1 . Đô thị HÓA và các vấn đề môi trường nảy sinh

P H Ầ N T H Ứ H A I: D IẼ N



b iê n m ô i t r ư ờ n g t h ả n h p h ố h à n ộ i



T Ừ N Ă M 1995 Đ Ế N N A Y



I . T Ổ N G Q U A N V Ê D I Ẽ Nb



iê n m ô i t r ư ờ n gt ừ n ă m



1995 Đ Ế N N A Y .



1 . Đô thị lioá và các vấn đề môi trường nảy sinh

H à N ộ i h i ệ n là t r u n g tâ m k i n h t ế lớ n ở p h í a B ắ c V iệ t N a m , c á c h o ạ t đ ộ n g k in h

t ế v à đ ô th ị h o á đ a n g p h á t tr iể n n h a n h c h ó n g đ ã v à d a n g tá c d ộ n g m ạ n h tới m ô i tr ư ờ n g

th à n h phố.

1 .1 . Phát triển không gian đô thị và xây dựng nhà ở.

K h u v ự c n ộ i th à n h c h ỉ c ó 8 4 , 3 0 k n r ( c h i ế m 9 , 1 5 % d i ệ n tí c h đ ấ t đ a i ) n h ư n g d â n

s ố c h i ế m g ầ n n h ư 5 4 % d ẫ n đ ế n m ậ t đ ộ d â n s ố n ộ i t h à n h c a o h ơ n r ấ t n h i ề u s o vớ i m ậ t

đ ộ ở c á c h u y ệ n n g o ạ i th à n h . N h à c ử a đ ư ợ c x â y c h e n lấ n , c ơ i n ớ i t h i ế u c h ỉ d ẫ n , t h i ế u s ự

q u ả n lý c h ặ t c h ẽ đ ã g â y t r ở n g ạ i c h o h o ạ t đ ộ n g b ả o v ệ m ô i tr ư ờ n g .

1.2 . H ệ thông giao thông đô thị và tỉnh trạng ô nhiễm do giao thông

a / C ơ s ở h ạ tầ n g g i a o t h ô n g đ ô th ị

H ệ t h ố n g g i a o t h ô n g đ ô th ị h iệ n n a y ở H à N ộ i h i ệ n c ò n n h ữ n g h ạ n c h ế :

- H i ệ n c ó q u á n h i ề u n ú t g i a o th ô n g : 5 8 0 n ú t v à h ầ u h ế t là n ú t đ ồ n g m ứ c , b a o

g ồ m 2 7 9 n g ã b a , 2 8 2 n g ã lư, 17 n g ã n ă m v à 1 n g ã b ả y .

- D o m ậ t đ ộ p h ư ơ n g ti ệ n t h a m g i a g i a o t h ô n g lớ n n ê n tố c đ ộ lư u t h ô n g tr ê n c á c

đ ư ờ n g p h ố t h ấ p , tr u n g b ì n h là 1 0 ,6 đ ế n 1 7 , 7 k m / g i ờ ở k h u p h ố c ổ v à ở c á c t u y ế n p h ố

k h á c c a o n h ấ t c h ỉ đạt 2 7 ,7 k m /g iờ .

- N ă n g lự c t h ô n g h à n h tr ê n c á c đ ư ờ n g p h ố d ẫ n đ ế n n ú t đ ề u v ư ợ t q u á q u y đ ịn h ,

t r o n g k h i n ă n g lự c t h ô n g th o á t q u a c á c n ú t lại n h ỏ n ê n d ễ x ả y ra ù n tắc.

- H ệ t h ố n g d ịc h v ụ v ậ n c h u y ể n h à n h k h á c h c ô n g c ộ n g c h ư a p h á t t r i ể n , h iệ n m ớ i

đ ư ợ c q u a n t â m v à c h ỉ đ á p ứ n g đ ư ợ c 5 5 n h u c ầ u đi lại c ả u n g ư ờ i d â n t h à n h p h ố .

b / C h ấ t lư ợ n g p h ư ơ n g tiệ n v à n h i ê n liệ u s ử d ụ n g .

C h ấ t l ư ợ n g p h ư ơ n g tiệ n ( x é t v ề n ồ n g đ ộ k h í t h ả i ) d a n g t h a m g ia lư u t h ô n g ở H à

N ộ i c h ư a c a o , ý th ứ c b ả o v ệ m ô i t r ư ờ n g c ũ n g n h ư h à n h vi c á n h à n c ủ a c ộ n g đ ồ n g , c ủ a

c á c c h ủ p h ư ơ n g ti ệ n t r o n g v iệ c s ử d ụ n g x e c ơ g iớ i c ò n n h i ề u h ạ n c h ế . Đ i ề u đ ó th ể h iệ n

r õ n é t t r o n g m ụ c đ íc h b ả o d ư ỡ n g p h ư ơ n g tiện .

V ề c h ấ t lư ợ n g n h i ê n liệ u s ử d ụ n g , tu y d ã c ó m ộ t b ư ớ c c h u y ể n b iế n đ ộ t p h á k h i

C h í n h p h ủ q u y ế t đ ịn h c ấ m s ử d ụ n g x ă n g k h ô n g c h ì từ I h á n g 7 n ă m 2 0 0 1 , s o n g s o với



9



c á c c h ứ c n ă n g tạ o c ả n h q u a n , g iả i trí, đ iề u h o à tiể u k h í h ậ u , đ iề u h o à n ư ớ c m ư a , n u ô i

c á v à tiế p n h ậ n m ộ i p h ầ n n ư ớ c thải v à c ó k h a n ă n g tự là m s ạ ch đ ô n m ộ t m ứ c đ ộ n h ấ t đ ịn h .

N ư ớ c m ặ i ở k ê n h m ư ơ n g , s ô n g , h ồ ở H à N ộ i h iệ n n a y đ ã v à đ a n g bị ô n h i ễ m ,

n g u y ê n n h â n là d o n ư ớ c th ả i c ủ a n h i ề u x í n g h i ệ p c ô n g n g h i ệ p , b ệ n h v iệ n c h ư a c ó t r ạ m

x ử lý n ư ớ c th ả i h o ặ c c ó t r ạ m x ử lý n ư ớ c th ả i n h ư n g h o ạ t đ ộ n g k h ô n g tố t c ũ n g n h ư n ư ớ c

th ả i v à c h ấ t th ả i r á n c ủ a m ộ t s ố k h ô n g n h ỏ h ộ g ia đ ìn h đ ổ v à o c á c h ồ , k ê n h , m ư ơ n g

th o á t n ư ớ c . C h o tiế n n a y m ớ i c ó 3 6 x í n g h i ệ p , n h à m á y , 2 5 c ơ s ở d ị c h v ụ lớ n ( k h á c h

s ạ n , tr ụ s ở v ă n p h ò n g , t r u n g tâ m t h ư ơ n g m ạ i,...) v à 5 b ệ n h v iệ n đ ã đ ầ u tư x â y d ự n g x ử

lý n ư ớ c th ả i. L ư ợ n g n ư ớ c th ả i đ ư ợ c x ử lý đ ạ t ti ê u c h u ẩ n m ô i tr ư ờ n g m ớ i c h i ế m tỷ lệ rấ t

n h ỏ , k h o ả n g h ơ n 5 % t ổ n g lư ợ n g n ư ớ c th ả i c ủ a t h à n h p h ố . H i ệ n t h à n h p hô' đ a n g triể n

k h a i c á c g ó i t h ầ u c ủ a D ự á n t h o á t n ư ớ c g ia i đ o ạ n I b a o g ồ m n ạ o v é t c á c s ô n g , m ư ơ n g

th o á t n ư ớ c, cải tạ o c ác tu y ế n c ố n g th o á t n ư ớ c c h ín h v à đổ v ào trạ m b ơ m th o á t n ư ớ c đ ầu

m ố i Y ê n S ở ( c ô n g s u ấ t 4 5 m 3/s ) c ù n g h ồ đ iề u h o à đ ã đ ư ợ c x â y d ự n g đ ể c h ố n g ú n g n g ậ p

k h i c ó m ư a lớ n .

1.4. Quản lý chất thải rắn

T ừ g i ữ a tliậ p k ỷ 9 0 tớ i n a y , tố c đ ộ đ ô th ị h o á ở .H à N ộ i t ă n g m ạ n h , d ẫ n đ ế n d â n

s ố t ă n g li ê n tụ c từ 2 ,3 tr i ệ u n g ư ờ i n ă m 1 9 9 5 v à đ ế n n ă m 2 0 0 2 d â n s ố đ ã x ấ p xỉ 2 ,9 tr iệ u

n g ư ờ i. M ứ c s ố n g c ủ a n g ư ờ i d â n đ ô th ị ở H à N ộ i c ũ n g g i a t ă n g d ẫ n đ ế n l ư ợ n g r á c th ả i

s i n h h o ạ t b ì n h q u â n t í n h t h e o đ ẩ u n g ư ờ i c à n g t ă n g từ 0 , 4 4 đ ế n 0 , 5 5 k g / n g ư ờ i / n g à y .

