I/KEO ĐẤT VÀ KHẢ NĂNG HẤP PHỤ CỦA ĐẤT : (10ph)

Giáo án công nghệ 10

So sánh keo âm và keo dương



?Keo nào quan trọng? Vì sao?



ion khuyếch tán

-Khác nhau ở lớp ion

quyết định :keo âm có

lớp ion quyết định âm

,lớp ion bù dương

keo dương có lớp ion

quyết định dương ,lớp

ion bù âm

Học sinh : keo âm vì có

lớp ion khuyếch tán

mang điện tích dương,

nhờ vậy có khả năng

trao đổi với các ion

dương của dung dịch đất

Đây là cơ sở của sự trao

đổi dinh dưỡng giữa đất

và cây trồng ,làm tăng

khả năng hấp thụ của đất

,hạn chế sự rửa trôi xói

mòn đất .

Vì keo đất có các lớp

ion bao quanh nhân và

tạo ra Q bề mặt hạt keo



?Giải thích tại sao keo đất mang

điện?

?Khả năng hấp phụ của keo đất

là gì?

?Vì sao keo đất có khả năng hấp

phụ?

BS : Ngoài khả năng hấp phụ

KĐ còn có khả năng trao đổi

ion với dung dịch đất :VD

[KĐ] 2H+ + (NH4)2SO4 



Trương Thị Trang Thanh



2-Khả năng hấp phụ của đất :

Là khả năng đất giữ lại các chất dinh

dưỡng, các phân tử nhỏ như hạt

limon, hạt sét...; hạn chế sự rửa trôi

chúng dưới tác động của nước mưa,

nước tưới.



-HS vận dụng kiến thức

đã học ,nghiên cứu SGK

và trả lời các câu hỏi



[KĐ] 2NH4 + + H2SO4

?Dựa vào kiến thức đã học

trong chương trình công nghệ 7

cho biết thế nào là dung dịch

đất ?

Đất có những loại phản ứng

nào?

?Vai trò của nồng độ ion H+ và

ion OH- trong phản ứng dung

dịch đất ?

?Độ chua của đất được chia

thành mấy loại? Là những loại



Năm học 2000-2010

với lớp ion quyết định điện gồm 2

lớp:

+Lớp ion bất động.

+ lớp ion khuyếch tán.

Keo đất có khả năng trao đổi ion của

mình ở ion khuyếch tán với các ion

của dung dịch đất . Đây chính là cơ

sở của sự trao đổi dinh dưỡng giữa

đất và cây trồng .



HS Nghiên cứu phản

ứng của dung dịch đất

trong sản xuất giúp ta



II/PHẢN ỨNG CỦA DUNG DỊCH

ĐẤT : (15ph)

A/Khái niệm:Phản ứng của dung

dịch đất chỉ tính chua,tính kiềm hoặc

trung tính của đất . Phản ứng của

dung dịch đất do nồng độ [H+]và

[OH-] quyết định.

-Nếu [ H+] > [OH- ] đất có phản ứng

chua.

-Nếu [ H+ ] = [OH- ] đất có phản ứng

trung tính.

-Nếu [ H+ ] < [ OH-] đất có phản ứng

kiềm.

B/Các loại phản ứng của đất :

1-Phản ứng chua của đất :

Căn cứ vào trạng thái của H+ và Al3+

ở trong đất , độ chua của đất được

chia làm 2 loại:

a-Độ chua hoạt tính

do nồng độ ion H+ trong dung dịch



Giáo án công nghệ 10

nào?

?Độ chua hoạt tính và độ chua

tiềm tàng khác nhau ở những

điểm nào?

?Các loại đất nào thường là đất

chua?

GV liên hệ:

Đất lâm nghiệp phần lớn làchua

và rất chua, pH < 6,5

Đất nông nghiệp, trừ đất phù sa

trung tính ít chua(đồng bằng

sông Hồng, sông Cửu Long),

đất mặn kiềm.

Các loại đất còn lại đều chua.

Đặc biệt đất phèn hoạt động rất

chua, pH < 4.

?Làm thế nào để cải tạo độ chua

của đất?

Liên hệ:

? Bón quá nhiều phân hoá học

dẫn đến hậu quả gì?

? Vậy nhiệm vụ của người sản

xuất nông nghiệp khắc phục hậu

quả trên như thế nào?

? Những đặc điểm nào của đất

làm cho đất hoá kiềm?

?Vì sao phải nghiên cứu phản

ứng của dung dịch đất ?

