III. Συνέπειες της 13 του Ιούνη 1849

Ol



ΤΑΞΙΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΣΤΗ ΓΑΛΛΙΑ ΑΤΤΟ ΤΟ 1848 ΩΣ ΤΟ 1850



219



άστιχή τάξη, τών συνασπισμένων νομίμοφρόνων χαί όρλεανιχών,

του κ ό μ μ α τ ο ς τ ή ς τ ά ξ ε ω ς . Έ ν ώ ή γαλλική δημοκρατία έγινε έτσι ίδιοχτησία τοδ συνασπισμοό τών βασιλικών κομμάτων,

ό ευρωπαϊκός συνασπισμός τών άντεπαναστατικών δυνάμεων, Επιχειρούσε ταυτόχρονα μιά γενική σταυροφορία ένάντια στά τ ε λευταία καταφύγια τών Επαναστάσεων τοο Μάρτη. Ή Ρωσία

εισέβαλε στήν Ούγγαρία, ή Πρωσία βάδισε ένάντια στό στρατό

τών όπαδών τοό συντάγματος τοο Ρ ά ϊ χ , καί ό Ούντίνό βομβάρδισε τή Ρώμη. Ή εΰρωπαϊκή κρίση πλησίαζε ολοφάνερα σέ

μιάν Αποφασιστική καμπή. Τά μάτια 8λης τ?,ς Εύρώπης ήταν

στραμένα στό Παρίσι καί τά μάτια 8λου τοδ Παρισιοό στή

νομοθετική συνέλευση.

Στίς 11 του Ίοόνη ό Λεντρύ-Ρολλέν Ανέβηκε στό βήμα

της. Δέν έβγαλε λόγο. Διατύπωσε Ινα κατηγορητήριο Ενάντια

στους όπουργούς, γυμνό, λιτό, πραγματικό, συμπυκνωμένα, βίαιο.

Ή Επίθεση ένάντια στή Ρώμη είναι Επίθεση ένάντια στό

σύνταγμα. Ή έπίθεση Ενάντια στή δημοκρατία τής Ρώμης είναι Επίθεση Ενάντια στή γαλλική δημοκρατία. Τό Αρθρο 5 τού

συντάγματος λέει: « Ή γαλλική δημοκρατία δέ χρησιμοποιεί ποτέ τίς δυνάμεις της Ενάντια στήν Ελευθερία κανενός Αλλου λαού»

—κι ό πρόεδρος χρησιμοποιεί τό γαλλικό στρατό ένάντια στήν

έλευθερία τής Ρώμης. Τό Αρθρο 5 4 τού συντάγματος Απαγορεύει στήν Εκτελεστική έξουσία νά κηρύχνει οποιοδήποτε π ό λ ε μο, δίχως τή συγκατάθεση τής έθνοσυνέλευσης. *Η Απόφαση

που πήρε ή συνταχτική στίς 8 τού Μάη δίνει ρητή Εντολή στούς

όπουργούς νά Επαναφέρουν τήν Εκστρατεία τής Ρώμης τσ ταχύτερο στήν Αρχική της Αποστολή, τούς Απαγορεύει λοιπόν

Ε;ίσου ρητά τόν πόλεμο Ενάντια στή Ρώμη—καί ό Ούντινό βομβαρδίζει τή Ρώμη. Έ τ σ ι 6 Λεντρύ-Ρολλέν χαλούσε τό ίδιο τό

σύνταγμα μάρτυρα κατηγορίας Ενάντια στό Βοναπάρτη χαί τούς

όπουργούς του. Μπρός στή βασιλική πλειοψηφία τής έθνοσυνέλευσης ό συνήγορος αΰτός τοδ συντάγματος ξεστόμισε τήν Απειλητική δήλωση: «Οί δημοκρατικοί θά κατορθώσουν νά χάνουν

σεβαστό τό σύνταγμα μ* 8λα τά μέσα, έστω χαί μέ τή δύναμη

τών 8πλων». «Μέ τ ή δ ύ ν α μ η τ ώ ν δ π λ ω ν » άπάντησε ή

έχατονταπλασιασμένη ή χ ώ τών όρεινών. Ή πλειοψηφία Απάντησε μ' ί ν α φοβερό θόρυβο. Ό πρόεδρος τής έθνοσυνέλευσης

κάλεσε τό Λεντρύ-Ρολλέν οτήν τάξη. Ό Λεντρύ-Ρολλέν Επανέλαβε τήν προκλητική δήλωση χ α ! τελικά κατέθεσε στό τραπέζι



•



a*



ΚΑΡΑ ΜΑΡΞ



too προέδρου τήν πρόταση γιά τήν παραπομπή σέ δίκη τοό Βοναπάρτη χαί τών υπουργών του. Μέ 361 ψήφους ένάντια σέ

2 0 3 ή έθνοσυνέλευση Αποφάσισε νά περάσει χωρίς άλλη διαδικασία άπό τό βομβαρδισμό τής Ρώμης στήν ήμερήσια διάταξη.

Πίστευε έ Λεντρύ-Ρολλέν δτι θά μπορούσε νά χτυπήσει

τήν έθνοσυνέλευση μέ τό σύνταγμα καί τόν πρόεδρο μέ τήν

έθνοσυνέλευση;

Τό σύνταγμα Απαγόρευε, βέβαια, χάθε έπίθεση ένάντια στήν

έλευθερία ξένων λαών, μά έκείνο πού ό γαλλικός στρατός χ τ υ πούσε στή Ρώμη δέν ήταν, κατά τήν κυβέρνηση, ή «έλευθερία»

άλλά «ό δεσποτισμός τής άναρχίας». Μήπως οί ορεινοί δέν είχαν

καταλάβει άκόμα, παρ' δλη τήν πείρα τής συνταχτικής συνέλευσης, δτι ή έρμηνε'α τοϋ συντάγματος δέν άνηκε πιά σέ κείνους

πού τό είχαν κάνει, μά μονάχα σε κείνους πού τό είχαν δεχτεί;