T h e o t h ố n g k ê c ủ a C ô n g ty m ô i t r ư ờ n g đ ô th ị, c u ố i t h á n g 12 n ă m 2 0 0 2 t ổ n g lư ợ n g c h ấ t

th ả i r ắ n s i n h h o ạ t tr o n g n ộ i t h à n h là 4 9 1 . 1 0 9 tấ n , lư ợ n g c h ấ t th ả i r ắ n s i n h h o ạ t t h a y đ ổ i

t ừ 1 .3 0 0 t ấ n / n g à y đ ế n 1 .5 0 0 t ấ n / n g à y . N g o à i r a H à N ộ i h i ệ n c ó 9 c ụ m c ô n g n g h i ệ p đ ã

đ ư ợ c h ì n h t h à n h , 5 k h ư c ô n g n g h i ệ p m ớ i đ a n g tr i ể n k h a i đ ầ u tư x â y d ự n g v à 3 k h u d ự

k i ế n đ ầ u t ư t r o n g q u y h o ạ c h p h á t tr i ể n từ n a y đ ế n 2 0 1 0 , b a o g ồ m 2 0 n g à n h c ô n g

n g h i ệ p v ớ i h ơ n 5 0 0 n h à m á y x í n g h i ệ p , 3 5 b ệ n h v iệ n , 5 5 c h ợ



và hơn 1000 cơ sở sản



x u ấ t t i ể u t h ủ c ô n g n g h i ệ p , h à n g t r ă m c ơ s ở d ịc h v ụ , d ẫ n đ ế n c h ấ t th ả i c ô n g n g h i ệ p g ia

t ă n g h à n g n ă m là 5 % , t r o n g đ ó c ó k h o ả n g 3 8 % là c h ấ t th ả i n g u y h ạ i.

Đ ể g i ả m l ư ợ n g c h ấ t th ả i c h ô n lấ p , n ă m 1 9 8 6 , Ư ỷ b a n n h â n d â n t h à n h p h ố H à

N ộ i đ ã c h o lắ p đ ặ t h ệ t h ố n g p h â n lo ạ i x ử lý c h ế b i ế n r á c s i n h h o ạ t t h à n h p h ầ n h ữ u c ơ

tại C ầ u D i ễ n d o tổ c h ứ c p h á t tr i ể n c ủ a L i ê n H ợ p Q u ố c ( U N D P ) tài tr ợ v à n ă m 2 0 0 0 tiế p

tụ c đ ầ u t ư x â y d ự n g n â n g c a a p b ằ n g n g u ồ n v ố n O D A c ả u C h í n h p h ủ T â y B a n N h a với

c ô n g s u ấ t x ử lý 5 0 . 0 0 0 tấ n r á c s in h h o ạ t / n ă m . Đ â y là b ư ớ c đ ộ t p h á v ề c ô n g tá c q u ả n lý

c h ấ t th ả i r ắ n s i n h h o ạ t c ủ a H à N ộ i.

T ừ n ă m 1 9 9 8 , H à N ộ i là đ ị a p h ư ơ n g đ ầ u tiê n tr iể n k h a i c ô n g t á c q u ả n lý v à x ử

lý c h ấ t th ả i Y t ế với v iệ c đ ầ u tư x â y d ự n g lò đ ố t c h ấ t th ả i Y t ế lậ p t r u n g tạ i C ầ u D i ễ n v à

c h í n h t h ứ c đ ư a v à o h o ạ t đ ộ n g từ n ă m 2 0 0 0 , đ ồ n g th ờ i tổ c h ứ c tr i ể n k h a i p h â n lo ạ i c h ấ t

th ả i r ắ n y t ế từ c ơ s ở và th u g o m , v ậ n c h u y ể n đ ế n nơ i đ ế n n ơ i x ử lý tậ p tr u n g . N g o à i ra



11



từ n ă m 1 9 9 8 đ ố n n a y , H à N ộ i là đ ị a p h ư ơ n g đ ầ u tiê n tiế n h à n h x ử lý c h ấ t th ải s i n h h o ạ t

b ằ n g p h ư ơ n g p h á p c h ô n lấ p h ợ p v ệ s in h ( S a n it a r y L a n d f i l l ) tại K h u liê n h ợ p x ử lý c h ấ t

th ả i N a m S ơ n với t ổ n g n ă n g lực c h ô n lấ p 1 3 . 8 1 7 . 6 8 0 tấ n c h ấ t th ả i s in h h o ạ t l ê n t ổ n g

d i ệ n tí c h 8 3 , 3 h a.

Đ ồ n g th ờ i v ớ i v iệ c v ậ n h à n h k h a i t h á c K h u liê n h iệ p x ử lý c h ấ t th ả i r ắ n tạ i N a m

- S ơ n - S ó c S ơ n , n h à m g iả i q u y ế t x ử lý tố i đ a lư ợ n g c h ấ t th ả i r ắ n s in h h o ạ t c ủ a m ộ t s ố

k h u v ự c n ộ i t h à n h H à N ộ i, đ ư ợ c p h é p c ủ a T h ủ tư ớ n g C h í n h p h ủ , u ỷ b a n n h â n d â n

T h à n h p h ố H à N ộ i đ ã p h ê c h u ẩ n D ự á n đ ầ u tư x â y d ự n g c á c K h u x ử lý c h ấ t th ả i s i n h

h o ạ t tạ i c á c h u y ê n n h ư : G i a L â m , Đ ô n g A n h v à T h a n h T r ì n h ằ m n â n g c a o n ă n g lự c x ử

lý c h ấ t th ả i s i n h h o ạ t tr ê n đ ạ i b à n t h à n h p h ố H à N ộ i.

V ề c h ấ t th á i c ô n g n g h i ệ p , đ ặ c b i ệ t là c h ấ t th ả i n g u y h ạ i là m ộ t t h á c h th ứ c lớ n

đ ố i v ớ i c ô n g t á c q u ả n lý m ô i t r ư ờ n g T h à n h p h ố H à N ộ i. N ă m 2 0 0 2 lự c lư ợ n g q u ả n lý

th ị t r ư ờ n g v à c á c c ơ q u a n C h i c ụ c b ả o v ệ th ự c v ậ t, S ở k h o a h ọ c C ô n g n g h ệ v à M ô i

t r ư ờ n g , S ở n ô n g n g h i ệ p p h á t tr i ể n n ô n g t h ô n , C ô n g a n , T à i c h í n h v ậ t g iá , sỏ ' Y tđếã

....

p h ố i h ợ p v ớ i B ộ tư lệ n h h o á h ọ c , K H C N 7 M T H à T â y tổ c h ứ c tiê u h u ỷ h ơ n 10 tấ n t h u ố c

B ả o v ệ t h ự c v ậ t tồ n đ ọ n g , c ấ m s ử d ụ n g v à c á c h o á c h ấ t y t ế t h e o đ ú n g Q u y c h ế q u ả n lý

c h ấ t th ả i n g u y h ạ i c ủ a T h ủ t ư ớ n g C h í n h p h ủ b a n h à n h t h á n g 7 n ă m 1 9 9 9 .

2. P h á t t r i ể n c ô n g n g h i ệ p v à n h ữ n g t á c đ ộ n g đ ế n m ô i t r ư ò n g

T r o n g n h i ề u n ă m liề n , H à N ộ i l u ô n đ ạ t tố c đ ộ t ă n g t r ư ở n g G D P t r u n g b ì n h t r ê n

1 0 % n ă m , t r o n g cìó lĩn h v ự c c ô n g n g h i ệ p t ă n g b ìn h q u â n h à n g n ă m 1 4 % , n ô n g n g h i ệ p

3 , 9 % , c á c n g à n h t h ư ơ n g m ạ i , d u lịc h , d ị c h v ụ c ũ n g t ă n g t r ư ở n g h ế t s ứ c n h a n h c h ó n g .

....

T ừ n ề n k i n h t ế c h ủ y ế u l à n ô n g n g h i ệ p , c ơ c ấ u n g à n h n g h ề đ a n g di c h u y ể n m ạ n h v ớ i s ự

t ă n g d ầ n t ỷ t r ọ n g th à n h p h ầ n c ô n g n g h i ệ p , t h ư ơ n g m ạ i , d u lịc h , d ị c h v ụ t h e o đ ư ờ n g lố i

“ C ô n g n g h iệ p h o á - H iện đại h o á ” .

