a) Đặc điểm sản xuất.

8



Qua trinh san xuA't nong nghiep co nhfmg dac die\n khong giOng

san xuAt cong nghiep, doi tirong cua san xuAl nong nghiep la nhfmg

sinh vAt (dOng vAt). Do yeu cAu ngat ngheo cua qui luAt sinh hoc cua

cAy trOng vAt nuoi doi hoi nha nong phai tir dieu chinh hanh vi ciia

minh tirng ngay tirng gia, doi hoi sir cham soc c^n mAii v6i mOt tinh

cam time sir cua ngiroi lao dOng. Nhfmg viec lam cua ngiroi nong dAn

trong cac khAu lam dAt, gieo trOng, cham soc, khong th^ ki^in tra, do

dac va danh gia theo d(m vi thoi gian tnru tirong diroc, chA't lirong va

tinh hieu qua cua phAn Ian cong viec tning gian, hoae nhirng thao tac

rieng le khong the^ danh gia chinh xac diroc trong cong nghiep^ Ngiroi

ta C tli^ do dac va dieu chinh toan bO hoat dOng ciia ngiroi cong nhAn

O

bang nhfmg ehi tieu chinh xac tlieo tirng qui trinh ky thuAt ehuAn mirc.

Song trong san xuAt nong nghiep con phu thuOc nhieu vao thoi tie't, thai

vu gieo trong, vao viec to chirc thu hoach nhanh hay chAm, mac dAu co

diroc dAy dii cac ye'u to vAt chA't, nhirng thai tie't khong thu An, gieo

trOng khong kip thoi vu se gAy anh hirong xAu de'n nang suAt cAy trOng,

thAm chi con lam mAt mua trang.

Ong cha ta da co cAu tdng ke't, nhA't nir6c, nhi phAn, tani c.ln, tir

giong hay noi ve thai vii "nhA't thi nhi thuc" san xuAt nong nghiep phai

tuAn theo qui trinh canh tac rA't chat che, nghiem khac khong the^ tuy

tien diroc. Trong san xuA't nong nghiep, cAy trOng vAt nuoi mang tinh

l^p trung theo dien rOng ve mat dja ly, no chiu sir tac dOng qua lai lAn

nhau, kim ham hoae thuc dAy nhau phat trie\i.

Chang han mOt thira niOng bi sAu rAy ne'u khong diroc phat hien

kip thai, va trir kip thoi thi nhA't dinh se lAy Ian sang cac niOng xung

quanh gAy ra thiet hai Ion ve san lirong cua ca canh dOng do. Trong san

XUAI



nong nghiep, qua trinh san xuA't va qua trinh lao dOng khong thong



nhAt nhau, do vAy doi hoi ngiroi nOng dAn phai nAm tron nghe nong

trong tay, toan bO qua trinh san xuAt phai IhuOe ve ho. Ngiroi nong dAn

ho luon luon lo lang, quan tAm thirong xuyen de'n miia mang, ho luon

theo doi sir phat tri^n cua cAy trong vAt nuoi de^ kip thoi di6u chinh,

sang tao thich irng voi sir dien bie'n cua thai tie't khi hAu, dAt dai, cAy

trOng.

Do hai tinh cliAt nay eiia san xuAt nong nghiep ma da qui dinh

viec to chirc san xuAt nong nghiep khong the^ nhir loi san xuAt dAy

chuyen nhir trong cong nghiep. Hinh thirc tO chirc san xuAt tlieo loi gia

dinh, trang trai se co hieu qua hon so voi san xuAl theo loi nong trang

tAp th^ qui mo Ion. San xuAt theo kie^i hO nong dan, tiang txai gia dinh

nang dOng, linh hoat, nho do sir dung hop ly co hieu qua ciia nguon lire.

Mat khac tinh huye't tOc ciia ho no cho chiing ta mOt nguyen tic to chirc

C lien quan khong chi de'n cac ca nhAn, cAu tnic nOi tai ciia hO va qui

O

dinh sir vAii hanh ciia no. C^c thanh vien trong hO la ehii thirc sir chinh

vi the'ma o do c6 sir thO'ng nhA't chat che gi&a viec so hiru, quan ly, sir

dung cac ye'u to san xuA't.

