c) tiêu thụ sản phẩm

17

nhien, cua ban thAn sinh vAt do, ddi hoi nha nong phai li; dieu chinh

hanh vi ciia ho tirng gid tirng ngay, ddi hoi sir cham soc cAn niAn, vdi

tinh cam thirc sir ciia ngirdi lao dOng.

ChAng han nhfrng hang hoa nong san trai vu rA't dat, nhimg trdng

rA't kho khan. Iloac la muon cd san phA'm dap irng nhu cAu thi tnrdng,

nhirng khong the' dirge vi cAy, con do phai cd thdi gian nhA't dinh mdi

cho san phAm dirge, chAng han muon cd thit Ign d^ dap frng ngay thi

tnrdng vao thdi ky thi tnrdng dat gia cao nhmig de' cd thit Ign ban phai

it nhA't tfr 5, 6 Ihang trd len.

Mat khac co sd ha t.ing eiia thi tnrdng, tinh hinh thi tnrdng tien te

von trong ndng thon nirdc ta chira phat tri^n, dira de'n viec frng xir ciia

ngirdi ndng dAn ddi vdi thi tnrdng chAni.

Hay la che' dO luAn canh trong san xuAt nong nghiep, khi nha

trdng trot dang mai me tri^n khai che dO luAn canh de tranh sAu benh,

hoae de' khoi phue lai dO phi nhieu ciia dAt thi khong th^ chdp dirge thdi

CO thi tnrdng tliuAn Igi.

Do mOt sd dac di^m cua tinh hinh san xuAt trong linh virc nong

nghiep phan irng cung khong linh hoat, do vAy viec dap frng dirge thj

tnrdng ndng san, hay noi each khac la each frng xir ciia ngirdi ndng dAn

ddi vdi thj tnrdng cliAni, dAy la ly do gia nong san thA'p tirong ddi so vdi

gia hang cong nghiep, ddi hoi nha nirdc tig gia cho nong dAn. Thirc

hien chinh sach trg gia cho ndng dAn la ddn b^y kich thich ndng hO

phat trie'n san xuA't va tranh n'li ro trong nen kinh te' thj tnrdiig.

Cac nirdc tren the' gidi deu thirc hien thanh cong viec trg gia cho

ndng dan. Nong san la mOt mat hang xuA't khAu va gia ca cua chung

thirdng chiu anh hu'dng sAii sac cua thj tnrdng the' gidi. Gia ban budn

nong san cho xuA't khA'u tliA'p han gia xuA't la le dirong nhien rna gia



h



\I-U/M



I



18



xua't lai tliAp hon gia nhAp khau 10-20% theo ty gia hdi doai. Ne'u lay

gia ban budn trfir di chi phi kinh doanh ta dirge gia tliu mua ndng san.

Nhu* vay gia mua ndng san co phu thuOc vao ty gia hdi doai. 1 y gia hdi

doai thirc te d nirdc ta bao gid cung tha'p hon ty gia hdi doai danh nghia

do lam phat, do gia ca gia tang. Do do ngirdi ndng dAn phai chju thua

thiet hai lAn khi ban ndng san d mfrc gia thA'p iniia hang cong nghiep

nhAp khAu nhir phAn bdn, Ihiidc tiir sAu v.v. vdi gia cao. Trong khi do

gia ca sinh hoat gia tang anh hirdng de'n sinh hoat ciia ngudi ndng dAn.

Do vAy cAn cd mOt chinh sach bao ho ndng san cho ndng dAn mOt

each thich hgp d^tlific dAy san xuA't ndng nghiep phat trie'n.



3. Vi triy vai tro cua kinh tehd ndng ddn trong nen kinh te.



Ndng nghiep hien nay vAn la nganh duy nha't cung cAp lircmg

thirc, thirc ph^m de' nuoi sO'ng con ngirdi.

Kinh te trang trai gia dinh trOn the gidi hinh thanh va tdn lai hang

tram nam nay, da th^ hien rd vai trd tich circ trong qua trinh phat trie'n

ndng nghiep the gidi, thuc dA'y nhanh viec san xuAt ndng san hang hoa,

dira nen ndng nghiep tie'n len hien dai. Trang trai gia dinh da va dang la

lire lirgng chu ye'u san xuAt ra cac loai ndng san dap irng cac nhu cAu

ciia con ngirdi.

