ này, tiếng cười của Số đỏ mang giá trị nhân bản và



Lớp 09SNV



SVTH: Lê Thị Thu Trang



GVHD: ThS. Hoàng Thị Lan



dân chủ sâu sắc hơn. Nghệ thuật trần thuật độc đáo đã góp phần tạo nên giá trị của

kiệt tác Số đỏ. Nó cũng góp phần tạo nên phong cách tài năng Vũ Trọng Phụng và

là đóng góp quí giá cho nghệ thuật tự sự của văn học Việt Nam hiện đại.



2.2. Hiện thực xã hội hiện lên sinh động qua bút pháp trào phúng.

Với nghệ thuật xây dựng nhân vật “số phận” trong tiểu thuyết Số đỏ Vũ Trọng

Phụng cho ta thấy rõ quan niệm của nhà văn về cuộc đời. Cuộc đời dưới cặp mắt

của tác giả là cuộc đời với nhiều nghịch lý, “vô nghĩa lý”, được biểu hiện, giải thích

bởi những sự kiện trong những tình huống ngẫu nhiên của “số phận”, của kiếp

người. Ta nhìn lại nhân vật Xuân tóc đỏ, phải thừa nhận rằng hắn không tài năng,

không thủ đoạn, hắn có phần ngây thơ và rất con người theo kiểu cái xã hội nửa tây,

nửa ta. Cuộc sống đầu đường xó chợ, những bài học ở vỉa hè, tạo ra một thằng

Xuân bụi đời, lưu manh, tinh quái. Xuân lang thang tự kiếm sống với nhiều nghề

nghiệp “rẻ tiền” nên về lâu càng trở nên ranh mãnh hơn. Nhưng cũng nhờ vào

những hoàn cảnh đặc biệt đó, Xuân đã nhập vào thế giới thương lưu, những kẻ giàu

có, từ ông bà Văn Minh, bà phó Đoan, cô Tuyết... nói chung cái xã hội thương lưu

đó là môi trường rất tốt để nuôi dưỡng những loại người như Xuân Tóc Đỏ. Con

đường tiến lên của Xuân hoàn toàn là do những cơ may. Có những điều mà đến

chính Xuân cũng không ngờ được. Do bản tính nhanh nhẹn, láu cá, hắn tạo được

chỗ đứng trong gia đình ông bà Văn Minh. Để từ một anh nhặt banh ở sân quần,

một gã thổi loa kèn quảng cáo thuốc lậu trở thành sinh viên trường thuốc, một quan

đốc - tờ Xuân, một cây hi vọng của quần vợt Bắc kì, một vĩ nhân cứu quốc, một bậc

thượng lưu của xã hội... Tất cả tuy có được nhà văn phóng đại, nhưng cái điều cốt

yếu vẫn là sự tố cáo hiện thực xã hội. Xuân chỉ là một tên vô lại với những ngôn từ

thấp hèn cửa miệng: “Mẹ kiếp”, “Nước mẹ gì”... Do biết một tí về nghề thuốc, trong

thời gian quảng cáo thuốc lậu, hắn được Văn Minh giới thiệu là “sinh viên trường

thuốc” và hắn chữa khỏi bệnh cho cụ cố Tổ. Bước đầu hắn đã gặp được vận đỏ.

Chẳng những được tiếng còn được tình. Người đầu tiên mê Xuân là cô Tuyết ( tình

nguyện trực đêm với “quan đốc - tờ”) và một loạt người khác dần dần chú ý và cũng

thấy mê nó. Sự tình cờ màu nhiệm càng làm thanh thế của Xuân to lên trong gia

đình của Văn Minh, từ đó “sự ngu độn của nó được người ta cho là nhũn nhặn, là sự

khiêm tốn, nên nó càng được yêu mến hơn”. Bà phó Đoan cũng đã có tình với nó và

Lớp 09SNV



SVTH: Lê Thị Thu Trang



GVHD: ThS. Hoàng Thị Lan



cho nó là người có học thức, ông “Phán mọc sừng” cũng xem nó là người đứng

đắn...

