II. Quá trình ram thép

Mục đích của quá trình ram:

1) Giảm ứng suất bên trong đến mức không

làm thép quá giòn, đây là điều cần thiết

tối thiểu trong mọi trường hợp

2) Khử bỏ hoàn toàn ứng suất bên trong

3) Điều chỉnh cơ tính cho phù hợp với điều

kiện làm việc cụ thể của chi tiết máy và

dụng cụ



ảnh hưởng của ram thép đến sự phân

huỷ Mactensit tôi



• Các bon tiết ra khỏi M, lúc đầu tạo thành các bít ε có

mạng lục giác xếp chặt. Ở nhiệt độ 300 – 350oC, các

bít này phát triển thành Xementit, có thể xảy ra trực

tiếp hoặc qua pha trung gian.

• Thành phần C trong thép có ảnh hưởng lớn đến việc

biến đổi này:

- đối với thép C trung bình từ 0.4 – 0,6 % C thì M →

các bít ε → Fe3C.

- khi hàm lượng C từ 0.6 – 1,2% C quá trình có khác

chút ít là M → cacbit ε→ χcácbit + Fe3C. Sau đó χcácbit

chuyển thành Xe.

• Phụ thuộc vào hàm lượng C trong thép và nhiệt độ

ram mà có thể tạo thành các loại Cácbit khác nhau.



ảnh hưởng của quá trình ram

thép đến sự phân huỷ austenit dư

- Thực nghiệm đã chứng minh rằng hàm lượng C

trong Au không ảnh hưởng đến nhiệt độ phân huỷ

Au dư.

- Người ta đã dùng các mẫu thép CD130 nung đến

những nhiệt độ khác nhau: 750, 800, 900, 1000 và

1100oC sau khi tôi rồi ram. Đường cong ghi ở dãn

nở kế của các mẫu này cho thấy sự phân huỷ Au

dư không phụ thuộc vào nhiệt độ nung nóng để tôi,

tức là không phụ thuộc vào hàm lượng C trong Au.

Nó bắt đầu xảy ra ở 200oC và kết thúc ở khoảng

270-280oC.



ảnh hưởng của sự ram thép

đến quá trình tích tụ cacbit

Thay đổi thành phần hoá học của thép

và thay đổi nhiệt độ đều có ảnh

hưởng đến quá trình tích tụ vì thay

đổi nhiệt độ ảnh hưởng đến sự

khuếch tán, còn sự thay đổi thành

phần hoá học thì ảnh hưởng đến độ

hoà tan và tốc độ phát triển của các

phần tử cacbit.



Phương pháp ram theo

%C

- Tuỳ thuộc vào hàm lượng cacbon mà người ta chia thành 3

phương pháp ram:

+ Ram thấp: %C >0,7%. Tram= 150-250oC Tổ chức đạt được là

Mram. Độ cứng hầu như không thay đổi hoặc có giảm rất ít,

ứng suất bên trong giảm đi chút ít.

+ Ram trung bình: %C=0,5-0,7%. Tram =300-450oC. Tổ chức

đạt được là trôxit ram. Độ cứng của thép tôi tuy có giảm

nhưng vẫn còn cao, ứng suất bên trong giảm mạnh, giới hạn

đàn hồi đạt max, độ dẻo dai tăng.

+ Ram cao: 0,3-0,5% Tram=500-600oC. Tổ chức đạt được là

Xocbỉt ram. Độ cứng giảm mạnh, độ bền giảm đi còn độ dẻo

dai tăng mạnh. Ứng suất trong bị khử bỏ.



ảnh hưởng của ram đến

tính chất của thép

- ở thép có hàm lượng C cao, khi Tram<100oC, độ cứng

tăng ít, giá trị của độ cứng này phụ thuộc vào hàm

lượng C trong thép theo tỷ lệ thuận. Khi Tram tăng

lên, độ cứng giảm do M bị phân huỷ.

- Từ T>300-700oC , độ cứng giảm tuyến tính

- Nếu sau khi tôi, không nhận được M mà là B hay

sản phẩm của chuyển biến P thì sự thay đổi độ

cứng theo Tram lại khác và hầu như không đổi ở T

thấp.



Phần 2



Phân tích sự khác biệt

• Thép trước cùng

tích

-Nhiệt độ tôi lấy cao hơn Ac3

-Nhiệt độ tôi của thép hoàn

toàn phụ thuộc vào điểm

Ac3

-Sử dụng cách tôi hoàn toàn

-Nung nóng thép đến trạng

thái hoàn toàn austenit



• Thép sau cùng tích

-Nhiệt độ tôi lấy cao hơn cao



hơn Ac1 nhưng thấp hơn Ac3

-Nhiệt độ tôi của thép hoàn

toàn giống nhau từ 760780oC

-Sử dụng cách tôi không hoàn

toàn

-Nung nóng thép đến trạng

thái hoàn toàn austenit

+XeII



-Tổ chức sau tôi là

Mactenxit và không có

Ferit



-Tổ chức sau tôi là

Mactenxit với hàm

lượng C cao và

nhiều Austenit

dư,hạt Austenit

lớn



Hµm l­îng A d­ phô thuéc vµo C

%Ad­

80



0,5



1,6



%C



VD với chi tiết cụ thể sử dụng thép

trc cùng tích và thép sau cùng tích

Bảng 1. Thành phần hóa học thép 38MS5



Thành phần hoá học (%)

Mác thép

38MS5

Tiêu chuẩn

Pháp



C

0.350.43



Si



Mn



P



S



1.1-1.4



1.0-1.4



<= 0.04



<=0.035



các tấm mỏng cementit sẽ trở thành dạng cầu, vì vậy

tính gia công của thép như cắt gọt, dập, kéo...được cải

thiện. Sản phẩm rèn được ủ trong lò phản xạ ở Viện

Luyện Kim đen. Sản phẩm sau gia công cơ khí được đem

tôi và ram cao. Ram cao (hoặc là ủ ở nhiệt độ dưới A1)

với mục đích chuyển từ cấu trúc hạt thô sang cấu trúc

hạt mịn, do vậy độ cứng của thép giảm, còn tính gia công

tăng lên. Tốc độ nâng nhiệt trong khi ủ, tôi và ram là

100-130oC/giờ. Công nghệ ủ, tôi, ram thép 38MS5  có

thể tóm tắt như sau



: