CHƯƠNG 1: NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ LỮ HÀNH, NGUỒN NHÂN LỰC TRONG CÁC DOANH NGHIỆP LỮ HÀNH ĐƯỢC CỔ PHẦN HÓA TRONG THỜI KỲ HỘI NHẬP WTO

chuyên đi với mục đích du lịch. Cách tiếp cận lữ hành như vậy cho phép

nghiên cứu hoạt động lữ hành ở một phạm vi rộng hơn.

- Theo nghĩa hẹp: Để phân biệt hoạt động kinh doanh lữ hành trọn gói

với các hoạt động kinh doanh du lịch khác như các cơ sở lưu trú khách sạn,

resort, nhà nghỉ, khu vui chơi giải trí, ..người ta giới hạn hoạt động lữ hành chỉ

bao gồm những hoạt động tổ chức các chương trình du lịch trọn gói. Điểm

xuất phát của cách tiếp cận này là người ta cho rằng hoạt động kinh doanh lữ

hành chủ yếu là các hoạt động kinh doanh các chương trình du lịch trọn gói.

Tiêu biểu cho cách tiếp cận này là định nghĩa sau đây của Tổng cục du lịch

Việt Nam (TCDL quy chế quản lý ngày 29/4/1995) :

Kinh doanh lữ hành (Tour operators business) là việc thực hiện các

hoạt động nghiên cứu thị trường, thiết lập các chương trình du lịch trọn gói

hay từng phần, quảng cáo và bán các chương trình này trực tiếp hay gián tiếp

qua các trung gian hoặc văn phòng đại diện, tổ chức thực hiện chương trình

và hướng dẫn du lịch. Các doanh nghiệp lữ hành đương nhiên được phép tổ

chức mạng lưới đại lý lữ hành.1

Theo luật du lịch thì Lữ hành được hiểu là Việc xây dựng, bán và tổ chức

thực hiện một phần hoặc toàn bộ chương trình du lịch cho khách du lịch 2

1.1.1.2.Những hoạt động chính của lữ hành

Khi nghiên cứu bản chất của hoạt động lữ hành, các nhà nghiên cứu đã

đi đến một thống nhất là hoạt động lữ hành gồm hai nhóm chính:

- Hoạt động tổ chức sản xuất.

- Hoạt động môi giới trung gian.

Để phân biệt hai nhóm hoạt động chính: tổ chức sản xuất và môi giới

trung gian, giáo sư F.Guter đã đưa ra phương pháp mang tính chất tiêu chuẩn

dưới đây:

1



PGS TS Nguyễn Văn Đính Ths. Phạm Hồng Chương. giáo trình quản trị kinh doanh lữ hành. NXB Thống



Kê, HN, 2000, trang 15

2



Luật Du lịch, Nhà xuất bản Quốc Gia, Hà Nội,2006, trang 10



6



- Nếu trong quá trình tiếp xúc với khách hàng để tổ chức hoạt động giao

dịch, tổ chức một chuyến đi du lịch cho khách, doanh nghiệp chịu trách nhiệm

bằng uy tín của chính doanh nghiệp, chịu mọi rủi ro về tài chính, pháp luật

cũng như trách nhiệm toàn diện với du khách. Trong trường hợp này hoạt

động của doanh nghiệp có nội dung tổ chức sản xuất

- Trường hợp hãng lữ hành bán chương trình du lịch cho du khách dưới

danh nghĩa mỗi hãng lữ hành khách nghĩa là đóng vai trò cầu nối giữa du khách

và hãng sản xuất dịch vụ. Bản thân doanh nghiệp không chịu trách nhiệm về sản

phẩm bán cho khách. Hoạt động này có nội dung môi giới trung gian.

a. Hoạt động tổ chức sản xuất

Hoạt động tổ chức sản xuất là hình thức thể hiện trực tiếp chức năng sản

xuất của một hãng lữ hành. Hoạt động tổ chức sản xuất được thể hiện thông qua

việc chuẩn bị và tổ chức thực hiện các chuyến đi du lịch cho từng cá nhân hoặc

tập thể với chương trình tổng hợp theo giá trọn gói (TOUR du lịch trọn gói)

Chương trình du lịch trọn gói là một hành trình du lịch khép kín, trong

đó có quy định ngày bắt đầu, ngày kết thúc, nơi bắt đầu và địa điểm kết thúc

của chương trình. Quy định cụ thể chất lượng dịch vụ kèm theo chương trình.

