Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM VỀ PHÁT TRIỂN DU LỊCH CỘNG ĐỒNG

Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM VỀ PHÁT

TRIỂN DU LỊCH CỘNG ĐỒNG

1.1. Cơ sở lý luận về du lịch cộng đồng

1.1.1. Cộng đồng

1.1.1.1. Khái niệm cộng đồng (Community)

Cộng đồng – một khái niệm lý thuyết cũng như thực hành xuất hiện vào

những năm 1940 tại các nước thuộc địa của Anh. Năm 1950, Liên hiệp quốc công

nhận khái niệm phát triển cộng đồng và khuyến khích các quốc gia sử dụng khái

niệm này như một công cụ để thực hiện các chương trình viện trợ quy mô lớn về kĩ

thuật, phương pháp và tài chính vào thập kỷ 50 – 60. Sau này tùy những góc độ tiếp

cận mà mỗi nhà nghiên cứu lại đưa ra những quan điểm khác nhau về cộng đồng.

Trước hết, quan điểm về cộng đồng đề cập đến các yếu tố con người với

phạm vi địa lý, mối quan hệ và mục đích chung trong phát triển và bảo tồn cộng

đồng đó. Theo Keith và Ary, 1998 thì cho rằng: “Cộng đồng là một nhóm người,

thường sinh sống trên cùng khu vực địa lý, tự xác định mình thuộc về cùng một

nhóm. Những người trong cùng một cộng đồng thường có quan hệ huyết thống hoặc

hôn nhân và có thể thuộc cùng một nhóm tôn giáo, một tầng lớp chính trị”. (Keith

and Ary, 1998)

Trong đời sống xã hội, khái niệm cộng đồng được sử dụng một cách tương

đối rộng rãi để chỉ nhiều đối tượng có những đặc điểm tương đối khác nhau về quy

mô, đặc tính xã hội.Theo nghĩa rộng cộng đồng là nói đến tập hợp người là các liên

minh lớn như: cộng đồng thế giới, cộng đồng Châu Âu, cộng đồng các nước Ả

Rập…Theo nghĩa hẹp hơn danh từ cộng đồng được áp dụng cho một kiểu, hạng xã

hội. Ngoài ra, người ta còn căn cứ vào những đặc tính tương đồng về sắc tộc, chủng

tộc, tôn giáo, phong tục tập quán …cũng có thể gọi là cộng đồng như: cộng đồng

người Do Thái, cộng đồng người da đen tại Chicago, cộng đồng người hồi giáo…

Tại Việt Nam, lần đầu tiên khái niệm phát triển cộng đồng được giới thiệu

vào giữa những năm 1950 thông qua một số hoạt động phát triển cộng đồng tại các

tỉnh phía Nam, trong lĩnh vực giáo dục. Từ ngành giáo dục phát triển cộng đồng

13



chuyển sang lĩnh vực công tác xã hội. Đến những năm 1960- 1970 hoạt đồng phát

triển cộng đồng được đẩy mạnh thông qua các chương trình phát triển nông thôn

của sinh viên hay của phong trào Phật giáo. Từ thập kỷ 80 của thế kỷ trước cho đến

nay, phát triển cộng đồng được biết đến một cách rộng rãi hơn thông qua các

chương trình viện trợ phát triển của nước ngoài tại Việt Nam, có sự tham gia của

người dân tại cộng đồng như một yếu tố quyết định để chương trình đạt hiệu quả

bền vững.

Tùy theo những góc độ khác nhau mỗi tác giả lại có những quan niệm khác

nhau về cộng đồng. Nhưng tóm lại cộng đồng đều được hình thành bởi ba nhân tố

chính là yếu tố kinh tế, yếu tố văn hóa và khu vực lưu trú. Đồng thời cộng đồng đều

mang những đặc điểm như sau: Cùng chung sống trên một phạm vi lãnh thổ, có

chung văn hóa, phong tục tập quán, quan điểm chính trị, tôn giáo … và cùng chia sẽ

những lợi ích chung.