Ho eon e6 sir thO'ng nha't eiia don vi kinh te' vA don vi xa hOi, sir

tho'ng nhat o tren deu dira tren co sof eung huyet 10c. Mat kliac cfing nhir

cac don vi san xuAt kinh doanh khac, ban thAn mOi hO deu la te bao

kinh te cua xa hOi deu chfra dmig nhirng moi quan he kinh te' nOi tai va

ben ngoai, [4]

Ve sof hfm, la so hiru chung, trong do cac thanh vien deu binh

dang, sd hiru chung ta thAy ro nhAt la ho deu co nguon thu nhAp chung,

ciing hoat dOng kinh te, eung c6 quyen sof hfru ve tir lieu san xuAl nhir la

ruOng dA't, cong cu san xuAt v,v. ngay ca tu' lieu sinh lioat ciing la so



10

hiru ehung, cac thanh vien trong hO deu co quyOn binh dang trong viec

so hiru, quan ly, sir dung cac tai san do.

Trong hoat dOng kinh te ho deu co quyen va nghia vu nhir nhau.

Cac thanh vien trong hO nong dAn deu co chung muc dich deu

mong muo'n cho hO minh ngay eang phat trie^n, ngay cang giau c6, eung

loi ich kinh te dAy la dOng lire tac dOng manh me de'n san xuA't kinh

doanh eiia hO, do co sir thOng nhAt ve loi ich nen cac thanh vien trong

ho thong nhAt ve hanh dOng, ho lam viec he't sire minh d^ dem lai thu

nhAp cao cho hO minh, chinh vi lai ich eiia ban thAn gan rA't chat voi hO

do do viec phAn cong va hop tac lao dOng c6 nhieu uu die^m ma cac

hinh thfrc td chirc san xuAt kinh doanh khac khong c6 diroc, dAy cfing la

iru di^in phii hop vai nen kinh te tin tnrong. l^inli tir nguyen, tir giac cao

trong lao dOng, la ye^i to dem lai hieu qua cao trong san xuA't kinh

doanh.

Mat nira trong mOi hO cac thanh vien d6u da qiien sir dung, hi^ii

nhfmg dac tinh ciia lirng cong cu san xuA't, ho sir dung, bao quan cac tir

lieu san xuAt tot.

VAn 66 cAn Imi y khi phAn tieh hO la mOt don vi kinh te' HO la

mOt don vi san xuA't va tieu diing. Don vi tieu dung ciia hO xet ca khia

canh tieu dung cho san xuAt va tieu diing cho ca nhAn ciia hO, no c6 anh

hirong tnre tie'p de'n san xuAt ciia hO va ciia xa hOi noi chung.

Trong tlioi ky phong kieii hO nong dAn la chu the^ kinh te san xuA't

tir cung tir cA'p, dira tren nen tang van minh lua nircVc. Dai bO phan nong

ho roi vao tinh canh ngheo doi no n^n, sO' it ngoi len trcf thanh nhfmg

phu nong, txung nong. Kinh te hO phan anh dAy du dien mao nong thon

ti^u nong it co sir bie'n dOiig trong phAn cong lao dOng.



11

Sau ngay mien BAc giai phong, nong dAn du'Oc chia ruOng dA't,

kinh te'hO bat dfiu co sir bie'n ddi va phat tri^n.

Hop tac hoa da dat hO nong dAn trong co che quan ly kinh te tAp

trung, kinh te hO chi la ph^n bo sung cho kinh te tAp the^ TAp the^ hoa

san XUAI nong nghiep trong nhieu nam bo qua loi ich kinh te' eiia hO

nong dAn, khong chu y de'n dac thii ciia s^n xuA't nong nghiep, xem nhe

kinh te ho gia dinh, nhanh chong xoa bo san xuA't nho, thanh lAp ngay

cac hop tac xa nong nghiep, nong tnrong quoc doanh qui mo vira, Ion.

