Sơ đồ phiên mã RNA trên sợi khuôn của DNA

IV. RNA & VAI TRÒ CỦA CHÚNG



1. Vai trò của RNA trong DT

Phôi đang phát triển chứa hàm lượng RNA rất cao.

• VD: Tế bào E.coli  đang phát triển chứa tới 15000

ribosome  trong ribosome có tới 75% là rRNA.

•

•



TN gây ức chế hoạt động của DNA  “vẫn” t/hợp P.

TNgây ức chế hoạt động của mRNA ngưng t/hợp P.



Điều này chứng tỏ mRNA trực tiếp tham gia vào quá trình

sinh tổng hợp protein



7

01/04/11



MaMH:



Sinh tổng

hợp protein



7



• Các RNA giữ vai trò trung gian quan trọng trong sinh tổng

hợp protein.

• RNA được tổng hợp từ :

- mạch polynucleotide đơn

- đường pentose (5C) là ribose

- ngoài A, G, C thì Uracil (U) thay cho T (thymin)

2. Có mấy loại RNA

• RNA gồm có các loại như sau:

• - mRNA (messenger RNA): RNA thông tin

• - rRNA (ribosomal RNA): RNA ribosome

• - tRNA (transfer RNA): RNA vận chuyển

01/04/11



MaMH:



Sinh tổng

hợp protein



8

8



V. BẢN CHẤT CỦA MÃ DI TRUYỀN

1. Mã di truyền là mã bộ 3

Trình tự nucleotide trong DNA  q/ đònh t/tự ribonucleotie

trong mARN.

T/ tự ribonucleotide trong mRNA  q/ đònh tự a. amin

trong protein.

• - DNA chỉ có 4 loại nucleotide

• Protein có 20 loại acid amin.

• Nếu n/ tắc mã bộ một chỉ có 4 bộ mã  4 acid amin

mã bộ hai chỉ có 24 = 16  16 acid amin

mã bộ bốn có

44 = 256  quá thừa

=> Mã bộ ba

01/04/11



có



43 = 64

MaMH:



 hợp lý

Sinh tổng



hợp protein



9

9



VI. SỰ DỊCH MÃ (TRANSLATION)

Giai đoạn 1: hoạt hóa acid amin.

Giai đoạn 2: gồm mấy bứơc cơ bản sau :

Bước 1: Mở đầu chuỗi polypeptide

- Bắt đầu khi 1 tiểu đơn vò ribosome bé bám vào mRNA

- đâu? Codon khởi đầu ??

- Lập tức tRNA mang acid amin mở đầu tiến vào

- tRNA có gì đáng lưu ý ?

- - Khi đi vào ribosome đối mã của nó bắt cặp với mã mở

đầu trên mRNA như thế nào ?

01/04/11



MaMH:



Sinh tổng

hợp protein



10

10



Dịch mã



01/04/11



MaMH:



Sinh tổng

hợp protein



11



Bước 2: Kéo dài chuỗi polypeptide

• Quá trình kéo dài xảy ra khi 1 aminoacyl - tRNA thứ 2

bám vào codon thích hợp trên mRNA ở vò trí A

• & hình thành liên kết peptid với acid amin mở đầu.

• Phản ứng được xúc tác bởi enzyme peptidyl

transferase.

• - Sau đó ribosome chuyển dòch sang bộ ba thứ 2 theo

chiều

5’-3’ đẩy acid amin mở đầu ra ngoài.

12

01/04/11



MaMH:



Sinh tổng

hợp protein



12



Bước 3:

• - Q/ trình t/ hợp chuỗi polypeptide dừng lại khi gặp

codon kết thúc. ?

• codon này được nhận biết bởi 1 protein kết thúc gọi là

nhân tố giải phóng RF.

• - Sự có mặt RF với enzyme peptidyl tranferase giúp :

* sự chuyển dòch ribosome

* tách chuỗi polypeptid rời khỏi tRNA cuối cùng

* đồng thời 2 tiểu đ/vò ribosome cũng tách ra ở dạng

tự do.

13

01/04/11



MaMH:



Sinh tổng

hợp protein



13



VII. GEN LÀ GÌ ?

• G. Mendel nêu khái niệm “nhân tố di truyền”

• Vào 1909, Johansen nêu thuật ngữ “gen”

• J.Morgan cụ thể hóa

 gen nằm trên NST

chiếm 1 locus nhất đònh

• Mô hình cấu trúc DNA của Watson & Crick …

=> gen là 1 đoạn của đại phân tử DNA trên NST

mã hóa cho một polypeptide-- hay RNA.

• Gen : * đơn vò chức năng cơ sở của bộ máy DT

* chiếm 1 locus nhất đònh trên NST

* xác đònh 1 tính trạng nhất đònh.

14

01/04/11



MaMH:



Sinh tổng

hợp protein



14