Cuộc đời Xuân Tóc Đỏ hết gặp vận may này đến vận may khác. Sự “huyên

thuyên” của hắn khi chữa bệnh cho cụ cố làm mọi người kinh ngạc, nhưng hắn đã

chinh phục được họ. Ở nhân vật này xuất hiện nhiều điều bất ngờ nhưng lại phù hợp

với lô - gíc nội tại. Tính cách luôn có những mặt trước sau không hể thay đổi. Bản

chất của Xuân là một tên lưu manh, mở miệng là cứ “mẹ kiếp”, “nước mẹ gì”. Sự

khôn ranh không phải do học hành mà do sự bắt chước, che đậy, đối phó với mọi

tình huống. Nào hắn có biết làm thơ đâu mà cũng được tôn là “Xuân Tóc Đỏ thi sĩ”,

thực chất hắn chỉ thuộc bài thơ “thuốc cảm, nhức đầu” của những tiệm thuốc giao

cho hắn đi bán dạo! Trên sân khấu cuộc đời xô bồ hỗn độn hắn sắm rất nhiều vai hài

kịch. “Nhưng đôi khi, giữa lúc đang múa may khóc cười trên sân khấu, hắn bỗng

nhớ đến thân phận hèn mọn của mình và gần như sững đi trong chốc lát, trong cái

giây phút quan trọng đó, hắn hiện nguyên hình là một thằng Xuân hạ lưu, vô học”.

Chẳng hạn lúc Xuân Tóc Đỏ “ưỡn ngực” nói to trước vợ chồng ông Phán và trước

mặt cả nhà Văn Minh: “Thưa ngài, ngài là người chồng mọc sừng!”. Tình cảnh bi

đát xảy ra: Ông Phán dây thép ôm lấy ngực ngã quỵ xuống đất, cụ Tổ cũng nấc một

cái to, ngã xuống giường”... Trong lúc bối rối nguy ngập này, Xuân Tóc Đỏ thú tội

và chỉ biết chạy thẳng một mạch như kẻ cắp: “Thưa cụ, quả con vô học, xưa nay

nhặt banh quần hạ lưu, không biết thuốc ạ!”. Nhưng rõ là số hắn quá đỏ: hắn không

bị xem thường mà còn được trọng vọng! Cái chết của cụ Tổ càng làm người ta nể

phục hắn. Đám tang cụ cố trước đó không hề có mặt hắn, nhưng trên đường mai

táng nhộn nhịp bỗng có sự xuất hiện lạ lùng của chiếc xe tang mà trên đó có Xuân

và mấy vị sư chùa bà Đanh ngồi chễm chệ. Chính sự xuất hiện này đã làm cho đám

tang ngày càng sang trọng, thượng lưu. Thân chủ của cụ Tổ càng thấy khâm phục

Xuân bởi Xuân đã góp phần làm lừng danh “đám tang lớn nhất từ trước đến nay”.

Nhưng đó là một sự thật mỉa mai, lố bịch, phũ phàng, tàn nhẫn. Bởi chính nó đã gây

ra cái chết cho cụ Tổ. Tình cảm gì “cái thằng” Xuân, sự xuất hiện của nó một lần

nữa tô đậm con người đểu cáng, vô lương tâm của chính nó và của cả cái xã hội văn

minh “chó đểu”. Đó là hiện thực, hiện thực toát lên bằng cái nhìn châm biếm và

tiếng cười ồ ạt.



Lớp 09SNV



SVTH: Lê Thị Thu Trang



GVHD: ThS. Hoàng Thị Lan



Xuân Tóc Đỏ thấy rõ vị trí của mình trong xã hội, hắn ngày càng nhận rõ

muốn tạo được thanh thế và uy tín thì phải xem thường mọi người ! Hắn càng làm

bộ, giả dối bao nhiêu thì lại được kính trọng bấy nhiêu... Dù làm ra vẻ kiểu cách

nhưng bản chất của nhân vật này vẫn là lố bịch, kệch cỡm. Thái độ của hắn mỗi lần