"Οτι τό κείμενο του έπρεπε νά έρμηνεύεται στή βιώσιμη έννοιά του χαί δτι ή άστική Ιννοια ήταν ή μόνη βιώσιμη έννοιά του; Ό τ ι ό Βοναπάρτης καί ή βασιλική πλειοψηφία της

εθνοσυνέλευσης ήταν οί αύθεντιχοί έρμηνευτές τού συντάγματος, δπως ό π α π ά ς είναι ό αυθεντικός έρμηνευτής τής βίβλου

χαί ό διχαστής ό αύθεντιχός έρμηνευτής τού νόμου; Μήπως ή

πρόσφατα βγαλμένη άπό γενιχές έχλογές έθνοσυνέλευση έπρεπε νά νιώθει τόν έαυτό της δεσμευμένο άπό τή διαθήκη τής

πεθαμένης συνταχτικής, δταν χαί τότε άχόμα πού ήταν ζωντανή

ένας Ό ν τ ι λ ό ν Μπαρρό είχε οπάσει τή θέλησή της; Μήπως δταν σ

Λεντρύ-Ρολλέν άναφερόταν στήν απόφαση τής συνταχτικής τής

8 τού Μάη, είχε ξεχάσει δτι στίς 11 τού Μάη ή ίδια συντα.

χ τ ι κ ή είχε άπορίψει τήν πρώτη του πρόταση γιά παραπομπή

σέ δίκη τού Βοναπάρτη χαί τών όπουργών του, δτι είχε άθωώσει τόν πρόεδρο χαί τσύς υπουργούς του, δτι είχε έτσι έπιδοχιμάσει σά «συνταγματική» τήν έπίθεση ένάντια στή Ρώμη, δτι

έτσι 6 Λεντρύ-Ρολλέν έχανε Ιφεση μονάχα ένάντια σέ μιά διχαστική άπόφαση πού είχε ήδη έκδοθεί, δτι τέλος προσέφευγε

Από τή δημοκρατική συνταχτική στή βασιλική νομοθετική; Τό

ίδιο τό σύνταγμα χαλεί σέ βοήθεια τήν έξέγερση, Απευθύνοντας

μέ είδιχό άρθρο έκκληση σέ χάθε πολίτη νά τό προστατεύσει.

Ό Λεντρύ-Ρολλέν στηρίχτηκε σ' αύτό τό άρθρο. Μήπως δμως

δέν είναι οί δημόσιες άρχές ταυτόχρονα όργανωμένες γιά τήν

προστασία τού συντάγματος, χαί μήπως ή παραβίαση τού συντάγματος δέν Αρχίζει άπό τή στιγμή πού μιά άπό τίς δημό-



Ol



ΤΑΞΙΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΣΤΗ ΓΑΛΛΙΑ ΑΤΤΟ ΤΟ 1848 ΩΣ ΤΟ 1850



231



οιες συνταγματικές έξουσίες επαναστατεί ένάντια στήν Αλλη;

Καί ό πρόεδρος τής δημοκρατίας, οί όπουργοί τής δημοκρατίας,

ή έθνοσυνέλευση τής δημοκρατίας βρίσκονταν σέ πλέρια Αρμονία μεταξύ τους.

'Εκείνο πού οί όρεινοΓ άποπειράθηκαν στίς 11 τοο 'Ιούνη ήταν

« μ ι ά έ ξ έ γ ε ρ σ η μ έ σ α στά δ ρ ι α τ ο ο κ α θ α ρ ο ί » λ όγ οο», δηλαδή μιά καθαρά κ ο ι ν ο β ο υ λ ε υ τ ι κ ή έ ξ έ γ ε ρ σ η . Έ

πλειοψηφία τής συνέλευσης, φοβισμένη άπό το ένδεχόμενο μιάς

Ινοπλης έξέγερσης τών λαϊκών μαζών, έπρεπε νά τσακίσει στό

πρόσωπο τοο Βοναπάρτη καί τών όπουργών του, τήν (δια της

τ ή δύναμη καί τή σημασία τής ίδιας τής έκλογής της. Μήπως

δέν είχε προσπαθήσει ή συνταχτική νά άκυρώσει μέ τόν ί δ ι ·

τρόπο τήν εκλογή τοο Βοναπάρτη, δταν τόσο πεισματικά επέμενε στήν αποπομπή τής κυβέρνησης Μπαρρό-Φαλλού;

Ούτε έλειψαν άπό τόν καιρό τής συμβατικής παραδείγματα κοινοβουλευτικών έξεγέρσεων πού είχαν ξαφνικά άνατρέψει

ριζικά τή σχέση άνάμεσα στήν πλειοψηφία καί τή μειοψηφία—

καί γιατί οί νέοι όρεινοί νά μήν πετύχουν κείνο πού είχαν π ε τύχει οί παλιοί;—οδτε οί συνθήκες τής στιγμής φαίνονταν δυσμενείς γιά μιά τέτια έπιχείρηση. Ή λαϊκή έξαψη στό Παρίσι

είχε φτάσει σέ κρίσιμο σημείο. Ό στρατός, άν κρίνει κανείς

άπό τίς ψήφους του στίς έκλογές, δέ φαινόταν νά κλίνει εύνοΤκά πρός τήν κυβέρνηση. Ή ίδια ή νομοθετική πλειοψηφία ήταν

άκόμα πολύ νεαρή καί δέν είχε έδραιωθεί καί, χώρια ά π ' αύτό,

άπαρτιζόταν άπό ήλικιωμένους κυρίους. "Αν οί όρεινοί πετύχαιναν μιά κοινοβουλευτική έξέγερση, τό πηδάλιο τοό κράτους

6ά έπεφτε κατευθείαν στά χέρια τους. Μέ τή σειρά της ή δημοκρατική μικροαστική τάξη, δπως πάντα, δέ λαχταρούσε τίποτα

άλλο άπό τό νά δεί τόν άγώνα νά διεξάγεται πάνω άπό τό κεφάλι της, στά σύννεφα, άνάμεσα στά πεθαμένα πνεύματα τοό

κοινοβουλίου. Τελικά, κι οί δυό τοος, ή δημοκρατική μικροαστική τάξη καί οί άντιπρόσωποί της, οί ορεινοί, κατόρθωσαν νά

πετύχουν μέ μιά κοινοβουλευτική έξέγερση τό μεγάλο σκοπό

τους: νά τσακίσουν τή δύναμη τής άστικής τάξης δίχως νά λύσουν τά χέρια τού προλεταριάτου ή ν' Αφήσουν μονάχα νά

φαίνεται σάν προοπτική ένα τέτιο πράμα. Τό προλεταριάτο θά

τό χρησιμοποιούσαν χωρίς νά γίνει έπικίνδονο.

