Phần 2. Cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý thu thuế đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa

+ Thông tư s



03/2009/TT-BTC ngày 13/1/2009 c a B tài chính



Hư ng d n th c hi n gi m, gia h n n p thu thu nh p doanh nghi p theo

Ngh quy t s 30/2008/NQ-CP ngày 11/12/2008 c a Chính ph v nh ng gi i

pháp c p bách nh m ngăn ch n suy gi m kinh t , duy trì tăng trư ng kinh t ,

b o ñ m an sinh xã h i;

+ Thông tư s



85/2009/TT-BTC ngày 28/4/2009 c a B tài chính



Hư ng d n th c hi n Quy t ñ nh s 58/2009/Qð-TTg ngày 16/4/2009 c a

Th tư ng Chính ph b sung m t s gi i pháp v thu nh m th c hi n ch

trương kích c u ñ u tư và tiêu dùng, ngăn ch n suy gi m kinh t , tháo g khó

khăn ñ i v i doanh nghi p

b) Vai trò c a DNN&V trong n n kinh t

- Các DNN&V thư ng chi m t tr ng l n trong t ng s doanh nghi p

do ñó có ñóng góp ñáng k vào vi c thu NSNN cũng như t o vi c làm cho

ngư i lao ñ ng.

- Thích ng v i n n kinh t ñ i v i các nư c ch m và ñang phát tri n

trong ñó có Vi t Nam.

- Khai thác ti m các ti m năng ñ phát tri n th trư ng công nghi p và

các d ch v h tr các ngành s n xu t khác.

- T o nên ngành công nghi p và d ch v ph tr quan tr ng

- Là ñơn v kinh t ch y u trong phát tri n kinh t nông thôn

2.1.2 Lý lu n v thu

a) Ngu n g c c a thu

L ch s phát tri n c a xã h i loài ngư i ñã ch ng minh r ng, thu ra ñ i là

m t t t y u khách quan, g n li n v i s ra ñ i, t n t i và phát tri n c a Nhà

nư c. ð duy trì s t n t i c a mình, Nhà nư c c n có nh ng ngu n tài chính ñ

chi tiêu, trư c h t là chi cho vi c duy trì và c ng c b máy cai tr t trung ương

ñ n ñ a phương, thu c ph m vi lãnh th mà Nhà nư c ñó ñang cai qu n; chi cho

các công vi c ban ñ u thu c ch c năng c a Nhà nư c như: qu c phòng, an ninh,



Trư ng ð i H c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t



6



chi cho xây d ng và phát tri n các cơ s h t ng; chi cho các v n ñ v phúc l i

công c ng, v s nghi p, v xã h i trư c m t và lâu dài.

ð có ngu n tài chính ñáp ng nhu c u chi tiêu chung, Nhà nư c thư ng

s d ng ba hình th c ñ ng viên ñó là: quyên góp c a dân, vay c a dân và dùng

quy n l c Nhà nư c b t bu c dân ph i ñóng góp. Trong ñó, hình th c quyên góp

ti n và tài s n c a dân và hình th c vay c a dân là nh ng hình th c t nguy n,

không mang tính n ñ nh và lâu dài, thư ng ñư c Nhà nư c s d ng có gi i h n

trong m t s trư ng h p ñ c bi t, ñ b sung cho nh ng nhi m v chi ñ t xu t

ho c c p bách. ð ñáp ng nhu c u chi tiêu thư ng xuyên, Nhà nư c dùng

quy n l c b t bu c dân ph i ñóng góp m t ph n thu nh p c a mình cho ngân

sách Nhà nư c. ðây là hình th c cơ b n nh t ñ huy ñ ng t p trung ngu n tài

chính cho ñ t nư c.

Hình th c Nhà nư c dùng quy n l c bu c dân ñóng góp ñ ñáp ng nhu

c u chi tiêu c a mình – chính là thu .

V quan h gi a Nhà nư c và thu , Mác vi t: " Thu là cơ s kinh t c a

b máy Nhà nư c, là th ño n ñơn gi n ñ kho b c thu ñư c ti n hay s n v t mà

ngư i dân ph i ñóng góp ñ dùng vào m i vi c chi tiêu c a Nhà nư c”. Ănghen

cũng vi t: " ð duy trì quy n l c công c ng, c n ph i có s ñóng góp c a công

dân cho Nhà nư c, ñó là thu ”

Thu luôn g n ch t v i s hình thành và t n t i c a h th ng Nhà nư c,

ñ ng th i thu cũng phát tri n cùng v i s phát tri n c a h th ng Nhà nư c.

Thu xu t hi n t khá lâu, t lúc Nhà nư c b t ñ u xu t hi n, tuy nhiên

khoa h c v thu ch ra ñ i vào cu i th i kỳ phong ki n, ñ u th i kỳ ch nghĩa

tư b n. Các lý thuy t v thu ñư c xây d ng trên các h c thuy t kinh t d a trên

cơ s m t n n kinh t th trư ng.

Trong n n kinh t th trư ng, tùy theo m c ñ th trư ng hóa các quan h

kinh t ñ c thù c a m i qu c gia, mà các chính ph v n d ng các lý thuy t vào

h th ng chính sách thu c a mình m t cách thích h p. Vi c suy tôn h c thuy t



Trư ng ð i H c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t



7



này hay h c thuy t khác ch mang tính l ch s , không mang tính ñ i kháng và

ñi u quan tr ng nh t cho các nhà ho ch ñ nh chính sách thu các qu c gia là tìm

ra nh ng ng d ng hi u qu nh t ñ th c hi n t t các ch c năng và nhi m v

c a thu trong cơ ch th trư ng mà không quá chú tr ng vào trư ng phái lý

thuy t nh t ñ nh.

Như v y Thu là m t kho n n p b ng ti n mà các th nhân và pháp nhân

có nghĩa v b t bu c ph i th c hi n theo lu t ñ i v i Nhà nư c; không mang

tính ch t ñ i kho n, không hoàn tr tr c ti p cho ngư i n p thu và dùng ñ

trang tr i cho các nhu c u chi tiêu công c ng.

b) B n ch t c a thu

Thu luôn luôn g n ch t v i s ra ñ i và phát tri n c a Nhà nư c. B n

ch t c a Nhà nư c quy ñ nh b n ch t c a thu . V m t lý lu n, b n ch t c a

Nhà nư c v n mang tính giai c p. Không có m t Nhà nư c phi giai c p mà

ch có Nhà nư c c a giai c p nào mà thôi. Vì v y, suy cho cùng b n ch t thu

cũng mang tính giai c p. Có th hi u ñư c ñi u này thông qua n i dung cu c

nói chuy n c a Ch t ch H Chí Minh v i ñ i bi u nhân dân ñ a phương t i

Thanh Hóa, ngày 13-6-1957, như sau:

” ... Trư c kia ph i n p thu , nay dân ch cũng ph i n p thu . Trư c ta

n p thu là n p cho Tây, chúng l y m hôi nư c m t c a nhân dân ta mà làm

giàu cho chúng nó, ñ xây d ng b máy áp b c bóc l t ñ ng bào ta. Nhưng

nay ta ñóng thu là ñ làm l i cho ta.

...

Tóm l i, mu n xây d ng nư c nhà, Chính ph ph i có ti n, ti n ñó do

ñ ng bào góp l i. Trư c h t là ñ ng bào nông dân ñông nh t, r i ñ n công

thương. N u không có ti n thì Chính ph không xây d ng nư c. Vì v y, ñ ng

bào ph i giúp Chính ph , nghĩa là ñ ng b o ph i n p thu ”

c) Ch c năng c a Thu

Căn c vào n i dung cùng v i quá trình ra ñ i, t n t i và phát tri n c a

thu , ta th y r ng thu th c hi n m t s ch c năng sau:



Trư ng ð i H c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t



8



(1) Ch c năng huy ñ ng t p trung ngu n l c tài chính hay ch c năng

phân ph i thu nh p

M t n n tài chính qu c gia lành m nh ph i d a ch y u vào ngu n thu

n i b c a n n kinh t qu c dân. Trong ñi u ki n n n kinh t th trư ng, xu t

phát t ph m vi ho t ñ ng mà ñòi h i NN ph i ban hành và t ch c th c hi n

pháp lu t thu ñ t p chung ngu n tài chính vào NSNN t ñó m i ñáp ng

ñư c nhu c u chi ngày càng tăng ph thu c vào các công vi c NN ñ m nhi m.

ð huy ñ ng ngu n l c v t ch t cho mình, NN có th s d ng nhi u hình

th c khác nhau như: Phát hành thêm ti n; Phát hành trái phi u ñ vay trong

nư c và ngoài nư c; bán m t ph n tài s n qu c gia; thu thu ... Trong các hình

th c nêu trên thì thu là công c ch y u và có vai trò quan tr ng nh t. Vì so

v i các hình th c huy ñ ng khác, s d ng công c thu có nh ng ưu ñi m:

- Thu là m t công c phân ph i l i có lĩnh v c và ph m vi r ng l n. ð i

tư ng n p thu bao g m toàn b th nhân và pháp nhân ho t ñ ng kinh t và

các ho t ñ ng khác có làm phát sinh hành vi ñi u ti t thu .

- Phương th c huy ñ ng c a thu là s d ng phương pháp chuy n giao

thu nh p b t bu c. Chính vì v y, ngu n thu t thu ñư c ñ m b o t p trung

m t cách nhanh chóng, thư ng xuyên và n ñ nh.

- Thông qua thu thu , m t b ph n c a t ng s n ph m xã h i và thu nh p

qu c dân trong nư c t o ra, ñã t p trung vào NN ñ ñ m b o nhu c u chi tiêu

công c ng và th c hi n các bi n pháp kinh t - xã h i.

- Tính ưu th c a ñ ng viên thông qua thu so v i các công c khác còn

th hi n



ch : Thu k t h p hài hòa gi a phương pháp cư ng b c và kích



thích v t ch t nh m t o ra s quan tâm c a các ñ i tư ng n p thu t i ch t

lư ng s n xu t và hi u qu kinh doanh.

Nhà nư c ban hành pháp lu t thu và n ñ nh các lo i thu áp d ng ñ i

v i các pháp nhân và th nhân trong XH. Vi c các ch th n p thu - th c

hi n nghĩa v n p thu theo quy ñ nh c a pháp lu t thu ñã t o ra ngu n tài



Trư ng ð i H c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t



9



chính quan tr ng, chi m t tr ng l n trong cơ c u ngu n thu NSNN.

Cũng như pháp lu t nói chung, Pháp lu t thu có ch c năng ñi u ch nh

các quan h xã h i. M c ñích ch y u va quan tr ng nh t c a s ñi u ch nh

quan h pháp lu t thu – n p thu là nh m t o l p qu NSNN. H u h t



các



qu c gia, thu là hình th c ch y u mà pháp lu t quy ñ nh ñ thu NSNN.

Ngay t khi ra ñ i thu luôn có công d ng là phương ti n huy ñ ng

ngu n l c tài chính cho NN. Ngư i ta g i công d ng này là ch c năng huy

ñ ng t p trung ngu n l c tài chính c a thu . ðây là ch c năng cơ b n c a

thu , ñ c trưng cho thu



t t c các d ng NN trong ti n trình phát tri n c a



XH. V m t l ch s , ch c năng huy ñ ng t p trung ngu n l c tài chính là ch c

năng ñ u tiên, ph n ánh nguyên nhân s ra ñ i c a thu .

Thông qua ch c năng huy ñ ng t p trung ngu n l c tài chính c a thu

mà các qu ti n t t p trung c a NN ñư c hình thành, ñ ñ m b o cơ s v t

ch t cho s t n t i và ho t ñ ng c a NN. Chính ch c năng này ñã t o ra

nh ng ti n ñ ñ NN ti n hành tham gia phân ph i và phân ph i l i t ng s n

ph m XH và thu nh p qu c dân. Do ñó ch c năng này còn ñư c g i là ch c

năng phân ph i c a thu .

S phát tri n và m r ng các ch c năng c a NN ñòi h i ph i tăng cư ng

chi tiêu tài chính, do ñó vai trò c a ch c năng huy ñ ng t p trung ngu n l c

c a thu ngày càng ñư c nâng cao. Thông qua thu , m t ph n ñáng k t ng

s n ph m qu c n i ñư c t p trung vào NSNN. Thu tr thành ngu n thu có t

tr ng l n nh t trong t ng thu NSNN c a t t c các nư c có n n kinh t th

trư ng. Hi n nay



h u h t các nư c trên th gi i, sau khi th c hi n c i cách



h th ng thu , s thu t thu , phí chi m trên 90% t ng s thu NSNN.