Quy định địa điểm, thời gian lưu trú, độ dài kỹ thuật của các trạm lưu trú.

Các chương trình du lịch trọn gói thường được thiết kế theo một chương

trình định sẵn và được giới thiệu với khách hàng, không nhằm đáp dứng

những yêu cầu và đòi hỏi riêng lẻ của từng người sử dụng. Trước yêu cầu đặt

hàng, doanh nghiệp mới thiết kế những chương trình đặc biệt nhằm đạt được

mục tiêu thu hút tối đa lượng khách tiềm năng .

Khi du lịch được thực hiện một cách có tổ chức dưới dạng chương trình

du lịch trọn gói thì yêu cầu khách quan phải hình thành một loại dịch vụ tổng

hợp. Hãng lữ hành đặt trước các loại dịch vụ với yêu cầu về thời gian cung

ứng, số lượng và chất lượng cho chương trình du lịch đã được thiết kế, trong

đó các dịch vụ đơn lẻ được tổ chức với chất lượng cao hơn, có sự điều tiết



7



phân phối dưới góc độ người tổ chức du lịch. Chúng được kết hợp với tổ chức

khoa học và không được phép sai sót.

Kết quả quá trình sản xuất của hãng lữ hành thường không tạo ra sản

phẩm dưới dạng vật chất, nhưng quá trình sản xuất vẫn sử dụng công cụ lao

động, đối tượng lao động và lao động sống như một quá trình sản xuất vật

chất. Sản phẩm của doanh nghiệp lữ hành chủ yếu là các loại dịch vụ mà

doanh nghiệp cung ứng cho du khách.

b. Hoạt động môi giới trung gian

Nhu cầu khách quan và điều kiện bắt buộc phải tồn tại hoạt dộng môi

giới trung gian của hoạt động lữ hành được hình thành bởi các yếu tố sau

- Sự cách trở về mặt địa lý dẫn đến sự cách trỏ về mặt không gian giữa

cung và cầu du lịch với du khách.Thông thường khách du lịch tiềm năng có

nhu cầu đi du lịch được hiểu biết về một địa điểm mới lạ, thăm thú một công

trình văn hóa, kiến trúc hoặc một quần thể du lịch hấp dẫn nhưng họ mới chỉ

hiểu biết rất ít thông qua quảng cáo, những điểm du lịch thường cách xa nơi ở

thường xuyên của họ.

- Dịch vụ chiếm tỷ trọng lớn trong khối sản phẩm lữ hành cung ứng cho

du khách. Chúng ta không thể trưng bày hoặc cho khách hàng được lựa chọn

như lựa chọn các sản phẩm vật chất khác. Do vậy du khách thiếu các loại

thông tin cần thiết.

Thông tin đầy đủ và bổ ích chỉ có thể được đáp ứng thông qua việc trao

đổi trực tiếp tại các văn phòng du lịch, dịch vụ cung ứng thông tin tư vấn cho

du khách hoàn toàn miễn phí.

- Có nhiều nhà sản xuất không có điều kiện cung ứng sản phẩm một

cách trực tiếp tới khách hàng hoặc họ cảm thấy yên tâm hơn khi ủy nhiệm

quyền tiêu thụ sản phẩm của mình cho các doanh nghiệp lữ hành thường

xuyên cung cấp thông tin và tư vấn cho du khách.

- Du khách phần lớn có điều kiện thanh toán cho chi phí của chuyến đi

nhưng quỹ thời gian nhàn rỗi có hạn lại thiếu hiểu biết về những thủ tục cần

8



thiết để chuẩn bị cho một chuyến đi du lịch. Du khách có thể yên tâm dựa vào

một tổ chức chuyên ngành giúp họ làm dịch vụ lo toàn bộ các thủ tục cần thiết

đáp ứng mọi yêu cầu và đòi hỏi.