T ỷ t r ọ n g c ô n g n g h i ệ p t r o n g G D P li ê n tụ c t ă n g , c h i ế m 3 4 , 9 % n ă m 1 9 9 6 , 3 5 , 5 %

n ă m 1997, 3 6 ,1 % n ă m 1 998, 3 7 ,5 % n ă m 1999 v à n ă m 2001 x ấ p xỉ 3 9 % . T r o n g đ ó n ề n

c ô n g n g h i ệ p c ủ a T h à n h p h ố H à n ộ i đ ã c ó n h ữ n g th a y đ ổ i lớ n n h ư :

+ N h ữ n g n g à n h s ả n x u ấ t c ò n p h ù h ợ p với th ị t r ư ờ n g th ì c á c x í n g h i ệ p đ ã t ừ n g

b ư ớ c đ ổ i m ớ i c ô n g n g h ệ v à th iế t bị.

+ C á c x í n g h i ệ p c ó s ả n p h ẩ m k h ô n g đ ư ợ c th ị t r ư ờ n g c h ấ p n h ậ n đ ã tìm h ư ớ n g

k i n h d o a n h m ớ i h o ặ c g iả i th ể .

+ C ô n g n g h iệ p lắ p r á p h à n g n g o ạ i n h ậ p p h á t triể n n h a n h , n h ư n g q u y m ô c ò n n h ỏ .

+ C ô n g n g h i ệ p h iệ n đ ạ i c ô n e n g h ệ c a o b ắ t đ ầ u đ ư ợ c h ìn h t h à n h m ộ t s ố k h u c ô n g

n g h i ệ p tậ p t r u n g m ớ i đ ư ợ c đ ầ u tư x â y d ự n g , c ó h ạ t ầ n g k ỹ t h u ậ t đ ầ y đ ủ n h ư Sài Đ ổ n g ,

N ộ i B à i, B ắ c T h ă n g L o n g ...



12



* T u y n h i ê n th ự c tại v ẫ n tồ n tại m ộ t s ố v ấ n đ ề sau :

- T ạ i m ộ i s ố c ụ m c ô n g n g h i ệ p c ũ v ã n c ò n m ộ t s ố x í n g h i ệ p n ằ m p h â n tá n .

- P h ầ n lớ n c á c c ơ s ở c ô n g n g h i ệ p h iệ n c ó q u y m ô v ừ a v à n h ỏ , s ố l ư ợ n g c ơ s ở

c ô n g n g h i ệ p c ò n ít, h iệ n t r ạ n g đ ấ t c ô n g n g h i ệ p c h i ế m tỷ lệ 6 , 2 % s o v ớ i đ ấ t x â y d ự n g đ ô

thị là tv lệ t h ấ p đ ố i với m ộ t đ ô thị c ô n g n g h i ệ p h o á .

- H iệ n c ò n m ộ t s ố k h ô n g ít c ơ s ở c ô n g n g h iệ p s ử d ụ n g c ô n g n g h ệ lạ c h ậ u c ủ a

n h ữ n g n ă m 6 0 , c h i c ó m ộ t s ố x í n g h iệ p đ ư ợ c đ ầ u tư th iế t bị, c ô n g n g h ệ m ớ i đ ể n â n g c a o

c h ấ t lư ợ n g s ả n p h ẩ m . C h ư a h ìn h t h à n h tổ c h ứ c q u ả n lý m ố i trư ờ n g ở c á c c ụ m c ô n g n g h iệ p .

- C á c b i ệ n p h á p q u ả n lý x â y d ự n g đ ô th ị k é m h iệ u q u ả d i ễ n r a t r o n g n h i ề u n ă m

v ớ i h i ệ n t ư ợ n g x â y d ự n g n h à ở k h ô n g p h é p , tr á i p h é p é p s á t c á c x í n g h i ệ p c ô n g n g h i ệ p

g â y k h ó k h ă n c h o v iệ c c ả i tạ o , p h á t tr i ể n c ụ m c ô n g n g h i ệ p v à l à m c h o ô n h i ễ m d o c ô n g

n g h i ệ p đ ế n k h u v ự c d â n c ư ti ế p g i á p t ă n g lên.

C ó t h ể n h ậ n đ ị n h T h à n h p h ố H à N ộ i h iệ n n a y đ a n g b ư ớ c v à o th ờ i k ỳ c ô n g

n g h i ệ p h o á , h i ệ n đ ại h o á , g iả i q u y ế t n h ữ n g tồ n tại d o c ô n g n g h ệ l ạ c h ậ u , p h â n tá n là

m ộ t v iệ c r ấ t p h ứ c tạ p v à k h ó k h ă n . Đ i ề u đ ó v ẫ n là m ộ t t h á c h t h ứ c lớ n đ ố i vớ i v ấ n đ ề

g iả i q u y ế t ô n h i ễ m m ô i t r ư ờ n g d o c ô n g n g h i ệ p ở H à N ộ i.

3. M ô i t r ư ờ n g k h u v ự c n ô n g t h ô n

M ặ c d ù H à N ộ i là T h à n h p h ố lớ n th ứ h ai tr o n g c ả n ư ớ c , n h ư n g k h u v ự c n ô n g t h ô n (

n g o ạ i th à n h ) v ẫ n c h iế m tỷ lệ d iệ n tíc h v à d â n s ố đ á n g k ể v à đ ó n g m ộ t v ai trò q u a n tr ọ n g

tr o n g n ề n k in h t ế c ủ a T h ủ đ ô với 8 4 4 ,6 2 k m 2 ( 9 1 % ) v à 1 .1 7 5 .0 0 0 n g ư ờ i ( 4 3 % ) .

T r o n g n h ữ n g n ă m v ừ a q u a , b ê n c ạ n h n h ữ n g t h à n h tự u , k ế t q u ả đ ạ t đ ư ợ c t r o n g

p h á t tr i ể n n ô n g n g h i ệ p ở 5 h u y ệ n n g o ạ i t h à n h H à N ộ i, h o ạ t đ ộ n g s ả n x u ấ t n ô n g n g h i ệ p

v ã n c ò n tồ n tạ i m ộ t s ố tậ p q u á n lạ c h ậ u n h ư s ử d ụ n g p h â n tư ơ i ( p h â n b ắ c ) đ ể b ó n r a u ,

q u ả ; h o ặ c m ộ t s ố h iệ n tư ợ n g lạ m d ụ n g q u á m ứ c p h â n h o á h ọ c , s ử d ụ n g t h u ố c b ả o v ệ

t h ự c v ậ t b ừ a b ã i, k h ô n g t u â n th ủ c á c c h ỉ d ẫ n k ỹ t h u ậ t vv.. đ ã v à đ a n g g â y h ậ u q u ả x ấ u

t r ư ớ c m ắ t v à t i ề m tà n g đ ế n m ô i t r ư ờ n g v à s ứ c k h o ẻ c ộ n g đ ồ n g .

T r o n g lĩn h v ự c h o ạ t đ ộ n g s ả n x u ấ t tiể u th ủ c ô n g n g h i ệ p v ẫ n đ a n g t ồ n tạ i m ộ t

t h á c h th ứ c đ ố i với h o ạ t đ ộ n g b ả o v ệ m ô i tr ư ờ n g . Đ ó là p h á t tr i ể n c á c l à n g n g h ề t r u y ề n

t h ố n g n h ư g ố m ở x ã B á t T r à n g , n g h ề l à m b ú n ở P h ú Đ ô ...

Đ i ể n h ì n h là tìn h h ìn h ô n h i ễ m m ô i tr ư ờ n g k h á n g h i ê m t r ọ n g v à h ậ u q u ả c ủ a n ó

đ ố i với s ứ c k h o e n g ư ờ i d â n tại là n g g ố m B á t T r à n g . T h e o s ố liệ u đ i ề u tr a , k h ả o s á t v à

đ o đ ạ c n ă m 1 9 9 8 c h o th ấ y :

- N ồ n g đ ộ t r u n g b ìn h c á c k h í đ ộ c h ạ i n h ư c o , s o 2....lớ n h ơ n t i ê u c h u ẩ n c h o

p h é p từ ] ,5 đ ế n 1.8 lần.

- N ồ n g đ ộ bui lớ n h ơ n tiê u c h u ẩ n c h o p h é p 1,4 lần.

13



- N ư ớ c a o , h ồ bị n h i ễ m b ẩ n bởi n ư ớ c th ải s in h h o ạ t v à s ả n x u ấ t.

Q u a tín h to á n tải lư ợ n g ô n h i ễ m m ô i tr ư ờ n g k h ô n g k h í m à n g ư ờ i d â n B á t T r à n g

phải c h ị u là q u á c a o , c h ỉ tín h r i ê n g k h â u đ ố t n h i ê n li ệ u tạ i g ầ n 1 0 0 0 lò g ố m th ì:

- L ư ợ n g k h í c o v à c o 2: 1 7 n r V n g ư ờ i /n g à y đ ê m .