?Trồng cây mà không chú ý

phản ứng dung dịch đất thì sẽ

như thế nào?

? Đất được coi là phì nhiêu phải

có những đặc điểm gì?

Dựa vào nguồn gốc hình thành ,

độ phì nhiêu của đất được chia

làm mấy loại? Là gì ?

?Từ khái niệm em hãy cho biết

những yếu tố nào quyết định độ

phì nhiêu của đất ?

?Muốn làm tăng độ phì nhiêu

của đất phải áp dụng các biện

pháp kỹ thuật nào?

GV phát phiếu học tập với câu

hỏi liên hệ:

?Em hãy nêu một số ví dụ về

ảnh hưởng tích cực của các hoạt

động sản xuất đến sự hình thành

độ phì nhiêu của đất ?



Năm học 2000-2010

xác định các giống cây

đất gây nên.

trồng phù hợp với từng

Độ chua hoạt tính được biểu thị

loại đất và đề ra các biện bằng pH H2O .

pháp cải tạo đất.

Độ pH thường dao động từ 3-9

b-Độ chua tiềm tàng

Do H+ và Al3+ trên bề mặt keo đất

gây nên .

HS nghiên cứu SGK và

trả lời

2-Phản ứng kiềm của đất :

Ở một số loại đất có chứa các muối

kiềm Na2CO3, CaCO3 ...Khi các

muôí này thủy phân tạo thành

NAOH và Ca(OH)2 làm cho đất hóa

kiềm.

*Ý nghĩa trong sản xuất nông nghiệp

:



Bố trí cây trồng cho phù hợp, bón

phân, bón vôi để cải tạo độ phì nhiêu

của đất .

HS: Phơi ải ,nuôi bèo

hoa dâu ,làm phân

xanh ,làm thuỷ lợi....



III/ ĐỘ PHÌ NHIÊU CỦA ĐẤT :

(10ph)

1-Khái niệm :

Là khả năng của đất cung cấp đồng

thời và không ngừng nước, chất dinh

dưỡng, không chứa các chất độc hại

cho cây, bảo đảm cho cây đạt năng

suất cao.

2-Phân loại:

Tùy nguồn gốc hình thành chia 2

loại:

a-Độ phì nhiêu tự nhiên: là độ phì

nhiêu được hình thành dưới thảm

thực vật tự nhiên, trong quá trình

hình thành không có tác động của

con người.

b-Độ phì nhiêu nhân tạo: là độ phì

nhiêu được hình thành do kết quả

hoạt động sản xuất của con người.

Trong sản xuất nông , lâm nghiệp ,

để được năng suất cây trồng cao,

ngoài độ phì nhiêu của đất cần phải

có các điều kiện: giống tốt, thời tiết

thuận lợi và phải đảm bảo chế độ

chăm sóc tốt, hợp lý.



4- Củng cố và luyện tập:(4ph) Chọn câu trả lời đúng nhất :



Trương Thị Trang Thanh



Giáo án công nghệ 10

Năm học 2000-2010

Câu 1:Keo đất là các phần tử nhỏ ,có kích thước từ 1-20nm,mỗi hạt có nhân và có đặc diểm :

A/ Hoà tan trong nước ,lớp vỏ ngoài mang điện tích dương.

B/ Không hoà tan trong nước ,lớp vỏ ngoài mang điện tích âm.

C/ Không hoà tan trong nước ,ngoài nhân là 3 lớp vỏ ion có thể mang điện tích (-) hoặc (+).

D/ Không hoà tan trong nước ,ngoài nhân có 2 lớp điện tích trái dấu là lớp ion quyết định điện và

lớp ion bù.

Câu 2: Khả năng hấp phụ của đất là khả năng :

A/ Giữ lại chất dinh dưỡng ,các phần tử nhỏ nhưng không làm biến chất ,hạn chế sự rửa trôi.

B/ Giữ lại nước ,oxi,do đó giữ lại được các chất hoà tan.

C/ Giữ lại chất dinh dưỡng ,các phần tử nhỏ làm biến chất ,hạn chế sự rửa trôi.

D/Giữ lại chất dinh dưỡng ,đảm bảo nứoc thoát nhanh chóng

Câu 3:Phản ứng chua của đất được đo bằng trị số pH, nếu:

A/ pH < 7 – đất trung tính .

B/ pH < 7 – đất kiềm .

C/ pH > 7 – đất chua .

D/ pH > 7 – đất chua.