1.1.1.2. Bản chất cộng đồng

Bản chất của cộng đồng cần xem xét trên ba phương diện sau: đoàn kết xã

hội, tương quan xã hội và cơ cấu xã hội.

- Đoàn kết xã hội: đoàn kết xã hội là đặc tính đứng đầu của cộng đồng được quan

niệm như một ý chí và tình cảm chung do quá trình cùng chung sống có những mối

liên hệ về mặt huyết tộc hay quan hệ láng giềng.

- Tương quan xã hội: cộng đồng được coi như một tiến trình xã hội, là một hình

thức tương quan giữa người và người có tính cách kết hợp hay một phản ứng có tính

hỗ tương. Theo đó, con người được gần nhau và phối hợp chặt chẽ với nhau hơn.

Đó không phải là một thái độ hay một lý tưởng về đoàn kết, đó là sự đoàn kết được

thực hiện ngay trong phạm vi thực hành các chuẩn mực và khuôn mẫu văn hóa

trong đời sống hàng ngày. Ngược lại với tiến trình hòa hợp cộng đồng là các xu

hướng xung đột có tính cách ly tán, các cộng đông nông thôn ít xảy ra các tiến trình

theo chiều ly tâm.

- Cơ cấu xã hội: Cộng đồng được coi như một cơ cấu xã hội, là một đoàn thể con

người có những giá trị , chuẩn mực, các khuôn mẫu,với các tương quan xã hội và



14



vai trò được tổ chức thành cơ cấu. Điều này phù hợp với định nghĩa tổng quát về

một đoàn thể xã hội coi như một tập thể con người có tương quan hỗ trợ với nhau.

Không có giá trị chung, nghĩa là không có một số định hướng để quy tụ với nhau,

thậm chí có nơi lại không có cả những quy tắc ứng xử quy định các hành vi ứng xử

của các thành viên trong cộng đồng thì không có cơ sở cho sự hình thành cộng

đồng.

1.1.1.3. Mức độ tham gia của cộng đồng vào các hoạt động phát triển

Du lịch ngày càng hướng đến phát triển bền vững thì sự tham gia của cộng

đồng địa phương ngày càng được quan tâm và khuyến khích vì cộng đồng là những

chủ nhân thực sự của các tài nguyên du lịch, cả tự nhiên lẫn nhân văn, mà ngành du

lịch dựa vào để thu hút khách, cho nên họ có quyền tham gia và hưởng lợi từ các

hoạt động du lịch trong khu vực. Qua đó, họ sẽ tự giác và đóng vai trò chính trong

việc gìn giữ tài nguyên du lịch phục vụ phát triển du lịch nói riêng và sự phát triển

bền vững nói chung.

Bên cạnh đó cộng đồng địa phương chính là nguồn nhân công với chi phí

thấp nhất trong các dự án đầu tư phát triển du lịch, điều mà các nhà đầu tư rất quan

tâm nhằm tạo ra hiệu quả chi phí trong đầu tư. Hơn nữa, với nguồn kiến thức bản

địa phong phú của mình, nếu được đào tạo hướng dẫn thì chính họ là những người

phục vụ du khách tốt hơn ai hết trong các hoạt động nghiệp vụ du lịch như: đón

tiếp, phục vụ ăn nghỉ, dẫn đường và hướng dẫn khách thăm quan… Về mặt vĩ mô,

sự tham gia và hưởng lợi từ các hoạt động du lịch của cộng đồng còn đóng góp

đáng kể cho các chủ trương chính sách của Nhà nước về bảo vệ môi trường, phát

triển kinh tế xã hội vùng sâu vùng xa, xoá đói giảm nghèo, giảm chênh lệch giữa

các vùng trong phát triển, định canh định cư, ổn định an ninh quốc phòng và trật tự

an toàn xã hội, chính trị, văn hoá, tôn giáo tín ngưỡng... Theo PGS.TS. Phạm Trung

Lương có 7 mức độ tham gia của cộng đồng vào hoạt động phát triển nói chung và

phát triển du lịch nói riêng (Sơ đồ ):



15



Chủ động

Tương tác

Chức năng



Thụ động



Thông tin



Tư vấn



Khuyến khích



Hình 1.1: Mức độ tham gia của cộng đồng địa phương.

