Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ VỊ TRÍ, VAI TRÒ CỦA TOÀ ÁN TRONG NHÀ NƯỚC PHÁP QUYỀN

bị hạn chế, ràng buộc bởi pháp luật, do đó trở thành quyền lực nhà nước công

bằng, nghĩa là phù hợp với pháp luật. Như vậy, thừa nhận nhà nước như một tổ

chức pháp lý của sức mạnh quyền lực công khai là tư tưởng cơ bản của nhà

nước pháp quyền.

Thi phong kin, Nh nc khụng hoc ớt bit n phỏp quyn. Tuy

nhiờn, thi k ny phng Tõy ó cú khụng ớt cỏc quan im, t tng tin

b ca cỏc nh t tng, cỏc nh thn hc gúp phn bo tn v lm phong phỳ

thờm cỏc ý tng v Nh nc phỏp quyn thi c i. Theo ễguytxtanh

(357-430)- giỏo ch Bc Phi cho rng quyn lc nh nc phi c thc

hin nh mt th quyn lc phc v. ú l cụng c thc hin tỡnh yờu v

s cụng bng. Nhng ngi cm quyn phi t quyn uy vo s phc v

nhõn dõn Tụmỏt a canh (1225-1247) cho rng trt t phỏp lý em n cho

mi ngi cỏi thuc v h v lm cho h cú th t c s di do v vt

cht, tinh thn. Xó hi cụng dõn trc sau s thay th xó hi thn dõn, vỡ nú l

sn phm ca lý trớ ch khụng phi l sn phm thun tuý, bn nng.

Thi k t bn ch ngha, hc thuyt v nh nc phỏp quyn t sn

tng bc hỡnh thnh. Nh nc t sn cng tng bc c thit k theo mụ

hỡnh nh nc phỏp quyn trờn c s th gii quan mi ca giai cp t sn

ang lờn - th gii quan phỏp lý. ú l s phc hi, k tha cỏc giỏ tr t

tng cú liờn quan n nh nc phỏp quyn thi c i v a cỏc giỏ tr ú

lờn tm cao hn phự hp vi ũi hi mi ca lch s. Cú th k ra mt s i

biu tiờu biu: Lý thuyt v t do ca Giụnlcc (1632-1704). ễng cho rng

"lut t nhiờn l bt buc vỡ nú l t do". T do l giỏ tr ch o ca phỏp

quyn t nhiờn, ca s lun gii ca nh nc v th ch chớnh tr hp lý.

Phỏp quyn t nhiờn bt ngun t s liờn kt ca con ngi vi nhau thnh

cng ng theo mt quy lut t nhiờn. Trong s liờn kt ú, con ngi tha

thun vi nhau lp nờn Nh nc. Nh nc l c quan quyn lc chung ca

xó hi, phỏp lut gi a v thng tr trong nh nc. Quyn lc nh nc v

bn cht thuc v nhõn dõn, do nhõn dõn y nhim. Nh nc cú ngha v bo



15



v quyn t do v quyn s hu do lao ng em li nh l bo m quyn t

nhiờn ca mi cụng dõn. Lý thuyt v t do ca Tụmỏt Hp x (1588-1679):

Nh nc úng vai trũ iu hnh s phỏt trin ca xó hi. Phỏp lut cn phi

c Nh nc s dng nh l mt tt yu trong qun lý xó hi. Vi s xut

hin ca nh nc, t do cỏ nhõn vi ngha l nhng ý mun ca cỏ nhõn cú

th b thu hp, nhng t do cỏ nhõn vi ngha l tin cho t do ca ngi

khỏc thỡ c m rng ra; Lý thuyt v tam quyn phõn lp ca Mụngtecxki

(1869-1755): trong xó hi cú nh nc ngi ta s dng phỏp lut. Quyn lc

ti thng ca xó hi l thuc v nhõn dõn. Trong mi quc gia u cú ba th

quyn l quyn lp phỏp, quyn thi hnh nhng iu lut v cụng phỏp (quyn

hnh phỏp) v quyn thi hnh nhng iu trong lut dõn s (quyn t phỏp).