"Γστερα άπό τήν ψήφο τής έθνοσυνέλευσης στίς 11 n i

'Ιούνη, έγινε μιά συνάντηση άνάμεσα σέ μερικά μέλη τών δρει-



•



a*



ΚΑΡΑ ΜΑΡΞ



VÄV κα ί αέ Αντιπροσώπους τών μυστικών Εργατικών έ ταιριών.

Οί τελευταίοι Επέμειναν νά ξαπολυθεί ή Επίθεση τό ίδιο βράδυ. Οί όρεινοί άπόριψαν κατηγορηματικά τό σχέδιο αύτό. Δέν

ήθελαν μέ χανένα τρόπο ν' Αφήσουν νά του; ξεφύγει ή ήγεσία

ά π ' τά χέρια. Οί σύμμαχοι ήταν στούς όρεινούς τόσο ύποπτοι,

δσο χι οί άντίπαλοί τους. Καί δικαιολογημένα. Ή Ανάμνηση

τού 'Ιούνη τοό 1848 Ανατάραζε ζωηρότερα άπό χάθε Αλλη φορά

τίς γραμμές τοό παρισινού προλεταριάτου. Ή τ α ν δμως δεμένο

μέ τή συμμαχία μέ τούς όρεινούς. Οί τελευταίοι Αντιπροσώπευαν

στή βουλή τό μεγαλύτερο άριθμό τών νομών, δπερεχτιμοόσαν

τήν έπιροή τους μέσα στό στρατό, είχαν στή διάθεσή τους τ ό

δημοκρατικό τμήμα τής έθνοφρουράς, είχαν μαζί τους τήν ήθιχή δύναμη τών μίκρεμπόρων.'Αν τό προλεταριάτο παρά τή θέληση

τών όρεινών, Αρχιζε τή στιγμή έκείνη τήν Εξέγερση, αύτό θά σήμαινε

γιά τό προλεταριάτο, πού μέσα σ' δλα τό είχε Αποδεκατίσει ή

χολέρα χαί ή Ανεργία, τό είχε διώξει κατά μάζες άπό τό Παρίσι,

μιάν άνώφελη Επανάληψη τών ήμερών τού Ι ο ύ ν η τού 1848 χ ω ρίς νά δπάρχουν οί συνθήκες που τό έσπρωξαν τότε στόν ά π ε γνωσμένο άγώνα. Οί άντιπρόσωποι τού προλεταριάτου έχαναν

τό μόνο λογιχό πράγμα:υποχρέωσαν τους όρεινούς νά έ χ τ ε θ ο ύ ν ,

δηλ. νά βγούν έξω ά π ' τά δρια τού κοινοβουλευτικού άγώνα στήν

περίπτωση πού θά άπορίπτονταν ή μήνυση τους. Σ' δλη τή διάρκεια τής 13 τού 'Ιούνη, τό προλεταριάτο κράτησε τήν ίδια στάα η τού σκεπτικιστή-παρατηρητή καί πρόσμενε ν' Αρχίσει στά

σοβαρά μιά άμετάκλητη συμπλοκή Ανάμεσα στή δημοκρατική

Εθνοφρουρά καί στό στρατό γιά νά ριχτεί τότε στή μ ά χ η καί

στήν έπανάσταση καί νά τήν οδηγήσει πέρα άπό τό μικροαστικό σκοπό πού τής βάζανε. Σέ περίπτωση νίχης ήταν συγκροτημένη κιόλας ή προλεταριακή Κομμούνα που θά έπαιρνε τή θέση

της πλάι βτήν Επίσημη χυβέρνηση. Οί παρισινοί εργάτες ε ί χ α ν

διδαχτεί στό αίματηρό σχολειό τού Ι ο ύ ν η τού 1848.

Στίς 12 τού 'Ιούνη ό ίδιος ό δπουργός Λαχρός έκανε στή

νομοθετική συνέλευση τήν πρόταση νά περάσει άμέσως στή συζήτηση τής μήνοσης. Τή νύχτα, ή κυβέρνηοη είχε πάρει δλα

τά μέτρα .γιά τήν Αμυνα καί γιά τήν έπίθεση. Ή πλειοψηφία

τής έθνοσυνέλευσης ήταν άποφασισμένη νά σπρώξει έξω στους δρόμους τήν άντάρτικη μειοψηφία. Μά κι ή μειοψηφία δέ μπορούσε πιά νά αποχωρήσει. 'Ο κύβος έρίφθη, ή μήνυση άπορίφθηκε

μέ 3 7 7 ψήφους ένάντια σέ 8. Οί όρεινοί πού είχαν άπόαχει άπ* τήν



Ol ΤΑΞΙΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΣΤΗ ΓΑΛΛΙΑ ΑΤΤΟ ΤΟ 1848 ΩΣ ΤΟ 1850



223



ψηφοφορία ξεχύθηκαν άγαναχτισμενοι otic αίθουσες προπαγάνδας

της «Ειρηνικής δημοκρατίας», ατά γραφεία της Εφημερίδας « D é mocratie pacifique» 1 .