-



Thụ động: Cộng đồng không có quyền và trách nhiệm xem xét, dự báo về tương

lai của hoạt động phát triển. Những thông tin này chỉ chia sẻ giữa các tổ chức

bên ngoài cộng đồng.



-



Thông tin: Cộng đồng chỉ có trách nhiệm trả lời câu hỏi mà không có vai trò,

ảnh hưởng tới nội dung cần xử lý cho hoạt động phát triển. Kết quả xử lý thông

tin không được chia sẻ với cộng đồng.



-



Tư vấn: Cộng đồng được tham khảo ý kiến và quan điểm của cộng đồng có được

lưu ý. Tuy nhiên cộng đồng không được tham gia vào quá trình ra quyết định.



-



Khuyến khích: Sự tham gia vào các hoạt động phát triển của cộng đồng sẽ được

khuyến khích bằng vật chất hay tinh thần, do vậy cộng đồng thường sẽ không

tiếp tục tham gia khi những khuyến khích này không còn.



-



Chức năng: Cộng đồng tham gia vào hoạt động phát triển theo nhóm với các

mục tiêu chức năng đã được xác định trước, do vậy sự tham gia chưa được đầy

đủ vì đã có những quyết định mang tính áp đặt.



-



Tương tác: Cộng đồng được tham gia vào quá trình ra quyết định và sau đó

thông tin được phân tích để đưa ra các kế hoạch hành động và thực hiện.



-



Chủ động: Sự tham gia của cộng đồng vào hoạt động phát triển được thực hiện

độc lập với mọi can thiệp từ bên ngoài. Cộng đồng sẽ tự đưa ra các sáng kiến và

có thể làm thay đổi cả hệ thống.

Như vậy, đối với hoạt động phát triển du lịch, các phương thức tham gia này



của cộng đồng sẽ là một quá trình để xác định và củng cố vai trò của cộng đồng



16



trong công tác quy hoạch, trong quá trình thực hiện, giám sát và đánh giá các hoạt

động có ảnh hưởng đến môi trường du lịch.

1.1.2. Du lịch cộng đồng

1.1.2.1. Khái niệm

Các nước ASEAN như Indonesia , Philippine, Thái Lan đã tổ chức rất nhiều

cuô ̣c hô ̣i thảo về xây dựng mô hinh và tâ ̣p huấ n , đào ta ̣o kỹ năng phát triể n du lich

̣

̀

dựa vào cô ̣ng đồ ng. Tùy theo góc nhìn, quan điể m nghiên cứu mà du lich cô ̣ng đồ ng

̣

có những khái niệm khác nhau.

Nhà nghiên cứu Nicole Hausle và Wollfgang Strasdas đưa ra khái niệm : “Du

lịch cộng đồng là một hình thái du lịch trong đó chủ yếu là người dân địa phương

đứng ra phát triể n và quản lý . Lợi ích kinh tế có được từ du li ̣ch sẽ đọng lại nề n

kinh tế đi ̣a phương”



(Nicole Hausler and Wolfang Strasdas, Community Based



Sustainable Tourism A Reader, 2000). Quan niệm trên nhấn mạnh đến vai trò chính

của người dân địa phương trong vấn đề phát triển du lịch ngay trên địa bàn họ quản

lý.

Du lịch cộng đồng là “ phương thức tổ chức du li ̣ch đề cao về môi trường



,



văn hóa xã hội. Du lịch cộng đồng do cộng đồ ng sở hữu và quản lý , vì cộng đồng và

cho phép khách du li ̣ch nâng cao nhận thức và học hỏi về cộng đồ ng , về cuộc số ng

đời thường của họ” (Rest: Respondsible Ecological Social Tours, Thailand, 1997)

Tại hội thảo “Chia sẻ Bài học Kinh nghiệm Phát triển Du lịch Cộng đồng”

