PHẦN 6 : TÍNH LƯNG DƯ VÀ KÍCH THƯỚC TRUNG GIAN

2Zimin = 2(RZi-1 + Ti-1 +



ρ 2i-1+ ε 2i



Trong đó :

Zimin :lượng dư bề mặt của bước công nghệ thứ i.

Rzi-1 : chiều cao nhấp nhô do bước gia công trước để lại, µm.

Ti : chiều sâu lớp biến cứng ( bề mặt hư hỏng ) ở bước gia công trước để

lại, µm.

ρ i-1 : sai số không gian của bề mặt gia công của bước gia công trước để

lại, µm.

ρ =



ρ 2cv+ ε 2vt



với ρ cv là sai số do cong vênh bề mặt gia công, ρ vt là



sai số vò trí tương quan giữa mặt gia công và mặt chuẩn đònh vò, µm.

ε i = ε 2c + ε 2k + ε 2đg với ε c là sai số chuẩn, ε k là sai số do kẹp chặt và ε

đg



là sai số của đồ gá.

±0 , 3

p dụng cho lỗ có φ 63 cấp chính xác 12 ( vẽ kỹ thuật cơ khí tập 2/



trang 8 ) với phôi là phôi đúc có khối lượng 1,7kg, dựa theo qui trình công nghệ

ta tra các giá trò cần thiết cho các bước gia công [ TL I ,trang 37 ] ;

Bước 1: Tiện thô δ 1 = 300 µm , RZa1 = 50 µm , Ta1 =50 µm .

Bước 2 : Tiện tinh : δ 1 =13 µm , RZa2 =20 µm , Ta2 =0 µm (cấp chính xác 5 ).

Sai lệch không gian của phôi : ρ = 0 ( STCNCTM T1/trang 34 ).

 Sai số gá đặt phôi :

_ Sai số chuẩn : ε c = 0 ( trang 57 sách hướng dẫn ĐAMH “Lê Trung

Thực” ), ( chuẩn đònh vò trùng với chuẩn thiết kế ).

_ Sai số kẹp chặt : ε k = 100 ÷ 150 µm ( STCNCTM T1/trang 38 ).

_ Sai số gá đặt : không đáng kể.

⇒ ε 1 = ε k1 = 100 µm .



ε 2 = ε k2 =50 µm .



Dựa vào các thông số trên, ta tính được lượng dư như sau :

_ Lượng dư cho bước gia công tiện thô :



15



2Zmin1 = 2( R0 + T0 + ε 2) = 2(300 + 400 + 100) = 1600 µm (STCNCTM

T1/trang 22).

_ Lượng dư cho bước gia công tiện tinh :

2Zmin2 = 2(Rz1_+ T1 + ε 2) = 2(50 +50 +50) = 300 µm .

 Xác đònh kích thước trung gian tín toán :

_ Kích thước trung gian của lỗ lớn nhất của chi tiết :

Dmax2 = 63 +0,3 = 63,3 ( mm ).

_ Kích thước trung gian lớn nhất của lỗ trước khi gia công tinh ;

Dmax1 = Dmax2 – 2Zmin2 =63,3 – 0,3 = 63( mm ).

_ Kích thước trung gian lớn nhất của lỗ trước khi gia công thô ;

Dmax0 = Dmax1 – 2Zmin1 =63 –1,6 =61,4( mm ).

 Dung sai kích thước trung gian :

_ dung sai phôi : δ 0 = 1,2 µm .

_ Dung sai kích thước sau khi tiện thô : δ 1 =300 µm .

_ Dung sai kích thước sau khi tiện tinh : δ 2 =13 µm .

 Ta qui tròn các kích thước tính toán trên và tính kích thước lớn nhất :

• Dmax1 = 63(mm).

Dmin1 = Dmax1 - δ 1 =63 – 0,3 = 62,7 (mm).

• Dmax2 = 63,3(mm).

Dmin2 = 63 (mm).

 Lượng dư trung gian bé nhất và lớn nhất của các bước :

_ Tiện thô :

2Zmax1 = 62,7 – 60,2 = 2,5(mm).