Cỏc quyn ny c giao cho h thng cỏc c quan nh nc khỏc nhau.

Khụng mt c quan no vt lờn nhng c quan kia v khụng mt c quan cú

th tc ot quyn cỏ nhõn ca cụng dõn; Lý thuyt v ch quyn nhõn dõn,

kh c xó hi ca Rỳt xụ (1712-1788): Quyn lc nh nc l thuc v nhõn

dõn, nhõn dõn thc hin ch quyn ca mỡnh thụng qua vic y quyn cho cỏc

i biu ca mỡnh trong b mỏy nh nc. Kh c xó hi cú th hiu l phỏp

lut v b mỏy nh nc do nhõn dõn to ra. Khi nh nc vi phm kh c

xó hi ó tha thun thỡ nhõn dõn cú quyn thay th bng nh nc mi; Lý

thuyt ca Can t (1724-1804): Nh nc phỏp quyn l cng ng ca

nhng ngi phc tựng phỏp lut, cn phi ngn chn s lm quyn ca mt

hay mt s ngi i vi ngi khỏc. Mi hot ng ca cụng dõn u phi

tuõn th phỏp lut. S phõn chia thnh cỏc quyn lp phỏp, hnh phỏp v t

phỏp l cn thit trong mt nh nc, ni nhõn dõn va l ch th, va l khỏch

th ca quyn lc; Lý thuyt ca Hờghen (1770-1831): Nh nc phỏp quyn

l s th hin trong thc t nhng ý nim di nhng hỡnh thc nht nh ca

tn ti thc t ca con ngi. Phỏp lut l s th hin ca t tng t do.

Trong xó hi, nh nc v trớ cao nht v cao hn c con ngi.

Phỏp quyn va l s sỏng to, va l sn phm ca nh nc. S phõn quyn



16



trong nh nc l nhm m bo t do cụng cng, chng lm quyn, chuyờn

ch, v lc v phi phỏp.

1.1.2. T tng ca C. Mỏc, Ph. ng ghen v V.I. Lờnin v Nh

nc phỏp quyn xó hi ch ngha

Khỏi nim nh nc phỏp quyn cha c s dng nhng nhng t

tng ct lừi ca nh nc phỏp quyn ó c cp sõu sc theo quan

im cỏch mng v khoa hc trong hc thuyt Mỏc - Lờnin v nh nc v

phỏp lut ú l xõy dng mt nh nc kiu mi hp hin, hp phỏp; mt ch

dõn ch trit "l do nhõn dõn quy nh", "t do ca mi ngi l iu

kin phỏt trin t do ca tt c mi ngi"; dõn ch l xut phỏt t con ngi

v phỏp lut cng vỡ con ngi; phỏp ch nghiờm minh theo hng gii phúng

con ngi. Núi cỏch khỏc, trong khi t vn xõy dng mt xó hi mi, mt

nh nc kiu mi, cỏc nh kinh in ca ch ngha Mỏc Lờnin ó k tha v

phỏt trin t tng v nh nc phỏp quyn trong iu kin mi.

Trong "Tuyờn ngụn ca ng cng sn" C. Mỏc, Ph. ngghen t vn

xõy dng mt xó hi mi trong ú "t do ca mi ngi l iu kin phỏt

trin t do ca tt c mi ngi" v "gii phúng con ngi" l mc tiờu ca

mt nh nc phỏp quyn kiu mi; l nh nc t chc c i sng chung

ca nhõn dõn, trong ú bo m c s phỏt trin t do ti a v "phỏt trin

ton din con ngi". V mt nh nc, Mỏc ch trng xõy dng mt ch

dõn ch trit , dõn ch l "do nhõn dõn t quy nh", l bc chuyn t xó

hi thn dõn sang xó hi cụng dõn, l t "nhõn dõn ca nh nc" sang "nh

nc ca nhõn dõn", "Dõn ch l xut phỏt t con ngi".