- L ư ợ n g k h í s o 2: 0 , 1 4 6 r r v / n g ư ờ i / n g à y đ ê m .

- B u i c á c lo ại: 0 , 9 2 k g / n g ư ờ i / n g à y đ ê m .

V ớ i m ứ c đ ộ ô n h i ễ m n h ư v ậ y t r o n g đ iề u k iệ n q u y h o ạ c h , b ố tr í s ả n x u ấ t v à p h â n

b ố d â n c ư c h ư a h ợ p lý , s ả n x u ấ t p h á t tr i ể n tự p h á t, c ơ s ở h ạ t ầ n g ( g ia o t h ô n g , c ấ p đ iệ n ,

c ấ p n ư ớ c s ạ c h , th o á i n ư ớ c ...) c ò n lạ c h ậ u v à x u ố n g c ấ p n g h i ê m t r ọ n g th ì đ i ề u k h ô n g

tr á n h k h ỏ i là s ứ c k h o ẻ n g ư ờ i d â n g i ả m s ú t, đ ặ c b iệ t là c á c b ệ n h n g h ề n g h i ệ p n g à y c à n g

g ia t ă n g .

Đ ư ợ c s ự q u a n t â m c ủ a lã n h đ ạ o c á c c ấ p v à c h í n h q u y ề n đ ị a p h ư ơ n g , n h i ề u

n g à n h , n h i ề u c ơ q u a n đ ã t i ế n h à n h c h ỉ đ ạ o n g h i ê n c ứ u đ ề tà i K H C N g iả i q u y ế t v ấ n đ ề ô

n h i ễ m m ô i t r ư ờ n g ở x ã B át T r à n g b ằ n g m ộ t g iả i p h á p t ổ n g th ể , t r o n g đ ó v ấ n đ ề t ổ c h ứ c

v à q u y h o ạ c h lại s ả n x u ấ t , q u y h o ạ c h lại k h u d â n c ư v à á p d ụ n g c ô n g n g h ệ m ớ i v à o s ả n

x u ấ t g ố m , s ứ s ả n p h ẩ m là n g n g h ề t r u y ề n t h ố n g .

C á c k ế t q u á c ủ a n h i ề u đ ề tài đ ã b ư ớ c đ ầ u á p d ụ n g t r o n g h o ạ c h đ ị n h đ ầ u t ư v à

p h á t tr i ể n k i n h t ế x ã h ộ iở B á t T r à n g đ ã c ó d ấ u h iệ u đ ư ợ c c ả i t h i ệ n d ầ n . T u y n h i ê n c ầ n

tiế p tụ c q u a n tr ắ c tr o n g m ộ t th ờ i g ia n n ữ a m ớ i c ó t h ể c ó n h ữ n g đ á n h g i á đ ị n h lư ợ n g v ề

sự cải th iệ n này.

H i ệ n n a y lại 5 h u y ệ n n g o ạ i t h à n h H à N ộ i h à n g n ă m v ẫ n s ử d ụ n g t r u n h g b ìn h

3 5 . 0 0 0 tấ n p h â n tươi ( p h â n b ắ c ) đ ể b ó n c h o r a u , q u ả . Đ i ề u đ ó k h ô n g n h ữ n g g â y m ấ t v ệ

s in h m à c ò n g â y ổ n h i ễ m n ư ớ c m ặ t v à n ư ớ c n g ầ m t ầ n g tr ê n ở c á c k h u v ự c đ ó .

H i ệ n tư ợ n g lạ m d ụ n g v à s ử d ụ n g k h ô n g đ ú n g c h ỉ d ẫ n k ỹ t h u ậ t c á c lo ạ i t h u ố c b ả o

v ệ th ự c v ậ t v ẫ n CÒI tồ n tại ở c á c v ù n g tr ồ n g r a u , q u ả ở n g o ạ i th à n h H à N ộ i. H i ệ n tư ợ n g

1

n à y đ ã g â y h ậ u q u ả x ấ u tới sứ c k h o ẻ c o n n g ư ờ i, s ự c â n b ằ n g m ô i tr ư ờ n g c ủ a h ệ s i n h th á i

n ô n g n g h i ệ p bị p h á vỡ, h iệ u q u ả p h ò n g tr ừ c ủ a t h u ố c b ả o v ệ th ự c v ậ t c ũ n g bị g iả m

x u ố n g . S o n g tá c h ại lớ n n h ấ t sẽ là ả n h h ư ở n g trự c tiế p tới sứ c k h o ẻ c ủ a c ộ n g đ ồ n g vì d ư

lư ợ n g t h u ố c B V T V tr o n g đ ấ t, n ư ớ c m ặ t v à tr o n g n ô n g s ả n v ư ợ t q u á g iớ i h ạ n c h o p h é p .

T r o n g n h ữ n g n ă m v ừ a q u a , C h i c ụ c B V T V H à N ộ i đ ã m ở đ ư ợ c 2 6 0 lớ p t ậ p h u ấ n

v ề p h ò n g tr ừ s â u b ệ n h tổ n g h ợ p ( I P M ) tr ê n l ú a v à 3 4 lớ p tr ê n r a u c h o n ô n g d â n n g o ạ i

th à n h . N h ờ đ ó , n h ậ n th ứ c c ủ a n ô n g d â n H à N ộ i v ề s ử d ạ n g t h u ố c B V T V đ ã đ ư ợ c n â n g

c a o m ộ t b ư ớ c , tu y n h iê n v ẫ n c ò n m ộ t s ố t ồ n tại n h ư :

- 3 , 8 % s ố h ộ n ô n g d â n d ù n g t h u ố c B V T V c ó h o ạ t c h ấ t M e t h a m i d o p h o s - là

t h u ố c c ấ m đ ể p h u n tr ừ s á u tơ, s â u k h o a i ở g ia i đ o ạ n c â y c o n .



- 1 3 ,9 % s ố h ộ n ô n g d â n p h u n t h u ố c với liề u lư ợ n g t ă n g 1,5 l ầ n s o với h ư ớ n g d ẫ n

ở n h ã n t h u ố c B V T V v à 2 , 7 5 % s ố h ộ p h u n t h u ố c tr ừ s â u từ 7 l ầ n / v ụ tr ở lê n ở v ù n g s ả n

x u ấ t r a u s ạ c h , ỏ' v ù n g s ả n x u ấ t r a u đ ạ i tr à c ò n 1 4 5 s ố h ộ p h u n t h u ố c t ă n g n ồ n g đ ộ 1,5

lầ n v à 9 ,5 % s ố hộ p h u n th u ố c tr ê n 7 lầ n /v ụ .

- 5 , 4 % s ố h ộ n ô n g d â n th u h á i s ả n p h ẩ m d ư ớ i 3 n g à y s a u k h i p h u n t h u ố c B V T V

lầ n c u ố i.

H i ệ n n a y th à n h p h ố H à N ộ i đ a n g c h ú t r ọ n g đ ầ u tư, k h u y ế n k h í c h n ô n g d â n t h a m

g ia th ự c h iệ n c h ư ơ n g tr ì n h r a u s ạ c h . Đ ã b a n h à n h m ộ t s ố q u y t r ì n h s ả n x u ấ t r a u s ạ c h đ ể

p h ổ b iế n r ộ n g rã i tr o n g n ô n g d â n ở c á c h u y ệ n n g o ạ i t h à n h v à b ư ớ c đ ầ u đ ã th u đ ư ợ c m ộ t

s ố k ế t q u ả n h ấ t đ ị n h , g ó p p h ầ n b ả o v ệ m ô i tr ư ờ n g v à s ứ c k h o ẻ c ộ n g đ ổ n g .

T rư ớ c đ â y v ấn đ ề n ư ớ c s ạ c h và vệ sin h m ô i trư ờ n g c ủ a n ô n g d â n s ố n g x u n g

q u a n h k h u v ự c n g h ĩ a t r a n g V ă n Đ i ể n - c á c h t r u n g t â m H à N ộ i h ơ n 10 k m r ấ t tồ i tệ.