"Η άπομάχρυνοη άπό τό χτίριο τής βουλής έσπασε τ ή

δύναμή τους άχριβώς δπως ό γίγαντας 'Ανταίος, ό γιος της γης,

Ιχανε τή δύναμή του δταν άπομαχρυνόταν άπό τή μάνα του.

Σαμψώνες σ:ίς αίθουσες τής νομοθετικής συνέλευσης, δέν ήταν

καρά φιλισταίοι στίς αίθουσες τής «Ειρηνικής δημοκρατίας».

"Αναψε μιά πολύωρη, θορυβώδιχη χαί άσυνάρτητη συζήτηση.

Οί όρεινοί ήταν άποφασισμένοι νά έπιβάλουν τό σεβασμό τοό

συντάγματος μέ δλα τά μέσα « έ χ τ ό ς ά π ό τ ή β ί α τ ώ ν

δ π λ ω ν » . Στήν άπόφαση αύτή υποστηρίχτηκαν άπό ένα μανιφέστο χαί άπό μιάν άντιπροσωπεία τών «φίλων του συντάγματος». «Φίλοι τοό συντάγματος», έτσι όνόμαζαν τόν έαυτό τους

τά συντρίμια τής χλίχας τής «Νασιονάλ», τοό άστιχοδημοχρατιχού κόμματος. Κι ένώ ά π ' τούς περισωμένους κοινοβουλευτικούς Αντιπροσώπους του, έξι είχαν ψηφίσει έ ν α ν τ ί ο ν

χι

5λοι οί άλλοι ύ π έ ρ τής άπόριψης τής μήνυσης, χαί ένώ 6

Κ α β α ι ν ι ά κ έβαλε τό σπαθί του στή διάθεση του κόμματος

τής τάξεως, τό μεγαλύτερο μέρος τής χλίχας άρπάχτηκε λαίμαργα άπό τήν εύχαιρία γιά νά βγει άπό τή θέση του τοϋ πολιτικού παρία χαί γιά νά εισχωρήσει στίς γραμμές τοϋ δημοκρατικού κόμματος. Καί μήπως δέ φαίνονταν σάν φυσικοί Ασπιδοφόροι αύτού του κόμματος, πού κρυβόταν πίσω άπό τήν άσπιδα

τους, πίσω άχό τίς ά ρ χ έ ς τους, πίσω άπό τό σ ύ ν τ α γ μ α ; .

"Ως τά ξημερώματα τό «Όρος» χοιλοπονοϋσε. Καί γέννησε

«μιά διακήρυξη πρός τό λαό»

πού τό πρωί τής

13 τοό Ι ο ύ ν η καταχωρήθηκε ai μιά λίγο πολύ ντροπαλή θέση

σέ δυό. σοσιαλιστικές έφημερίδες. Κήρυσσε « έ χ τ ό ς σ υ ν τ ά γ ματος»

(hors la Constitution) τόν πρόεδρο, τούς υπουργούς χαί τήν πλειοψηφία τής νομοθετικής συνέλευσης, χαί χ α λούσε τήν έθνοφρουρά, τό στρατό χαί τέλος έπίσης χαί τό λαό,

νά «ξεσηκωθούν». « Ζ ή τ ω τ ό σ ύ ν τ α γ μ α ! » , ήταν τό σύνθημα πού έριχνε, ίνα σύνθημα πού δέ σήμαινε τίποτα άλλο

«αρά « Κ ά τ ω ή έ π α ν ά σ τ α σ η ! »

1

( D é m o c r a t i e pacifique» («ΚΙρηνική Δημοκρατ(αι): 'Οργανο τ β ν

4*α6βν ι ο ί Φοηριέ *ο6 Ιβγαινε ί κ ό τόν Κοναιντεράν ατό Παρίαι ατοί

1843-1831. (Χημ. Χ6ντ.)



•



a*



ΚΑΡΑ ΜΑΡΞ



Στή συνταγματική προκήρυξη τών όρεινών άνταποχρίθηχε,

στίς 13 τοϋ 'Ιούνη, μιά λεγόμενη ε ι ρ η ν ι κ ή

διαδήλωση

τών μικροαστών δηλ. μιά πομπή στούς δρόμους πού ξεκίνησε άπέ

τό Σατοντό καί διέσχισε τίς λεωφόρους. 30.000 άνδρες, ατό μεγαλύτερο μέρος τους έθνοφρουροί, άοπλοι, Ανακατεμένοι μέ μέλ^

τών μυστικών έργατικών τμημάτων, πού προχωρούσαν μέ τήν

κραυγή: « Ζ ή τ ω τ ό Σ ύ ν τ α γ μ α ! » , μιά κραυγή ριγμένη μηχανικά, παγερά χαί δχι μέ καθαρή συνείδηση άπό τά μέλη τής πομπής

χαί πού ή ή χ ώ τοδ λαοδ πού πλημμύριζε τά πεζοδρόμια άντί

νά τή δυναμώσει σάν βροντή, τήν έπαναλάμβανε μέ ειρωνεία.

Ά π ό τό πολύφωνο τραγούδι έλειπε ή φωνή τής καρδιάς. Κι

δταν ή πομπή πέρασε μπροστά άπό τά γραφεία τών «φίλων τολ

συντάγματος» χι ένας πληρωμένος κήρυκας τού συντάγματος

φάνηκε στή στέγη τού χτιρίου, σχίζοντας μέ δύναμη τόν άέρα

μέ τό ήμίψηλό του χαί άπό τά πελώρια πνευμόνια του άφηνε

νά πέφτει σά χοντρό χαλάζι πάνω στά κεφάλια τών προσχυνητών τό,σύνθημα: « Ζ ή τ ω τ ό σ ύ ν τ α γ μ α ! » , φάνηκε γιά μιά

στιγμή σά νά τούς είχε κυριεύσει τό κωμικό τής κατάστασης.

