Chương 4 Lớp và đối tượng

C# và .Net Framework



Gvhd: Nguyễn Tấn Trần Minh Khang



}

// các biến private

int Year; int Month; int Date;

int Hour; int Minute; int Second;



}

public class Tester

{

static void Main( )

{

Time t = new Time( );

t.DisplayCurrentTime( );

}

}

4.1.1 Bổ từ truy xuất



Bổ từ truy xuất xác định thành viên (nói tắt của biến thành viên và phương

thức thành viên) nào của lớp được truy xuất từ lớp khác. Có các loại kiểu truy

xuất sau:

Bảng 4-5 Các bổ từ truy xuất

Từ khóa

public

protected

internal

protected internal

private (mặc định)



Giải thích

Truy xuất mọi nơi

Truy xuất trong nội bộ lớp hoặc trong các

lớp con

Truy xuất nội trong chương trình

(assembly)

Truy xuất nội trong chương trình

(assembly) và trong các lớp con

Chỉ được truy xuất trong nội bộ lớp



4.1.2 Các tham số của phương thức

Mỗi phương thức có thể không có tham số mà cũng có thể có nhiều tham số.

Các tham số theo sau tên phương thức và đặt trong cặp ngoặc đơn. Ví dụ như

phương thức SomeMethod sau:

Ví dụ 4-7 Các tham số và cách dùng chúng trong phương thức

using System;

public class MyClass

{



29



C# và .Net Framework



Gvhd: Nguyễn Tấn Trần Minh Khang



public void SomeMethod(int firstParam, float

secondParam)

{

Console.WriteLine("Here are the parameters

received: {0}, {1}",

firstParam, secondParam);

}

}

public class Tester

{

static void Main( )

{

int howManyPeople = 5;

float pi = 3.14f;

MyClass mc = new MyClass( );

mc.SomeMethod(howManyPeople, pi);

}

}

4.2 Tạo đối tượng

Tạo một đối tượng bẳng cách khai báo kiểu và sau đó dùng từ khoá new để

tạo như trong Java và C++.

4.2.1 Hàm dựng - Constructor

Hàm dựng là phương thức đầu tiên được triệu gọi và chỉ gọi một lần khi khởi

tạo đối tượng, nó nhằm thiết lập các tham số đầu tiên cho đối tượng. Tên hàm

dựng trùng tên lớp; còn các mặt khác như phương thức bình thường.

Nếu lớp không định nghĩa hàm dựng, trình biên dịch tự động tạo một hàm

dựng mặc định. Khi đó các biến thành viên sẽ được khởi tạo theo các giá trị

mặc định:

Bảng 4-6 Kiểu cơ sở và giá trị mặc định

Kiểu

số (int, long, …)

bool

char

enum

Tham chiếu



Giá trị mặc định

0

false

‘\0’ (null)

0

null



30



C# và .Net Framework



Gvhd: Nguyễn Tấn Trần Minh Khang



Ví dụ 4-8 Cách tạo hàm dựng

public class Time

{

// public accessor methods

public void DisplayCurrentTime( )

{

System.Console.WriteLine("{0}/{1}/{2} {3}:

{4}:{5}",

Month, Date, Year, Hour, Minute, Second);

}

// constructor

public Time(System.DateTime dt)

{

Year = dt.Year;

Month = dt.Month;

Date = dt.Day;

Hour = dt.Hour;

Minute = dt.Minute;

Second = dt.Second;

}

// private member variables

int Year;

int Month;

int Date;

int Hour;

int Minute;

int Second;

}

public class Tester

{

static void Main( )

{

System.DateTime currentTime =

System.DateTime.Now;

Time t = new Time(currentTime);

t.DisplayCurrentTime( );

}

}

Kết quả:

11/16/2000 16:21:40



31



C# và .Net Framework



Gvhd: Nguyễn Tấn Trần Minh Khang



4.2.2 Khởi tạo

Ta có thể khởi tạo giá tri các biến thành viên theo ý muốn bằng cách khởi tạo

nó trong constructor của lớp hay có thể gán vào trực tiếp lúc khai báo. Với giá

trị khởi tạo này thì khi một đối tượng khai báo kiểu của lớp này thì giá trị ban

đầu là các giá trị khởi tạo chứ không phải là giá trị mặc định.

4.2.3 Hàm dựng sao chép

Hàm dựng sao chép (copy constructor) là sao chép toàn bộ nội dung các biến

từ đối tượng đã tồn tại sang đối tượng mới khởi tạo.

Ví dụ 4-9 Một hàm dựng sao chép

public Time(Time existingTimeObject)

{

Year = existingTimeObject.Year;

Month = existingTimeObject.Month;

Date = existingTimeObject.Date;

Hour = existingTimeObject.Hour;

Minute = existingTimeObject.Minute;

Second = existingTimeObject.Second;

}

4.2.4 Từ khoá this

Từ khoá this được dùng để tham chiếu đến chính bản thân của đối tượng đó.

