6 Truyền hình với việc đáp ứng nhu cầu của xã hội

phản ứng của đời sống xã hội đối với các sự kiện, hiện tượng, các nhân vật

có ảnh hưởng đối với tất cả những gì đang làm nên lịch sử hiện thời. Tính

chất của dư luận xã hội phụ thuộc vào tính chất đúng đắn chính xác của các

sự kiện, vấn đề, những quan điểm, hành động của nhân vật trong xã hội.

Truyền hình có khả năng tạo dựng dư luận xã hội nhanh hơn cả vì nó tác

động ngay tới niềm tin của công chúng vào các thông tin mà họ nhìn thấy.

Khi chiếm lĩnh được niềm tin, truyền hình sẽ dễ dàng lay động tình cảm,

hành động của các cá nhân và kích thích hiệu ứng lây lan về tình cảm. Bởi

vậy, chúng ta thấy phản ứng của xã hội đối với thông tin trên truyền hình

khá rõ ràng: Ví dụ tác phẩm phản ánh một bảo mẫu ở trường Mầm non tư

thục đánh đập, hành hạ các bé một cách tàn nhẫn. Những hình ảnh đó đã tác

động đến tình cảm của công chúng truyền hình và nó nhanh chóng tạo ra

một làn sóng dư luận xã hội về vấn đề này. Các cơ quan chức năng phải

nhập cuộc ngay để thanh lọc các trường tư thục kém chất lượng. Các bậc

phụ huynh có cơ hội nhìn nhận sự thật về nơi mình gửi gắm con cái và đề

cao cảnh giác. (Thực tế, cho đến khi tác phẩm được phát sóng, chính cha mẹ

các bé cũng không hề biết về sự việc này). Nhờ có những hình ảnh thật được

phát sóng như một minh chính rõ ràng nhờ đó quyền lợi của các bé được

đảm bảo hơn khi đến lớp. Đây là tác phẩm tiêu biểu, minh chứng cho sức

mạnh và vai trò quan trọng của truyền hình với nhận thức của công chúng.

Công chúng nhận định: phát thanh đưa tin, truyền hình minh họa và

báo in bình luận, hiện nay báo mạng đang thể hiện sự tích hợp đa phương

tiện để thể hiện các chức năng của những loại hình báo chí khác. Truyền

hình đã và đang nỗ lực đáp ứng nhu cầu của xã hội một cách tốt nhất. Có thể

nhận thấy, nhiều chương trình truyền hình hiện nay có tính thực tế cao như:

Sức sống mới phát vao 11 giờ trưa các ngày trong tuần dành cho công chúng

cách chế biến món ăn ngon, cách chăm sóc sắc đẹp cho chị em phụ nữ, cách

bài trí nhà đẹp; Sức khỏe cho mọi người phát sóng vào 6 giờ 30 sáng thứ tư

23



và thứ sáu trên kênh VTV2…Khi công chúng có niềm tin vào các thông tin

trên truyền hình, nó sẽ ít nhiều ảnh hưởng tới suy nghĩ và hành động của họ

trong đời sống thực tiễn. Những thông tin mang tính định hướng về một vấn

đề nào đó rất có ý nghĩa với công chúng. Công chúng có thể điều chỉnh hành

vi của họ cho phù hợp với thực tiễn nhờ có những nhận định đúng đắn từ

truyền hình.

Xác định được điều này, bất kỳ quốc gia nào cũng cố gắng quản lý và

sử dụng truyền hình như một phương tiện hữu hiệu nhằm định hướng, giáo

dục nâng cao kiến thức, kỹ năng nhận thức của nhân dân về tất cả các lĩnh

vực. Đảng và Nhà nước ta yêu cầu truyền hình phải luôn coi trọng việc giáo

dục và định hướng nhằm nâng cao kiến thức, tư tưởng, hành động cho công

chúng xem truyền hình nói riêng, toàn thể nhân dân nói chung thông qua làn

sóng dư luận. Như chúng ta đã thấy, tất cả các chương trình trên truyền hình

hiện nay đều mang tính định hướng và giáo dục, ngay cả các chương trình

giải trí cũng không bỏ qua yếu tố này. Ví dụ: chương trình Trò chơi âm nhạc

phát sóng lúc 20 giờ thứ 6 hàng tuần (giải trí và nâng cao kiến thức về âm

nhạc – một loại hình nghệ thuật của nhân loại.).

Các loại hình báo chí lần lượt ra đời là do nhu cầu của xã hội. Nhu cầu

của con người là vô hạn, vì vậy mà truyền hình cũng như các loại hình báo

chí khác muốn phát triển thì phải thỏa mãn họ. Các nhóm công chúng trong

xã hội luôn muốn nhận được nhiều thông tin hơn nữa, song mỗi nhóm công

chúng lại có điểm khác biệt về nhu cầu cho nên cách tốt nhất đối với truyền

hình là xây dựng các kênh truyền hình chuyên đối tượng. Hiện nay, VTV4,

VTV5,VTV9 có thể được coi là kênh truyền hình chuyên biệt về đối tượng ở

Việt Nam. Đến tháng 4 năm 2007, VTV6 ra đời đã bổ sung thêm một kênh

truyền hình mới cho nhóm công chúng đặc biệt của xã hội: đó là lực lượng

thanh thiếu niên.