Bản chất của hoạt động môi giới trung gian của doanh nghiệp lữ hành là

gì? Đó là các hoạt động đóng vai trò cầu nối giữa du khách và các doanh

nghiệp cung ứng các dịch vụ du lịch nhằm đạt mục đích giúp cho khách dễ

dàng thỏa mãn nhu cầu du lịch. Nội dung môi giới bao gồm các hoạt động

như: tư vấn, thông tin, giúp du khách thực hiện một số thủ tục cần thiết cho

chuyến đi mà họ không có điều kiện tự làm được, cung ứng các dịch vụ cho

du khách với tư cách được ủy quyền của doanh nghiệp du lịch khác hoặc hãng

lữ hành đối tác.

1.1.1.3. Vai trò của hoạt động kinh doanh lữ hành

Khi nghiên cứu các tài liệu của các nước về các tên của các doanh

nghiệp gọi Travel Agency(Tiếng Anh), Agence de Voyages (tiếng Pháp),

Reiseburo(tiếng Đức), Agenzie di Viaggi..v.v, dịch ra tiếng Việt Nam rất khó.

Nhưng các doanh nghiệp này cùng có chung một bản chất hoạt động là bộ

phận gắn liến giữa khách du lịch và các cơ sở cung ứng dịch vụ liên quan đến

hoạt động du lịch như: dịch vụ vận chuyển( hàng không,đường bộ, đường sắt,

đường sông và đường biển), các dịch vụ lưu trú( khách sạn, nhà khách, nhà

nghỉ, khu du lịchResorts, biệt thự, nhà dân cho thuêv.v), các dịch vụ ăn,

uống( nhà hàng, bar..v.v), các điểm tham quan, các nơi bán hàng hoá, các dịch

vụ giải trí, thể thao, chữa bệnhv.v. Các doanh nghiệp này sử dụng những

dịch vụ riêng rẽ của các doanh nghiệp dịch vụ khác để sản xuất ra sản

phẩm của mình đáp ứng nhu cầu đa dạng của khách du lịch. Các doanh

nghiệp thuộc loại này ở Việt Nam được gọi là doanh nghiệp lữ hành.

Hoạt động lữ hành giữ một vai trò quan trọng trong hoạt động kinh

doanh du lịch của một vùng nói riêng cũng như trong việc phát triển du lịch

của quốc gia nói chung. Cũng như đặc điểm chung của hoạt động kinh doanh

lữ hành đóng vai trò là một nhân tố trung gian liên kết giữa cung và cầu du

9



lịch, tạo ra những sản phẩm thống nhất đáp ứng những nhu cầu tổng hợp của

khách du lịch.

Hoạt động lữ hành có vai trò quan trọng, tác động đến nhiều lĩnh vực

khác nhau trong hoạt động du lịch. Hoạt động lữ hành có vai trò kích thích

mối quan hệ, tạo lập các loại hình du lịch mới Hoạt động lữ hành có tác

động cho du lịch phát triển cả về chiều rộng lẫn bề sâu, vừa mở rộng quy mô

hoạt động hoạt động vừa tác động cho du lịch phát triển với chất lượng cao

hơn. Có thể xem xét vai trò của hoạt động lữ hành đối với sự nghiệp phát triển

của du lịch trên những lĩnh vực sau:

a. Vai trò kinh tế

Ngày nay du lịch đã được xã hội hóa, phát triển ở mức độ cao và trở

thành tiêu chuẩn của cuộc sống, một nhu cầu của nhiều tầng lớp khác nhau

trong xã hội. Du lịch đã trở thành một ngành kinh tế mũi nhọn.

Vai trò kinh tế mà hoạt động lữ hành đóng góp phải được nghiên cứu và

xem xét trong mối quan hệ về cơ cấu thị trường. Hoạt động lữ hành dẫn đến sự

phân phố lại quỹ tiêu dùng cá nhân giữa các vùng trong nước, giữa các quốc

gia, góp phần làm tăng GDP cho các vùng và quốc gia.

Một yêu cầu khách quan giữa cung và cầu du lịch đòi hỏi mối quan hệ

trung gian: hoạt động lữ hành. Trong trường hợp như vậy, hoạt động của một

hãng lữ hành giữ vai trò là cầu nối trong mối quan hệ cung cầu du lịch.