Είναι γνωστό δτι ή πομπή μόλις έφτασε στή γωνιά τής έδού Ντελαπαί έγινε δεχτή στά βουλεβάρτα άπό τούς δραγόνους καί τούς

άκροβολιστές τού Σανγχαρνιέ μέ έναν τρόπο πού δέν ήταν χαθόλο»

κοινοβουλευτικός, δτι σκόρπισε στό άψε-σβήσε πρός δλες τίς

κατευθύνσεις, ρίχνοντας άκόμα πίσω της μερικές άραιές κραυγές: «στά δπλα!», μόνο καί μόνο γιά νά έχπληρωθεί τό χοινοβουλεοτιχό κάλεσμα «στά δπλα» τής 11 τοδ 'Ιούνη.

Ή πλειοψηφία τών όρεινών, πού ήταν συγκεντρωμένη στήν

όδό Ντυαζάρ, σκόρπισε μόλις ή βίαιη αύτή διάλυση τής ειρηνικής πομπής, οί δπόχωφες φήμες γιά τό φόνο άοπλων πολιτών

στά βουλεβάρτα χι ή αύξανόμενη ταραχή στούς δρόμους φαίνονταν

νά προμηνούν τό πλησίασμα μιδς έξέγερσης. Ό Λ ε ν τ ρ ύ - Ρ ο λ λ έ ν , έπικεφαλής μιάς μικρής έμάδας άπό βουλευτές, έσωσε τήν

τιμή τών όρεινών. Κάτω άπό τήν προστασία τοδ παρισινού πυροβολικού, πού είχε συγκεντρωθεί στό Παλαί Νασιονάλ, τράβηξαν γιά τό μουσείο τών τεχνών χαί έπαγγελμάτων δπου έπρεπε

νά φτάσουν ή πέμπτη χαί ή έκτη λεγεώνα τής έθνοφρουράς.

Οί όρεινοί δμως μάταια περίμεναν τήν πέμπτη χαί τήν Ι χ τ η

λεγεώνα. Οί προνοητικοί αύτοί έθνοφρουροί άφησαν τούς ά ν τ ι προσώπους τους στά χρύα τοδ λουτρού, άχόμα χαί τό πυροβολικό τού Παρισιού έμπόδιζε τό λαό νά στήσει οδοφράγματα,



Ol ΤΑΞΙΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΣΤΗ ΓΑΛΛΙΑ ΑΠΟ ΤΟ 1848 ΩΣ ΤΟ 1850



230



μιά χαωτική αύγχιση Εχανε Αδύνατη χάθε Απόφαση, τά ταχτικά

στρατεύματα προχώρησαν μέ Εφ* δπλου λόγχη, μερικοί Αντιπρόσωποι πιάστηκαν αιχμάλωτοι, ένώ of άλλοι διέφυγαν. "Ετσι έληξε ή 13 τοϋ Ι ο ύ ν η .

"Αν ή 2 3 τοό 'Ιούνη τοό 1848 ήταν ή έξέγερση τοό έπαναστατιχού προλεταριάτου, ή 13 τοϋ Ι ο ύ ν η τοϋ 1849, ήταν ή έξέγερση τών δημοκρατικών μικροαστών, και ή χαθεμιά άπό τίς

δυό αύτές Εξεγέρσεις ήταν ή χ λ α σ ι χ ά χ α θ α ρ ή Εκφραση τής

τάξης πού τήν είχε χάνει.

Μονάχα στή Λυόν τά πράγματα έφτασαν σέ μιά πεισματική, αιματηρή σύγχρουση. Έ δ ώ , πού ή βιομηχανική άστική τάξη καί τό βιομηχανικό προλεταριάτο βρίσκονται άμεσα άντιμέτωπα, πού τό κίνημα τών έργατών δέν πλαισιώνεται καί δέν

καθορίζεται Από τό γενικό κίνημα, ή 13 τοϋ Ι ο ύ ν η Εχασε στον

Αντίχτυπό της τόν Αρχικό χαρακτήρα της. "Οπου Αλλού ξέσπασε στίς Επαρχίες, δέν πήρε φωτιά—ήταν

μιά

ψυχρή

άστραπή.

Ή 13 τοϋ "Ιούνη κλείνει τήν π ρ ώ τ η

περίοδο

ατή

ζωή

τής

συνταγματικής

δημοκρατίας

πού είχε

άρχίσει τήν ομαλή ύπαρξή της στίς 2 8 τοϋ Μάη 1849 μέ τό

άνοιγμα τής νομοθετικής συνέλευσης. Ό λ η ή περίοδος αύτού τοϋ

προλόγου είναι γεμάτη άπό τό θορυβώδη άγώνα Ανάμεσα στό

κόμμα τής τάξεως καί στούς ορεινούς, άνάμεσα στήν άστιχή τάξη χαί στή μικροαστική τάξη, πού μάταια άντιστέχεται ένάντια

στή σταθεροποίηση τής άστιχής δημοκρατίας, πού γιά δφελός της

συνωμοτούσε άδιάχοπα μέσα στήν προσωρινή κυβέρνηση χαί στήν

Εκτελεστική Επιτροπή χαί πού, στίς μέρες τού 'Ιούνη, πολέμησε

γι' αύτή ν μέ φανατισμό ένάντια στό προλεταριάτο. Ή 13 τοϋ

Ιούνη σπάζει τήν άντίστασή της χαί χάνει τετελεσμένο γεγονός

τή ν ο μ ο θ ε τ ι κ ή

διχτατορία

τών ένωμένων βασιλοφρόνων. Ά π ό τή στιγμή αύτή ή Εθνοσυνέλευση δέν είναι πιά παρά

μιά Ε π ι τ ρ ο π ή

δημόσιας

σ ω τ η ρ ί α ς τοϋ κ ό μ μ α τ ο ς

τής τάξεως.

Τό Παρίσι είχε βάλει « υ π ό χ α τ η γ ο ρ ί α ν »

τόν πρόεδρο, τούς δπουργούς χαί τήν πλειοψηφία τής Εθνοσυνέλευσης, χι

αύτοί Εβαλαν τό Παρίσι σέ « κ α τ ά σ τ α σ η

πολιορκίας».