Nhng t tng nh nc phỏp quyn y c V.I. Lờnin tip thu v

phỏt trin trong quỏ trỡnh xõy dng nh nc kiu mi, trc ht l xỏc nh

rừ "mc ớch ca chớnh quyn Xụ-vit l thu hỳt nhng ngi lao ng tham

gia vo qun lý nh nc" v "vic thu hỳt c mi ngi lao ng tham gia

vo qun lý l mt trong nhng u th quyt nh ca nn dõn ch xó hi ch



17



ngha". V mt phỏp lut, Lờnin khng nh vai trũ ca phỏp lut v phỏp ch

trong qun lý xó hi mi, coi ú l mt trong nhng iu kin c bn xõy

dng thnh cụng ch ngha xó hi, nh nc phi dựng phng phỏp "cn c

vo lut l ca mỡnh l iu kin cn v cho ch ngha xó hi thng li trit

". Lờnin ó sỏng to ra khỏi nim phỏp ch xó hi ch ngha mt yờu cu

quan trng xõy dng nh nc phỏp quyn.

1.1.3. T tng H Chớ Minh v vn nh nc, nh nc phỏp quyn

T tng H Chớ Minh v xõy dng Nh nc phỏp quyn, Nh nc

ca dõn, do dõn v vỡ dõn l t tng c ỏo, sỏng to ca Ch tch H Chớ

Minh v ca ng ta trong quỏ trỡnh lónh o cỏch mng Vit Nam, l kt qu

ca s vn dng v phỏt trin nhng quan im t tng ca ch ngha Mỏc Lờnin, s tip thu cú chn lc tinh hoa vn húa th gii vo xõy dng chớnh

quyn nh nc kiu mi do nhõn dõn lm ch

T tng H Chớ Minh v nh nc ca nhõn dõn, do nhõn dõn v vỡ

nhõn dõn l mt h thng cỏc quan im lý lun v bn cht, chc nng, c

ch hot ng, t chc b mỏy, xõy dng i ng cỏn b cụng chc nh nc;

trong ú, quan nim v nh nc phỏp quyn l mt t tng nht quỏn, th

hin tm nhỡn vt thi i v cú giỏ tr lõu bn, th hin mt s im sau:

- Theo H Chớ Minh, nh nc cú hiu lc phỏp lý mnh m trc ht

phi l mt nh nc hp hin, hp phỏp. Ngay sau khi ginh c chớnh

quyn trong c nc, Ch tch H Chớ Minh ó thay mt Chớnh ph lõm thi

c bn Tuyờn ngụn c lp, tuyờn b vi quc dõn ng bo v vi th gii

v s ra i ca nc Vit Nam dõn ch cng hũa. H Chớ Minh ra mt

trong sỏu nhim v cp bỏch ca Nh nc Vit Nam dõn ch cng hũa l:

Chỳng ta phi cú mt hin phỏp dõn ch. Nm 1919, tỏm yờu sỏch ca nhõn

dõn An Nam gi ti Hi ngh Vộc-xõy ó cú 4 im liờn quan n vn

phỏp quyn, cũn li liờn quan n cụng lý v quyn con ngi. Ngi yờu cu

thc dõn Phỏp phi bói b ch cai tr bng cỏc sc lnh v thay th bng



18



cỏc o lut, ngi bn x cng cú quyn hng nhng m bo v mt phỏp

lut nh ngi u, xúa b hon ton cỏc tũa ỏn c bit.

Sau ny, bn Yờu sỏch ca nhõn dõn An Nam c H Chớ Minh

chuyn thnh "Vit Nam yờu cu ca", trong ú yờu cu th by l:

"By xin hin phỏp ban hnh,

Trm iu phi cú thn linh phỏp quyn".

- Nhn thc c tm quan trng ca lut phỏp, t rt sm, H Chớ

Minh ó cp n vai trũ ca phỏp lut trong qun lý, iu hnh xó hi.