2Zmin1 = 63 – 61,4 = 1,6(mm).

_ Tiện tinh :

2Zmin2 = 65,3 – 63 = 0,3(mm).

2Zmax2 = 63 –62,7 = 0,3(mm).

 Lượng dư tổng cộng lớn nhất và bé nhất :

16



2Zmin0 = 1,6 + 0,3 =1,9(mm).

2Zmax0 = 2,5 + 0,3 = 2,8(mm).

 Thử lại kết quả :

2Zmax0 – 2Zmin0 = 2,8 – 1,9 = 0,9(mm).

Vậy kết quả tính là đúng.

2. Tính lượng dư trung gian bằng phương pháp phân tích cho mặt 6

p dụng cho mặt phẳng, cấp chính xác 10 ( vẽ kỹ thuật tập 2/trang 8 ), với

phôi là phôi đúc có khối lượng 1,77kg, giá trò cần thiết cho các bước gia công

(TL I/trang 23).

Bước 1 : Phay thô, cấp chính xác 8, ρ 1 = 54 µm , độ nhám Rz = 100 µm ,

chiều sâu lớp biến cứng Ta1 = 0 µm .

Bước 2 : Phay tinh, cấp chính xác 7, ρ 2 = 35 µm , độ nhám Rz2 =50 µm , Ta2

= 0 µm .

Bước 3 : Phay tinh, cấp chính xác 6, ρ 3 =22 µm , độ nhám Rz3 =25 µm , Ta3

= 0 µm .

 Phôi được chọn là phôi đúc bằng khuôn cát có :

δ 0 = 1,2 µm , ρ 1 = 54 µm .



R0 = 300 µm , ρ 2 = 35 µm .

T0 = 400 µm , ρ 3 = 22 µm .

a) Sai lệch không gian của phôi :

ρ = ρ 2cv + ρ 2vt

ρ cv0 = ∆ k.L = 2,5.(247 + 72) = 0,796 ( µm ). (TL I/trang 21).

ρ cv1 = 0,04. ρ cv0 = 31,9 ( µm ).

ρ cv2 = 0,04. ρ cv1 = 1,276 ( µm ).



 Sai số lệch khuôn :

ρ lk = 1 dung sai kích thước (TL II/trang 236)

2

ρ lk0 = 0,6 µm , ⇒ ρ 0 =998 µm .

⇒



17



ρ lk1 = 27 µm , ⇒ ρ 1 =41,79 µm .

ρ lk2 = 17,5 µm , ⇒ ρ 2 =17,55 µm .



b) Sai số gá đặt :

_ sai số chuẩn : ε c = 0.

_ Sai số kẹp chặt : ε K0 = 100 µm , ε K1 =60 µm , ε K2 = 10 µm (TL I/trang

38).

Dựa vào các thông số trên ta tính được lượng dư như sau :

_ Lượng dư cho bước gia công phay thô ;

2Zmin1 =2(R0 + T0 + ρ 0 + ε 0) = 2(300 + 400 + 998 + 100)

=3,596(mm).

_ Lượng dư cho bước gia công phay bán tinh :

2Zmin2 =2(R1 + T1 + ρ 1 + ε 1) = 2(100 + 0 + 41,79 + 60)

=0,404(mm).

_ Lượng dư cho bước gia công phay tinh :

2Zmin3 =2(R2 + T2 + ρ 2 + ε 2) = 2(50 + 0 + 17,55 + 10) =0,155(mm).

 Xác đònh kích thước trung gian tính toán :

_ Kích thước trung gian nhỏ nhất của chi tiết :

Dmin3 =30 + 0,05 = 30,05(mm).

_ Kích thước trung gian nhỏ nhất của chi tiết trước khi phay tinh :

Dmin2 = Dmin3 + 2Zmin3 =30,05 + 0,155 = 30,205(mm).

_ Kích thước trung gian nhỏ nhất của chi tiết trước khi phay bán tinh :

Dmin1 = Dmin2 + 2Zmin2 =30,205 + 0,404 = 30,609(mm).

_ Kích thước trung gian nhỏ nhất của chi tiết trước khi phay thô :

Dmin0 = Dmin1 + 2Zmin1 =30,609 + 3,596 = 34,205(mm).

 Ta qui tròn các kích thước tính toán trên và tính kích thước lớn nhất :

Dmin0 = 34,3(mm), Dmax0 = Dmin0 + δ 0 =34,3 + 1,2 = 35,5(mm).

Dmin1 = 30,7(mm), Dmax1 = Dmin1 + δ 1 = 30,7 + 0,054 = 30,754(mm).

Dmin2 = 30,3(mm), Dmax2 = Dmin2 + δ 2 =30,3 + 0,035 = 30,335(mm).

18



Dmin3 = 30(mm), Dmax3 = Dmin3 + δ 3 =30 + 0,022 = 30,022(mm).

 Lượng dư trung gian bé nhất và lớn nhất của các bước :

_ Phay thô :

2Zmax1 = Dmax0 - Dmax1 = 35,5 – 30,751 = 4,746(mm).

2Zmin1 = Dmin0 - Dmin1 = 34,3 – 30,7 = 3,6(mm).

_ Phay bán tinh :

2Zmax2 = Dmax1 - Dmax2 = 30,754 – 30,335 = 0,419(mm).

2Zmin2 = Dmin1 - Dmin2 = 30,7 – 30,3 = 0,4(mm).

_ Phay tinh :

2Zmax3 = Dmax2 - Dmax3 = 30,335 – 30,022 = 0,313(mm).

2Zmin3 = Dmin2 - Dmin3 = 30,3 – 30 = 0,3(mm).

 Lượng dư tổng cộng bé nhất và lớn nhất ;

3



2Zmin0 =2 ∑ Zmini = 0,3 + 0,4 +3,6 = 4,3(mm).

1



3



2Zmax0 =2 ∑ Zmaxi = 0,313 + 0,419 +4,746 = 5,478(mm).

1



 Thử lại kết quả :

2Zmax0 – 2Zmin0 = 5,478 – 4,3 = 1,178(mm).

δp-δ



ct



= 1,2 – 0,022 = 1,178(mm).



Vậy kết quả tính là đúng.

Bảng lượng dư gia công và kích thước trung gian

Nguy Bước



Cấp



Dung sai Lượng



Kích



ên



chính



δ I(mm)



dư



thước



công



xác



ZI(mm)



Ghi chú



trung gian



19



1



Phay thô mặt 6 14



± 0,435



2



34 ± 0,435



Phay tinh



± 0,11



1



33,1 ± 0,37



11



Tính toán

STCNCTM



Phay thô mặt 9 14



4



25 ± 0,37



1



Phay tinh



11



± 0,095



1



24 ± 0,37



(bảng 63-1)



Tiện thô lỗ 8



H12



+0,3



2x1,25



63+0,3



Số liệu tính



Tiện tinh lỗ 8



H7



+0,03



2x0,15



63,3+0,03



toán



Tiện thô mặt 7 12



± 0,65



1,68



31 ± 0,65



STCNCTM



Tiện



2



± 0,37



b.tinh 9



± 0,31



0,72



30,6 ± 0,31 1 (bảng 52-



7



± 0,11



0,6



30 ± 0,11



1)



± 0,125



2



4 ± 0,125



Từ yêu cầu



mặt 7

Tiện tinh mặt

7

3



Phay thô mặt 14

18



nguyên

công



4



Phay thô mặt 12



± 0,215



2x4



14 ± 0,215



20



± 0,125



2



4 ± 0,125



13

Phay thô mặt 14



± 0,26



2x5.5



22 ± 0,26



12



11



± 0,065



1



22 ± 0,26



14



± 0.215



2x6.5



14 ± 0.215



11



± 0,065



1



13 ± 0,065



14



Tính toán



Phay thô mặt

5



Tính toán



Phay tinh mặt

12

Phay thô mặt

12’

Phay tinh mặt

12

20