được tiếp xúc với mọi người chỉ là sự đòi hỏi kiểu cách : “Rất hân hạnh”...và hết

sức lố bịch khi hắn đứng trước quần chúng : “Hỡi quần chúng, mi không hiểu gì, mi

oán ta. Ta vẫn yêu quý mi, mặc lòng mi chẳng rõ lòng ta. Thôi giản tán đi !”. Thực

chất của Xuân Tóc Đỏ là như vậy. Lịch sử leo thang danh vọng của Xuân Tóc Đỏ

chính là tiến trình leo thang của những nhân vật chóp bu, trong bất cứ xã hội kim

tiền, tham nhũng nào. Những hình thái lai căng trong Số đỏ phản ảnh những hình

thái đua đòi, chạy theo cái mới, tân tiến nửa mùa, xoá bỏ căn cước văn hoá của

chính mình, là hình thức sao chép, gán ép hai thực thể không cân xứng, không phù

hợp.

Ngoài nhân vật Xuân Tóc Đỏ, Vũ Trọng Phụng cũng dựng lên nhiều chân

dung trào phúng sắc sảo khác. Chỉ xét trong đoạn trích “ Hạnh phúc của một tang

gia” ta có thể thấy rõ các nhân vật và những nhóm nhân vật trào phúng. Trong đám

tang của cụ cố tổ người ta thấy cảnh sát Min Đơ và Min Toa mừng ra mặt, vì lâu

nay thất nghiệp bỗng dưng có việc làm, đến đám tang để giữ trật tự một cách mẫn

cán. Sư cụ Tăng Phú thì đến đây để có dịp phô trương thanh thế của báo Gõ mõ vì

sự nghiệp “chấn hưng Phật Giáo”...Người trong nhà thì vợ chồng ông Văn Minh

phấn khởi vì có dịp lăng xê những mốt áo tang lố lăng. Cô Tuyết - cô cháu gái rượu

của người chết - thì đợi ngày này để mặc bộ thơ ngây hở hang để muốn chứng minh

cho thiên hạ rằng mình vẫn còn một nửa chữ trinh và vì nhớ nhân tình nên trên mặt

mang một nỗi buồn lãng mạn rất đúng mốt. Đám tai to, mặt lớn thì đến đám tang để

trưng ra các huân chương lấp lánh, thôi thì đủ loại : Bắc đẩu bội tinh, Vạn Tượng

bội tinh, Long bội tinh, Cao Mên bội tinh.... đồng thời để trình diễn râu ria, hoặc dài

ngắn, hoặc đen hoặc hung hung hoặc lún phún hoặc rầm rậm... Họ có cảm động

nhưng không phải vì tiếng kèn Xuân nữ ai oán mà vì làn da trắng trên ngực cô

Tuyết thập thò sau làn áo mỏng. Đám nam thanh nữ tú thì đến đánh tay, đánh mắt

chim chuột, đú đởn nhau. Ai cũng giữ bộ mặt nghiêm trang, nhưng kì thực họ nói

toàn những chuyện đồi bại : “Con kia kháu thế ! Con này xinh hơn”. “Gớm cái ngực



Lớp 09SNV



SVTH: Lê Thị Thu Trang



GVHD: ThS. Hoàng Thị Lan



đầm quá đi mất”, “Chồng gầy thế, vợ béo thế thì đến mọc sừng mất”, “Thằng ấy bặc

tình bỏ mẹ”, “Mỏ đồng hay mỏ chì” vv... Đám cứ đi, ai cũng nghiêm trang, nhưng

kì thực là một sự trống rỗng đến kinh khủng. Đó chẳng qua là một sự đồi bại, núp

dưới cái vẻ bề ngoài ồn ào, hợm hĩnh, là một thứ rỏm đời, thối nát mà thôi.

Và với số phận của mình, các nhân vật đã nhảy múa, quay cuồng, diễn trò theo kiểu

“đồ vật hóa”. Nhân vật trong Số đỏ được mô tả là những nhân vật mà tính cách của

họ luôn vận động, phát triển trong một hoàn cảnh điển hình tạo nên một chuỗi cười

dài mang sức mạnh tố cáo, thể hiện một phong cách trào phúng độc đáo.

