Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (41.29 MB, 86 trang )
27
ndng dAn ngheo chi chie'm 17% dien tich canh tac, Kinh te hO ndng dAn
dndng tlidn phAn hoa, cac gia dinh dia chu, phu ndng mOt mat di Ihue
mudn lao dOng va tien hanh kinh doanh ruOng dAt mat khac danh mOt
sd dAt cho cAy re dien tich cho cAy re khong qua 20% tong dien tich
canh tac. [12]
Mot sd cac ho ngheo, mOt sd hO tu td chiic san xiiA't, con da sd di
lam tliiie cho dia chu, phu ndng, hoae ITnh canh.
Quan he hang hoa riiOng dAl trong thdi ky nay da dAy manh tieh
tu ruOng dAt vao inOt so ngirdi giau. Nhirng ngudi lam thue thd a vdi
niOng dAi, va nhung bien dOng cua lich sir nang suAl rAt thAp hAu nhu
dAm chAn tai cho. Sau cai each riiOng dAt, hang trieu hO ndng dAn duoc
cAp niOng dA't, duac giai thoat khdi che dO cay tliue eude mudn, da sd
ho ndng dAn deu cd mOng va tnre tie'p san xuAt, su*c san xiiA't cua nen
kinh te tie^u ndng duac giai phong khdi nhinig trdi buOc eiia cac quan he
phong kien da anh hudng nhi6u dOn phat trie^n san xiiAt tir 1954 6tn
1959, gia tri san lirong ndng nghiep mi6n Bc4e tang 35%; binh quAn indi
nam t^ng 7%. Trong dd gia tri san lirang trdng trot tang 29% (binh quAn
mdi nam tang 5,8%). Nam 1959 san lirang Immg thuc qui thdc toan
mien BAC dat 5,6 trieu tAn, dd la con sd ma tu tnrdc va ca hang ehiic
nam sau (196M971) chira nam nao dat duac.
Nhung thanh qua dd dua tren ca sd ho ndng dAn ca the^ vdi nhirng
hinh thfrc hiep tac gian dan, tren nguyen tac tu nguyen va tu do san
XUAI,
liru thong hang hoa. Ngay khi chia niOng dAt cho cac hO ndng
dAn, xac dinh quyen tu chu san xuAt cho cac hO ndng dAn phong trao
hop tac lao dOng, hiep tac san xuAt phat trie'n rAt nhanh, cd tac dOng
tich cue tdi tirng hO ndng dAn.
28
Oidi nam 1955 toan mien Bac da cd Idi 15 van td ddi cdng va
dAu 1957 con sd nay len tdi 25 van, cudi thdi ky nay viec td chue Hl^X
d at vOi va dua hang loat cac to doi cdng len thanh IITX bAc thAp den
bAc cao da lam mAt tinh tich cue cua ban thAn cac hO ndng dAn. (12]
b)Thdiky
1960 1980.
QiOe cai each ruOng dA't (1953-1957) da dem lai niem tin, phAn
khdi cho hang trieu hO ndng dAn va rnd ra thai ky mdi cho cdng cuOc
xAy dung khih te chi sau 1 nam khi cuOc cai each luOng dAt ket thuc, tu
nam 1958 chung ta tieii hanh cuOe vAn dOng dua ndng dAn vao hap tac
xa. Vdi tu tirdng ndn ndng thuc hien cai tao xa hOi chu nghia ddi vdi
ndng nghiep, dua nong dAn vao hap tac xa tao tiOn de xAy dung nCn
ndng nghiep san xiiA't Idn XIIC'N bang nhung ap luc ve chinh tri, xa hOi
ddi khi mOt sd nai cd tac dnng ap lire cirdng che', khdng hoan toan tu
nguyen, den cudi nam 1960 han 84% tdng sd ndng dAn da tham gia vao
hap tac xa. () mien Bac nude ta coi nhu la can ban hoan thanli cai tao
xa hoi chu nghia ddi vdi ndng nghiep. CTing tu dd viec kinh doanh, san
xuAt da thay doi can ban, thay vao dd la qudc huu hoa niOng dAt. Theo
Hie'n pliap 1959 dA't dai thiiOe sd huii toan dAn, dai bO phAn riiOng dA't
duac giao cho hap tac xa, cac quan he trao doi mua ban ruOng dAt bi
cAin, chi CO 5% dien tieh dA't canh tac duac gianh cho xa vien HTX lam
kinh te phu gia dinh. San xuAt nong nghiep duac id eliuc san xiiAt theo
kie'u irrX va ndng - lAm tnrdng qudc doanh, vdi ca che' quan ly tAp
tning, ke'hoach hoa true tiep toan dien keo dai da lam cho cac hd ndng
dAn mA't he't quyen tu chu, chfrc nang kinh te' vai trd td chfre san xiiAt
cua cac hO bi gidi han trong khudn khO chAt hep cua kinh te phu gia
dinh. Nghj quyet lAn thir V cua Ban chAp hanh TW (thang 7/1961) de ra
29
chu tnrdng phai chu trong phat trie'n kinh te'HTX la chu ye^i ddng thdi
ehii y thich dang deii kinh te phu gia dinh xa vien tu dd moi quyen lue
eiia cac hO ndng dAn da duac huy ddng vao kinh te'tAp the' (95%) dien
tich canh tac dai bd phAn thdi gian lao dOng, vdn, phAn bdn, do hoat
dOng kem hieu qua ciia kinh te hap t/ic xa, tliu nhAp tii' kinh te tAp the'
ngay cang sa sfit, so vdi kinh te'phu gin dinh. 111
Trong thdi gian (1960-1965) phAn kinh te tAp the' dem lai 70%
de'n 75% trong tdng sd thu nhAp ciia hO ndng dAn, dCn nam 1970-1975
phAn nay chi chiem 25-30%. Ngirdi ndng dAn tu cho thi tirdng de'n did
chan nan kinh te' tAp the' ho chi chu y de'n manh dA't 5% nhd be cua
minh, nang suAt d 5% len 90 ta/ Iha he sd sir dung dA't tang 2 de'n 2,5
lAn so vdi niOng ciia ITIX, ket qua manh dA't 5% dem lai 70-75% thu
nhAp cua gia diiih, tuy rAI khd khan nhung kinh te hO ndng dAn da tu
khang dinh sire song ciia nd trong thdi ky HTX". [12]
Khi giai phdng mien Nam, bdi canh lieh su da thay dOi, buOe
chung ta di tren ddi chAn cua minh thi nhirng yen kem ciia kinh te' tAp
the' bOc lo rd, giai doan 1975-1980 Dang va Nha nude da c6 iihi6u chu
tnrong chinh sach nham khoi phue va phat tri^n ndng nghiep hap tac
xa. Dang chu y nhA't la eude vAn dOng "to chirc lai san xuAt va cai tie'ii
quan ly tu ca sd dua ndng nghiej) di Icii san xuAt Idn XHC'N" tlieo tinh
thAn Nghj quyet 61/CP cua HOi ddng Qiinh phu va flOi nghj 7W Dang
ISn thir 2 khoa IV thang 8/1977 vdi nhiiiig giai phap Idn de' phat tiie'n
ndng nghiep. Tuy nhien nhung giai phap dd khdng nhung chua thuc
dAy san xiiAt ndng nghiep, ma edn dAy ndng nghiep de'n chd killing
hoang loan dien,
c)Thdiky
1981-1987.
30
Tu thAng 1/1980 co chi thi 100 c\u\ Ban bi thir vh con goi tfit la
khoan 100 da khSng dinh mot each lam ma lAii nay ba con nong dAn
van ngAni ngSm klioan san phAm cuo'i cung d^i nhoni va ngirdi lao
dOng. Chi thi 100 nhir la phirong thiioc dac tri chira bCnh chan nan,
khong quan lAin de'n cong viGc dong ang cua ba con nong dAn, khoan
100 da dirge ba con xa vien hirong irng a khap nai ngiroi ta bat dAu
quan tftm deii niOng ddng, de'n viec liei kiem vat tir, nguoi nong dAn
dAu tir tiiem phAn bon, vAl Ur tren niOng khoAn.
Tinh hinh va kei qua khoAii san phAm trong f 12] IITX
ciia mOt so tinh nam 1982.
Sohd
Tinh
Hd Nam Ninh
ll;ii Ilirng
Hai Pliong
Viiih Phu
m Biic
Tliarili Hoa
I>liu Ktianh
tUiu Ira
128
192
304
122
1078
265
234
Ty li dau (if them so vdi muc khoan %
Ty K-
Phdn
chu ong
Phdn hod
hoc
Cdng tao
dong
Virol khodn
10,3
42,6
12.8
27,3
16,0
34,0
5,9
34.7
124 J
24.7
45,0
61,0
34,4
26,6
23.2
27,5
6,5
20,3
8,5
32,0
6,0
24,2
23,2
59,3
17,0
26,0
27,5
12,5
_%
Trong nliimg nam dd i)hong trao lao dOng san xiiAt cua cac hO
nong dan lai soi dOng va khan tnrong, trong mOt thdi gian ngan khdng
edn tinh txang riiOiig bo hoang. Nhip do phat tii^n ndng nghiep, thu
nhap ciia ndng dan tang nhanh, so 1980 gia tri tong san luolig ndng
nghiep nam 1985 tang 33% (binh quAn nam lang 6,6%) nam. San luoiig
binh quan nam 1976-1980 dat- 13,5 trieu tAn. Tu* 1981-1985 dat 17,01
trieu tail binh quan lirong thuc theo dau ngirdi tang tir 268 kg nam 1980
tang len 304 kg nam 1985, diOii kien kinh doanh cua hO ndng dan da
31
dirac cai thien mOt bude. NgoAi viec cac hO ndng dan dirac md rOng
quyen tir chu tren niOng khoan. Ngirdi nong dan da quan tam den ket
(jua san xuat, den ruOiig ddng, mOt sd tir lieu san xuat da diroc mua sam
trang bi them.