được Tổng cục Du lịch tổ chức tại Hà Nội năm 2003 đã xác định: “Phát triển du

lịch có sự tham gia của cộng đồng nhằm đảm bảo văn hoá, thiên nhiên bền vững,

nâng cao nhận thức và tăng quyền lực cho cộng đồng. Cộng đồng được chia sẻ lợi

ích từ hoạt động du lịch, nhận được sự hợp tác, hỗ trợ của chính phủ và các tổ chức

quốc tế”

Từ viê ̣c nghiên cứu các khái niê ̣m về du lich dựa vào cô ̣ng đồ ng , TS.Võ Quế

̣

đã rút ra khái niê ̣m : “Du li ̣ch dựa vào cộng đồ ng là phương thức phát triể n du li ̣ch

trong đó cộng đồ ng dân cư tổ chức cung cấ p các di ̣ch vụ để phát triể n du li ̣ch , đồ ng

thời tham gia bảo tồ n tài nguyên thiên nhiên và môi trường , đồ ng thời cộng đồ ng



17



được hưởng quyề n lợi về vật chấ t và tinh thầ n từ phát triể n du



lịch và bảo tồn tự



nhiên”

Viện Nghiên cứu Phát triển Miền núi (Mountain Institues) đưa ra khái niệm

về du lịch dựa vào cộng đồng như sau: (Trích trong Tạp chí du lịch cộng đồng –

Viện Nghiên cứu phát triển Miền Núi, 2000): “Du lịch cộng đồng là nhằm bảo tồn

tài nguyên du lịch tại điểm du lịch đón khách vì sự phát triển du lịch bền vững dài

hạn. Du lịch cộng đồng khuyến khích sự tham gia của người dân địa phương trong

du lịch và có cơ chế tạo các cơ hội cho cộng đồng”

Ngoài ra còn nhiều định nghĩa, khái niệm khác nhau, tuy nhiên có thể thống

nhất và hiểu du lịch cộng đồng là loại hình du lịch bền vững dựa vào cộng đồng địa

phương, trong đó cộng đồng sẽ trực tiếp tham gia vào hoạt động du lịch như khai

thác, quản lý và bảo tồn nguồn tài nguyên và cộng đồng phải được hưởng lợi từ

hoạt động du lịch để từ đó giảm tỉ lệ đói nghèo, cải thiện thu nhập và nâng cao chất

lượng cuộc sống.

1.1.2.2. Mục tiêu phát triển du lịch cộng đồng

Theo Viện Nghiên cứu và Phát triển Miền núi (TMI), để phát triển du lịch cộng

đồng thì mục tiêu phát triển du lịch cộng đồng cần phải gồm những điểm sau:

-



Là một công cụ cho hoạt động bảo tồn.



-



Là công cụ cho phát triển chất lượng cuộc sống.



-



Là công cụ để nâng cao nhận thức, kiến thức và sự hiểu biết của mọi người

bên ngoài cộng đồng về những vấn đề như rừng cộng đồng, con người sống

trong khu vực rừng, nông nghiệp hữu cơ, quyền công dân cho người trong bộ

lạc.



-



Là công cụ cho cộng đồng cùng tham gia, thảo luận các vấn đề, cùng làm

việc và giải quyết các vấn đề cộng đồng.



-



Mở các cơ hội cho trao đổi kiến thức và văn hóa giữa khách du lịch và cộng

đồng.



-



Cung cấp khoản thu nhập cho cá nhân, các thành viên trong cộng đồng.



-



Mang lại thu nhập cho quỹ phát triển cộng đồng.



18



Một số mục tiêu chính của du lịch cộng đồng đã được coi là kim chỉ nam cho

loại hình phát triển du lịch này bao gồm:

-



Du lịch cộng đồng phải góp phần bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và văn hóa,

bao gồm sự đa dạng về sinh học, tài nguyên nước, rừng, bản sắc văn hóa, …



-



Du lịch cộng đồng phải đóng góp vào phát triển kinh tế địa phương thông

qua việc tăng doanh thu về du lịch và những lợi ích khác cho cộng đồng địa

phương.