Οί όρεινοί είχαν κηρύξει τήν πλειοψηφία τής νομοθετικής συνέλευσης « Ε κ τ ό ς σ υ ν τ ά γ μ α τ ο ς » ,

ή πλειοψηφία παράδοσε

τούς ,όρεινούς στό άνώτατο δικαστήριο γιά παραβίαση τού συν13



•



a*



ΚΑΡΑ ΜΑΡΞ



τάγματος χαί πρόγραψε καθετί πού είχε άκόμα κάποιο σφρίγος ο' αυτούς. Οί ορεινοί Αποδεκατίστηκαν ως τό σημείο νά

καταντήοουν ίνας κορμός δίχως κεφάλι καί δίχως καρδιά. Ή

μειοψηφία είχε προχωρήσει ως τό σημείο ν' Αποπειραθεί μιά

κοινοβουλευτική

ίζέγεροη,

ή πλειοψηφία άναγόρευαε

οέ νόμο τόν κ ο ι ν ο β ο υ λ ε υ τ ι κ ό δ ε ο π ο τ ι α μ ό τ η ς . ' Ε π έ βαλε ένα νέο χ α ν ο ν ι ο μ ό πού έχμηδενίζει τήν έλευθερία τού

βήματος χαί δίνει ατόν πρόεδρο τής έθνοσυνέλευσης τό διχαίωμα νά τιμωρεί τούς άντιπροσώπους γιά παραβίαση τοϋ χανονισμοϋ, μέ λογοκρισία, μέ πρόστιμο, μέ στέρηση τών Αποδοχών

τους, μέ προσωρινή άποβολή, μέ φυλάχιση. Πάνω άπό τό κορμί

τών όρεινών χρέμασε στή θέση τοϋ ξίφους μιά βέργα. Οί βουλευτές τών όρεινών πού άπόμειναν, δφειλαν ν* Αποχωρήσουν ομαδικά άν θέλανε νά σώσουν τήν τιμή τους. Μέ μιά τέτια πράξη

θά έπίταχυνόταν ή διάλυση τοϋ χόμματος τής τάξεως. Ά π ό τη

στιγμή πού δέ θά τό συγκρατούσε πιά ούτε ίχνος άντιπολίτευσης,

δέ μπορούσε παρά νά διαλυθεί στά άρχιχά συστατικά του μέρη.

Μέ τή διάλυση τοϋ παρισινού πυροβολιχοϋ χαί τής

δηί» 9ης καί 12ης λεγεώνας τής Εθνοφρουράς, οί δημοκράτες

μικροαστοί έχασαν μαζί μέ τήν κ ο ι ν ο β ο υ λ ε υ τ ι κ ή

τους

δύναμη καί τήν έ ν ο π λ ή τους δύναμη. Α ν τ ί θ ε τ α ή λεγεώνα

τ ή ; άριστοχρατίας τοϋ χρήματος, πού στίς 13 τοϋ 'Ιούνη έπέδραμε στά τυπογραφεία τοϋ Μπουλέ καί τοϋ Ροϋ, έσπασε τά π ι ε στήρια, ρήμαξε τά γραφεία τών δημοκρατικών έφημερίδων καί

συνέλαβε αύθαίρετα συντάχτες, στοιχειοθέτες, πιεστές, διεκπεραιωτές καί παραγιούς, βρήκε όποστήριξη άπό τό βήμα τής

Εθνοσυνέλευσης.'Σ' δλη τήν ίχταση τής Γαλλίας έπαναλήφθηκε

ή διάλυση τών ύποπτων γιά δημοκρατισμό έθνοφρουρών.

"Ενας νέος ν ό μ ο ς γ ι ά τ ό ν τ ύ π ο , ένας νέος ν ό μ ο ς

γ ι ά τό δ ι κ α ί ω μ α τ ο ϋ σ υ ν ε τ α ι ρ ί ζ ε σ θ α ι ,

ένας νέος

νόμος γιά τήν κ α τ ά σ τ α σ η

π ο λ ι ο ρ κ ί α ς , οί φυλακές

τοϋ Παρισιού άσφυχτικά γεμάτες, ή άπέλαση τών πολιτικών

προσφύγων, ή παύση δλων τών έφημερίδων πού ξεπερνοϋσαν τά

δρια τ ή ; «Νασιονάλ», ή παράδοση τή; Λυόν καί τών πέντε γ ύ ρω της νομών στίς χτηνωδίε; τοϋ στρατιωτιχοϋ δεσποτισμοϋ,

τά πανταχού παρόντα δικαστήρια, ή νέα Εκκαθάριση τ ή ; στρατιά; τών κρατικών όπαλλήλων πού είχε τόσε; φορές έκχαθαριστεΓ

— αύτέ; ήταν οί άναπόφευχτα συνηθισμένε;

κοινοτοπίες

τής νικήτρια; άντίδρασης, πού κάθε τόσο τίς έπαναλάβαινε καί



Ol



ΤΑΞΙΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΣΤΗ ΓΑΛΛΙΑ ΑΤΤΟ ΤΟ 1848 ΩΣ ΤΟ 1850



227



πού δέν άξίζει ν' άναφερθοϋν ύστερα ά π ' τίς σφαγές χαί τούς

έχτοπισμούς του 'Ιούνη, παρά γιά τό γεγονός χα ί μόνο δτι τή

φορά αύτή οτρέφονταν δχι μονάχα ένάντια οτό Παρίσι, άλλά

χι ένάντια στούς νομούς, δχι μονάχα ένάντια στό προλεταριάτο, άλλά πριν ά π ' δλα ένάντια στίς μεσαίες τάξεις.