Sai l^m la khi xuA't hien khoan hO o mOt so' dia phirong, da vOi cho rang

khoan hO lam xoi mon va suy yeii chu nghia xa hOi, lam kim ham sir

phat tri^n khoa hoe ky thu At, nong dAn vAn chira la ngiroi chu thirc sir

tren ruOng dong. Tir do gAy ra nhfmg ton thAt to Icrn cho viec phat trie^n

nong nghiep, ngan chan qua trinh phat huy dAn ehii va sang tao ciia

nong dAn. Chi sau khi co Nghj quye'l 10 "ciia BO Chinh tri" da tiiu'c sir

giai phong nang lire san xuAt cho kinh te hO. Tir chO cac hoat dOng san

xuAt kinh doanh hoan toan le thuOe vao hop tac xa, cac hO nong dAn da

diroc tra lai quyen tir ehii kinh doanh va ciing tur do nen nong nghiep

Viet Nam e6 nhirng chuye^n bie'n tO't.

Ngay nay nong dAn gan bo tro lai voi ruOng dAt, tang cu"ong dAu

tu' von, lao dOng de^ thAm canh, tang vu, chu dOng bO tri san xuAt cho

phu hop v6i dieu kien tir iihien, phu hop voi nhu cAu eiia thi tnrong.

Viec xac lap vai tro tir chii ciia cac hO nong dan v6i nhirng nOi dung sau

: ho diroc giao quyen su" dung niOng da't lAu dai, du'Oc quyen mua sam

trAii bo, may moc, nong cu, diroc quyen lira chon co CA'U va qui trinh

san xuA't, tir do khai thac nguon vOn, lao dOng va trao doi Imi thong

hang hoa tren thi tnrong da lam cho cac hO yen tam hon va manli dan

hon trong d^u tu* san xua't kinh doanh. Tfr chO hoat dOng san xuAt kinh



12



doanh eiia cac hO nong dAn chii ye'u hirong vao phue vu nhfrng nhu cAu

tieu diing eiia hO, nhA't la ve lirong thirc, thirc phAm, cac hO da dAn dAn

gan bo voi thi tnrong de^ lira chon phu*ang huong va co CA'U san xuA't.