-



Du lịch cộng đồng phải có sự tham gia ngày càng tăng của cộng đồng địa

phương.



-



Du lịch cộng đồng phải mang đến cho khách một sản phẩm du lịch có trách

nhiệm đối với môi trường và xã hội.



1.1.2.3. Các nguyên tắc chủ yếu phát triển du lịch cộng đồng

Các chuyên gia trong lĩnh vực du lịch dựa vào cộng đồng đã đưa ra

các nguyên tắc để phát triển du lịch dựa vào cộng đồng là:

-



Công bằng về mặt xã hội: Cộng đồng được quyền tham gia thảo luận các kế

hoạch, quy hoạch, thực hiện và quản lý, đầu tư để phát triển du lịch, trong

một số trường hợp có thể trao quyền làm chủ cho cộng đồng.



-



Tôn trọng các giá trị văn hoá của cộng đồng: Thực tế cho thấy chương trình

du lịch nào cũng ảnh hưởng ít nhiều đến cộng đồng địa phương. Điều quan

trọng là các giá trị văn hoá của cộng đồng phải được bảo vệ và giữ gìn với sự

đóng góp tích cực của tất cả các thành phần tham gia vào hoạt động du lịch,

đặc biệt là người dân địa phương bởi không đối tượng nào có khả năng bảo

vệ và duy trì các giá trị văn hoá tốt hơn chính họ. Cộng đồng địa phương

phải nhận thức được vai trò và vị trí của mình cũng như những lợi, hại mà

việc phát triển du lịch mang đến.



-



Phù hợp với khả năng của cộng đồng. Khả năng bao gồm khả năng nhận

thức về vai trò và vị trí của mình trong việc sử dụng tài nguyên, nhận thức

được tiềm năng to lớn của du lịch cho sự phát triển của cộng đồng cũng như

biết được các bất lợi từ hoạt động du lịch và khách du lịch đối với tài nguyên



19



cộng đồng. Các điều kiện, khả năng tài chính và nhân lực của cộng đồng để

đáp ứng các yêu cầu phát triển du lịch.

-



Chia sẻ lợi ích từ du lịch cho cộng đồng. Theo nguyên tắc này cộng đồng

phải cùng được hưởng lợi như các thành phần khác tham gia vào hoạt động

kinh doanh cung cấp các sản phẩm cho khách du lịch, nguồn thu từ hoạt

động du lịch được phân chia công bằng cho mọi thành viên tham gia hoạt

động, đồng thời lợi ích đó cũng được trích để phát triển lợi ích chung cho xã

hội như: tái đầu tư cho cộng đồng xây dựng đường sá, cầu cống, điện và

chăm sóc sức khỏe, giáo dục…



-



Xác lập quyền sở hữa và tham dự của cộng đồng đối với tài nguyên thiên

nhiên và văn hóa hướng tới sự phát triển bền vững.



1.1.2.4.



Các điều kiện cơ bản để hình thành và phát triển du lịch cộng đồng



Các chuyên gia đều cho rằng phát triển du lịch cộng đồng phụ thuộc vào các

điều kiện cơ bản sau:

-



Điều kiện tiềm năng về tài nguyên môi trường tự nhiên và nhân văn là có ý

nghĩa quyết định đến phát triển du lịch cộng đồng. Tài nguyên thiên nhiên và

nhân văn được xem xét phong phú về số lượng, chủng loại, giá trị về chất

lượng của từng loại được đánh giá về quý hiếm. Điều kiện tài nguyên cũng

nói lên mức độ hấp dẫn thu hút khách du lịch đến thăm quan ở hiện tại và

tương lai.



-



Điều kiện tiếp cận điểm đến du lịch cộng đồng. Cũng tương tự như đối với

việc phát triển các loại hình du lịch khác, hoạt động phát triển du lịch không

thể thực hiện được nếu không có hạ tầng tiếp cận điểm tài nguyên. Đây là

đặc điểm rất đặc trưng của du lịch khi sản phẩm du lịch được xây dựng và

tiêu thụ tại chỗ. Điều này khác với hoạt động sản xuất kinh doanh khác khi

sản phẩm thương mại có thể được sản xuất ở một nơi rồi vận chuyển đến thị

trường tiêu thụ ở nơi khác.