Ví dụ:

public void SomeMethod (int hour)

{

this.hour = hour;

}

4.3 Sử dụng các thành viên tĩnh

Các đặc tính và phương thức của một lớp có thể là thành viên thể hiện

(instance member) hay thành viên tĩnh. Thành viên thể hiện thì kết hợp với

thể hiện của một kiểu, trong khi các thành viên của static nó lại là một phần

của lớp. Ta có thể truy cập các thành viên static thông qua tên của lớp mà

không cần tạo một thể hiện lớp.

4.3.1 Cách gọi một thành viên tĩnh

Phương thức tĩnh (static) được nói là hoạt động trong lớp. Do đó, nó không

thể được tham chiếu this chỉ tới. Phương thức static cũng không truy cập trực



32



C# và .Net Framework



Gvhd: Nguyễn Tấn Trần Minh Khang



tiếp vào các phương thức không static được mà phải dùng qua thể hiện của

đối tượng.

Ví dụ 4-10 Cách sử dụng phương thức tĩnh

using System;

public class MyClass

{

public void SomeMethod(int firstParam, float

secondParam)

{

Console.WriteLine(

"Here are the parameters received: {0},

{1}",

firstParam, secondParam);

}

}

public class Tester

{

static void Main( )

{

int howManyPeople = 5;

float pi = 3.14f;

MyClass mc = new MyClass( );

mc.SomeMethod(howManyPeople, pi);

}

}

Trong ví dụ trên phương thức Main() là tĩnh và phương thức SomeMethod()

không là tĩnh.

4.3.2 Sử dụng hàm dựng tĩnh

Hàm dựng tĩnh (static constructor) sẽ được chạy trước khi bất kỳ đối tượng

nào tạo ra.Ví dụ:

static Time( )

{

Name = "Time";

}

Khi dùng hàm dựng tĩnh phải khá thận trọng vì nó có thể có kết quả khó

lường.



33



C# và .Net Framework



Gvhd: Nguyễn Tấn Trần Minh Khang



4.3.3 Hàm dựng private

Khi muốn tạo một lớp mà không cho phép tạo bất kỷ một thể hiện nào của lớp

thì ta dùng hàm dựng private.

4.3.4 Sử dụng các trường tĩnh

Cách dùng chung các biến thành viên tĩnh là giữ vết của một số các thể hiện

mà hiện tại nó đang tồn tại trong lớp đó.

Ví dụ 4-11 Cách dùng trường tĩnh

using System;

public class Cat

{

public Cat( )

{

instances++;

}

public static void HowManyCats( )

{

Console.WriteLine("{0} cats adopted",

instances);

}

private static int instances = 0;

}

public class Tester

{

static void Main( )

{

Cat.HowManyCats( );

Cat frisky = new Cat( );

Cat.HowManyCats( );

Cat whiskers = new Cat( );

Cat.HowManyCats( );

}

}

Kết quả:

0 cats adopted

1 cats adopted

2 cats adopted

Ta có thể thấy được rằng phương thức static có thể truy cập vào biến static.



34



C# và .Net Framework



Gvhd: Nguyễn Tấn Trần Minh Khang



4.4 Hủy đối tượng

Giống với Java, C# cũng cung cấp bộ thu dọn rác tự động nó sẽ ngầm hủy các

biến khi không dùng. Tuy nhiên trong một số trường hợp ta cũng cần hủy

tường minh, khi đó chỉ việc cài đặt phương thức Finalize(), phương thức này

sẽ được gọi bởi bộ thu dọn rác. Ta không cần phải gọi phương thức này.

4.4.1 Hủy tử của C#

Hủy tử của C# cũng giống như hủy tử trong C++. Khai báo một hủy tử theo

cú pháp:

~<định danh>() {}

trong đó, định danh của hủy tử trùng với dịnh danh của lớp. Để hủy tường

minh ta gọi phương thức Finalize() của lớp cơ sở trong nội dung của hủy tử

này.

4.4.2 Finalize hay Dispose

Finalize không được pháp gọi tường minh; tuy nhiên trong trường hợp ta đang

giữ môt tài nguyên hệ thống và hàm gọi có khả năng giải phóng tài nguyên

này, ta sẽ cài đặt giao diện IDisposable (chí có một phương thức Dispose).

Giao diện sẽ được đề cậpp ở chương sau.



4.4.3 Câu lệnh using

Bởi vì ta không thể chắc rằng Dispose() sẽ được gọi và vì việc giải phóng tài

nguyên không thể xác định được, C# cung cấp cho ta lệnh using để đảm bảo

rằng Dispose() sẽ được gọi trong thời gian sớm nhất. Ví dụ sau minh hoạ vấn

đề này:

Ví dụ 4-12 Sử dụng using

using System.Drawing;

class Tester

{

public static void Main( )

{

using (Font theFont = new Font("Arial",

10.0f))

{

// sử dụng theFont

} // phương thức Dispose của theFont được gọi

Font anotherFont = new Font("Courier",12.0f);

using (anotherFont)



35



C# và .Net Framework



Gvhd: Nguyễn Tấn Trần Minh Khang



{

// sử dụng anotherFont

} // phương thức Dispose của anotherFont được

gọi

}

}

4.5 Truyền tham số

C# cung cấp các tham số ref để h iệu chỉnh giá trị của những đối tượng bằng

các tham chiếu.