Đ ến nay các cụm dân cư



( h o ặ c c á c th ô n ) th u ộ c h a i x ã V ĩ n h Q u ỳ n h v à T a m H i ệ p đ ã



đ ư ợ c c u n g c ấ p n ư ớ c m á y d ẫ n từ n h à m á y n ư ớ c P h á p V â n . N g o à i r a Ư B N D T h à n h p h ố

đ a n g ti ế n h à n h đ á u tư c ố n g t r ì n h n ư ớ c s ạ c h q u y m ô n h ỏ c h o m ộ t s ố t h ô n , x ã ở k h u v ự c

T â y M ỗ ( T ừ L i ê m ) v à m ộ t s ố c ô n g tr ì n h n ư ớ c s ạ c h c h o n h â n d â n c á c x ã h u y ệ n S ó c

Sơn đ ể từ n g bư ớ c cải th iệ n m ô i trư ờ n g số n g c h o n h â n d â n k h u vự c đó. T u y n h iê n ở H à

N ộ i v ẫ n c ò n n h ữ n g v ù n g n ô n g t h ô n n g o ạ i th à n h H à N ộ i m ặ c d ù ở c á c h T r u n g t â m

th à n h p h ố k h ô n ụ x a ( n h ư x ã V ĩn h Q u ỳ n h , T a m H iệ p - T h a n h T rì ) s o n g ng ư ờ i d â n đ ịa

p h ư ơ n g ở k h u v ự c đ ó v ã n c ò n n h i ề u tậ p q u á n x ấ u , lạ c h ậ u , t r ì n h đ ộ d â n t r í v ề v ệ s in h

m ô i t r ư ờ n g , v ệ s i n h tậ p th ể , ă n s ạ c h , ở s ạ c h c ủ a từ n g c á n h â n c ò n r ấ t th ấ p . V ệ s in h

c ô n g c ộ n g ở n h iề u n ơ i n h ư a o l à n g , c h ợ ...rấ t k é m v à c á b iệ t c ó n ơ i ô n h i ễ m ở m ứ c b á o

đ ộ n g , ý th ứ c v ệ s in h , p h o n g t r à o s ạ c h là n g đ ẹ p n g õ x ó m v ẫ n c h ư a th ự c s ự p h ổ b iế n .

C ó t h ể k ế t lu ậ n m ô i tr ư ờ n g s ố n g v à m ứ c s ố n g c ủ a n ô n g d â n v ù n g n ô n g th ô n

n g o ạ i th à n h H à N ộ i v ẫ n c ò n k h á t h ấ p , k h i ế n c h o tỷ lệ tr ẻ e m s u y d i n h d ư ỡ n g c a o , c ó

t u ổ i d ậ y th ì c h ậ m h ơ n s o vớ i tr ẻ e m n ộ i t h à n h g ầ n 2 tu ổ i.

4.



D iễ n b iê n m ô i tr ư ờ n g k h ô n g k h í v à tiế n g ồ n c á c k h u , c ụ m c ô n g n g h iệ p



khu vực nội thành.

M ô i t r ư ờ n g k h ô n g k h í ở H à N ộ i c h ị u s ự tá c đ ộ n g c h ủ y ế u c ủ a h o ạ t đ ộ n g s ả n

x u ấ t c ô n g n g h i ệ p , h o ạ t đ ộ n g g i a o t h ô n g v ậ n tả i, h o ạ t đ ộ n g x â y d ự n g v à s i n h h o ạ t c ủ a

côn? đổng.

T r o n g đ ó n g u ồ n thải từ h o ạ t đ ộ n g sản x u ấ t c ô n g n g h iệ p c h i ế m tỷ lệ rất lớn. T h e o s ố

liệu đ iề u tra đ á n h g iá n ă m 2 0 0 1 c ủ a S ở K H C N & M T trên đ ịa b à n th à n h p h ố h iệ n c ó

k h o ả n g 147 x í n g h iệ p , n h à m á y c ó tiề m n ă n g g â y ô n h iễ m m ô i trư ờ n g k h ô n g khí.

C á c k h í th ả i đ ộ c h ại p h á t s i n h từ n h à m á y , x í n g h i ệ p đ ó c h ủ y ế u d o q u á tr ìn h

c h u y ể n h o á n ă n g lư ợ n g ( đ ố t c h á y t h a n v à x ă n g , d ầ u c á c lo ạ i) . H i ệ n tại lư ợ n g n h i ê n



liệ u d o c á c c ơ s ở c ô n g n g h i ệ p tiê u th ụ m ỗ i n ă m k h o ả n g 2 4 0 . 0 0 0 tấ n th a n , 2 5 0 . 0 0 0 tấ n

x á n g , d ầ u v à th ả i v à o b ầ u k h ô n g k h í h ơ n 8 0 . 0 0 0 tấ n b ụ i k h ó i , 1 0 . 0 0 0 tấ n k h í S 0 2,

1 9 .0 0 0 tấ n k h í N O x , 4 6 . 0 0 0 tấ n k h í c o , g â y ả n h h ư ở n g x ấ u đ ế n c h ấ t l ư ợ n g m ô i tr ư ờ n g

k h ô n g k h í m ộ t s ố khu vực c ủ a th à n h phố.

K ế t q u ả th ự c h iệ n c h ư ơ n g tr ì n h q u a n tr ắ c m ô i tr ư ờ n g k h ô n g k h í tại c á c k h u , c ụ m

c ô n g n g h i ệ p d o s ở K H C N & M T ti ế n h à n h từ n ă m 1 9 9 6 đ ế n n a y c h o th ấ y :

- N ồ n g đ ộ b ụ i lơ lử n g tại h ầ u h ế t c á c k h u v ự c đ ề u c ó x u h ư ớ n g t ă n g d ầ n v à đ ề u

v ư ợ t q u á m ứ c c h ỉ tiê u c h o p h é p từ 2 ,5 đ ế n 4 ,5 lầ n , t ă n g m ạ n h n h ấ t ở c á c k h u v ự c V ă n

Đ i ể n , P h á p V â n và M a i Đ ộ n g .

- N ồ n g đ ộ c á c k h í N O x , S 0 2 ít b i ế n đ ộ n g v à c ó x u h ư ớ n g g i ả m n h ư n g m ứ c đ ộ

g i ả m k h ô n g n h i ề u v à đ ề u th e o tiê u c h u ẩ n c h o p h é p . M ặ c d ù v ậ y , đ â y l à m ộ t t i ế n b ộ

đ á n g k ể v ì t r o n g th ờ i k ỳ s ả n x u ấ t c ô n g n g h i ệ p c ó tố c đ ộ t ă n g t r ư ở n g l i ê n tụ c v à k h á

m ạ n h c ả v ề g i á trị tổ n g s ả n lư ợ n g c ũ n g n h ư u tỷ t r ọ n g c ơ c ấ u g i á trị c ô n g n g h i ệ p t r o n g

G D P c ủ a th à n h phố.

T r o n g k h i đ ó , tạ i k h u v ự c n ộ i t h à n h c h ấ t lư ợ n g m ô i t r ư ờ n g k h ô n g k h í c ó b iể u

h iệ n s u y t h o á i , đ ặ c b i ệ t là ở c á c k h u v ự c t ậ p t r u n g đ ô n g d â n c ư . N ồ n g đ ộ b ụ i c ó b iể u

h iệ n tă n g r õ r ệ t vù đ ề u v ư ợ t q u á t i ê u c h u ẩ n c h o p h é p . N ồ n g đ ộ c á c k h í S 0 2 , N O x tu y

v ẫ n ở m ứ c d ư ớ i g iớ i h ạ n c h o p h é p , s o n g c ó b iể u h i ệ n t ă n g d ầ n . N g u y ê n n h â n c h ủ y ế u

là d o h o ạ t đ ộ n g x â y d ự n g v à h o ạ t đ ộ n g g i a o t h ô n g đ ô th ị g i a t ă n g m ạ n h với h ơ n

1 0 0 .0 0 0 x e ô tô c á c lo ạ i v à 1,3 tr i ệ u x e m á y .

H o ạ t đ ộ n g s ả n x u ấ t c ô n g n g h i ệ p v à g i a o t h ô n g đ ô th ị là h a i y ế u t ố g â y ô n h i ễ m

ti ế n g ồ n c h ủ y ế u ở H à N ộ i. K ế t q u ả đ o ồ n h à n g n ă m c h o th ấ y m ứ c đ ộ g â y ổ n d o c ô n g

n g h i ệ p đ ã g i ả m d á n g k ể s o với th ờ i k ỳ 1991 - 1 9 9 5 v à h iệ n đ ề u t h ấ p h ơ n h o ặ c x ấ p x ỉ

liê u c h u ẩ n c h o p h é p . T r o n g k h i đ ó t i ế n g ổ n d o g i a o t h ô n g đ o th ị v ẫ n k h ô n g c ó x u t h ế

g i ả m m ặ c d ù đ ã c ó m ộ t s ố b iệ n p h á p b ố tr í p h â n l u ồ n g g i a o t h ô n g h ợ p lý h ơ n , c ả i tạ o

v à n â n g c ấ p m ộ t s ố tu y ế n đ ư ờ n g , n ú t g i a o t h ô n g q u a n t r ọ n g c ũ n g n h ư c ấ m c á c lo ạ i x e

la m , x e c ô n g n ô n g ( là n h ữ n g p h ư ơ n g tiệ n g â y t i ế n g ồ n ỉớ n ) h o ạ t đ ộ n g ở n h i ề u tu y ế n

p h ố . G ầ n đ â y C h í n h p h ủ v à U B N D t h à n h p h ố đ ã c ó n h ữ n g b iệ n p h á p m ạ n h m ẽ n h ằ m

h ạ n c h ế m ộ t b ư ớ c s ự g i a t ă n g lư ợ n g x e m á y , c h ố n g ù n t ắ c v à h ạ n c h ế ta i n ạ n g i a o

t h ô n g ở H à N ộ i.

C ó th ể đ á n h g iá c h ấ t lư ợ n g m ô i tr ư ờ n g k h ô n g k h í ở H à N ộ i n ó i c h u n g k ể c ả c á c

k h u c ô n g n g h i ệ p , c á c n ú t g i a o t h ô n g t u y c ó n ồ n g đ ộ b ụ i v à t i ế n g ồ n v ư ợ t q u á g iớ i h ạ n

c h o p h é p , n h ư n g c ò n ở m ứ c đ ộ ô n h i ễ m n h ẹ n ế u s o với th à n h phô' H ồ C h í M i n h .

C á c c h ỉ tiê u k h í đ ộ c h ại p h ầ n lớ n v ẫ n n h ỏ h ơ n g iớ i h ạ n c h o p h é p , t r o n g k h i đ ó ở

m ộ t s ố th à n h p h ố T h ủ đ ô c ủ a c á c n ư ớ c t r o n g k h u v ự c c ó m ứ c đ ộ c h ê n h lệ c h v ề p h á t

tr i ể n k in h t ế k h ô n g q u á lớn s o với n ư ớ c ta n h ư B a n g k o k ( T h á i L a n ) , M a n i l a ( P h ilip in ) ,



J a k a c t a ( I n d o n e s i a ) . . . ta y m ứ c đ ộ ô n h i ễ m b ụ i k h ô n g lớ n n h ư H à N ộ i , s o n g m ứ c đ ộ ô

n h i ễ m c á c k h í thai đ ộ c h ạ i, ti ế n g ồ n d o g i a o t h ô n g ( n h ư k h í S 0 2 c o , N 0 2 h o ặ c H y d r o

C a c b o n H C ) lại k h á n g h i c m tr ọ n g ,...

5. D i ễ n b i ế n v à h i ệ n t r ạ n g m ỏ i t r ư ờ n g n ư ớ c m ặ t .

H i ệ n n a y , t ổ n g lư ợ n g n ư ớ c th ả i s i n h h o ạ t c ủ a c á c c á n b ộ n h â n d â n k h u v ự c n ộ i

th à n h H à N ộ i k h o a n g g ầ n 4 0 0 . 0 0 0 m 3/ n g à y đ ê m . N g o à i ra, h à n g n g à y c á c c ơ s ở c ô n g

n g h i ệ p , d ị c h v ụ , b ệ n h v iệ n c ũ n g th ả i r a k h o ả n g 1 0 0 .0 0 0 m 3/ n g à y đ ê m . T o à n b ộ lư ợ n g

n ư ớ c th ả i n à y t h o á t q u a h ệ t h ố n g c ố n g t h o á t v à 4 s ô n g tiê u c h í n h c ủ a th à n h phô' ( T ô

L ị c h , L ừ , S ét, K i m N g ư u ) .

N ư ớ c th ả i s in h h o ạ t p h ầ n lớ n q u a x ử lý s ơ b ộ tạ i c á c b ể tự h o ạ i tr ư ớ c k h i x ả v à o

c á c t u y ế n c ố n g c h u n g h o ặ c k ê n h , m ư ơ n g , a o , h ồ . T u y n h i ê n c á c b ể tự h o ạ i l à m v iệ c

k é m h iệ u q u ả d o x â y d ụ n g k h ô n g đ ú n g q u y c á c h , k h ô n g h ú t p h â n c ặ n t h ư ờ n g x u y ê n

n ê n h à m l ư ợ n g c á c c h ấ t b ẩ n t r o n g n ư ớ c th ả i c a o , g â y ả n h h ư ở n g x ấ u tớ i c h ấ t l ư ợ n g

n ư ớ c ở c á c c ố n g n g ầ m , k ê n h m ư ơ n g v à sô n g hồ.

N ư ớ c th ả i s ả n x u ấ t , n ư ớ c th ả i c ủ a c á c b ệ n h v iệ n v à c á c c ơ s ở d ị c h v ụ c h ứ a n h i ề u

c h ấ t g â y ô n h i ễ m p h ầ n lớ n c h ư a đ ư ợ c x ử lý , c ũ n g là m ộ t y ế u t ố g â y ô n h i ễ m n g u ồ n

n ư ớ c m ặ t.

N ư ớ c tại c á c c ố n g g ầ m v à c á c k ê n h m ư ơ n g t h o á t n ư ớ c h i ệ n đ a n g bị ô n h i ễ m

n ặ n g . N ư ớ c ở c á c s ô n g tiê u th o á t n ư ớ c đ ề u bị n h i ễ m b ẩ n h ữ u c ơ v à c h ấ t r ắ n l ơ lử n g ,

đ ặ c b iệ t v à o m ù a khô.

T r o n g thờ i k ỳ 1 9 9 6 - 2 0 0 0 từ c h ỗ h ầ u n h ư c ó r ấ t ít n h à m á y , x í n g h i ệ p , b ệ n h

v iệ n , c ơ s ở d ịc h vu lớ n , k h á c h s ạ n , trụ s ở v ă n p h ò n g , t r u n g t â m t h ư ơ n g m ạ i . . . c ó t r ạ m x ử

lý n ư ớ c th ả i c ụ c h ộ . Đ ế n n a y đ ã c ó 3 9 n h à m á y , x í n g h i ệ p , 2 9 c ơ s ở d ị c h v ụ v à 5 b ệ n h

v iệ n đ ã đ ầ u t ư x â y d ự n g t r ạ m x ử lý n ư ớ c th ả i. T u y n h i ê n lư ợ n g n ư ớ c th ả i d o c á c c ơ s ở

n à y x ử lý đ ạ t tiê u c h u ẩ n m ô i t r ư ờ n g m ớ i c h ỉ c h i ế m k h o ả n g 6 % t ổ n g l ư ợ n g n ư ớ c th ả i

th à n h phố.

6. T ì n h t r ạ n g k h a i t h á c n ư ớ c n g ầ m v à c h ấ t l ư ợ n g n ư ớ c n g ầ m .

H i ệ n tai n ư ớ c n g ầ m đ ư ợ c k h a i th á c t h e o h a i q u y m ô c h í n h :

- K h a i th á c lậ p t r u n g q u y m ô lớ n d o C ô n g ty k i n h d o a n h n ư ớ c s ạ c h H à N ộ i đ ả m

n h i ệ m v ớ i 9 b ãi g i ế n g lớ n v à m ộ t s ố t r ạ m c ấ p r i ê n g lẻ c ó t ổ n g c ô n g s u ấ t k h a i t h á c từ

4 0 0 .0 0 0 - 4 5 0 .0 0 0 rrr/n g à y đêm .

- K h a i th á c q u y m ô n h ỏ p h â n tá n d o c á c n h à m á y x í n g h i ệ p v à c á c h ộ d â n k h o a n

v à tự q u ả n lý , k h a i th á c . T h e o t h ố n g k ê c h ư a đ ầ y đ ủ h iệ n c ó k h o ả n g h ơ n 2 9 9 g i ế n g

k h o a n c ủ a c á c c ơ q u a n , x í n g h iệ p .... K h a i t h á c từ 6 0 . 0 0 0 - 1 0 0 . 0 0 0 lỗ k h o a n d o d â n tự

k h o a n , k h a i th á c , m ỗ i lỗ k h o a n t r u n g b ìn h k h a i th á c 1 m V n g à y .



17



N h ư v ậ y , lư ợ n g n ư ớ c n g ầ m k h a i th á c h à n g n g à y ở H à N ộ i từ 6 0 0 . 0 0 0 đ ế n

6 5 0 . 0 0 0 m 3 v à tlic o d ự b á o đ ế n n ă m 2 0 1 0 n h u c ầ u s ử d ụ n g n ư ớ c c ủ a t h à n h p h ố s ẽ ti ệ m

c ậ n vớ i g iớ i h ạ n trữ lư ợ n g n ư ớ c n g ầ m c ó th ể k h a i th á c a n to à n .