-



Điều kiện về yếu tố cộng đồng dân cư được xem xét đánh giá trên các yếu tố

số lượng thành viên, bản sắc dân tộc, phong tục tập quán, trình độ học vấn và



20



văn hóa, nhận thức trách nhiệm về tài nguyên và phát triển du lịch. Xác định

phạm vi cộng đồng là những dân cư sống, sinh hoạt và lao động cố định, lâu

dài trong hoặc liền kề vùng có tài nguyên thiên nhiên.

-



Điều kiện có thị trường khách trong nước và quốc tế đến tham quan du lịch,

nghiên cứu, tương lai sẽ thu hút được nhiều khách. Điều kiện về khách du

lịch cũng nói lên bản chất của vấn đề phát triển du lịch và vấn đề công ăn

việc làm cho cộng đồng.



-



Cần có sự tự nguyện của cộng đồng đối với đề xuất phát triển du lịch cộng

đồng. Đây là điều kiện đặc thù rất quan trọng để có thể phát triển du lịch

cộng đồng bởi loại hình du lịch này chỉ có thể phát triển cùng với sự nhận

thức sâu sắc của cộng đồng về trách nhiệm và quyền lợi của họ khi tham gia

vào hoạt động du lịch.



-



Điểm đến du lịch cộng đồng cần được quy hoạch và đưa vào hệ thống tuyến

điểm du lịch của lãnh thổ. Đây là điều kiện chung để phát triển bất kỳ một

điểm đến du lịch nào, trong đó có điểm đến du lịch cộng đồng. Tuy nhiên

trong trường hợp du lịch cộng đồng, điều kiện này trở nên quan trọng hơn

bởi bản thân cộng đồng thường không có khả năng tự tổ chức quy hoạch và

kết nối với hệ thống tuyến điểm du lịch của lãnh thổ.



-



Điều kiện về cơ chế chính sách hợp lý tạo môi trường thuận lợi cho việc phát

triển du lịch và sự tham gia của cộng đồng.



-



Sự hỗ trợ, giúp đỡ của chính phủ, tổ chức phi chính phủ trong và ngoài nước

về nhân lực, tài chính và kinh nghiệm phát triển du lịch cộng đồng và các

công ty lữ hành trong vấn đề tuyên truyền quảng cáo thu hút khách du lịch

đến thăm quan.



1.1.2.5. Ý nghĩa phát triển du lịch cộng đồng

Nhiều hội thảo, diễn đàn quốc tế về du lịch cộng đồng đã nêu lên ý nghĩa

phát triển du lịch dựa vào cộng đồng đối với nhiều vấn đề như kinh tế, chính trị, xã

hội, văn hóa, an ninh quốc phòng, tài nguyên môi trường của quốc gia, khu vực và

chính bản thân cộng đồng, trong đó thể hiện rõ nét nhất các vấn đề như:



21



 Đối với công tác bảo tồn tài nguyên tự nhiên: Du lịch phát triển sẽ gia tăng

thu nhập cho cộng đồng địa phương, đặc biệt ở vùng nông thôn nơi tỷ lệ đói

nghèo còn cao. Đây sẽ là yếu tố tích cực góp phần làm giảm tác động của

cộng đồng đến các giá trị cảnh quan, tự nhiên và qua đó sẽ góp phần bảo tồn

tài nguyên, môi trường đảm bảo cho phát triển du lịch bền vững

 Đối với du lịch:

-



Tạo ra sự đa dạng sản phẩm dịch vụ du lịch của một vùng, quốc gia.



-



Góp phần thu hút khách du lịch.



-



Góp phần bảo vệ tài nguyên thiên nhiên nói chung và tài nguyên du lịch

nói riêng.



