CHƯƠNG 4: ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUY TRÌNH HẢI QUAN ĐIỆN TỬ TẠI CHI CỤC HẢI QUAN CỬA KHẨU CẢNG ĐÌNH VŨ THUỘC CỤC HẢI QUAN HẢI PHÒNG

hiệu quả công tác kiểm soát, phòng chống các hành vi buôn lậu và gian lận

thương mại;

− Đẩy mạnh công tác cải cách thủ tục hành chính, chấn chỉnh kỷ cương, kỷ luật

hành chính. Thực hiện thường xuyên, nghiêm túc công tác tự kiểm tra. Chú

trọng các biện pháp nâng cao chất lượng cán bộ, công chức theo yêu cầu cải

cách, phát triển hiện đại hóa. Cử cán bộ công chức tham gia các lớp đào tạo

chuyên môn nghiệp vụ, đào tạo chuyên sâu do cấp trên tổ chức. Kiện toàn và đề

nghị bổ nhiệm một số cán bộ Lãnh đạo các Đội công tác và đề nghị bổ sung

biến chế để đáp ứng được khối lượng công việc ngày càng tăng;

− Xây dựng phong cách làm việc văn minh, lịch sự, tinh thần tận tụy, với phương

châm của ngành là “Chuyên nghiệp – Minh bạch – Hiệu quả”. Đảm bảo công

tác hậu cần, xây dựng trụ sở đơn vị, công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng

phí. Phối hợp chặt chẽ các cơ quan, đơn vị liên quan đẩy nhanh tiến độ khởi

công xây dựng trụ sở, trạm cân điện tử của đơn vị.

4.2. Đề xuất giải pháp hoàn thiện quy trình thủ tục hải quan điện tư tại Chi cục

hải quan cưa khẩu cảng Đình Vu thuộc Cục Hải quan Hải Phòng

4.2.1. Phát triển cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin và cơ sở vật chất kĩ thuật

Xây dựng cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin và cơ sở vật chất kĩ thuật hiện đại

trên nền tảng hoàn thiện hệ thống trao đổi dữ liệu điện tử giữa các cơ quan quản lý có

liên quan đến hàng hóa xuất nhập khẩu. Để tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh

nghiệp cũng như hoạt động của cơ quan hải quan trong quá trình làm thủ tục hải quan

điện tử, Chi cục hải quan cửa khẩu cảng Đình Vũ cần thay đổi một số vấn đề như:

− Nâng cấp, bổ sung các thiết bị tin học dự phòng như: máy chủ, router, switch,

máy trạm, hệ thống làm mát cho phòng máy chủ...

− Nâng cấp mạng đường truyền, máy chủ, máy trạm, đảm bảo hoạt động cho tất

cả các điểm kiểm tra, giám sát… nhằm giảm thiểu rủi ro trong hoạt động thông

quan điện tử. Đảm bảo hệ thống máy tính nối mạng thông suốt trong nội bộ

Ngành Hải quan, giữa cơ quan hải quan và các cơ quan có liên quan. Hầu hết

hệ thống máy tính của Chi cục đều hết khấu hao do đó rất khó khăn trong quá

trình thực hiện các biện pháp nghiệp vụ. Chi cục cần đề xuất với cấp trên trang

31



bị cho hệ thống máy tính mới để đáp ứng với khối lượng công việc ngày càng

tăng;

− Nâng cấp phần mềm thủ tục hải quan điện tử đáp ứng yêu cầu triển khai các loại

hình mới ( gia công, sản xuất xuất khẩu, chế xuất...) .Đồng thời, thống nhất mô

hình thông quan điện tử với sự hỗ trợ của các phương tiện kỹ thuật hiện đại như

các thiết bị kiểm tra không thâm nhập, hệ thống định vị và kiểm tra container từ

xa...để hoàn thiện quy trình thủ tục hải quan, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi

cho doanh nghiệp XNK.