Doanh nghiệp du lịch xuất hiện trên thị trường như là người sản xuất

hay là người trung gian hãng lữ hành môi giới hay là hãng lữ hành tổng

hợp Vẫn tác động tích cực đến nhu cầu du lịch và tác động đến sự hoàn

thiện nhu cầu du lịch, gây tác động đến sự hình thành và hoàn thiện các chỉ

tiêu, chỉ số chất lượng của sản phẩm dịch vụ của các nhà sản xuất các loại

hàng hóa dịch vụ. Hoạt động lữ hành một mặt kích thích sự ra đời của những

loại dịch vụ mới, hoàn thiện nâng cao chất lượng các loại hàng hóa, dịch vụ

truyền thống đồng thời bảo vệ quyền lợi du khách. Hoạt động lữ hành cũng

giúp các ngành khác phát triển theo, trong đó bao gồm cả việc khuyến khích

10



phát triển cơ sở hạ tầng cho các điểm du lịch và nâng cao thêm thu nhập và

mức sống của người dân.

Dưới sự tác động của hoạt động lữ hành đã hình thành: hệ thống phân

loại của dịch vụ du lịch, tiêu chuẩn hóa chất lượng kỹ thuật cơ sở vật chất của

các doanh nghiệp cung ứng các loại dịch vụ cho khách, tổ chức chuyên môn

hóa các dịch vụ (hình thành hệ thống thanh tra chất lượng dịch vụ du lịch)

Có thể nói, hoạt động kinh doanh lữ hành tạo nên một lượng cầu lớn

kích thích sự phát triển của hệ thống cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất kỹ thuật của

ngành du lịch, đội ngũ lao động trong ngành. Do đó thúc đẩy sự phát triển của

cung du lịch. Đồng thời, với đặc điểm mang tính trung gian liên kết giữa cung

và cầu nên hoạt động kinh doanh lữ hành tạo ra một nguồn thu lớn cho các

doanh nghiệp du lịch và cho toàn ngành du lịch.

b. Vai trò xã hội

Hoạt động lữ hành thỏa mãn nhu cầu tham quan, nghỉ ngơi một cách

tích cực cho số đông người dân đã góp phần nâng cao mức sống về vật chất và

tinh thần cho nhân dân. Thông qua hoạt động lữ hành còn tạo điều kiện thuận

lợi cho sự gặp gỡ, giao lưu của mọi người từ khắp nơi, từ các quốc gia, các

châu lục trên thế giới tới Việt Nam. Điều đó làm tăng ý nghĩa vì mục đích hòa

bình, hữu nghị và tình đoàn kết, góp phần tích cực cho sự phát triển, giao lưu

giữa các dân tộc các quốc gia trên thế giới trên nhiều phương diện khác nhau.

Hoạt động lữ hành góp phần giải quyết một khối lượng lớn công ăn việc

làm cho người lao động, đồng thời tạo ra sự phát triển theo cấp số nhân về việc

làm gián tiếp cho các ngành có liên quan.

Thông qua hoạt động lữ hành tạo điều kiện thuận lợi cho du khách lựa

chọn quyết định đi du lịch, rút ngắn thời gian chuẩn bị và thực hiện chuyến đi

thông qua dịch vụ cung cấp và thông tin tư vấn của các công ty, các hãng lữ

hành. Đồng thời các hãng lữ hành đảm bảo cho khách du lịch ít chịu sự rủi ro

về kinh tế, thời tiết, giao thông. Tất cả những khó khăn của khách như thiếu

thời gian, thiếu thông tin, không am tường các thủ tục để tổ chức một chuyến

11



đi du lịch nhất là chuyến đi du lịch ra nước ngoài đã có các công ty, các hãng

lữ hành tư vấn, hoặc phục vụ. Doanh nghiệp lữ hành cung cấp những điều kiện

tối đa để du khách lựa chọn, chương trình du lịch thích hợp với quỹ thời gian

nhàn rỗi của du khách, phương tiện và dịch vụ ăn uống mà khách ưa thích,

loại hình cơ sở lưu trú phù hợp nhất với khách.

Do đời sống ngày được nâng cao, lượng khách du lịch ngày càng tăng,

sự kết hợp của lữ hành nội địa và quốc tế góp phần tích cực vào việc duy trì và

phát triển của các cơ sở kinh doanh du lịch, phân bố lượng khách vào các thời

điểm trong năm và do vậy đã tạo điều kiện cho hoạt động kinh doanh của các

doanh nghiệp cũng như của cả ngành du lịch.