 Đối với cộng đồng:

-



Mang lại lợi ích kinh tế cho các thành viên cộng đồng tham gia trực tiếp

cung cấp các dịch vụ cho khách du lịch, đồng thời các thành viên khác cũng

được hưởng lợi từ sự đóng góp của du lịch. Trên cơ sở đó cộng đồng sẽ có

trách nhiệm của mình đối với nguồn tài nguyên môi trường và văn hóa địa

phương.



-



Du lịch cộng đồng mang lại cơ hội cho các thành viên của cộng đồng trong

việc bảo tồn nguồn tài nguyên, môi trường văn hóa, vì vậy có đóng góp cho

phát triển du lịch bền vững từ góc độ tài nguyên, môi trường du lịch.



-



Du lịch phát triển góp phần tạo cơ hội việc làm cho cộng đồng, làm thay đổi

cơ cấu, nâng cao trình độ lao động từ đó hạn chế tình trạng di cư của cộng

đồng từ khu vực nông thôn ra khu vực thành thị góp phần ổn định xã hội.



-



Phát triển du lịch cộng đồng giúp cộng đồng địa phương được hưởng lợi từ

cơ sở hạ tầng xã hội (giao thông, điện, nước, bưu chính viễn thông, ...). Đây

cũng sẽ là yếu tố tích cực để đảm bảo sự công bằng trong phát triển du lịch,

một trong những nội dung quan trọng của phát triển du lịch bền vững.



-



Tạo điều kiện đẩy mạnh giao lưu văn hóa và kế đến là giao lưu kinh tế giữa

các vùng miền, giữa Việt Nam với các dân tộc trên thế giới. Đây cũng sẽ là

yếu tố quan trọng trong bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống



22



Việt Nam đồng thời tạo cơ hội để phát triển kinh tế ở những vùng còn khó

khăn, đảm bảo sự phát triển bền vững nói chung, du lịch nói riêng.

-



Tham dự của cộng đồng sẽ thành điểm để cho cộng đồng khác và các tổ chức

học hỏi kinh nghiệm về phát triển du lịch dựa vào cộng đồng. Khách sẽ học

tập kinh nghiệm từ những người tình nguyện, các nhà nghiên cứu trong quá

trình tham gia tổ chức.



-



Các chính sách thị trường và thương mại của các tổ chức du lịch hiểu được

vai trò của cộng đồng để đưa các kế hoạch và hành động của du lịch cộng

đồng. Du lịch cộng đồng đảm bảo cho việc phát triển bền vững. Cơ hội cho

các tổ chức phát triển các chiến lược công tác với cộng đồng địa phương.



1.2.



Kinh nghiệm phát triển du lịch cộng đồng



1.2.1. Kinh nghiệm phát triển du lịch cộng đồng trên thế giới

1.2.1.1. Quy hoạch du lịch cộng đồng hiệu quả tại khu du lịch Kanas – Tân cương

(Trung Quốc)

 Đặc điểm của các cư dân cộng đồng tại khu du lịch Kanas

Khu du lịch Kanas nằm ở phía bắc quận Buerjin với một diện tích lớn được

xếp hạng cấp quốc gia. Cộng đồng Kanas là một cộng đồng dân tộc sống nhờ vào

việc chăn thả gia súc với một lịch sử lâu dài về việc duy trì nền văn hóa của mình.

Bảng 1.1: Thành phần của cộng đồng cư dân ở khu du lịch Kanas

Làng



Hộ gia đình



Dân số



Làng Kanas

Làng Hemu

Làng Baihaba

Tổng cộng



188

291

172

661



773

1226

834

2833



Dân tộc

Mông cổ Kazakh

Tuwa

502

271

797

429

358

476

1657

1176

Nguồn: [11, tr.66]



Nhờ sự tham gia của cộng đồng địa phương mà du lịch ở Kanas đã phát triển

nhanh chóng và mang lại nguồn thu nhập đáng kể cho cộng đồng địa phương. Tuy

nhiên trong quá trình phát triển du lịch đã diễn ra khuynh hướng hoạt động mất trật

tự, hoạt động du lịch bị thương mại hóa dẫn đến mâu thuẫn sâu sắc trong cộng đồng



23