4.2.2. Hoàn thiện và nâng cấp hệ thống xư lý dữ liệu thông quan

Trong cải cách hành chính, năm 2010, Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Đình Vũ

đã phấn đấu nỗ lực triển khai cải cách thủ tục hành chính, ứng dụng công nghệ thông

tin vào quản lý hải quan, tăng cường công tác quản lý rủi ro, tạo thuận lợi cho các hoạt

động xuất nhập khẩu; Ngoài việc giảm thủ tục và các yêu cầu cứng nhắc, Chi cục đã

ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý điều hành, đẩy mạnh hoạt động khai báo từ

xa và thông quan điện tử. Ngoài ra, để quy trình hải quan điện tử phát triền hơn nữa,

Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Đình Vũ có thể:

− Nâng cấp phần mềm thủ tục hải quan điện tử đáp ứng yêu cầu triển khai các loại

hình mới (gia công, sản xuất xuất khẩu, chế xuất...). Xây dựng và triển khai

phần mềm giám sát, nối mạng tới các phần mềm giám sát để phục vụ việc xác

nhận tờ khai điện tử qua các khâu giám sát. Đặc biệt, bước đầu nghiên cứu áp

dụng thí điểm chữ kí số và dịch vụ giá trị gia tăng trong giao dịch điện tử, làm

nền tảng cho triển khai mở rộng thủ tục HQĐT;

− Đối với việc nâng cấp phần mềm thông quan điện tử, Chi cục Hải quan cửa

khẩu cảng Đình Vũ nên thông báo cụ thể bằng văn bản để các phòng, ban được

nắm bắt kịp thời, triển khai thuận lợi, và các khâu hoàn thiện giúp quá trình

thông quan hàng hóa trở nên dễ dàng hơn;

− Hơn nữa, Chi cục Hải quan cửa khẩu cần chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ thực hiện

dự án hiện đại hóa CNTT, thực hiện kết nối liên thông, dữ liệu giữa các chương

trình HQĐT với các chương trình thành lý hàng sản xuất, xuất khẩu, gia công,

KT559, quản lý rủi ro, giữa dữ liệu cũ và mới...

32



− Bên cạnh đó, Chi cục Hải quan cửa khẩu cần thống nhất “mô hình thông quan

điện tử” với sự hỗ trợ của các phương tiện kỹ thuật hiện đại như các thiết bị

kiểm tra không xâm nhập, hệ thống định vị và kiểm tra container từ xa...để hoàn

thiện cũng như phát triển quy trình thủ tục hải quan điện tử, đồng thời đấy chính

là việc tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp XNK.

4.2.3 Hoàn thiện và nâng cấp hệ thống khai báo dữ liệu

Hệ thống khai báo dữ liệu của doanh nghiệp cũng còn nhiều vướng mắc và chưa

hoàn thiện, cho nên giải pháp đưa ra đối với Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Đình Vũ

đó là:

− Sửa chữa các lỗi phát sinh: như lỗi cập nhật dữ liệu từ file excel vào hệ thống số

liệu không chính xác do tự động quy đổi tổng trị giá từ số lượng và thành tiền

độ dài của trường dữ liệu số lượng, nhà NK, nhà XK: quá ngắn, không đủ để

nhập hết dữ liệu; chức năng phân bổ chi phí không chính xác;

− Bổ sung các chức năng còn thiếu: theo dõi nợ C/O; thay đổi nội dung khi sửa

đổi tờ khai của doanh nghiệp; tạo danh mục, tìm kiếm, sắp xếp các danh mục

hàng hóa;

− Bổ sung thêm một số loại hình khác vào hệ thống: như gia công, SXXK, tạm

nhập tái xuất, tạm xuất tái nhập, đầu tư, phi mậu dịch, XNK tại chỗ, quá cảnh,

chuyển tiếp... để các doanh nghiệp có thể tham gia thủ tục HQĐT đối với mọi

loại hình;

− Thiết kế phần mềm tiện cho người sử dụng: phần mềm cần đơn giản, dễ thực

hiện để mọi đối tượng trong doanh nghiệp khi cần đề có thể khai báo;

− Bổ sung thêm chương trình thanh khoản đối với hợp đồng thuê ngước ngoài gia

công. Chương trình thanh khoản đối với hàng hóa sản xuất hàng xuất khẩu hay

bị lỗi cần phải khắc phục trong thời gian sớm nhất.