1.1.1.4. Đặc điểm của hoạt động kinh doanh lữ hành

Hoạt động kinh doanh lữ hành tạo ra những sản phẩm là các dịch vụ tổn

tại chủ yếu dưới dạng vô hình. Đây là đặc điểm rất quan trọng, nó ảnh hưởng

tới hầu hết các công đoạn trong quá trình kinh doanh lữ hành vì sản phẩm lữ

hành bao gồm các chương trình du lịch, các dịch vụ trung gian, các dịch vụ bổ

sung, và các sản phẩm tổng hợp.

+ Quá trình hoạt động lữ hành để tạo ra sản phẩm phụ thuộc rất nhiều vào

nhân tố khách quan và chủ quan như các nhà cung cấp, tài nguyên du lịch, điều

kiện thời tiết khí hậu, tình hình an ninh chính trị, hệ thống cơ sở hạ tầng, các nhà

cung ứng dịch vụ lưu trú, vận chuyển.. do đó chất lượng sản phẩm lữ hành

thường khó xác định trước và không mang tính cố định Điều này gây nhiều khó

khăn cho các doanh nghiệp lữ hành trong việc duy trì và đảm bảo chất lượng.

+ Quá trình sản xuất tiêu dùng trong hoạt động kinh doanh lữ hành

trùng lặp về mặt không gian và thời gian. Điều này khiến cho viêc lập kế

hoạch, tính toán chi phí của công ty lữ hành gặp nhiều khó khăn

+ Hoạt động kinh doanh lữ hành thường được triển khai trên một phạm vi

địa lý rộng lớn. Đặc điểm này xuất phát từ đặc điểm của cầu du lịch. Do đó cầu

du lịch phân tán đồng thời các dòng di chuyển của khách du lịch lại hướng tới

nhiều điểm khác nhau nên doanh nghiệp lữ hành thường phải triển khai các

12



hoạt động của mình trên một phạm vi địa lý rộng. Điều này cũng gây khó khăn

cho các doanh nghiệp lữ hành và thường làm tăng chi phí trong việc phân phối

sản phẩm cũng như điều hành các hoạt động sản xuất, kinh doanh của mình.

+ Hoạt động kinh doanh lữ hành phụ thuộc vào nhiều yếu tố khách

quan thuộc môi trường vĩ mô, ngoài tầm kiểm soát của doanh nghiệp. Một sự

biến động nhỏ của môi trường vĩ mô như sự thay đổi của môi trường tự nhiên,

an ninh, chính trị, kinh tế cũng gây ra những thay đổi trong quan hệ cung

cầu du lịch.

+ Hoạt động kinh doanh lữ hành mang tính thời vụ rõ rệt đối với từng

phân đoạn thị trường. Cầu du lịch phụ thuộc rất nhiều vào yếu tố thời gian rỗi,

cách phân bố và sử dụng thời gian rỗi của dân cư cũng như điều kiện về thời

tiết, khí hậu Chính vì vậy, để khắc phục tính thời vụ, các doanh nghiệp lữ

hành buộc phải tiến hành đa dạng hóa sản phẩm, khai thác trên nhiều phân

đoạn thị trường đồng thời phải sử dụng các chính sách khác trong chính sách

Marketing hỗn hợp Mix một cách hợp lý, có hiệu quả.

1.1.1.5. Phân loại hoạt động kinh doanh lữ hành

Hoạt động kinh doanh lữ hành có thể được phân loại theo nhiều tiêu chí

khác nhau, tuy nhiên trên thực tế người ta thường phân chia hoạt động lữ hành

theo hai tiêu chí sau :

- Theo dòng khách : Theo tiêu chí này, hoạt động kinh doanh lữ hành

được chia thành hai loại là hoạt động kinh doanh lữ hành nhận khách và hoạt

động kinh doanh lữ hành gửi khách

- Theo đối tượng khách : Đây là tiêu chí phân loại được sử dụng phổ

biến trong hoạt động kinh doanh lữ hành. Theo tiêu chí này hoạt động kinh

doanh lữ hành được chia thành hai loại là hoạt động kinh doanh lữ hành quốc

tế và hoạt động kinh doanh lữ hành nội địa.