V ề c h ấ t lư ơ n g n ư ớ c n g ầ m c ủ a H à N ộ i đ ã đ ư ợ c n h i ề u đ ề tà i d ự á n ti ế n h à n h k h ả o

s á t đ i ề u tra . C á c k ế t q u ả đ iề u tra , n g h i ê n c ứ u g ầ n đ â y n h ấ t d o S ở K H C N & M T c ù n g

T r ư ờ n g Đ H M ỏ - Đ ị a c h ấ t tiế n h à n h 1 9 9 6 - 1 9 9 7 v à c ù n g n h ó m c h u y ê n g i a n g h i ê n c ứ u

J I C A ( N h ậ t B ả n ) liế n h à n h 1 9 9 8 - 1 9 9 9 đ ã t h ố n g n h ấ t đ á n h g iá :

- N ư ớ c d ư ớ i đ ấ t tr ê n p h ạ m vi H à N ộ i v ố n là n ư ớ c s ạ c h , n h ư n g d o k h a i t h á c v à s ử

d ụ n g b ừ a b ã i n ê n m ộ t s ố nơ i đ ã c ó c á c b i ể u h iệ n s u y t h o á i c ả v ề c h ấ t v à l ư ợ n g , đ ặ c b iệ t

ở p h í a n a m H à N ộ i, s ự s u y th o á i v ề c h ấ t b iể u h iệ n r õ rệ t v à n g à y c à n g m ạ n h ở tầ n g

c h ứ a n ư ớ c H o l o x e n ( r õ n h ấ t là N H 4 v à m ộ t sô' vi n g u y ê n tố , đ ặ c b i ệ t là c á c vi s i n h v ậ t).

- Đ ố i với tầ n g c h ứ a n ư ớ c P l e i s t o x e n đ a n g k h a i t h á c đ ể c u n g c ấ p n ư ó c s ạ c h c h o

th à n h p h ố n ồ n g đ ộ c á c h ợ p c h ấ t N itơ v à F e tro n g n ư ớ c c ủ a m ộ t s ố g iế n g k h a i th á c n h ư

P h á p V â n , T ư ơ n g M a i , H ạ Đ ì n h c ó x u h ư ớ n g tă n g t h e o th ờ i g i a n k h a i t h á c n h ư n g r ấ t

chậm .

- C ả h a i tầ n g c h ứ a n ư ớ c đ ề u c ó h à m lư ợ n g F e v à M n k h á c a o , v ư ợ t g iớ i h ạ n c h o

p h é p . K h u v ự c T h a n h T r ì , G i a L â m h à m lư ợ n g F e v à N H 4 t h ư ờ n g r ấ t c a o .

- S ư x â m n h ậ p c ủ a c h ấ t b ẩ n d o n ư ớ c th ả i, c h ấ t th ả i v à p h â n b ó n , c h ủ y ế u m ớ i

x ả y ra đ ố i với tầ n g c h ứ a nước th ứ n h ất (tầ n g n ô n g ) v à x ả y ra m ạ n h n h ấ t ở k h u vự c p h ía

N a m t h à n h p h ố ( h u y ệ n T h a n h T rì).

II.



T Ì N H H Ì N H X Ử L Ý T R I Ệ T cĐáỂ c



c ơ sở g â y



Ô N H IE M



m ô i



T R Ư Ờ N G N G H IÊ M T R Ọ N G T R Ê N Đ ỊA B À N T H À N H P H Ố H À N Ộ I.

1. X ử lý c á c c ơ s ỏ g â y ỏ n h i ễ m n g h i ê m t r ọ n g

T h ự c h iệ n k ế h o ạ c h h à n h đ ộ n g c ủ a C h í n h p h ủ n h ằ m th ự c h i ệ n C h ỉ th ị 3 6 / C T T W c ủ a B ộ C h í n h trị v ề t ă n g c ư ờ n g c ô n g tá c b ả o v ệ m ô i t r ư ờ n g t r o n g th ờ i k ỳ C ô n g

n g h i ệ p h o á - H iê n đ ạ i h o á : Đ ề á n liê n n g à n h x ử lý tr iệ t đ ể c á c c ơ s ở g â y ô n h i ễ m



m ôi



t r ư ờ n g n g h i ê m i r ọ n g d o B ộ k h o a h o c C ô n g n g h ệ v à M ô i t r ư ờ n g c h ủ trì từ c u ố i n ă m

] 9 9 9 ; n ă m 2 0 0 0 d a n h s á c h c á c c ơ s ỏ g â y ô n h i ễ m m ô i t r ư ờ n g n g h i ê m t r ọ n g tr ê n đ ịa

b à n T h à n h p h ố H à N ộ i l à 3 0 c ơ s ở c ô n g n g h i ệ p ( k h ô n g k ể c á c b ệ n h v iệ n v à b ã i c h ô n lấ p

c h ấ t th ả i) .

T u y n h i ê n với s ự n ă n g đ ộ n g v à p h ố i k ế t h ợ p tố t g i ữ a T h à n h p h ố v à c á c B ộ n g à n h c h ủ q u ả n q u ả n lý c á c d o a n h n g h i ệ p c ô n g n g h i ệ p đ ó , đ ồ n g th ờ i T h à n h p h ố đ ã

m ạ n h d ạ n á p d u n g m ộ t s ố c ơ c h ế , c h í n h s á c h h ỗ tr ợ c h o d o a n h n g h i ệ p n ê n đ ế n c u ố i

n ă m 2002. D anh sách



các c ơ sở g ây ô n h iễ m m ô i trư ờ n g n g h iê m trọ n g ( b a o g ồ m c ả



b ệ n h v iệ n v à bãi c h ô n lấ p c h ấ t th ả i ). C h ỉ c ò n 15 c ơ sở, c ụ th ể là:



18



- 8 d o a n h n g h i ệ p c ồ n g n g h iệ p : C ô n g ty b ia H à N ộ i , c ô n g ty D ệ t H à N ộ i , C ô n g

ty d ệ t 8 - 3 , C ô n g ty p h â n lâ n V ă n Đ i ể n , c ô n g ty p in V ă n Đ i ể n , C ô n g ty R ư ợ u H à N ộ i,

c ô n g ty D ệ t k im Đ ô n g X u â n v à X í n g h i ệ p c h ế b iế n r á c th ả i s i n h h o ạ t C ầ u D i ễ n ; t r o n g

d ó 7 d o a n h n g h i ệ p c ô n g n g h i ệ p c ủ a T r u n g ư ơ n g v à 1 d o a n h n g h i ệ p c ủ a H à N ộ i.

- 6 b ệ n h v iệ n : B ệ n h v iệ n V i ệ t Đ ứ c , b ệ n h v iệ n K , V i ệ n b ả o v ệ b à m ẹ v à tr ẻ sơ

s in h ( V i ệ n C ), B ê n h v iệ n T h a n h N h à n , B ệ n h v iệ n Đ ố n g Đ a v à B ệ n h v iệ n p h ụ s ả n H à

N ộ i , t r o n g đ ó 3 b ệ n h v iệ n t h u ộ c B ộ Y t ế v à 3 b ệ n h v iệ n t h u ộ c s ở Y t ế H à N ộ i.

- ỉ b ã i c h ô n lấ p c h ấ t th ả i đ ô th ị đ ã t ừ n g h o ạ t đ ộ n g từ n ă m 1 9 9 8 : B ã i c h ô n lấ p r á c

T â y M ỗ . T ừ L i ê m . H à N ộ i.

Đ i ề u d á n g lư u ý v à k h í c h lệ là đ ế n n a y đ ã c ó k ế h o ạ c h x ử lý t o à n b ộ 15 c ơ s ở

n ó i tr ê n , c h ậ m n h ấ t n ă m 1 9 9 5 h o à n th à n h , c ụ th ể là:

- 3 c ơ s ở d ệ t m a y t h u ộ c T ổ n g C ô n g ty d ệ t m a y V i ệ t N a m đ ã c ó d ự á n đ ầ u tư k h u

x ử lý n ư ớ c th ả i d ệ t n h u ộ m tậ p t r u n g ở p h í a N a m H à N ộ i.

P h â n x ư ỏ ìi g d ệ t n h u ộ m c ủ a C ô n g ty D ệ t k i m Đ ô n g X u â n sẽ đ ư ợ c d ờ i



c h u y ể n về



C ụ m d ệ t m a y p h í a N a m c ủ a T ổ n g c ô n g ty d ệ t m a y đ ó n g t r o n g k h u ô n v iê n c ủ a C ô n g ty

D ệ t 8 -3 . D ự á n d a n g h o à n tấ t B á o c á o n g h i ê n c ứ u k h ả th i v à c h u ẩ n b ị k h ở i c ô n g v à o

năm 2003.

- 2 c ơ sở c ô n g n g h iệ p h o á c h ấ t ở k h u vực V ă n Đ iể n đ ã có k ế h o ạ c hđ ầ u tư h o àn

th i ệ n c ô n g tr ì n h x ử lý n ư ớ c th ả i ( đ ã x â y d ự n g n ă m 2 0 0 0 v à 2 0 0 1 ) .