Theo H Chớ Minh, Nh nc phỏp quyn l nh nc qun lý t nc bng

phỏp lut v m bo phỏp lut c thc thi cú hiu lc, hiu qu; mi lnh

vc u phi cú s kim soỏt ca Nh nc v s kim soỏt o bng phỏp

lut. Phỏp lut gi v trớ thng tr, ti cao. "Thn linh phỏp quyn" trong t

tng H Chớ Minh thc cht l mt yờu cu i vi mt nh nc dõn ch,

chu s rng buc ca phỏp lut. Quan im ny phn ỏnh ni dung ct lừi

ca Nh nc dõn ch mi - Nh nc qun lý xó hi bng phỏp lut. ng

thi, õy cng l nguyờn tc xuyờn sut trong hot ng qun lý nh nc ca

Ngi. Theo Ngi, mun phỏp lut nghiờm minh, phỏt huy hiu lc, cn cú

cỏc iu kin:

Trc ht, phỏp lut ú phi phn ỏnh ỳng v bao quỏt cỏc lnh vc,

cỏc quan h din ra trong xó hi.

Th hai, phỏp lut phi n c vi dõn, "i vo gia dõn gian".

Th ba, cỏn b trc tip thc thi lut phỏp phi tht s cụng tõm v

nghiờm minh.

- Trong nh nc phỏp quyn mi cụng dõn u bỡnh ng trc phỏp

lut. Trong Tuyờn ngụn c lp ca nc Vit Nam dõn ch cng hũa nm

1945, H Chớ Minh ó trớch Tuyờn ngụn c lp ca Hoa K nm 1976 "Tt

c mi ngi sinh ra u cú quyn bỡnh ng, to húa cho h nhng quyn m



19



khụng ai cú th xõm phm c, trong nhng quyn y cú quyn c sng,

quyn c t do v quyn mu cu hnh phỳc". Ngi núi: "Suy rng ra cõu

y cú ngha l, tt c cỏc dõn tc trờn th gii sinh ra u cú quyn bỡnh ng,

dõn tc no cng cú quyn sng, quyn sung sng v quyn t do". Trong

iu 7 Hin phỏp 1946 do H Chớ Minh son tho quy nh:

Tt c cụng dõn Vit Nam u bỡnh ng trc phỏp lut,

u c tham gia chớnh quyn v cụng cuc kin quc tựy theo ti

nng v c hnh ca mỡnh...

Phỏp lut ca ta l bo v quyn li cho hng triu ngi, vỡ

vy khụng ch nhõn dõn m cỏc c quan nh nc cng phi tuõn

th phỏp lut, tụn trng tớnh ti cao ca phỏp lut v phi trng tr

nghiờm khc nhng k phm ti [37].

- Mc dự coi trng phỏp lut nhng H Chớ Minh khụng cho rng

phỏp lut l c tụn trong xó hi. Ngi núi rng: ngh cho cựng, vn t

phỏp cng nh mi vn khỏc trong lỳc ny l vn i v lm ngi,

i v lm ngi l phi thng nc, thng dõn, thng nhõn loi b au

kh v ỏp bc.

- Trong vic xỏc nh rừ gii hn ca cỏc quyn t do cỏ nhõn, Ngi

núi: Nhõn dõn ta hin nay cú t do, t do trong k lut. Mi ngi cú t do

ca mỡnh, nhng phi tụn trng t do ca ngi khỏc. Ngi no s dng

quyn t do ca mỡnh quỏ mc l phm n t do ca ngi khỏc, l phm

phỏp. Khụng th cú t do cho bn vit gian, bn phn ng, bn phỏ hoi t

do ca nhõn dõn.

- Trong vic x lý mi quan h gia quyn v ngha v cụng dõn,

phỏp lut dõn ch va th hin cỏc quyn, li ớch ca cụng dõn, nhng cng

quy nh rừ cỏc ngha v m ngi dõn phi thc hin. Hng quyn v thc

hin ngha v l thuc tớnh hai mt ca mt ngi dõn lm ch nh nc.



20



- Vi H Chớ Minh, phỏp lut khụng phi l trng tr con ngi m

l cụng c bo v, thc hin li ớch ca con ngi. T tng phỏp quyn ca

Ngi khụng ch dng li cỏc quyn con ngi c ghi trong cỏc vn bn

phỏp lut m cũn thm m mt tm lũng thng yờu nhõn dõn, chm lo cho

m no, hnh phỳc ca nhõn dõn, thm m lũng nhõn ỏi, ngha ng bo

theo o lý truyn thng ngn nm ca dõn tc Vit Nam.