Hien nay nirdc My vdi 2,2 trieu trang trai da san xuA't ra hon 50%

sail lu'gng dan tirong va ngd ciia toan the gidi, hang nam xuAt khAu 4050 trieu ta'n lua mi , 50 triCu tA'n ngd, dAu tirong v.v...

Nirdc Phap vdi 980.000 trang trai gia dinh da san xuA't ra ndng

san gA'p 2,2 lAn nhu c^u trong nirdc. Vdi ty sua't hang hoa ve hat ngii

cdc la 95%, thit sfra 70,80%, rau qua lien 70%. [3]



19



Ha l^n cd 128.000 trang trai, trong dd chi cd 1.500 trang trai

chuyen trdng hoa ma hang nam san xuA't ra 7 ty bong hoa va 600 trieu

chAu hoa, trong dd 70% gianh cho xuAt khAu.

Cac trang trai gia dinh phAn tan vdi qui rnd khong Idn tfr 1-2 ha,

nhu*ng da tao ra ty suA't ndng san hang hoa cao va khdi lugng ndng san

hang hoa nhi
thong thich hgp.

Nang suat lao dOng ndng nghiep cua cac trang trai d cac nirdc da

hoan tlianh edng nghiep hoa ngay cang tang len va dat mfrc cao.

San lirgng ndng san lam ra ciia niOt lao dOng ndng nghiep de'n

nam 1990 du nuoi 20-100 ngirdi.

ChAiig han d Bi nuoi dirge 100 ngirdi, d Anh 95 ngirdi. My 80

ngirdi, Oinada 55 ngirdi, NhAt 20 ngirdi v.v..

Nang sua't lao dOng ciia trang trai gia dinh d cac nirdc dang phat

trie'n bat driu cong nghiep hoa thi edn thAp, inOt lao dOng mdi lain ra san

phAm dii nuoi 4-5 ngirdi.

Cac trang trai gia dinh ung dung ngay cang nhieu cac thanh tini

tieii bo khoa hoc va cong nghe v6 sinh hoc, hoa hoc, co dien, tin hoc

nhir phAn bdn, hoa chat, may mdc, thiet bj, v.v...

Khong nhirng chi cac trang trai cac nu'dc Au My tliuOe viing on

ddi phat tri^n co gidi hoa ndng nghiep vdi inirc dO cao ma ngay ca cac

9



7



'



trang trai qui md nho o cac nirde chAu A thuOc vung nhiet ddi ciing

dang CO gidi hoa cac khAu canh tac cd hieu qua nhu NhAt Ban, Dai

I_x)an, Nam Trieu Tien (Han QiiO'c). MOt trong nhfrng nirdc gAn gui vdi

Viet Nam ta dd la Trung Qudc, Tning Qude da chuye'n sang co che

khoan hO tir nam 1978 de'n nay da du'a n6n ndng nghiep Tning Qude



20



thoat khdi tinh trang sa sut keo dai, dem lai hieu qua rd ret cho ndng

nghiep.

Kinh te'hO gia dinh ndng dAn da dira gia tri tdng san lirgng ndng

nghiep nam 1987 tang 2,3 lAn so vdi 1978.

Vdi td'c do tang trung binh hang nam la 14% san lu'gng lirong

thuc nam 1978 lA 305 trieu tAn de'n nam 1991 tang len de'n 435 trieu

tA'n.

San hrgng tint tang tfr 8,56 trieu tA'n len 26,3 trieu tAn (nam

1989), Gia tri ndng san xuAt kliAu lang 1,5 Mn. Mfrc thu nhAp cua ndng

dAn 10 nam gAn dAy binh quAn hang nam tang 15,1%. I'hu nhAp cua

mOt ndng dAn nnni 1978 la 134 ddng nhAn dAn te, deii 1987 la 463 ddng

taiig3lAn. |3]

Hien nay ddi vdi Viet Nam kinh te hO ndng dAn da cung cA'p

98,3% tdng san lirgng lirorng thirc trong ca nirdc; cung cAp 85% ve thjt;

gAn 50% nguyen lieu cho edng nghiep che bie'n, tao 45% thu nhAp qudc

dan.