Ch c năng huy ñ ng t p trung ngu n l c tài chính t o ra nh ng ti n ñ

khách quan cho s can thi p c a NN vào n n kinh t . Trong quá trình th c

hi n ch c năng huy ñ ng t p trung ngu n l c tài chính c a thu ñã t ñ ng

làm xu t hi n ch c năng ñi u ti t vĩ mô n n kinh t c a thu .



Trư ng ð i H c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t



10



(2) Ch c năng ñi u ti t

- ði u ti t kinh t

N n kinh t th trư ng, bên c nh nh ng m t tích c c cũng ch a ñ ng

nh ng khuy t t t v n có c a nó. Chính ñó là lý do bi n minh cho s can thi p

c a NN vào quá trình ho t ñ ng c a n n kinh t th trư ng. NN th c hi n ñi u

ti t kinh t



t m vĩ mô b ng cách ñưa ra nhưng nh ng chu n m c mang tính



ñ nh hư ng l n trên di n r ng và b ng các công c ñòn b y ñ hư ng các ho t

ñ ng kinh t - xã h i theo các m c tiêu NN ñã ñ nh và t o hành lang pháp lý

cho các ho t ñ ng kinh t - xã h i th c hi n trong khuôn kh lu t pháp.

Ch c năng ñi u ti t vĩ môt n n kinh t c a thu t ñ ng xu t hi n trong

quá trình th c hi n ch c năng huy ñ ng t p trung ngu n l c tài chính c a thu ,

nhưng ph i ñ n nh ng năm ñ u c a th k XX thì ch c năng này m i nh n

th c ñ y ñ và s d ng r ng rãi và g n li n v i vai trò ñi u ti t vĩ mô n n

kinh t c a NN.

NN th c hi n qu n lý, ñi u ti t vĩ mô n n kinh t - XH b ng nhi u bi n

pháp như giáo d c chính tr , tư tư ng, hành chính, lu t pháp và kinh t , trong

ñó bi n pháp kinh t làm g c. NN cũng s d ng nhi u công c ñ qu n lý

ñi u ti t vĩ mô n n kinh t như các công c tài chính, ti n t , tín d ng. Trong

ñó, thu là m t công c thu c lĩnh v c tài chính và là m t trong nh ng công

c s c bén nh t ñư c NN s d ng ñ ñi u ti t vĩ mô n n kinh t .

NN th c hi n ch c năng ñi u ch nh c a thu thông qua vi c quy ñ nh các

hình th c thu thu khác nhau, xác ñ nh ñúng ñ n ñ i tư ng ch u thu và ñ i

tư ng n p thu ; xây d ng chính xác, h p lý các m c thu ph i n p có tính

ñ n kh năng c a NNT. V i công c thu , s can thi p c a NN không mang

tính ch t m nh l nh, b t bu c các ch th ph i kinh doanh hay không kinh

doanh, mà ch y u t o ra s l a ch n ñ i v i các ch th trong vi c xác ñ nh

ph m vi ho t ñ ng kinh doanh c a mình.

D a trên cơ s xác ñ nh m c tiêu và ñ i tư ng nh hư ng ñ n s tăng



Trư ng ð i H c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t



11



trư ng c a n n kinh t trong t ng giai ño n c th , NN ñi u ch nh thu ñ t o

ra nh ng thay ñ i trong n n kinh t qu c dân theo hư ng mong mu n bao

g m: ñi u ch nh chu kỳ kinh t ; cơ c u ngành, khu v c và t ng vùng lãnh th ;

lưu thông ti n t ; giá c ; ti n lương; phân ph i thu nh p; các m i quan h kinh

t ñ i ngo i; b o v môi trư ng ... Như v y, n i dung ñi u ch nh c a thu ñ i

v i n n kinh t qu c dân r t r ng, nó bao hàm h u h t các quá trình ñi u ti t

vĩ mô n n kinh t . Dư i ñây là m t s n i dung ñi u ti t cơ b n c a thu ñ i

v i n n kinh t qu c dân:

+ ði u ch nh chu kỳ n n kinh t

+ Thu góp ph n hình thành cơ c u ngành h p lý

+ ði u ch nh tích lũy v n

+ B o h n n s n xu t trong nư c

- ði u ti t tiêu dùng

NN trong vai trò hư ng d n XH ñ n nh ng giá tr t t ñ p, ph i ñ nh

hư ng các khuynh hư ng tiêu dùng. NN hư ng d n tiêu dùng có th b ng

nhi u bi n pháp k c hành chính, XH và kinh t . Tuy nhiên, gi i pháp h u

hi u nh t có th áp d ng trong m t ñ t nư c c i m , dân ch theo n n kinh t

th trư ng là áp d ng chính sách thu . Vi c áp d ng các m c thu gián thu

phân t ng như: thu NK, thu GTGT, thu TTðB... s làm gi m c u v i

nh ng hàng hóa, d ch v mà NN cho là c n h n ch ho c nên ưu ái. Thông

qua ñi u ch nh m c thu su t thu XK, thu NK mà gây nên áp l c tăng giá

hàng NK, gi m kh năng c nh tranh vo v i hàng s n xu t trong nư c, t ñó

ñi u ch nh kh i lư ng hàng hóa ñưa ra th trư ng và ñưa vào ñ th c hi n b o

h n n s n xu t trong nư c và b o v l i ích ph n ng c a ngư i tiêu dùng

trong nư c t o nên s l a ch n c a h trong tiêu dùng. Ngoài ra ngư i ta còn

s d ng công c thu ñ kích thích vi c s d ng có hi u qu các ngu n l c

hay ít nh t là gi m ñ n m c th p nh t tính kém hi u qu c a s n xu t trong

nư c. Ch ng h n, trong trư ng h p c n h n ch XK nh ng hàng hóa mà giá

c c a chúng b n ñ nh b i giá c b t l i c a th trư ng th gi i, gây thi t h i



Trư ng ð i H c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t



12



cho s n xu t trong nư c, trư ng h p này có th s d ng thu XK ñ kích

thích chuy n các ngu n l c t s n xu t hàng XK sang s n xu t hàng hóa tiêu

dùng n i ñ a. Vi c phân t ng các m c thu gián thu này phù h p v i các

nguyên t c th trư ng, dù cho m c ñ h i nh p c a qu c gia ñó cao hay th p.

ði u c n chú ý là tránh phân bi t ñ i x v i hàng hóa, d ch v trong và ngoài

nư c k c trên vi c áp d ng thu su t NK hay thu n i ñ a, vì vi c này vi

ph m các cam k t qu c t khi ñã tham gia h i nh p.

- ði u ti t xã h i

H th ng chính sách thu trong n n kinh t th trư ng h i nh p ñư c áp

d ng th ng nh t chung cho các ngành ngh , các thành ph n kinh t , các t ng

l p dân cư, trong và ngoài nư c nh m ñ m b o s bình ñ ng và công b ng xã

h i v quy n l i và nghĩa v ñ i v i m i th nhân và pháp nhân.

S phân hóa giàu nghèo trong m t n n kinh t h i nh p s có nguy cơ

di n ra cao hơn. ði u này do m t b ph n ngư i lao ñ ng có ñi u ki n

thích nghi v i các ngành ngh chi m ưu th trong giai ño n h i nh p.

Nhưng ngư c l i cũng có m t b ph n ngư i lao ñ ng b th i ra ngoài vì

không ñáp ng k p các yêu c u c a h i nh p. S phân hóa này v lâu dài

v n duy trì và m r ng, cho dù thu nh p tuy t ñ i c a toàn xã h i ñư c

nâng cao. ðây chính là ñ ng l c ñ ngư i lao ñ ng năng n , c i thi n k

năng và nâng cao trình ñ tay ngh . Nhưng ñây cũng chính là nguyên nhân

t o ra nh ng h ngăn cách xã h i. Th c hi n chính sách công b ng theo

quan ñi m cào b ng s làm tri u tiêu ñ ng l c làm vi c c a ngư i lao ñ ng,

ngư c l i s làm cho mâu thu n xã h i ngày càng tăng cao, nh hư ng ñ n

s phát tri n b n v ng c a ñ t nư c. Trong b i c nh ñó, thu , ñ c bi t là

các lo i thu thu nh p gi vai trò quan tr ng trong vi c th c hi n công

b ng và làm gi m kho ng cách phân hóa giàu nghèo.