1.1.4. Nh nc phỏp quyn Vit Nam xó hi ch ngha

Vn dng sỏng to cỏc quan im ca ch ngha Mỏc - Lờnin v nh

nc v phỏp lut, xut phỏt t lch s thc tin cỏch mng Vit Nam, vn

dng phự hp vi c im v truyn thng Vit Nam: xõy dng mt nh

nc kiu mi thc s ca dõn, do dõn v vỡ dõn, hp hin, hp phỏp, phỏp

lut hng ti gii phúng con ngi v tt c vỡ con ngi, Ch tch H Chớ

Minh v ng ta ó tng bc xõy dng, hon thin nh nc phỏp quyn

Vit Nam xó hi ch ngha.

Vn kin Hi ngh i biu ton quc gia nhim k khoỏ VII trong

ni dung v "Nhng nhim v ch yu trong thi gian ti" ó nờu nhim v

th by l "Xõy dng nh nc phỏp quyn Vit Nam ca nhõn dõn, do nhõn

dõn v vỡ nhõn dõn". õy l ln u tiờn trong vn kin ca ng chớnh thc

s dng thut ng nh nc phỏp quyn. Xõy dng nh nc phỏp quyn Vit

Nam tr thnh ch trng cú tm chin lc, bao trựm ton b t chc, hot

ng ca nh nc, tr thnh nh hng cho ton b quỏ trỡnh v ni dung

i mi, t chc, hot ng ca nh nc.

Tiếp tục cụ thể hoá quan điểm nói trên, trong văn kiện Đại hội i biu

ton quc ln th X của Đảng đã xác định một trong những đặc trưng chủ yếu

của xã hội xã hội chủ nghĩa mà chúng ta xây dựng là "có Nhà nước pháp

quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do nhân dân, vì nhân dân dưới sự lãnh đạo

của Đảng Cộng sản". Đại hội i biu ton quc ln th X của Đảng đã chỉ rõ

những nhiệm vụ, giải pháp tiếp tục xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ



21



nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân ở nước ta hiện nay với một số

nguyên tắc, phương pháp luận sau:

- Việc xây dựng nhà nước xã hội chủ nghĩa ở nước ta hiện nay là một tất

yếu khách quan. Điều đó không chỉ bắt nguồn từ đặc điểm của thời đại ngày nay,

thời đại quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội, mà còn xuất phát từ

thực tế và đòi hỏi của cách mạng Việt Nam "muốn cứu nước và giải phóng dân

tộc, không có con đường nào khác con đường cách mạng vô sản" [31, tr. 314].

- Nhà nước hiện nay ta đang xây dựng là nhà nước xã hội chủ nghĩa,

"nhà nước của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân", lấy liên minh giai cấp

công nhân với giai cấp nông dân và tầng lớp trí thức làm nền tảng, do đảng

cộng sản lãnh đạo. "Thực hiện đầy đủ quyền dân chủ của nhân dân, giữ

nghiêm kỷ cương xã hội, chuyên chính với mọi hành động xâm phạm lợi ích

của Tổ quốc và của nhân dân" [8, tr. 9]. Nhà nước ta do đó là nhà nước thuộc

phạm trù nhà nước vô sản.

- Xây dựng nhà nước xã hội chủ nghĩa là một quá trình, hơn nữa đối

với nước ta là một quá trình lâu dài. Nước ta quá độ lên chủ nghĩa xã hội từ

một xuất phát điểm thấp: chưa trải qua giai đoạn phát triển tư bản chủ nghĩa,

chưa trải qua chế độ dân chủ tư sản. Với xuất phát điểm như vậy chúng ta

không có khả năng tạo lập ngay cơ sở kinh tế - xã hội đầy đủ cho chủ nghĩa xã

hội, cho nhà nước xã hội chủ nghĩa. Chính vì vậy, xây dựng nhà nước xã hội

chủ nghĩa ở nước ta là một quá trình gắn liền với sự nỗ lực bền bỉ cải biến,

phát triển kinh tế - xã hội theo định hướng xã hội chủ nghĩa.