Kinh te ho ndng dan ciing la don vi tieh tu vOn, che dO tap th^

trong cac HTX tnrdc dAy khong huy dOng dirge ngndn vdn trong cac hO

xa vien vao phat tri^n san xua't kinh doanh. Chi tfr khi cd ddi mdi eo che

quan ly hO ndng dan da trd thanh don vi tir chii san xua't kinh doanh vdi

tinh cha't la don vj kinh te' tir haeh toan tir trang trai, thich frng vdi eo

che tin tnrdng, kinh te'hO nong dan da trd thanh don vi tich tu vdn, mire

do tich tu vdn ngay cang cao, mat khac nha nirdc cd sir dau tir hd trg

elio kinh te' ndng nghiej), chirong trinh xoa ddi giain ngheo da dirge

thirc hien. Day la dieu kien tien de de' kinh te hO chuye'n djeh co ca'u

kinh te'phat tiie'n nganh nghe ind lOng san xua't kinh doanh.

Trong nhfrng nam qua nhd cd viec chuye'n ddi ca che khoan hO tir



21

nam 1988 de'n nay, da dira nOn ndng nghiep Viet Nam ra khdi tinh trang

xa sut keo dai, thie'u gao tri^n mien de'n nay khong nhihig dii lirong thirc

ma edn cd luong thirc xua't khAu. Kinh te hg ndng dAn la td chfrc san

XUA'I



ndng nghiep gia dinh phu hgp vdi dac thu ciia ddi tirgng san xiiA't



la cAy trdng vAt nuoi, la vAt the' song. Ke' thira va phat huy the' manh cua

kinh te ndng nghiep gia dinh cd tniyen thong lAu ddi ciia Viet Nam, tan

dung dirge cac nguon lao dOng ddi dao d ndng thon. Huy dOng dirge

moi ngudn vdn, vat tir hien cd trong tirng gia dinh, mat khac nd gan

ngirdi lao dOng va tir lieu san xua't, gan hieu qua lao dOng vdi hieu qua

sail xua't eudi ciing cua nong nghiep kich thich ngirdi ndng dAn gan bd

vdi san xua't, thuc dAy viec chuye'n nen kinh te tir tfic sang nOn ndng

nghiep sail xuAt hang hoa.

Kinh te ho ndng dAn cd kha nang dap ung cao, dap frng duge cac

nhu cAu da dang, phong phu cua thj tiudng, ddng thdi la don vj kinh te'

tie'j) nhAn khoa hoc ky tliuAt edng nghe mdi dua nang suA't lao dOng len

cao.

Kinh te'hO phat trie'n theo co che'thi tnrdng phai chu y de'n vA'n de

Igi nhuAn va hieu qua san xuA't kinh doanh, dieu dd buOc cac hO ndng

dAn tim moi bien phap de tang nang suAt lao dOng, canh tranh gianh

thang Igi, nhfrng mat tich cue eiia co che thj Irirdng co tac dOng de'n

kinh te ho.

Cac chii ho sir dung kinh nghiem san xuA't lAu ddi, ddng thdi ket

hgp vdi tie'n bO khoa hoc ky thu At, edng nghe mdi vao san xuAt, d dAy

dOng lire ve Igi nhuAii, Igi ich kinh te'da thuc day hO ap dung cac thanh

tuu khoa hoc mdi vao san xua't, dAy la qua trinh hoan toan tu nguyen tu

giac dieu ma tnrdc dAy trong kinh te'hgp tac xa khong cd.

Kinh te'hO la noi sang loc va cai tie'n ky thu At truyen thong, ciing



22



nhir ky thuat cong nghe hien dai lam cho no thai sir thich irng va mang

lai hieu qua kinh te cao. D6ng thoi kinh tC hO la na'i iuu gii'r nhirng kinh

nghiem truyen thong va tie'p nhan nhirng tri thfrc cong nghe mai niOt

each C hieu qua.