Theo tai lieu di6u tra cho tliAy 70% s6 hO gi^u thirong xuyen quan tam

de'n gia ca thi tru'dng, sO' luang hang hoa ban ra thi tnrong [15]. Dac

biet la tinh dOc canh trong san xuA't kinh doanh cua cac hO nong dAn da

diroc khac phue. Da so cac hO da ehuye^n sang san xuA't chuyen mon

hoa, ke't hop voi da dang hoa. Cac hO gi^u deu c6 gang mo rOng pham

vi kinh doanh cAy, con, nganh nghe, dich vu de^ tang nguon tliu, nhirng

khong vi tlie' ma khong xac dinh nganh nghe chinh. So hO thuAn nong

ngay cang giam, so hO kiein cang tang. Trong nOn kinh te' thi tnrong

nhir tAt ca cac don vi kinh te' khac, hO nong dAn luon dirng tru'6e nhirng

vA'n de phfrc tap ciia qua trinh san xuA't hAng hoa, nhir thi tru'dng vAt tir,

till tnrong vO'n, thi tnrong lao dOng v.v. ling xfr v6i nhfmg thi tnrong

nay nhu* the' nao de^ dem lai hieu qua trong hoat dOng san xuA't kinh

doanh, d6 la nghe thuAt cua ngirdi nong dAn. Tnroc het la chu hO, nang

lire san xuAt d^ dat muc dich tOi thie'u hoa chi phi san xuAt, san xuAt ra

san ph^m. Tir do nham dat diroc loi nhuAn toi da, mat nay hO nong dAn

con gap nhieu kho khan. Tuy nhien bang quyen tir chii kinh doanh, cac

liO nong dan da tiep nhan khoa hoc ky thuat moi theo co che' tir chon,

do vAy so voi tu* tnroc t6i nay thi hO nong dAn da tie'p nhan khoa hoc ky

thuat m6i ke't hop v6i kinh nghiem cd tmyen da dat diroc thanh tmi

dang k^. Sir doi hoi khat khe cua co che thi tnrong ciing voi quyen tu*

ehii eiia hO nong dAn giiip cho hO nong dAn lira chon phirmig an san

xuA't CO hieu qua nhA't. Nhirng sO' hO nong dAn hien nay thich nghi voi

CO che thi tnrong con tha'p, chu ye'u la cac hO giau. So hO trung binh va

ho ngheo, viec tJiich nghi co che thi tnrong con Iiing tiing. Ve co can



13

san xuat ciia cac hO nong dan van duy tri nen nong nghiep truyen

thOng, cay lija, con Ion vAn la hai doi tirong san xuA't chii yeii. Sir

eliuydn bie'n co CA'U san xuAt trong nhfmg nam qua cua cac hO nay da

dien ra nhmig con dang ye'u ctt chira lain thay ddi can ban co CA'U san

xuAt truyen thong, Co cAu san xuAt ciia cac hO nong dAn co nhirng dac

diem sau :

Thii* nhAt co cAu san xuA't ciia cac hO nong dAn chii ye'u vAn hirong

vao phue vu cac nhu cAu tat yeu ciia ban than hO, nham dam bao tir

eung tir cAp lirong thirc cua hO. Muc dich chii ye'u cua san xiiAt khong

nham kie'm lai nhuan.

rhfr hai co ca'u san xua't eiia cac hO bao gdm nhieu nganh, cay,

con nhirng manh miin va phan tan voi qui mo nho. Nhirng mat khac

viec thay ddi co ca'u san xua't co CA'U cAy trdng trong nong nghiep dien

ra khong phai de dang, no bi chi phoi bcfi mOt so' ye'u to' nhir di^u kien

tir nhien trong san xua't nong nghiep, nhirng va'n de c6 lien quan de'n sir

hinh thanh co ca'u san xuat, trinh dO phat tri^n cua thi truong. Qiinh

mirc do phat tnin cua thi tnrong tro thanh nhAn to ehi phoi co tinh chA't

quyet dinh de'n sir hinh thanh co cAu san xuA't moi, thoat ra khoi co cAu

sail xua't truyen thong, Muc dich san xuA't ciia ngiroi nong dAn co anh

hircfng quan trong chi phoi de'n co cAu san xuA't. Qui mo san xuAt, qui

mo von eiia hO nong dAn hien eon rAt nho be, cfing lam han che deh

viec nAng qui mo san xua't, phat trie^n, nganh nghe moi, cAy con moi...

tAp quan thoi quen ciia hO nong dAn dirge ciing co' duy tri, tao sire y

trong dieu kien mOt xa hOi, nong nghiep von da ngirng tie,

Cuo'i eung la tac dOng ciia he tho'ng chinh sach cua nha nu'Oc co

the^ anh hu'ong lam bie'n ddi it nhieu de'n co CA'U san xua't tniyen thong,

tie'n toi mOt co cAu c6 hieu qua hon.



14

Co the noi han che Ion nhAt cua hO la trong phat trien cua hO

nong dAn la nang lire tie'p thi va tiinh dO khoa hoc ky thuAt ciia chii hO

nong dan va cac thanh vien trong hO. Trir klioanglO-15% cac hO giau,

eon ph^n loti hO nong dan nang lire tie'p thi kern, kie'n thfrc ve khoa hoc

ky thuat con tha'p. Do vAy trong co che' thi tru'dng, khi tliirc hien san

xuAt va tham gia vao qua trinh canh tranh hO nong dAn thudng bi nil ro

va thirdng bi thu a thiet.



b) To chirc quan ly sdn xudt.