4.2.4. Phát triển nguồn nhân lực có trình độ cao

Đào tạo nguồn nhân lực, phát triển nhân tố con người là yếu tố cơ bản thúc đẩy

sự phát triển, đổi mới ngành Hải quan, đồng thời cũng là một nội dung rất quan trọng

trong nỗ lực cải cách hiện đại hóa cũng đồng thời giúp nâng cao quy trình thủ tục hải



33



quan điện tử tại Chi cục Hải quan nói riêng. Vì vậy, Chi cục Hải quan cần có những

giải pháp về nhân lực như sau:

− Có những tiêu chuẩn nhất định, khắt khe hơn trong lần sàng lọc đầu vào, tuyển

chọn những người thực sự có trình độ, giỏi chuyên môn;

− Chi cục nên có những khóa đào tạo, khóa học nghiệp vụ, đặc biệt nghiệp vụ về

HQĐT nhằm phổ biến kiến thức, thay đổi tư duy làm việc từ thủ tục hải quan

truyền thống sang các khâu Hải quan sử dụng máy móc và công nghệ cao.

Hướng dẫn, đào tạo cán bộ và duy trì việc thực hiện quy trình hải quan điện tử

thông suốt, không để xảy ra lỗi;

− Thường xuyên cập nhật những thay đổi mới về CNTT, chính sách pháp luật,

danh mục hàng hóa... để CBCC và nhân viên không ngừng học tập, tích lũy

thêm kinh nghiệm làm việc;

− Thường xuyên đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ cho cán bộ công chức.

Tiến hành kiểm tra thường xuyên trình độ của các cán bộ trên cơ sở các yêu cầu

về thực hiện mô hình thông quan tập trung và mở rộng thủ tục hải quan điện tử.

4.2.5. Tiến hành chuẩn hóa các khâu làm TTHQĐT

Xây dựng quy trình thực hiện TTHQĐT thống nhất, chặt chẽ hơn nữa. Quy trình

thực hiện TTHQĐT tại Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Đình Vũ đã được sử dụng

trong thời gian áp dụng thí điểm quy trình thủ tục này, tức là cách đây khoảng 3 năm.

Hiện nay, có rất nhiều sự thay đổi trong việc ban hành các chính sách sửa đổi bổ sung

trong việc thực hiện hóa quy trình thủ tục hải quan điện tử. Cho nên Chi cục Hải quan

cửa khẩu cần thống nhất ban hành lại quy trình dưới dạng văn bản cũng như các hướng

dẫn giải quyết những bất cập gặp phải để làm cơ sở cho các phòng tham khảo thực hiện

theo và có sự áp dụng phù hợp với đặc trưng từng phòng. Do vậy, Chi cục cần nghiên

cứu và xây dựng quy trình phù hợp với các doanh nghiệp mình và tiến tới đạt được tiêu

chuẩn ISO trong quản lý quy trình.

Thực hiện công tác quản lý, giám sát việc thực hiện quy trình: công việc này sẽ

bắt đầu từ việc Chi cục hải quan cửa khẩu sẽ giao trách nhiệm cho các phòng tự quản

trị việc thực hiện TTHQĐT với các hoạt động như: ghi chép những trục trặc, lỗi và

nguyên nhân cũng như cách giải quyết đã áp dụng theo từng bước mà các doanh

34



nghiệp hay mắc phải trong quy trình đối với mỗi hợp đồng để tiện tham khảo. Từ đó,

tổng kết lại để rút ra những điểm cẩn lưu ý khi TTHQĐT cũng như kinh nghiệm giải

quyết và quan trọng là tránh việc lặp lại lỗi.

4.2.6. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền chủ trương, chính sách, các quy định về thủ

tục hải quan điện tư

Năm 2012 là năm thứ bảy Chi cục hải quan cửa khẩu cảng Đình Vũ tiến hành

thực hiện hải quan điện tử. Mặc dù 100% doanh nghiệp đều tham gia vào quy trình

này khi tiến hành mở tờ khai ở Chi cục. Song trong thời gian tiếp theo, Chi cục cần

nâng cấp và tạo diễn đàn trao đổi, hỏi đáp giữa Chi cục Hải quan và doanh nghiệp, để

tạo thuận lợi nhất về thông tin cho doanh nghiệp. Tránh tình trạng doanh nghiệp muốn

biết thông tin gì trong quá trình thực hiện các thủ tục hải quan đều phải trực tiếp tới

Chi cục. Thường xuyên tổ chức các lớp đào tạo về nghiệp vụ làm thủ tục hải quan và

thông quan điện tử cho các doanh nghiệp XNK, các đơn vị làm đại lý hải quan, giao

nhận để các đối tượng này nắm vững quy trình, nghiệp vụ, cách thức khai báo và làm

thủ tục hải quan điện tử.