24



Đáp ứng nhu cầu của công chúng là động lực để truyền hình phát triển

trong tương lai. Phát triển cả về số lượng kênh truyền tải thông tin lẫn tính

chuyên đối tượng, chuyên thông tin theo nhu cầu là xu hướng phát triển mà

các đài truyền hình trên thế giới đều hướng tới. Truyền hình Việt Nam đang

từng bước phát triển hệ thống trên toàn quốc, tạo lực cạnh tranh mạnh mẽ về

công chúng đối với các loại hình báo chí khác và các Đài truyền hình hiện

có.



2. Truyền hình chuyên biệt

2.1 Truyền hình chuyên biệt là gì?

Hiện nay, trong các sách báo và tài liệu của Việt Nam chưa có một định

nghĩa khái quát nào cho khái niệm truyền hình chuyên biệt. Theo nhóm các

tác giả Albert, Pierre et Tudesq, André-Jean, thể loại dịch vụ truyền hình

dành riêng cho một nhóm công chúng nào đó (phân chia theo đặc điểm của

khán giả với tiêu chí về lứa tuổi, giới tính, khu vực…) hoặc chuyên sâu về

một lĩnh vực thì tạm được gọi là truyền hình chuyên biệt.

Thực tế, cùng với thời gian và sự phát triển không ngừng của ngành

truyền hình. Chúng ta có thể dễ dàng nhận thấy các kênh truyền hình cáp ra

đời ngày càng nhiều. Các kênh chương trình này thực sự được xây dựng

chuyên nghiệp và chúng thường mang tính chuyên biệt hóa. Mỗi kênh có

một tiêu chí nhất định, đề cập đến đề tài mà một nhóm đối tượng trong xã

hội quan tâm hoặc có nhu cầu tìm hiểu thêm thông tin.

Sự chuyên biệt về nội dung chương trình tạo sự sâu sắc, hấp dẫn, phù

hợp với người xem. Sự chuyên biệt này tạo sự đa dạng kênh kéo theo sự

phong phú và hài lòng trong chọn lựa khi giải trí hay tìm thông tin cụ thể của

khán giả. Đồng thời đây là một chiến lược phát triển thương mại hiệu quả của

25



các đài truyền hình, bởi lợi nhuận luôn đi kèm với sự mới lạ, cuốn hút của

chương trình.

Đưa cả thế giới tới ngôi nhà của ba ̣n là mu ̣c đich quan tro ̣ng của truyề n

́

hình. Mỗi kênh truyề n chương trinh như mô ̣t cửa

̀



sổ hé mở cho người xem



những chân trời mới la ̣ , giúp họ tìm thấy những yêu thương



- giâ ̣n hờn của



quy luâ ̣t tình cảm ; thấ y những khả năng không cùng trong khám phá thế giới

của con người . Lựa cho ̣n kênh chuyên biê ̣t yêu thích c



òn chính là lựa chọn



thông minh giúp khán giả tìm thấ y hình thức giải trí hữu hiê ̣u giảm bớt căng

thẳ ng, lấ y la ̣i căng thẳ ng cho cuô ̣c số ng . Tấ t cả điề u đó cho thấ y truyề n hình

nói chung và truyền hình chuyên biệt nói riên g đóng mô ̣t vi ̣trí khá quan tro ̣ng

trong đời số ng hiê ̣n đa ̣i của con người .

Qua những phân tich trên , tác giả xin đưa ra khái niệm “truyền hình

́

chuyên biệt” như sau: là một hình thức truyền hình được xây dựng chuyên

nghiệp được phát sóng trên truyền hình có nội dung chuyên sâu về một

lĩnh vực nhất định (âm nhạc, thể thao, tài chính…) hoặc có nội dung chỉ

dành cho một nhóm đối tượng khán giả mục tiêu (có những đặc điểm

chung về lứa tuổi, giới tính, địa lý...) nhằ m mục tiêu phục vụ tố t nhấ t n hu

cầ u của công chúng xem truyền hình.



2.2 Lịch sử phát triển truyền hình chuyên biệt trên thế giới

Truyền hình chuyên biệt trên thế giới được biết đến với sự mở đầu của

HBO (viết tắt của Home Box Office), thuộc tập đoàn truyền thông giải trí

nổi tiếng của Mỹ -Time Warner, có trụ sở tại New York, ra đời vào ngày 8

tháng 11 năm 1972, tiền thân là kênh "The Green Channel", do Charles

Dolan xây dựng. Tuy nhiên, lúc mới ra đời, lượng khán giả của HBO khá

thấp. Điều này khiến cho ông chủ đầu tiên của kênh này - Dolan bị phá sản.

HBO rơi vào tay đối tác truyền thông của Dolan - Time Life năm 1973. Bắt

26