Tiểu thuyết Số đỏ kết thúc khi Xuân đã leo lên nấc thang cuối cùng của danh

vọng : Xuân - vĩ nhân - anh hùng cứu quốc đang diễn thuyết trước đông đảo quần

chúng, gọi quần chúng là “mi”. Bằng hành động bịp bợm, tên nhặt banh quần vợt

ngày nào đã giả thua đối thủ nước Xiêm để tránh thảm họa chiến tranh. Trong xã

hội tư sản nhố nhăng đó, kẻ vô học như Xuân được biểu dương, tán tụng đến không

ngờ.

Xây dựng nhân vật điển hình Xuân Tóc Đỏ, Vũ Trọng Phụng đã thể hiện một

tài năng trào phúng bậc thầy. Có thể xem mỗi chương trong Số đỏ là một màn sân

khấu mà cái xung đột diễn ra đầy kịch tính. Trong xã hội đó, xã hội chó đểu, kẻ vô

học đào luyện trong nền văn hóa vỉa hè trờ thành anh hùng cứu quốc, vĩ nhân, quả

là sự châm biếm sâu cay. Qua nhân vật này, tác giả thể hiện sự tố cáo mãnh mẽ đối

với xã hội đương thời - xã hội thực dân đầy rẫy thói dâm ô, bịp bợm vô liêm sĩ mà

Xuân Tóc Đỏ là một điển hình. Thông qua bức tranh xã hội đầy những ngẫu nhiên,

vô nghĩa lý của cuộc đời trong Số đỏ, Vũ Trọng Phụng đã châm biếm sâu cay, đả

kích, vỗ vào mặt của những ông chủ, bà chủ, cùng với những kẻ có tiền vô đạo đức

trong xã hội lúc bấy giờ. Bằng bút pháp châm biếm sâu sắc, bằng tiếng cười tung hê

vào mặt xã hội “Âu hoá” kệch cỡm. Vũ Trọng Phụng xây dựng Xuân Tóc Đỏ không

chỉ là tính cách của một cá nhân mà là sự tổng hợp các loại người trong xã hội thối

tha ấy. Những kẻ luôn vỗ ngực tự coi mình là văn minh, là tân tiến thực chất bọn họ

là những bầy hề sống thượng lưu, thác loạn. Chỉ trong xã hội thực dân thì những kẻ

như Xuân Tóc Đỏ mới có “vai trò quan trọng” đứng trên thiên hạ làm xã hội điên

đảo, mục nát.



Lớp 09SNV



SVTH: Lê Thị Thu Trang



GVHD: ThS. Hoàng Thị Lan



Nhân vật Xuân Tóc Đỏ là hình tượng độc đáo trong tiểu thuyết, là độc nhất vô

nhị của văn học hiện thực 1930 – 1945. Thông qua những chuỗi cười, Vũ Trọng

Phụng lên án gay gắt cái xã hội đồi bại đê tiện thời ông sống. Tiếng cười ấy đồng

thời cũng là tiếng chửi thẳng vào bọn người học đòi làm quý tộc, làm tư sản nhưng

ngu độn, chỉ biết sống vì đồng tiền mà quên đi nhân phẩm. Số đỏ là tiểu thuyết trào

phúng được viết theo cảm hứng hiện thực phê phán. Một hiện thực phê phán quyết

liệt theo kiểu Vũ Trọng Phụng, là sự kết hợp có cơ sở. Đặc điểm của trào phúng là

thường cười nhạo những thói xấu, tật xấu của đối tượng. Đặc điểm của hiện thực

phê phán là phát hiện bản chất xấu xa của xã hội và con người để phê phán và Số đỏ

đã thực hiện được sứ mệnh của mình, đúng như mong muốn của Vũ Trọng Phụng:

“… tiểu thuyết thật sự là đời”.