O

Kinh te ho la don vi tir chu .san XUAI kinh doanh hang hoa khi ICn

ke hoach san xua't kinh doanh thi kinh le hO phai can cir vao nhu can

cua thi tnrdng, tTr do co ke'hoach cu the' san xua't loai hang hoa gi, khft'i

lirang bao nhieu, cha't hrgng nhu" tlie' nao, tieu thu a dau, gia ca ban nhir

the nao, can mua nhfmg vat tir gi cho san xua't, kinh doanh vay kinli te

ho g6p phan can dO'i cung - cSu tren tlii tnrdng.

Nhir vay kinh te' hO theo co che thi tnrdng hofn han kinh te hgp

tac xa (cu) tnrdc day theo co che tap trung bao cap, khong phat huy

dirge nhmig llie'manh cua cac hO gia dinh ndng dan, tao ra mOt sir y lai,

ciing nhir la sir bi dOng gan nhir hoan toan cua cac hO ndng dan vao hgp

tac xa.



4. Quan he glad hd ndng ddn voi HTX, roi nhd nude.



a) Quan he giud hd ndng ddn v&i hap tdc xd.

Khang dinh vai trd vi tri to Idn cua kinh te ndng hO, trang trai gia

dinh, hoan toan khdng ddng nghia vdi quan die^n tuye't ddi hoa sir ben

virng cua nen kinh te tie'u ndng, Dieu nay dirge Mac nhan manh cho

rang, ddi vdi nghe ndng hgp ly thi phai cd "ban tay cua ngirdi tie'u ndng

song bang lao ddng cua minh hoae la phai cd sir kie'm soat cua nhirng

ngirdi san xua't lien ke't lai". 6.day Mac niiidn nha'n manh ddi vdi ndng

nghiep, kinh te cira hO ndng dan, mOt ndng dan hg phai dirge ty chu



23



trong hoat dOng san xuAt cua minh, bang chinh lao dOng cua ho nhung

ho c^n phai cd sir hgp tac vdi nhau. [ 14]

Ddi vdi ngirdi tie'u ndng, Mac va Angghen cho rang nha nude vd

san phai diing nhung bien phap het sfrc ty mi, kien tri de' lien ke't hg vdi

nhau.

lYaianop - nha kinh te'ldn cua Nga da nghien cfni sAu sac sir g<4n

bd dung hgp ghra kinh te'hO ndng dAn va kinh te'hgp tac xa. Ong cho

rang kinh te hgp tac xa ra ddi va phat trie'n khdng pha vd kinh te gia

dinh HTX la sir bo xung cho kinh te hO ndng dAn, phue vu cho kinh te

ho ndng dAn, ne'u thie'u kinh te'hO ndng dAn thi HTX tdn tai khdng cd y

nghia gi ca. Theo ong HTX lam nhirng edng viec ina lam d gia dinh

khdng cd hieu qua bang lam d i n X . [14]

Chang han nhu khAu che bie'n ndng san dich vii ky thu At, tudi

tieu, khuye'n ndng, v.v...

llieo cac nha kinh die'n ciing chi ra rang hinh thfrc kinh te' hgp tac

xa chi cd the' dugc ra ddi tren nguyen tac dAn chii, tu nguyen, tie'n hanh

tung bude hgp ly, khdng ndng vOi, khdng pha vd kinh te' gia dinh ndng

dAn qui md vira, nhd.

Viec khdng tdn trong nhung nguyen tAc eiia lirX ndng nghiep d

tren la ngudn gdc sAu xa sir khdng thanh edng cua HTX d nude ta cung

nhu d cac nude xa hOi chu nghia tnrdc dAy.

Kinh nghiem d cac nude TBCN, cac trang trai gia dinh muon di

vao hoat dOng cd hieu qua, phai cd sir tac dOng true tiep va gian tie'p

cua cac nude thong qua cac chinh sach vi md.

Tuy la nhung don vi kinh te tu chu san xuAt kinh doanh, nhung

cac trang trai gia dinh khdng the' hoat dOng don dOc, ma phAn Idn deu

tham gia vao cac hoat dOng kinh te hgp tac vdi cac nOi dung va hinh