OC χατασταλτιχοί νόμοι, πού άφηναν στήν κρίοη τής κυβέρνησης τήν χήρυξη τής χατάστασης πολιορκίας, φίμωναν άκόμα πιό γερά τόν τύπο χαί καταργούσαν τό δικαίωμα του συνεταιρίζεσθαι, άπορόφησαν ολη τή νομοθετική δραστηριότητα

τής Εθνοσυνέλευσης στούς μήνες 'Ιούνη, 'Ιούλη χαί Αύγουστο.

'ϋστόσο ή έποχή αύτή χαρακτηρίζεται δχι άπ' τήν π ρ α γ μ α τ ι κ ή άλλά ά π ' τήν κ α τ ' ά ρ χ ή ν εκμετάλλευση τής νίκης,

δχι ά π ' τίς άποφάσεις τής Εθνοσυνέλευσης, άλλά ά π ' τήν αίτιολόγηση αότών τών άποφάσεων, δχι άπ' τό γεγονός, μά ά π ' τή

φράση, δχι άπ' τή φράση, μά ά«' τόν τόνο καί τή χειρονομία

πού έμψυχώνουν τή φράση. Ή Ανεπιφύλαχτη, Αδιάντροπη Εκδήλωση τών β α σ ι λ ι κ ώ ν π ε π ο ι θ ή σ ε ω ν , οί περιφρονητικά

υπεροπτικές προσβολές σέ βάρος τής δημοκρατίας, ή φιλάρεσκα

έπιπόλαιη διαλάληση τών σκοπών τής παλινόρθωσης, μέ μιά

λέξη, ή Αλαζονική παραβίαση τής δ η μ ο κ ρ α τ ι κ ή ς

εύπρέπ ε ι α ς δίνουν α αύτή τήν περίοδο ίναν ιδιαίτερο τόνο καί

χρώμα. Ζήτω τό σύνταγμα! ήταν ή πολεμική κραυγή τών ν ι κ η μ έ ν ω ν τής 13 τοϋ 'Ιούνη. Οί ν ι κ η τ έ ς είχαν λοιπόν άποδεσμευτεί άπ' τήν όποκρισία τής συνταγματικής, δηλ. τής δημοκρατικής γλώσσας. 'Η άντεπανάσταση είχε όποτάξει τήν Ούγγαρία, τήν 'Ιταλία χαί τή Γερμανία χαί πίστευε δτι ή π α λ ι νόρθωση έκρουε κιόλας τίς πύλες τής Γαλλίας. Ά ρ χ ι σ ε μιά

άληθινή άμιλλα άνάμεσα στούς άρχηγούς τών όμάδων τοϋ κόμματος τής τάξεως γιά τό ποιός θ' Απόδειχνε μέ τεκμήρια τή

βασιλοφροσύνη του ά π ' τίς στήλες τής «Μονιτέρ» καί γιά τό

ποιός θά έξομολογιόταν, θά μεταμελιόταν καί θά ζητούσε συγχώρεση ά«' τό θεό καί τούς άνθρώπους γιά τά φιλελεύθερα

άμαρτήματα πού τυχόν διέπραξε στήν περίοδο τής μοναρχίας.

Δέν περνούσε μέρα χωρίς ή έπανάσταση τοϋ Φλεβάρη νάχει κ η ρυχτεί δημόσια συμφορά άπ' τό βήμα τής Εθνοσυνέλευσης, χ ω ρίς ίνας οποιοσδήποτε νομιμόφρονας Επαρχιώτης εύπατρίδης νάχει διαπιστώσει πανηγυρικά οτι ποτέ δέν είχε άναγνωρίσει τή

δημοκρατία, χωρίς ίνας ά π ' τούς άνανδρους λιποτάχτες χαί προδότες τής μοναρχίας τοϋ 'Ιούλη νά ϊχει διηγηθεί τίς δψιμες



•



a*



ΚΑΡΑ



ΜΑΡΞ



πράξεις ήρωίσμού πού μένη ή φιλανθρωπία too Λουδοβίκου

Φιλίππου ή άλλβς παρανοήσεις τόν είχαν Εμποδίσει νά έκτελέσει. Τέ Αξιοθαύμαστο στίς μέρες του Φλεβάρη δέν ήταν ή μεγαλοψυχία του νικητή λαού, μά ή αύτοθυσία χαί ή μετριοπάθεια τών βασιλοφρόνων, πού του Επέτρεψαν νά νικήσει. "Ενας

άντιπρόσωπος τοϋ λαοϋ πρότεινε νά χορηγηθεί ένα μέρος άπ'

τό χρήμα πού προοριζόταν γιά τήν άνακούφιση τών τραυματιών

τοϋ Φλεβάρη στούς δ η μ ο τ ι κ ο ύ ς

φ ρ ο υ ρ ο ύ ς , τούς μόνους πού στίς μέρες έχείνες είχαν σταθεί άξιοι της πατρίδας.

"Ενας άλλος ήθελε νά έχδοθεί διάταγμα γιά τήν άνέγερση ένός

έφιππου άνδριάντα τοϋ δούκα τής 'Ορλεάνης στήν πλατεία τοϋ

ιπποδρομίου. Ό θιέρσος Αποκάλεσε τό σύνταγμα βρωμόχαρτο. Μέ τή σειρά τους άνέβαιναν στό βημα οί όρλεανιχοί γιά

νά έχφράσουν τή μετάνοιά τους γιά τή συνωμοσία τους ένάντια στή νόμιμη μοναρχία, οί νομιμόφρονες πού κατέκριναν τόν

έαυτό τους δτι, μέ τήν άντίστασή τους ένάντια στήν παράνομη

μοναρχία, έπέσπευσαν τήν άνατροπή τής μοναρχίας γενικά, ό

Ηιερσος πού μετάνιωνε γιά τίς μηχανοραφίες του ένάντια στό

Μολέ, δ Μολέ γιά τίς μηχανοραφίες του ένάντια στό Γριζό,

ό Μπαρρό γιά τίς μηχανοραφίες του ένάντια χαί στούς τρεις

μαζί. Έ κραυγή «Ζήτω ή σοσιαλδημοκρατική δημοκρατία!»