4.5.1 Truyền bằng tham chiếu

Một hàm chỉ có thể trả về một giá trị. Trong trường hợp muốn nhận về nhiều

kết quả, ta sử dụng chính các tham số truyền cho hàm như các tham số có đầu

ra (chứa trị trả về). Ta gọi tham số truyền theo kiểu này là tham chiếu.

Trong C#, tất cả các biến có kiểu tham chiếu sẽ mặc định là tham chiếu khi

các biến này được truyền cho hàm. Các biến kiểu giá trị để khai báo tham

chiếu, sử dụng từ khóa ref.

Ví dụ 4-13 Trị trả về trong tham số

public class Time

{

// một phương thức public

public void DisplayCurrentTime( )

{

System.Console.WriteLine("{0}/{1}/{2} {3}:

{4}:{5}",

Month, Date, Year, Hour, Minute, Second);

}

public int GetHour( )

{

return Hour;

}

public void GetTime(ref int h, ref int m, ref

int s)

{

h = Hour;

m = Minute;

s = Second;

}



36



C# và .Net Framework



Gvhd: Nguyễn Tấn Trần Minh Khang



// hàm dựng

public Time(System.DateTime dt)

{

Year = dt.Year;

Month = dt.Month;

Date = dt.Day;

Hour = dt.Hour;

Minute = dt.Minute;

Second = dt.Second;

}

// biến thành viên private

private int Year;

private int Month;

private int Date;

private int Hour;

private int Minute;

private int Second;

}

public class Tester

{

static void Main( )

{

System.DateTime currentTime =

System.DateTime.Now;

Time t = new Time(currentTime);

t.DisplayCurrentTime( );

int theHour = 0;

int theMinute = 0;

int theSecond = 0;

t.GetTime(ref theHour, ref theMinute, ref

theSecond);

System.Console.WriteLine("Current time: {0}:

{1}:{2}",

theHour, theMinute, theSecond);

}

}

Kết quả:

11/17/2000 13:41:18

Current time: 13:41:18



37



C# và .Net Framework



Gvhd: Nguyễn Tấn Trần Minh Khang



4.5.2 Truyền tham số đầu ra (out parameter)

Như đã có đề ập ở các chương trước, dể sử dụng được, một biến phải được

khai báo và khởi tạo giá trị ban đầu. Như trong Ví dụ 4 -13 các biến theHour,

theMinute, theSecond phải được khởi tạo giá trị 0 trước khi truyền cho hàm

GetTime. Sau lời gọi hàm thì giá trị các biến sẽ thay đổi ngay, vì vậy C# cung

cấp từ khóa out để không cần phải kho8\73i tạo tham số trước khi dùng. Ta

sửa khai báo hàm GetTime trong ví dụ trên như sau:

public void GetTime(out int h, out int m, out

int s)

Hàm Main() không cần khởi tạo trước tham số

int theHour, theMinute, theSecond;

t.GetTime(out theHour, out theMinute, out

theSecond);

Vì các tham số không được khời gán trước nên trong thân hàm (như trường

hợp này là GetTime) không thể sử dung các tham số (thực hiện phép lấy giá

trị tham số) này trước khi khởi gán lại trong thân hàm. Ví dụ

public void GetTime(out int h, out int m, out

int s)

{

int nKhong_y_nghia = h; // lỗi, h chưa khởi gán

}

4.6 Nạp chồng phương thức và hàm

dựng

Ta muốn có nhiều phương thức cùng tên mà mỗi phương thức lại có các tham

số khác nhau, số lượng tham số cũng có thể khác nhau. Như vậy ý nghĩa của

các phương thức được trong sáng hơn và các phương thức linh động hơn

trong nhiều trường hợp. Nạp chồng cho phép ta làm được việc này.

Ví dụ 4-14 Nạp chồng hàm dựng

public class Time

{

// public accessor methods

public void DisplayCurrentTime( )

{

System.Console.WriteLine("{0}/{1}/{2} {3}:

{4}:{5}",

Month, Date, Year, Hour, Minute, Second);

}



38



C# và .Net Framework



Gvhd: Nguyễn Tấn Trần Minh Khang



// constructors

public Time(System.DateTime dt)

{

Year = dt.Year;

Month = dt.Month;

Date = dt.Day;

Hour = dt.Hour;

Minute = dt.Minute;

Second = dt.Second;

}

public Time(int Year, int Month, int Date,

int Hour, int Minute, int Second)

{

this.Year = Year;

this.Month = Month;

this.Date = Date;

this.Hour = Hour;

this.Minute = Minute;

this.Second = Second;

}

// private member variables

private int Year;

private int Month;

private int Date;

private int Hour;

private int Minute;

private int Second;

}

public class Tester

{

static void Main( )

{

System.DateTime currentTime =

System.DateTime.Now;

Time t = new Time(currentTime);

t.DisplayCurrentTime( );

Time t2 = new Time(2000,11,18,11,03,30);

t2.DisplayCurrentTime( );

}

}



39