- Nhà nước hiện nay lấy việc bảo vệ và xây dựng đất nước theo con

đường xã hội chủ nghĩa là nhiệm vụ chủ yếu, hơn nữa lại dựa trên cơ sở là nền

kinh tế hàng hóa nhiều thành phần, trong đó thành phần kinh tế nhà nước giữ

vai trò chủ đạo.

- Nhà nước hiện nay là nhà nước mà các chức năng thống trị chính trị

của giai cấp và chức năng xã hội thống nhất hữu cơ với nhau. Để giữ vững bản



22



chất giai cấp của nhà nước, đảm bảo nhà nước thực sự là nhà nước pháp quyền

của dân, do dân và vì dân chúng ta đã và đang thực hiện các nhiệm vụ:

Thứ nhất: Đổi mới và nâng cao chất lượng hoạt động của bộ máy nhà

nước nói chung, của cơ quan lập pháp nói riêng, thực hiện cải cách nền hành

chính quốc gia, cải tổ bộ máy tổ chức và hoạt động tư pháp.

Thứ hai: Đấu tranh chống bệnh quan liêu, tham nhũng trong bộ máy

nhà nước.

- Nhà nước tổ chức và hoạt động tuân theo nguyên tắc quyền lực nhà

nước là thống nhất nhưng có phân công và phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan

nhà nước trong việc thực hiện quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp. Tổ chức

và hoạt động của nhà nước thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ.

Núi túm li, cú nhiu quan im v nh nc phỏp quyn nhng cú

th nờu nhng c im c bn nht ca nh nc phỏp quyn nh sau:

- Nh nc phỏp quyn l nh nc m bo tớnh ti cao ca Hin

phỏp v phỏp lut trong i sng xó hi. Phỏp lut chi phi v cú hiu lc

phỏp lý ti thng trong xó hi, phỏp lut phn ỏnh ý chớ chung ca nhõn dõn,

phn ỏnh li ớch chung ca xó hi.

- Trong nh nc phỏp quyn, quyn lc nh nc c t chc khoa

hc, bo m nguyờn tc phõn quyn v yờu cu v s c lp ca t phỏp.

Tc nh nc phi cú hỡnh thc t chc quyn lc nh nc thớch hp v cú

c ch hu hiu giỏm sỏt s tuõn th phỏp lut, x lý cỏc vi phm phỏp lut,

bo m cho phỏp lut c thc hin. Trong nh nc phỏp quyn phi m

bo tớnh phỏp quyn ca cỏc thit ch quyn lc nh nc v ngi ch ca

nú l nhõn dõn v xỏc lp s tụn trng Hin phỏp. Vỡ vy, phi m bo s

c lp ca to ỏn v tớnh cht dõn ch, minh bch ca phỏp lut.

- Phỏp lut trong nh nc phỏp quyn phi c ỏp dng cụng bng,

nht quỏn, bo m tớnh cụng khai, minh bch, d tip cn, ỏp dng kp thi.



23



- Trong nh nc phỏp quyn khụng ch cụng dõn cú ngha v vi nh

nc m nh nc cng phi cú ngha v vi cụng dõn. Quyn ca cụng dõn

l trỏch nhim ca nh nc v ngc li, quyn ca nh nc l trỏch nhim

ca cụng dõn.

- Nh nc phỏp quyn tụn trng v bo v quyn cụng dõn v quyn

con ngi. Nh nc phỏp quyn khụng ch cụng nhn v tuyờn b cỏc quyn

t do ca cụng dõn, m con phi bo m thc hin v bo v cỏc quyn ú

khi chỳng b xõm hi. T do ca mt ngi l c lm nhng gỡ m phỏp

lut khụng cm trong khuụn kh khụng xõm hi n t do ca ngi khỏc.