Hi n nay, xu hư ng chung c a các qu c gia là xây d ng các quy ph m

pháp lu t thu theo hư ng h i nh p qu c t , ñơn gi n hóa cơ c u h th ng

thu và thu su t... Tuy v y, vi c th c hi n xu hư ng chung ñó không làm



Trư ng ð i H c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t



13



tri t tiêu vai trò c a pháp lu t thu là công c ñi u ti t vĩ mô c a NN trong

ñi u ki n n n kinh t th trư ng.

Khi n n kinh t có m c th t nghi p cao thì cùng v i vi c m r ng các

kho n chi tiêu c a Chính ph , thu c n ph i ñư c c t gi m ñ tăng t ng c u

và vi c làm. Trong th i kỳ n n kinh t l m phát thì cùng v i vi c c t gi m các

kho n chi tiêu c a Chính ph , thu l i ñư c gia tăng ñ gi m t ng c u và h n

ch s gia tăng c a n n kinh t . Nghĩa là, trên phương di n nào ñó, thu cũng

ñư c dùng ñ m r ng ho c thu h p các cơ h i vi c làm.

- Nh ng phương pháp NN s d ng công c thu ñ ñi u ti t vĩ mô n n

kinh t

Tác ñ ng ñi u ti t vĩ mô n n kinh t c a thu ch ñme l i hi u qu thi t

th c khi công c thu ñư c NN áp d ng theo các phương pháp ñi u ch nh

thích h p. Vi c can thi p tr c ti p c a NN vào chính sách thu b ng cách

phân bi t ñ i x v thu v i các ñ i tư ng mu n ñi u ti t là phương th c ph

bi n v i các nư c chưa ñ t m c ñ th trư ng hóa cao, ñ c bi t là chưa h i

nh p kinh t . V i nh ng qu c gia có n n kinh t th trư ng h i nh p kinh t

th gi i, vi c ñi u ti t thông qua công c thu c n th c s h p lý và ñư c ban

hành h p pháp trong các văn b n quy ph m pháp lu t. Trong th c ti n th

gi i có r t nhi u phương th c NN s d ng công c thu ñ tác ñ ng ñ n n n

kinh t . Dư i ñây là m t s phương pháp ñi u ch nh ch y u c a thu :

+ Xác ñ nh m i quan h h p lý gi a thu tr c thu và thu gián thu

+ Tác ñ ng ñ n ñ i tư ng ñi u ch nh

+ Thay ñ i thu su t

+ Áp d ng các bi n pháp ưu ñãi thu .

d) Vai trò c a Thu

(1) Thu là ngu n thu ch y u c a NSNN

V i ch c năng phân ph i l i thu nh p qu c dân, thu b ng nhi u cách

hình thành nên ngu n tài chính t p trung l n nh t ph c v cho chi tiêu công



Trư ng ð i H c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t



14



c ng, ñó là NSNN. NSNN ñư c t p h p t nhi u ngu n thu khác nhau, nh m

ñ m b o yêu c u chi tiêu chung cho nhu c u công c ng. Trong t t c các ngu n,

thông thư ng s thu v thu chi m t tr ng cao nh t trong t ng s thu NSNN.

ðây là ngu n thu n ñ nh nh t ñư c k ho ch hóa t t trên cơ s d báo k ho ch

và ti m năng phát tri n kinh t c a ñ t nư c trong m t năm. H u như m i kho n

chi tiêu c a NSNN ñ u d a vào s ñóng thu c a ngư i dân. Vì v y, xã h i có

trách nhi m ph i tôn tr ng NNT, nh ng ngư i thông qua hành vi c a mình ñóng

góp tài chính cho nhà nư c m t cách tr c ti p và gián ti p.

(2) Thu là công c ñi u hòa thu nh p, th c hi n công b ng xã h i

M t trong nh ng khi m khuy t c a n n kinh t th trư ng là có s

chênh l ch l n v m c s ng, v thu nh p gi a các t ng l p dân cư trong XH.