1.1.1.6. Những xu hướng cơ bản trong phát triển hoạt động kinh doanh

lữ hành trên thế giới hiện nay



13



- Do tiến bộ của cuộc cách mạng công nghệ bao gồm dịch vụ trên mạng

internet và việc bán vé các loại phương tiện vận chuyển ( đặc biệt là hàng

không) qua mạng đã làm cho các đại lý bán vé cũng như các đại lý lữ hành

nhỏ bị phá sản hoặc phải sát nhập vào các doanh nghiệp lữ hành lớn. Các

doanh nghiệp lữ hành lớn như: Thomas Cook, Pikfords Travel ..v.v(Anh), TUi,

NUR..v.v,(Đức), Club Mediterranee,Trastour,..v.v,(Pháp), American Express

Campany ( Mỹ), Japan Travel Bureau( Nhật Bản )..v.v, đã thâu tóm từ 50-75%

các chương trình du lịch quốc tế tại mỗi nước cũng như trong khu vực.

- Các doanh nghiệp lữ hành ngày nay không chỉ liên kết với các tập

đoàn khách sạn, tập đoàn hàng không, vận tải biển, vận tải ôtô, các tập đoàn

giải trí..v.v, mà họ còn đầu tư, liên doanh vào các tập đoàn này để chủ động

xây dựng các chương trình du lịch và chủ động bố trí khách trong mùa cao

điểm, giành sự độc quyền.

- Với sự xuất hiện của mạng phân phối toàn cầu, người tiêu dùng đã đặt

chỗ và mua dịch vụ trực tiếp từ nhà cung cấp dịch vụ như : khách sạn, vé vận

chuyển (máy bay, tàu biển, ôtô, nhà hàng, ngay cả hướng dẫn viên du

lịch..v.v, trên mạng mà không cần đến dịch vụ lữ hành. Bên cạnh đó, với việc

thoả thuận mở rộng bầu trời (open sky) giữa các quốc gia và thành lập các

hãng hàng không giá rẻ đã tạo ra sự cạnh tranh rất quyết liệt trong dịch vụ đại

lý lữ hành và điều hành tour (chương trình) du lịch.

1.1.2. Doanh nghiệp lữ hành được cổ phần hóa

Để có cái nhìn chính xác và toàn diện về doanh nghiệp lữ hành được cổ

phần hóa, chúng ta cần xuất phát từ khái niệm về doanh nghiệp lữ hành.

1.1.2.1. Doanh nghiệp lữ hành

1.1.2.1.1. Khái niệm doanh nghiệp lữ hành

Đã có khá nhiều định nghĩa, quan niệm khác nhau về doanh nghiệp lữ

hành (công ty lữ hành) xuất phát từ các góc độ nghiên cứu khách nhau. Mặt

khác bản thân hoạt động du lịch nói chung và lữ hành du lịch nói riêng có



14



nhiều biến đổi theo thời gian, ở mỗi giai đoạn phát triển, hoạt động lữ hành du

lịch luôn có những hình thức và nội dung mới.

Trong giai đoạn đầu, các công ty lữ hành chủ yếu tập trung vào các hoạt

động trung gian, làm đại lý bán sản phẩm của các nhà cung cấp như khách

sạn, hàng không, khi đó thì các công ty lữ hành (thực chất là các đại lý du

lịch) được định nghĩa như một pháp nhân kinh doanh chủ yếu dưới hình thức

là đại diện, đại ý của các nhà sản xuất, các nhà cung ứng như khách sạn, hãng

hàng không, tàu biển bán sản phẩm tới tận tay người tiêu dùng với mục đích

thu tiền hoa hồng (commission). Trong quá trình phát triển đến nay, hình thức

các đại lý du lịch vẫn liên tục được mở rộng và tiến triển.