Tuy nhien viec thirc hien Qii thj 100 eiia Ban bi thir cd nhieu noi
lam chira tdt, cd nai khoan trang cho xa vien, mtre khoan nhieu noi dira
len qua cao, tfr dd ngirdi ndng dAn lai chan nan, cd noi ho tra niOng dat
tot cho IITX, ho chi nhan nhfrng niOng dai tdt dii dai) ^^^^?> ^^hu can ciia
gia dhih. Tinh hinh khe dong thue rAi nhieu.
6 IITX Ddng Cd (Tien I lai. Thai Binh) trong ba nam xa vien da
tra lai 265 mAu niOng, trong sd 1208 rnau ruOng khoan san lirong lirang
Ihire ca nirdc dat 18,2 trieu tail 1985 giam xuOiig 17,5 trieu tail 1987.
Lirong thirc binh quAn (Mu ngirdi giam tir 304 kg xudng 280,8 kg, ddi
song sa SLit. Tnrdc tinh trang dd, nhiCu noi da tien hanh giao han ruOng
dat cho cac hO va thu san lirolig, goi dd la khoan theo dem gia, hay
khoan gon. Viec kinh doanh niOng dai the' nao do cac liO hoan toan
dinh doat, IITX lam dich vu theo hop ddng nhfrng khau ma hO cd nhu
c^u. Dd la CO sd thirc tien rai quan trong cho nfifrng chii tnrong ciia
Dang va Nha nirdc vao nhfrng nam tiep sau, thirc tien euOc song ciia
kinh te ho d nirdc ta da tir tim dirdng di cho nd.
d) Thdi ky tii 1988 den nay.
Nghj quyei 10 ciia BO (liinh tri (4/1988) vO doi mdi quan ly ndng
nghiep vdi nhiCu nOi dung trong dd cd hai nOi dung rai quan trong la :
khang dinh quyGn til chu kinh doanh cua cac hO nong dAn va chu
tnmng giao qiiySn sir dung niOng dm on dinh cho cac hO nong dAn,
32
C^ng vai cac bien phap khac nhir xoa bo che dO thu mua lirang
thirc thirc phAin tlieo nghia vu, nio rOng trao doi hang hoa. Nghi quyei
10 cua Bo Qiinh lii nhir inOt luong gio iiioi Ihdi vao nong nghiep. Nen
nong nghiep noi rieng, nen kinh le noi chung da chuye^n sang inOI trang
moi dAy tri^n vong.
RuOng dA't la lu" lieu san xiiAt quan trong nhA't cua nong dAn, ngay
tfr giira nam 1988 nhieu dja phiiong da tien hanh giao ruong on djiih de
ho ndng dAn sir dung lAii dai, nhieu liO ndng dAn rAt phaii khdi nlian
luOng, day manh thAm canh tang nang suAi, nhieu hop tac xa da ehuye^n
sang kinh doanh dich vu cho cac hO, dac biet tfr 1991 deii nay viec thirc
hien chii trircrrig cAj) giAy chirng nhan quyen sir dung dAt dai cho cac hO
nong dAn. Nha nude md lOng cho vay vdn deii cac hO ndng dAn thirc
hien ciiOc vAn dOng xoa ddi giam ngheo. Md rOng quyCn tir ehii kinh
doanh cho khih te hO, san xuAt ndng nghiep phat trie^n. Kinh te hO ndng
dAn ddi sac. Tdm lai trai qua cac giai doan khac nhau ciia san xuAi ndng
nghiep, kinh te hO ndng dAn da tir khang dinh ininli, qua trinh KW\ mdi
quan ly kinh te'ndng nghiep d^ tra ve quydn tir etui vdn cd ciia nd.
2. Kinh tehd ndng ddn Viet Nain^ tndt dolt li sdn xudt kinh
doanh, tu chd.
A, Dieu kien tir nhien, xd hdi, kinh te dnh hirdng den sdn xudt
ndng nghiep.
i
Khi hau va thdi tie't nude ta thich hop cho viec phat fri^n cac loai
cay nhiet ddi vdi san pham da dang, phong phii cd the' thoa man nhu
eSu tieu dung trong nirdc va xiiai khau, chAng han liia, ngd, sAii, to tam,
trAu bd, vit, ga.., san phAm nao cung cd kha nang tang nhanh ve tiem