Kinh t th trư ng càng phát tri n thì kho ng cách giàu – nghèo gi a các t ng

l p dân cư ngày càng có xu hư ng gia tăng. S phát tri n m i m t c a m t

ñ t nư c là thành qu c a s n l c c a c c ng ñ ng, m i thành viên trong

XH ñ u có nh ng ñóng góp nh t ñ nh. N u không chia s thành qu phát tri n

kinh t cho m i thành viên s thi u công b ng và t o nên s ñ i l p v quy n

l i và c a c i gi a các t ng l p dân cư và gây ra b t n XH. Chính vì v y, NN

c n ph i can thi p vào quá trình phân ph i thu nh p, c a c i c a XH. Thu là

công c quan tr ng mà NN s d ng ñ tác ñ ng tr c ti p vào quá trình này.

Vi c ñi u hòa thu nh p gi a các t ng l p dân cư ñư c th c hi n m t

ph n thông qua thu gián thu mà ñ c bi t là hình th c thu tiêu th ñ c bi t.

Lo i thu này có ñ i tư ng ch u thu ch y u là các hàng hóa, d ch v tiêu

dùng cao c p, ñ t ti n. Các hàng hóa, d ch v này thông thư ng ch có nh ng

ngư i có thu nh p cao trong XH m i có th s d ng ho c s d ng nhi u, qua

ñó ñi u ti t b t m t ph n thu nh p c a h .

Các s c thu tr c thu, ñ c bi t là thu TNCN v i vi c s d ng thu su t

lũy ti n là lo i thu có tác d ng r t l n trong v n ñ ñi u ti t thu nh p, ñ m

b o công b ng XH.



Trư ng ð i H c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t



15



(3) Thu là công c ñ th c hi n ki m tra, ki m soát các ho t ñ ng s n

xu t, kinh doanh.

Vai trò này ñư c xu t hi n trong quá trình t ch c th c hi n các lu t thu

trong th c t . ð ñ m b o thu ñư c thu và th c hi n ñúng các quy ñ nh c a các

lu t thu ñã ban hành, cơ quan thu và các cơ quan liên quan ph i b ng m i bi n

pháp n m v ng s lư ng, quy mô các cơ s s n xu t, kinh doanh, ngành ngh và

lĩnh v c kinh doanh, m t hàng h ñư c phép kinh doanh cũng như các ñ nh m c

chi tiêu ñ c thù và các phương th c h ch toán riêng có. T công tác thu thu mà

cơ quan thu s phát hi n ra nh ng khó khăn mà h g p ph i ñ giúp ñ h tìm

m i bi n pháp tháo g . ð ng th i, cũng qua ñó cơ quan thu c p nh t ñư c

nhi u ki n th c qu n lý kinh t ñ ph c v t t hơn cho vi c ki m tra, ki m soát

sau này. Như v y, qua công tác qu n lý thu thu mà có th k t h p ki m tra,

ki m soát toàn di n các m t ho t ñ ng c a các cơ s kinh t , ñ m b o th c hi n

t t qu n lý NN v m i m t c a ñ i s ng kinh t - XH.

(4) Thu góp ph n thúc ñ y s n xu t, kinh doanh phát tri n

Trong cơ ch th trư ng không ch ñóng vai trò là ngu n thu ch y u

c a NSNN, mà còn là m t công c làm ñòn b y ñ thúc ñ y s n xu t, kinh

doanh phát tri n. Theo quan ñi m công b ng, b t kỳ m t t ch c, cá nhân khi

ñã th c hi n ñ y ñ nghĩa v n p thu c a mình v i ñ t nư c, h ñư c quy n

th hư ng và cung ng nh ng l i ích công c ng nh t ñ nh và ñư c t o thu n

l i nh t cho ho t ñ ng s n xu t, kinh doanh c a mình. Bên c nh ñó ph thu c

vào ch trương kinh t ñ t nư c, mà nhà nư c có thu dùng thu ñ tác ñ ng,

t o thu n l i hơn cho ho t ñ ng kinh doanh



m t s ngành, vùng ñ khuy n



khích s n xu t, kinh doanh phát tri n nh m t o ra m t cơ c u h p lý hơn.

e) M t s s c thu áp d ng ñ i v i DNN&V

(1) Thu Môn bài

Là m t kho n thu có tính ch t l phí thu hàng năm vào các cơ s ho t

ñ ng s n xu t kinh doanh thu c m i thành ph n kinh t . Thu Môn bài hi n

nay ñang áp d ng ñ i v i các doanh nghi p th c hi n theo Thông tư s



Trư ng ð i H c Nông Nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ khoa h c kinh t



16