Ngoài ra, có một cách tiếp cận phổ biến hơn là căn cứ vào hoạt động tổ

chức các chương trình du lịch trọn gói của các công ty lữ hành. Khi đã phát

triển ở một mức độ cao hơn so với việc làm trung gian thuần túy, các công ty

lữ hành đã tự tạo ra các sản phẩm của mình bằng cách tập hợp các sản phẩm

riêng rẽ như dịch vụ khách sạn, vé máy bay, ôtô.tàu thủy và các chuyến

tham quan thành một sản phẩm (chương trình du lịch) hoàn chỉnh và bán cho

khách hàng du lịch với một mức giá gộp. Tại đây doanh nghiệp lữ hành không

chỉ dừng lại ở người bán mà trở thành người mua sản phẩm của các nhà cung

cấp du lịch. Trong cuốn Từ điển quản lý du lịch khách sạn và nhà hàng công

ty lữ hành đươc định nghĩa rất đơn giản: là các pháp nhân tổ chức và bán

các chương trình du lịch

Tại Việt Nam, theo thông tư hướng dẫn thực hiện nghị định 09/CP của

Chính phủ về tổ chức và quản lý các doanh nghiệp du lịch TCDL- Số

715/TCDL ngày 9/7/1994) thì doanh nghiệp lữ hành được định nghĩa Doanh

nghiệp lữ hành là đơn vị có tư cách pháp nhân, hạch toán độc lập, được thành

lập nhằm mục đích sinh lợi bằng việc giao dịch, ký kết các hợp đồng du lịch

và tổ chức thực hiện các chương trình du lịch đã bán cho khách du lịch

Tuy nhiên trong giai đoạn hiện nay, nhiều công ty lữ hành có phạm vi

hoạt động rộng lớn mang tính toàn cầu và trong hầu hết các lĩnh vực du lịch.

15



Các công ty lữ hành đồng thời sở hữu các tập đoàn khách sạn, các hãng hàng

không, tàu biển, ngân hàng, phục vụ chủ yếu khách du lịch của công ty lữ

hành và trở thành những tập đoàn kinh doanh du lịch có khả năng chi phối

mạnh mẽ thị trường du lịch quốc tế. ở giai đoạn này thì các công ty lữ hành

không chỉ là người bán (người phân phối), người mua sản phẩm của các nhà

cung cấp du lịch mà trở thành người sản xuất trực tiếp các sản phẩm du lịch.

Do vậy, dưới cách tiếp cận mới này thì doanh nghiệp lữ hành được định nghĩa

là một loại hình doanh nghiệp du lịch đặc biệt, kinh doanh chủ yếu trong lĩnh

vực tổ chức xây dựng, bán và thực hiện các chương trình du lịch trọn gói cho

khách du lịch.

1.1.2.1.2. Phân loại

Việc phân loại các doanh nghiệp lữ hành và các đại lý lữ hành ở mỗi nước

một khác theo các văn bản pháp luật của mỗi nước3. Có thể tổng hợp việc phân

định các loại doanh nghiệp lữ hành như sau:

- Căn cứ vào nơi ở của khách du lịch mà các doanh nghiệp lữ

hành phục vụ, có các loại doanh nghiệp lữ hành sau:

+ Doanh nghiệp lữ hành tổ chức thu hút khách đi du lịch và đón

tiếp, phục vụ khách du lịch đến tham quan4.

+ Doanh nghiệp tổ chức gửi khách đi du lịch, tổ chức các chương

trình du lịch cho nhân dân địa phương đi du lịch trong nước và nước ngoài.

+ Doanh nghiệp lữ hành thực hiện cả hai nhiệm vụ trên5

- Căn cứ vào tính chất hoạt động của doanh nghiệp lữ hành :

+ Touroperators- Doanh nghiệp lữ hành chỉ tổ chức các chương

trình du lịch với giá trọn gói( bao gồm cả nội địa và quốc tế)6



ở các nước phát triển du lịch, có Luật Lữ hành riêng( Travel Low) và Luật Hướng dẫn du lịch riêng, ngay ở

các nước như: ThaiLan, HôngKông, Nhật Bản đều có những Luật riêng này.

4

Theo tính toán của các chuyên gia du lịch về phát triển doanh nghiệp lữ hành, thì bình quân cứ 12.000 dân

nên có một hãng lữ hành. Nước áo người ta tính rằng cứ 3.800 dân có một hãng lữ hành

5

Luật Du Lịch của Việt Nam quy định tại điểm 2, điều 45 Doanh nghiệp kinh doanh lữ hành bao gồm doanh

nghiệp kinh doanh lữ hành nội địa và doanh nghiệp kinh doanh lữ hành quốc tế. Điểm 3, quy định: Doanh

nghiệp kinh doanh lữ hành quốc tế được kinh doanh lữ hành nội địa. Doanh nghiệp kinh doanh lữ hành nội

địa không được kinh doanh lữ hành quốc tế. Luật Du lịch, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội năm 2005, tr 38.



3



16