κηρύχτηκε Αντισυνταγματική. Ή κραυγή «Ζήτω ή δημοκρατία 1» καταδιωκόταν σάν σοσιαλδημοκρατική. Τή μέρα τής Επετείου τής μάχης τοϋ Βατερλώ, ένας άντιπρόσωπος δήλωσε: «Φοβούμαι λιγότερο τήν εισβολή τών πρώσων άπ' τήν είσοδο τών

έπαναστατών προσφύγων στή Γαλλία». Στά παράπονα γιά τήν

τρομοκρατία που όργανώθηκε στή Λυόν χαί στούς γειτονικούς

νομούς, δ Μπαραγκέ ντ' Ίλλιέ Απάντησε: «Προτιμώ τή λευχή

τρομοκρατία άπ' τήν χόκχινη τρομοκρατία» (J'aime mieux la



terreur blanche que la terreur rouge). Καί ή συνέλευση χει-



ροκροτούσε σάν φρενιασμένη χάθε φορά πού ά π ' τά χείλια τών

ρητόρων της άκουγόταν ένα έπίγραμμα ένάντια στή δημοχρατία, ένάντια στήν έπανάσταση, ένάντια στό σύνταγμα, υπέρ τής

βασιλείας, ύπέρ τής Εερης συμμαχίας. Κάθε παράβαση καί της πιό

παραμικρής δημοκρατικής έθιμοτοπίας — λχ, της προσφώνησης

τών άντιπροσώπων, μέ τή λέξη «citoyens»*—ένθουσίαζε τούς

Εππότες τής τάξεως.

* Πολίτες. (Σημ. Μ·τ.)



Ol ΤΑΞΙΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΣΤΗ ΓΑΛΛΙΑ ΑΤΤΟ ΤΟ 1848 ΩΣ ΤΟ 1850



229



0 ( παρισινές συμπληρωματικές έχλογές τής 8 τοδ 'Ιούλη,

πού έγιναν χάτω ά π ' τήν έπίδραση τής κατάστασης πολιορκίας

χαί τής άποχής ένός μβγάλου μέρους τοδ προλεταριάτου ά π ' τίς

κάλπες, ή κατάληψη τής Ρώμης ά π ' τό γαλλικό στρατό, ή είσοδος στή Ρώμη τών πορφυρών πανιεροτήτων μέ τήν άχολουθία τους, τήν Ι ε ρ ή 'Εξέταση, χαί τήν τρομοκρατία τών καλόγερων, πρόσθεσαν νέες νίκες στή νίκη τοδ Ιούνη χαί μεγάλωσαν

τή μέθη τοδ κόμματος τής τάξεως.

Τέλος, οτά μέσα τοδ Αόγούστου, οί βασιλόφρονες έβγαλαν

διάταγμα γιά μιά δίμηνη άναβολή τών έργασιών τής Εθνοσυνέλευσης, έν μέρει μέ τήν πρόθεση νά παραβρεθούν στά νομαρχιακά συμβούλια πού μόλις είχαν άρχίσει τίς έργασίες τους, έν

μέρει γιατί κουράστηκαν ά π ' τό πολύμηνο δργιο τής βασιλοφροούνης τους. Μέ διάφανη είρωνεία άφησαν μιά έπιτροπή άπό εικοσιπέντε άντιπροσώπους, τήν άφρόχρεμα τών νομιμοφρόνων χαί

τών όρλεανιχών, ένα Μολέ, ένα Σανγχαρνιέ, σάν άντιπροσώπους τής έθνοσονέλευσης χαί φ ρ ο υ ρ ο ύ ς τ ή ς δ η μ ο κ ρ α τ ί α ς .

Ή είρωνεία ήταν βαθύτερη ά π ' δτι δποπτεύονταν. Ή (οτορία

πού τούς είχε καταδικάσει νά βοηθήσουν στήν άνατροπή τής

άγαπημένης τους μοναρχίας, τούς προόριζε νά περιφρουρούν τή

μιοητή τους δημοκρατία.

Μέ τήν ά ν α β ο λ ή τ ώ ν έ ρ γ α σ ι ώ ν τής νομοθετικής

συνέλευσης, κλείνει ή δ ε ύ τ ε ρ η π ε ρ ί ο δ ο ς ύ π α ρ ξ η ς

τής

συνταγματικής

δημοκρατίας, ή βασιλική

περίοδ ο ς τ ώ ν τ ρ α μ π ο υ κ ι σ μ ώ ν.

Ή κατάσταση πολιορκίας στό Παρίσι είχε πάλι λήξει, ό

τύπος είχε πάλι άρχίσει τή δραστηριότητά του. Στό διάστημα

πού ήταν παυμένα τά σοσιαλδημοκρατικά φύλλα, στήν περίοδο

τής κατασταλτικής νομοθεσίας και τοδ βασιλικού ξεφαντώματος έκδημοχρατίοτηκε ή «Siècle», ό π α ) ιός φιλολογικός έχπρόσωπος τών μοναρχο-ουνταγματιχών μικροαστών, έκδημοχρατίοτηκε ή «Presse» 1 , τό παλιό φιλολογικό δργανο τ β ν ά σ τ ώ ν

μ ε τ α ρ υ θ μ ι ο τ ώ ν , έ χ σ ο σ ι α λ ί ο τ η χ ε ή «Νασιονάλ», τό π α λιό χλαοιχό δργανο τών δ η μ ο κ ρ α τ ι κ ώ ν

άστών.

Οί μ υ σ τ ι κ έ ς έ τ α ι ρ ί ε ς μεγάλωναν σ' έχταση καί ένταση στο'ν ίδιο βαθμό πού ήταν άδύνατο νά διατηρηθούν οί δ η 1

«Siècle» («ΑΙώνας») χα( « P r e s s e » («Τ4«ος»): καθημερινές

ρ18«ς πο6 έβγαιναν οτό Πρρ(οι 1 « ' τό 1836. (Χημ. 24*τ.)



έφημ«-