Tiểu thuyết Số đỏ nổi bật giữa những tác phẩm cùng thời không chỉ bởi khám

phá ra một góc nhìn mới lạ về xã hội thực dân nửa phong kiến mà còn bởi tính hiện

thực cao của tác phẩm. Bằng kinh nghiệm, tài năng, cái nhìn độc đáo nhưng chân

thật về cuộc sống nhà văn đã phác họa chân dung xã hội đương thời một cách tài

tình và thấu đáo, tiếng cười được tạo ra với nhiều cấp độ, đánh thẳng vào cái xã hội

“chó đểu”, “Âu hóa nửa vời”… Tất cả quả là một tấn trò hề, là một vở đại kịch, một

xã hội vô nghĩa lí mà thôi. Với tiểu thuyết Số đỏ, Vũ Trọng Phụng đã nhìn vào nỗi

đau của xã hội đương thời, phát hiện ra con bệnh, phải chăng ông cũng như nhà văn

Lỗ Tấn, muốn dùng văn chương như một công cụ góp phần thay đổi xã hội. Đọc Số

đỏ ta nhận thấy nó là một chuỗi cười không đơn giản chỉ là cười. Vì càng đào sâu

vào bản chất xấu xa của con người bằng cái cười trào phúng, tác phẩm càng chỉ ra

một sự thực đáng buồn, con người đã đánh mất đi bản chất người của mình. Số đỏ

chính là một cuộc hành trình đi tìm bản chất của con người, theo cái cách của Vũ

Trọng Phụng, là từ mặt trái, và theo cái kiểu của riêng ông, kiểu cười. Đúng như

ông đã viết, “Tôi sẽ cố gắng nhìn vào những nỗi đau của xã hội, may ra tìm được

những thuốc khiến cho những cái ung đó có thể hàn miệng, lên da”. Số đỏ chính là

tác phẩm tố cáo hiện thực xã hội độc đáo bằng tiếng cười ào ạt, bằng một hình

tượng “kì dị” mà nổi bật, đại diện tiêu biểu nhất cho phong cách Vũ Trọng Phụng.



Lớp 09SNV



SVTH: Lê Thị Thu Trang



GVHD: ThS. Hoàng Thị Lan



C. Kết luận

Vũ Trọng Phụng là một nhà văn lớn đầy tài năng, tiêu biểu giai đoạn văn học

1930 – 1945. Qua tiểu thuyết Số đỏ, bằng cách viết trào phúng, bằng những chi tiết

đầy kịch tính, tác giả đã khắc họa một cách sâu sắc những chân dung biếm họa trào

phúng. Có thể nói Số đỏ chính là minh chứng hùng hồn nhất cho nghệ thuật trào

phúng bậc thầy của Vũ Trọng Phụng. Sau tiếng cười chính là nỗi đau của nhà văn

trước cảnh đời đen bạc. Cái xã hội mà con người sống với nhau bằng sự lừa lọc, giả

dối và những ngón đòn xảo tráo. Chúng ta cũng không khỏi xót xa khi thấu hiểu

những chuỗi cười trào phúng. Nó phanh phui hết cái xấu xa bỉ ổi của hiện thực, tố

cáo một cách sâu sắc hơn bao giờ hết xã hội thối nát, mất nhân tính và vô liêm sỉ.

Cuộc phiêu lưu của Xuân Tóc Đỏ, một tay ma cà bông, vô học, lên tới đỉnh cao của

danh vọng, trở thành nhà vô địch yêu nước, trở thành vĩ nhân, chẳng qua chỉ là cuộc

phiêu của sự bất tài, vô học, được bọn con buôn chính trị thượng lên chóp đỉnh,

trong một xã hội kim tiền, tham nhũng, mà dân tộc ta đã trải nhiều kinh nghiệm

nhãn tiền. Toàn bộ tác phẩm là một chuỗi cười châm biếm giòn giã, sảng khoái,

nhưng cay độc, ném thẳng vào bộ mặt xã hội thượng lưu, trưởng giả thành thị hết

sức nhố nhăng, đồi bại và bịp bợm. Tiếng cười trào phúng đặc sắc và đầy tài năng

ấy của Vũ Trọng Phụng làm cho ta như tỉnh ngộ, nhận ra những đều tầm thường

trong cuộc sống hôm nay thật ý nghĩa.