Irong qua trinh san xua't kinh doanh, ngoai cac ye'u tO' dSu vao

anh hirong de'n hieu qua san xuAt, mOt ye'u to' khong th^ thie'u do la viec

td chirc quan ly san xuA't. Ne'u khong c6 ngirdi quan ly dieu hanh san

xuA't gioi thi hieu qua san xuA't thAp.

Trong san xuAt nong nghiep, hinh thfrc kinh te nong hO, nong trai

la hinh thfrc kinh te c6 hieu qua. O cac nirde, cung nhu* o Viet Nam viec

quan ly hO nong dAn, nong trai, tliu*dng la ehii gia dinh, ho dOng thdi

Cling la ngirdi tnre tiep san xuAt. Giira ngirdi quan ly va ngirdi tnre tie'p

san xuAt ciia nong hO gan chat che vdi nhau nen cac thong tin dirge xur

ly nhanh, kip thdi quyet dinh quan ly dung dan va eo sire thuyet phue

cao. Vi the'CO the^noi kinh te'hO nong dAn co kha nang sir dung hcrp ly

lao dOng, tao viec lam o nong thon. Kinh te'hO nong dAn co CA'U true lao

dOng da dang, phirc tap vi vAy n6 co the^ sir dung lao dOng chinh, lao

dOng phii hop vdi tirng cong viec.

Trong mOi hO nong dAn thirdng bo' me vira la chu hO, vira la ngirdi

td chirc, dieu hanli qua trinh san xuAt. Dong thdi ho la ngirdi lao dOng

tnre tie'p nen ho gAn giii, hie^u biet ve kha nang trinh dO, tAm tu* tinli cam



15



cua mOi thanh vien trong hO, do vAy tao dieu kien thuan Igi cho viec td

chfrc quan ly san xua't

Viec td chfrc lao dOng trong hO nong dAn hoan toan tir nguyen vi

vAy no rAt linh hoat, co dOng phu hop vdi tinh da dang, plifrc tap trong

san xuA't nong nghiep. Tren thirc te'eae hO nong dAn la ehii the^ tnre tie'p

ddi pho vdi tinh trang mA't cAn dO'i gifra dA't dai, lao dOng, viec \hm nOn

ho thirdng tim each sir dung nhi'mg dieu kien vAt chAt von co ke't hgp

vdi lao dOng tao ra nhfmg thu nhAp them. Kinh te hO nong dAn co kha

nang tir dieu chinh cao, la chii nhAn cua toan hO qua trinh san xuAt, trao

ddi, phAn phoi, tieu diing, do vAy cac hO nong dAn co the^ diOu chinh

mfrc do tich luy, tieu dung, dAu tir phat trie^n san xuAt mOt each co dOng

tliich frng vdi sir tliay ddi d^u vao, dAu ra ciia qua trinh san xua't.

Kinh te'hO nong dan co sir thong nha't giira lao dOng quan ly, lao

dOng san xuAt n^n hO nong dAn giam dirge toi da chi phi quan ly, boi

vAy chi phi san xuA't thA'p, gia thanh san ph^m ha, so vdi gia thanh san

phAm dirge san xiiAt o kinh te' tAp th^, kinh te' quO'c doanh, kinh te' hO

nong dAn co kha nang canh tranh trong kinh te'thi tru'dng.

Tuy la don vi kinh te'dOe lAp, nhirng kinh te'hO khong doi lAp vdi

kinh te'hgp tac va kinh te'nha nu'dc ma no co kha nang eung ton lai vdi

nhieu hinh tlifrc so hiru khac nhau thong qua cac hoat dOng kinh te da

dang, qua cac hinh thfrc hgp tac lien doanh lien kei de^ lam tang nang

lire eiia minh.

Ddi tirgng lien ket giira cac hO nong dAn thirdng lien ke't giira cac

ho nong dAn co moi quan he thAn thich, ho hang lang xdm.

d mOt sd nirdc tir ban hinh thfrc hgp doanh theo cd phc'in dirdi

dang cong ty de' tie'n hanh san xuAt, che bie'n, tiOu thu san phAm, hinh

thfrc nay thirdng cd qui mo Idn.