- C ô n g ty R ư ợ u H à N ộ i đ a n g ti ế n h à n h c h u ẩ n b ị p h ư ơ n g á n d ị c h c h u y ể n r a k h u

v ự c n g o ạ i t h à n h , k ế t h ợ p đ ầ u tư đ ổ i m ớ i c ô n g n g h ệ tại đ ị a đ i ể m m ớ i.

- C ô n g ty B ia H à N ộ i đ a n g tiế n h à n h c ô n g tá c đ ầ u tư m ở rộ n g , n â n g c ô n g s u ấ t k ết

h ợ p đ ầ u tư đ ồ n g h ộ c ô n g trìn h x ử lý n ư ớ c thải. D ự á n sẽ h o à n th à n h trư ớ c n ă m 2 0 0 1 .

- X í n g h iệ p c h ế b iế n rác C ầu D iễ n đ a n g kết hợ p với d ự á n O D A c ủ a C h ín h phủ

T â y B a n N h a h o à n th i ệ n n h à m á y c h ế b iế n p h â n h ữ u c ơ từ r á c th ả i s i n h h o ạ t đ ể h o à n

tấ t c á c h ạ n g m ụ c x ử lý ô n h i ễ m m ộ t c á c h đ ồ n g b ộ .

- U B N D T h à n h p h ố đ ã c ó k ế h o ạ c h đ ầ u tư c á c t r ạ m x ử lý n ư ớ c th ả i c h o 3 b ệ n h

v iệ n t h u ộ c S ở Y t ế trư ớ c n ă m 19 9 5 .

- B a n c h ỉ d ạ o Q u ố c g ia v ề n ư ớ c s ạ c h v à v ệ s i n h m ô i t r ư ờ n g c ù n g B ộ tà i n g u y ê n

v à M ô i t r ư ờ n g v à B ộ K ế h o ạ c h v à Đ ầ u tư, B ộ Y t ế c h u ẩ n bị c á c d ự á n đ ầ u t ư t r ạ m x ử lý

th ả i c h o 3 b ệ n h v iệ n t h u ộ c B ộ Y tế.

- C ụ c B ả o v ệ m ô i t n r ờ n g d ự k i ế n p h ố i h ợ p với T r u n g t â m t ư v ấ n c h u y ể n g i a o

C ô n g n g h ệ n ư ớ c s ạ c h v à v ệ s in h m ô i t n r ờ n g ( T C T ) t h u ộ c B a n c h ỉ đ ạ o Q u ố c g i a v ề n ư ớ c

s ạ c h v à v ệ s in h m ô i tr ư ờ n g tr i ể n k h a i m ộ t n h i ệ m vụ k h o a h ọ c c ô n g n g h ệ m à k ế t q u ả



Io



c ủ a n ó là I tr ạ m x ử lý n ư ớ c r á c q u y m ô “ p i l o t ” đ ể c h u y ể n g i a o c h o B ãi r á c T â y M ỗ k ế t

h ợ p s ử d ụ n g x ử lý n ư ớ c r á c r ò rỉ tại h ãi c h ô n lấ p đ ã d ừ n g h o ạ t đ ộ n g từ n ă m 1 9 9 8 .

N h ư vậy, đ ế n n ay H à N ội k h ô n g cò n n ằ m tro n g d a n h s á c h c á c đ ịa p h ư ơ n g trọ n g

đ i ể m c ủ a Đ ề á n x ử lý tr iệ t đ ể c á c c ơ s ở g â y ô n h i ễ m m ô i tr ư ờ n g n g h i ê m t r ọ n g d o C h í n h

phủ chí đạo.



2.



Tình hình xử lý chất thải của các cơ sở công nghiệp và dịch vụ trên địa



bàn th à n h phố

2 .1 - Xử lý chất thải của các cơ sở công nghiệp

- D o tín h c h ấ t đ ặ c đ i ể m v à y ê u c ầ u v ố n đ ầ u tư, s ử d ụ n g đ ấ t c ủ a c á c h ệ t h ố n g x ử

lý k h í t h ả i k h ô n g q u á c ă n g t h ẳ n g n ê n h ầ u h ế t c á c c ơ s ở c ô n g n g h i ệ p đ ã t i ế n h à n h m ộ t

h o ặ c m ộ t s ố c á c b i ệ n p h á p c ả i t h i ệ n t ì n h t r ạ n g ố n h i ễ m m ô i t r ư ờ n g k h ô n g k h í n h ư : th a y

đ ổ i n h i ê n l i ệ u , th a y đ ổ i th iế t b ị h o ặ c c ô n g n g h ệ , lắ p đ ặ t ố n g k h ó i đ ả m b ả o p h á t t á n k h í

t h ả i . . . . T r o n g đ i ề u k iệ n h iệ n n a y , h ư ớ n g g iả i p h á p l à k h ả thi v à p h ù h ợ p . T r o n g q u á tr ì n h

p h á t t r i ể n s ả n x u ấ t k in h d o a n h sẽ từ n g b ư ớ c n â n g c ấ p , h o à n t h i ệ n d ầ n c á c h ệ t h ố n g x ử

lý k h í th ả i đ ồ n g ih ờ i vớ i q u á tr ì n h đ ổ i m ớ i: h iệ n đ ạ i h o á c ô n g n g h ệ , t h i ế t b ị c ủ a từ n g

d o a n h n g h iệ p .

- X ử lý n ư ớ c th ả i c ô n g n g h i ệ p h i ệ n đ a n g là m ộ t t h á c h th ứ c lớ n đ ố i v ớ i c á c c ơ s ơ

c ô n g n g h i ệ p . V ớ i 147 c ơ s ở c ô n g n g h i ệ p tr ê n t ổ n g s ố g ầ n 4 0 0 c ơ s ở c ó n ư ớ c th ả i c ô n g

n g h i ệ p c ầ n p h ả i x ử lý , đ ế n n a y m ớ i c ó 3 7 c ơ s ở đ ầ u tư t r ạ m x ử lý n ư ớ c th ả i s ả n x u ấ t ,

k h i c á c d ự á n x ử lý n ư ớ c th ả i d ệ t n h u ộ m c ủ a T ổ n g c ô n g ty D ệ t m a y V i ệ t N a m v à c ô n g

ty B ia H à N ộ i h o à n tấ t s ẽ n â n g s ố c ơ s ở c ô n g n g h i ệ p c ó t r ạ m x ử lý n ư ớ c th ả i lê n 4 5 c ơ

s ở vào cu ố i n ăm 2005.

- V ề s ố c ơ s ở t u y c h ỉ c h i ế m 3 1 5 t ổ n g s ố c ô n g n g h i ệ p c ầ n x ử lý n ư ớ c th ả i s ả n

x u ấ t s o n g t ổ n g s ố n ư ớ c th ả i c ô n g n g h i ệ p đ ư ợ c x ử lý lại đ á n g k ể s o v ớ i t ổ n g l ư ợ n g n ư ớ c

t h ả i c ô n g n g h i ệ p tr ê n đ ị a b à n .

- V ẻ c h ấ t lư ợ n g , h iệ u q u ả h o ạ t đ ộ n g c ủ a c á c tr ạ m x ử lý n ư ớ c s ơ b ộ c ó th ể đ á n h g iá

q u a h o ạ t đ ộ n g k iể m s o á t ô n h iễ m c ủ a P h ò n g q u ả n lý m ô i t r ư ờ n g , K H C N 7 M T n h ư sau :

+ C á c tr a in h o ạ t đ ộ n g h iệ u q u ả r ấ t tốt: 2 3

+ C á c t r ạ m h o ạ t đ ộ n g h iệ u q u ả đ ả m b ả o t u â n t h ủ m ô i tr ư ờ n g : 8

+ C á c t r ạ m c ầ n đ ầ u tư h o à n t h i ệ n m ớ i đ ả m b ả o tu â n th ủ m ô i tr ư ờ n g : 6

2 .2 - X ử lý c h ấ t t h ả i c ủ a c á c c ơ s ỏ d ị c h v ụ t r u n g t â m t h ư ơ n g m ạ i , k h á c h s ạ n .

T ừ n h ữ n g n ă m 1 9 9 0 , n h ờ c h í n h s á c h đ ổ i m ớ i đ ã th u h ú t n h i ề u n h à đ ầ u tư v à o

đ ị a b à n H à N ộ i. V ì v ậ y đ ã c ó h à n g c h ụ c c ơ s ở k h á c h s ạ n , T r u n g t â m t h ư ơ n g m ạ i v à

d ị c h vụ h ì n h t h à n h tr o n g t h ậ p k ỷ 9 0 . C á c d ự á n đ ầ u t ư m ớ i n à y l u ô n t i ế n h à n h đ ầ u tư

đ ổ n g b ộ c á c h ệ t h ố n g x ử lý c h ấ t th ả i n h ư : k h í th ả i, n ư ớ c th ả i s i n h h o ạ t v à g i ả m th i ể u

20