Ngôn ngữ trong số đỏ đã vượt ra khỏi những trang sách để đi đời sống hàng

ngày, trở thành những thành ngữ bình dân nhất, mà người Việt dù có đọc Vũ Trọng

Phụng hay không, không ai là không biết. Đây là hiện tượng hiếm có trong lịch sử

ngôn ngữ, cho thấy sự thành công cũng như tầm ảnh hưởng của tiểu thuyết Số đỏ

trong cuộc sống hôm nay. Vũ Trọng Phụng ra đi quá sớm khi người đương thời

chưa có sự nhìn nhận đúng đắn về các sáng tác của ông. Hôm nay, những tác phẩm

của ông đã giúp chúng ta nhìn nhận lại một cách khách quan những đóng góp của

ông cho nền văn học Việt Nam, xóa bỏ đi những nghi ngờ sai lệch về tác phẩm Vũ

Trọng Phụng và cả con người tác giả, lúc sinh thời và cả sau lúc nằm xuống để

đường hoàng đi vào cõi bất diệt của văn xuôi Việt Nam. Số đỏ đã cho ta thấy sức

mạnh của ngòi bút trào phúng Vũ Trọng Phụng là sức mạnh của một tài năng bút



Lớp 09SNV



SVTH: Lê Thị Thu Trang



GVHD: ThS. Hoàng Thị Lan



lực, sức mạnh của sự tố cáo mạnh mẽ. Nghệ thuật trào phúng của Vũ Trọng Phụng

đã tạo nên một thế giới nghệ thuật đặc thù, đặt ông vào vị trí quan trọng trong lịch

sử văn học Việt Nam hiện đại cũng như trở thành một trong những gương mặt quan

trọng nhất của văn học Việt Nam trong thế kỷ 20.



Lớp 09SNV



SVTH: Lê Thị Thu Trang



GVHD: ThS. Hoàng Thị Lan



TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Đinh Trí Dũng (2005), Nhân vật tiểu thuyết Vũ Trọng Phụng, NXB Khoa học



xã hội, Hà Nội.

2. Nguyễn Ngọc Thiện, Hà Công Tài (tuyển chọn và giới thiệu) (2003), Vũ



Trọng Phụng - Về tác giả và tác phẩm, NXB Giáo dục, TP.HCM.

3.



Vũ Trọng Phụng, Tiểu thuyết Số đỏ, NXB Văn học.



4. Trang web:



- www.vi.wikipedia.org

- www.vanhocvn.com



Lớp 09SNV



SVTH: Lê Thị Thu Trang



GVHD: ThS. Hoàng Thị Lan



MỤC LỤC

A. Mở đầu..................................................................................................................1

1. Lý do chọn đề tài............................................................................................................1

2. Mục tiêu đạt được...........................................................................................................2

2.1 Về lí luận......................................................................................................................2

2.2 Về thực tiễn..................................................................................................................2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu..................................................................................2

3.1 Đối tượng nghiên cứu..................................................................................................2

3.2 Phạm vi nghiên cứu......................................................................................................2

4. Phương pháp nghiên cứu................................................................................................2

5. Lịch sử vấn đề................................................................................................................3

6. Cấu trúc của bài tiểu luận...............................................................................................4

B. Nội dung............................................................................................................................5

Chương 1: Những vấn đề lý luận liên quan đến đề tài...........................................................5

1.1 Khái niệm “trào phúng” ..............................................................................................5

1.2 Nghệ thuật trào phúng..................................................................................................5

Chương 2: Số đỏ - đỉnh cao nghệ thuật trào phúng ...............................................................6

của Vũ Trọng Phụng...............................................................................................................6

2.1. Nghệ thuật trào phúng bậc thầy của Vũ Trọng Phụng................................................6

2.2. Hiện thực xã hội hiện lên sinh động qua bút pháp trào phúng....................................9

C. Kết luận............................................................................................................................14



Lớp 09SNV