HẢI QUAN ĐIỆN TỬ

quan với khối lương lớn. Cứ với tốc độ tăng trưởng kinh tế, đặc biệt là thương mại

quốc tế như hiện nay, cùng với những yếu tố khi Việt Nam gia nhập vào WTO, kim

ngạch xuất nhập khẩu và khối lượng giao dịch trong các năm tới sẽ còn tiếp tục tăng

cao hơn nữa. Trước thực tế này, khi khối lượng hàng hóa xuất nhập khẩu tăng lên, số

lượng doanh nghiệp tham gia hoạt động xuất nhập khẩu ngày càng tăng thì một bài

toán hóc búa đặt ra đối với công tác quản lý của Cục Hải quan cũng như của Chi cục

Hải quan cửa khẩu cảng Đình Vũ là phải làm sao để đảm bảo đáp ứng yêu cầu tạo

thuận lợi tốt hơn cho hoạt động xuất nhập khẩu nhưng vẫn phải đảm bảo yêu cầu của

quản lý Nhà nước về Hải quan. Ngay khi có Quyết định 149/2005/QĐ-TTg ngày

20/06/2005 về triển khai thủ tục hải quan điện tử, Cục Hải quan Hải Phòng đã được

chọn là một trong hai đơn vị trong cả nước thí điểm thủ tục hải quan điện tử từ năm

2005. Với số lượng các lô hàng, loại hình hàng hóa, doanh nghiệp làm thủ tục hải quan

điện tử qua Cục hải quan Hải Phòng ngày càng nhiều và tăng lên đáng kể theo từng

năm. Đối tượng tham gia hải quan điện tử cũng được mở rộng đến tất cả các doanh

nghiệp. Việc thay đổi quy trình thủ tục hành chính hải quan thủ công sang hải quan

điện tử làm thay đổi rõ rệt cách thức giao tiếp giữa doanh nghiệp với hải quan.

Từ nhận thức trên, em nhận thấy việc nghiên cứu và hoàn thiện quy trình thủ tục

hải quan điện tử là thực sự cần thiết, phù hợp với mục tiêu cải cách thủ tục, hiện đại

hóa ngành hải quan.

1.2. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu

Ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý nhà nước, thông quan điện tử không

còn là điều quá mới mẻ và nó được áp dụng phổ biến tại nhiều quốc gia trên thế giới.

Tuy nhiên đối với Việt Nam, việc áp dụng thông quan điện tử chỉ mới bắt đầu ở giai

đoạn hình thành trong những năm gần đây (thí điểm từ năm 2005).

Sau quá trình tìm hiểu những công trình nghiên cứu của những năm trước đây,

cho thấy đến nay đã có rất nhiều bài viết nghiên cứu trong lĩnh vực hoạt động Hải

quan. Đặc biệt là những năm gần đây, trước những yêu cầu đòi hỏi của ngành Hải quan

trong điều kiện hội nhập và phát triển, hầu hết các bài viết, đề tài nghiên cứ đều hướng

tới mục tiêu cải cách, hoàn thiện và phát triển hiện đại hóa ngành Hải quan. Một số

công trình nghiên cứu có liên quan sau đây:

2



- “Thực hiện thủ tục hải quan điện tử đối với hàng hóa xuất nhập khẩu tại Cục

Hải quan Thành phố Hồ Chí Minh. Thực trạng và giải pháp” - Nguyễn Thành Long –

Luận văn tốt nghiệp

Những đề tài đi sâu nghiên cứu vào việc khái quát và phân tích thủ tục hải quan

điện tử và chú trọng đến việc hoàn thiện cơ chế của Tổng cục Hải quan cũng như Chi

cục Hải quan như sau:

- Giới thiệu tổng quan về thủ tục HQĐT ( Khái niệm, sự cần thiết của việc ứng

dụng thủ tục hải quan điện tử, kinh nghiệm thực hiện HQĐT của một số nước trên thế

giới).

- Thực trạng thực hiện thủ tục HQĐT tại Cục Hải quan Tp.Hồ Chí Minh.

- Những giải pháp hoàn thiện quy trình thủ tục hải quan điện tử tại Cục Hải

quan Tp. Hồ Chí Minh.

Nhìn chung những công trình nghiên cứu này được thực hiện mang lại những

đánh giá và nhìn nhận chung nhất về hải quan điện tử và việc áp dụng hải quan điện tử

tại các Chi cục Hải quan trong nước trong giai đoạn đầu thí điểm.

1.3. Mục đích nghiên cứu

Mục đích nghiên cứu đề tài khóa luận này nhằm tìm hiểu thực trạng về quy trình

hải quan điện tử tại Cục Hải quan Hải Phòng từ đó thấy được sự khác biệt giữa quy

trình hải quan điện tử với quy trình hải quan thông thường.

Khóa luận này nghiên cứu thực trạng trong các năm gần đây, từ đó phân tích

quy trình thủ tục hải quan điện tử tại Cục Hải quan Hải Phòng nói chung và Chi cục

Hải quan điện tử Hải Phòng nói riêng. Qua phân tích thực trạng, đưa ra được các định

hướng phát triển và đề xuất giải pháp cũng như một số kiến nghị nhằm hoàn thiện quy

trình thủ tục hải quan điện tử tại Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Đình Vũ thuộc Cục

Hải quan Hải Phòng.