1.2. V TR, VAI TRề CA TO N TRONG NH NC PHP QUYN



1.2.1. Vi nột v v trớ, vai trũ ca to ỏn trong nh nc chim hu

nụ l v nh nc phong kin- nh nc trc khi cú nh nc phỏp quyn

Ngay t thi Hy Lp c i cỏc hc gi ó khng nh õu cú phỏp

lut thỡ ú phi cú mt h thng m bo cho phỏp lut c thi hnh mt

cỏch nghiờm chnh. S bo m ú trc ht phi bng hot ng ca cỏc c

quan trong b mỏy nh nc. Cỏc c quan ny cú chc nng xột x cỏc hnh

vi vi phm cỏc quy nh ca phỏp lut, ca nh nc. ú l h thng cỏc c

quan t phỏp.

Trong nh nc chim hu nụ l v nh nc phong kin, quyn lc

nh nc v phỏp lut th hin s thng tr ca giai cp ch nụ v giai cp a

ch, chớnh vỡ vy khụng cú s phõn cụng rch rũi gia ba nhỏnh quyn lc lp

phỏp, hnh phỏp v t phỏp nh nh nc phỏp quyn ng i. Quyn t

phỏp (xột x) cng nh cỏc quyn lp phỏp v hnh phỏp hon ton nm trong

tay giai cp thng tr trong xó hi i din l nh Vua. Nh Vua va ban hnh

cỏc vn bn phỏp lut, va t chc thc hin phỏp lut, va xột x cỏc hot

ng vi phm cỏc vn bn phỏp lut do Nh Vua ban hnh. Ton b quyn xột

x thc cht ch l cụng c trong tay giai cp cm quyn n ỏp giai cp



24



chim i a s trong xó hi (giai cp nụ l, giai cp nụng dõn), cng nh tt

c cỏc nhúm ngi ca dõn c t do cũn li v bt h phi phc tựng li ớch

giai cp ca nhng k cm quyn. B i x bt bỡnh ng mt cỏch rừ rt,

giai cp chim i a s trong xó hi nhng ngi nụ l hay nhng ngi

nụng dõn hu nh b loi ra khi cỏc quan h phỏp lut t tng m ch c s

dng vi tớnh cht l chng c trong nhng iu kin nht nh khi l b can,

b cỏo hay ngi lm chng, thm chớ trong nhiu trng hp h cú th b ỏp

dng cỏc hỡnh thc tra tn dó man ly cung v phc v mc ớch ca giai

cp thng tr.

Tt c cỏc hỡnh pht c ỏp dng theo th tc hot ng hnh chớnh

ca nhng k cú chc v, quyn hn c bit trong Nh nc, ch cú mt s

khụng ỏng k cỏc hỡnh pht l c ỏp dng theo th tc t tng hỡnh s.

Hỡnh pht c ỏp dng th hin rừ tớnh cht man r, khng b vi

cỏc mc ớch l e do, lm cho phi khip s, gõy nờn nhng au n v th

xỏc, h thp nhõn phm con ngi.

1.2.2. V trớ, vai trũ ca To ỏn trong nh nc phỏp quyn

Trong nh nc phỏp quyn, To ỏn c giao quyn xột x, quyn

ch yu trong quyn t phỏp mt trong ba quyn lc nh nc l quyn lp

phỏp, quyn hnh phỏp, quyn t phỏp. To ỏn l c quan c lp cú thm

quyn riờng bit do lut nh, chuyờn thc hin vic xột x bng hot ng t

tng t phỏp tng ng v hin phỏp, hỡnh s, hnh chớnh, dõn s, kinh t

bo v ch hin nh, nhõn thõn, cỏc quyn v t do ca con ngi v ca

cụng dõn cng nh ho bỡnh v an ninh nhõn loi v õy l thm quyn riờng

bit ca to ỏn gii quyt nhng xung t gia cỏc quan h xó hi. Chớnh

vỡ vy to ỏn cú v trớ c bit trong nh nc phỏp quyn.

Vai trũ ca Tũa ỏn trong nh nc phỏp quyn th hin mt s

im sau:



25