4.3. Một số kiến nghị

Như đã đề cập trong các giải pháp trên đây, để hoàn thiện và phát triển thủ tục

hải quan điện tử trong thời gian tới cần có sự hỗ trợ từ nhiều đơn vị và các cơ quan có

liên quan thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau. Qua đó, em xin đưa ra một số kiến nghị như

sau:

4.3.1 Với Nhà nước

Nhà nước cần nhanh chóng hoàn thiện hệ thống pháp luật về HQĐT để tạo

khung pháp lí vững vàng cho các hoạt động thủ tục của DN và hải quan trong các khâu

HQĐT.

Đổi mới chính sách điều hành, quản lý với hoạt động xuất nhập khẩu nói chung,

hải quan nói riêng để tạo thuận lợi cho các bên liên quan, trong điều kiện thương mại

quốc tế mạnh mẽ như hiện nay.

Nâng cấp hệ thống cơ sở hạ tầng, đầu tư trang thiết bị máy móc hiện đại phục

vụ cho mọi hoạt động HQĐT được tiến hành suôn sẻ, nhanh gọn.

35



Dự trù ngân sách cho các dự án phát triển thương mại điện tử, cải cách hành

chính, tiền lương và đầu tư nâng cấp cơ sở hạ tầng.

4.3.2. Với các Doanh nghiệp

Phía các doanh nghiệp cần đổi mới quan niệm và tư tưởng về thủ tục HQĐT,

nâng cao nhận thức về giá trị mà HQĐT mang lại như: giảm thời gian thông quan,

giảm số lượng giấy tờ làm thủ tục, giảm tình trạng hối lộ, đút lót...

Doanh nghiệp cần tự ý thức nâng cấp cơ sở hạ tầng của chính công ty, cụ thể là

các trang thiết bị máy móc và hệ thống đường truyền dữ liệu điện tử. Ngoài ra, cần chú

ý trong việc sử dụng các phần mềm khai báo điện tử, các phần mềm quản lý khối lượng

hàng hóa khác.

Chấp hành nghiêm túc luật pháp, thực hiện đúng tiến trình khai báo HQĐT, nộp

thuế thông quan ngân hàng thương mại đúng thời hạn để đảm bảo thời gian thông quan

lô hàng.

Tham gia đầy đủ các cuộc đối thoại của Hải quan- Doanh nghiệp để tìm ra

những vấn đề còn khúc mắc và định hướng giải quyết.

4.3.3 Với Tổng cục Hải quan

Bổ sung và điều chỉnh một số quy định nghiệp vụ, phần mềm chương trình chưa

thực sự hiệu quả trong thời gian thực hiện thí điểm thủ tục hải quan điện tử, đẩy mạnh

hoạt động xây dựng cơ sở dữ liệu, tích hợp thông tin, thực hiện ưu tiên phân luồng và

quản lý rủi ro đảm bảo minh bạch, rõ ràng.

Mở rộng các chế độ ưu đãi, tạo thuận lợi, hỗ trợ cho các doanh nghiệp, đại lý

Hải quan trong khai báo, giải quyết các vướng mắc trong quá trình làm thủ tục hải quan

điện tử nhằm tăng số lượng các lô hàng làm thủ tục hải quan điện tử. Xác định rõ trách

nhiệm của nhà cung cấp dịch vụ VAN, doanh nghiệp cơ quan hải quan trong triển khai

thủ tục hải quan điện tử để tạo triển khai đồng bộ, kịp thời, thực hiện nhanh chóng cho

việc thông quan hàng hóa.

Thiết kế phần mềm làm thủ tục cho phương tiện xuất nhập cảnh. Hỗ trợ Chi cục

Hải quan cửa khẩu cảng Đình Vũ xây dựng trụ sở, các khu kiểm tra hàng hóa tập trung,

trang bị hệ thống máy soi container cố định, di động, camera giám sát, hoàn thiện hệ

36



thống mạng, cơ sở dữ liệu, phần mềm… để đẩy nhanh tiến độ, hoàn thành mô hình

thông quan điện tử tập trung.



37