1.4. Đối tượng nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu gắn liền với việc thực hiện quy trình thủ tục hải quan điện

tử tại Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Đình Vũ thuộc Cục Hải quan Hải Phòng.



3



1.5. Phạm vi nghiên cứu

- Phạm vi nghiên cứu về mặt không gian: Tại Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng

Đình Vũ thuộc Cục Hải quan Hải Phòng

- Phạm vi nghiên cứu về mặt thời gian: khóa luận tập trung phân tích tổng hợp

kết quả trong 3 năm gần đây tại Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Đình Vũ thực hiện

quy trình thủ tục hải quan điện tử.

1.6. Phương pháp nghiên cứu

Sừ dụng phương pháp như:

− Phương pháp thu thập dữ liệu.

− Phương pháp thống kê so sánh, phân tích tổng hợp.

− Rút kinh nghiệp thực tiễn và đưa ra giải pháp.

1.7. Kết cấu của khóa luận

Chương 1: Tổng quan về quy trình hải quan điện tử

Chương 2: Cơ sở lí luận vê quy trình hải quan điện tử tại Chi cục Hải quan cửa

khẩu cảng Đình Vũ thuộc Cục Hải quan Hải Phòng

Chương 3: Phân tích thực trạng quy trình hải quan điện tử tại Chi cục Hải quan

cửa khẩu cảng Đình Vũ thuộc Cục Hải quan Hải Phòng

Chương 4: Định hướng phát triển và đề xuất giải pháp hoàn thiện quy trình hải

quan điện tử tại Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Đình Vũ thuộc Cục Hải quan Hải

Phòng



CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUY TRÌNH HẢI QUAN

ĐIỆN TƯ TẠI CHI CỤC HẢI QUAN CƯA KHẨU

2.1. Tổng quan về hải quan điện tư

2.1.1. Một số khái niệm cơ bản về quy trình thủ tục hải quan điện tư

2.1.1.1. Thủ tục hải quan



4



Thủ tục hải quan: là trình tự các bước công việc mà người khai hải quan và công

chức hải quan phải thực hiện theo quy định của pháp luật khi thực hiện hoạt động xuất,

nhập khẩu.

2.1.1.2. Thủ tục hải quan điện tư

Theo quy định tại Khoản 1 Điều 3 Chương 1 Thông tư số 222/2009/TT-BTC

ngày 25/11/2009 của Bộ tài chính: Thủ tục hải quan điện tử là thủ tục hải quan trong

đó việc khai báo, tiếp nhận, xử lý thông tin khai hải quan, ra quyết định được thực hiện

thông qua hệ thống xử lý dữ liệu điện tử hải quan.

2.1.1.3. Quy trình hải quan điện tư

Quy trình hải quan điện tử là các bước cơ bản để thực hiện việc đăng kí thủ tục

hải quan điện tử theo quy đinh của pháp luật khi thực hiện hoạt động xuất, nhập khẩu.

2.1.1.4. Một số thuật ngữ về quy trình thủ tục hải quan điện tư

Hồ sơ hải quan điện tử: bao gồm tờ khai hải quan điện tử và các chứng từ theo

quy định phải đi kèm tờ khai, có thể ở dạng điện tử hoặc dạng văn bản giấy.

Chứng từ hải quan điện tử: là thông tin được tạo ra, gửi đi, nhận và lưu trữ bằng

phương tiện điện tử trong hoạt động tài chính. Là chứng từ tạo ra theo quy định tại

Khoản 1 Điều 3 Chương I Nghị định số 27/ 2007/ NĐ - CP ngày 23/ 02/ 2007 về giao

dịch điện tử trong lĩnh vực tài chính được sử dụng để thực hiện thủ tục HQĐT.

Hàng hóa thông quan: là hàng hóa đã được cơ quan hải quan quyết định cho

phép xuất, nhập khẩu theo quy định của pháp luật.

Tờ khai điện tử: Là chứng từ hải quan điện tử bao gồm các tiêu thức do bộ Tài

chính quy định để sử dụng làm thủ tục hải quan điện tử và làm căn cứ cho các hoạt

động quản lý nhà nước khác có liên quan.

Chữ ký điện tử trong thủ tục hải quan điện tử: là dấu hiệu ở dạng từ được tạo ra

bởi một phương tiện điện tử gắn với thông điệp điện tử nhằm mục đích xác nhận người

sở hữu thông điệp đó.

2.1.2. Sự khác biệt giữa quy trình thủ tục hải quan điện tư và quy trình thủ tục hải

quan thông thường

Theo thủ tục hải quan thông thường, người khai hải quan phải lập bộ hồ sơ giấy

tại Chi cục Hải quan và được công chức ở đây kiểm tra, tiếp nhận, đề xuất các biện

pháp xử lý tiếp để lãnh đạo Chi cục quyết định các hình thức kiểm tra thực tế hàng hóa,



5