ĐA :1d ,2a ,3c.

5- Dặn dò:(1ph)

-Trả lời câu hỏi cuối bài.

-Đem mẫu đất xám bạc màu và đất tiư sỏi đá.



Tiết 6:

Bài7:



BIỆN PHÁP CẢI TẠO VÀ SỬ DỤNG

ĐẤT XÁM BẠC MÀU, ĐẤT XÓI MÒN



I/ MỤC TIÊU:

1-Kiến thức:

-Học sinh biết được sự hình thành, tính chất chính của đất xám bạc màu, biện pháp cải tạo và

hướng sử dụng.

-Biết dược nguyên nhân gây xói mòn , tính chất của đất xói mòn mạnh, biện pháp cải tạo và

hướng sử dụng.

2-Kỹ năng:

Rèn luyện kỹ năng so sánh, phân tích tổng hợp.

3-Thái độ:

-Có ý thức bảo vệ tài nguyên môi trường đất .

-Có các biện pháp cải tạo và sử dụng dất phù hợp

II/ PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC:

-Tranh vẽ H9.1; H9.2; H9.3; H9.4; H9.5.

-Phiếu học tập1:

BIỆN PHÁP

TÁC DỤNG CẢI TẠO ĐẤT CỦA BIỆN PHÁP

1.Xây dựng bờ vùng ,bờ thửa,tưới

tiêu hợp lý.

2.Cày sâu dần

3.Bón vôi ,cải tạo đất.

4.Luân canh ,chú ý cây họ đậu

,cây phân xanh.

5.Bón phân hợp lý ,tăng phân hữu

cơ

-Phiếu học tập 2:

BIỆN PHÁP

TÁC DỤNG



Trương Thị Trang Thanh



Giáo án công nghệ 10

Biện pháp công trình

Biện pháp nông học



Năm học 2000-2010

-



-



III/ PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY:

Thuyết trình kết hợp với phương pháp diễn giảng, giải quyết vấn đề, thảo luận nhóm

IV/ KIẾN THỨC TRỌNG TÂM:

-Biện pháp cải tạo và sử dụng đất xám bạc màu .

-Biện pháp cải tạo và sử dụng đất xói mòn mạnh.

V/ TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC:

1- Ổn định tổ chức lớp:(1ph)

2- Kiểm tra bài cũ:(4ph)

1/Kể tên các loại đất mà em biết?

2/Địa phương em thường sử dụng biện pháp gì để cải tạo đất ?

Đáp án:1/Đất xám bạc màu , đất phèn, đất mặn, đất xói mòn ...

2/Những biện pháp thường hay sử dụng để cải tạo đất :biện pháp bón phân,Bón vôi, tưới, tiêu

hợp lý.

3- Nội dung bài mới: (35ph)

GV đặt vấn đề: Đất Việt Nam hình thành trong điệu kiện nhiệt đới nóng ẩm nên chất hữu cơ

vàmùn trong đất rất dễ bị khoáng hóa, các chất dinh dưỡng trong đất dễ hòa tan và bị nước mưa rửa trôi.

Khoảng 70% diện tích đất phân bố ở vùng đồi núi nên đất chịu ảnh hưởng mạnh của sự xói mòn . Đất bị

thoái hóa mạnh. Diện tích đất xấu nhiều hơn đất tốt. Vậy cần cải tạo và sử dụng đất này như thế nào 

Bài mới:

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY

H. ĐỘNG CỦA TRÒ

NỘI DUNG

GV: giới thiệu tranh ảnh về đất -Chú ý lắng nghe GV

I/CẢI TẠO VÀ SỬ DỤNG ĐẤT

xám bạc màu và cho học sinh

giới thiệu bài học .

XÁM BẠC MÀU : (17ph)

quan sát, nhận biết các mẫu đất

1- Nguyên nhân hình thành :

và nêu câu hỏi

-Địa hình dốc nên quá trình rửa trôi

cho học sinh thảo luận:

Quan sát kỹ tranh vẽ

các hạt sét, keo và các chất dinh dưỡng

?Đất xám bạc màu thường

GV giới thiệu ,chú ý

diễn ra mạnh mẽ.

phân bố nhiều ở những vùng

những điểm gợi ý của

-Tập quán canh tác lạc hậu.

nào? Vì sao?

GV

-Lạm dụng phânbón.

?Nguyên nhân hình thành đất

-Đọc kỹ nội dung phần -Sử dụng không đúng kỹ thuật khi

xám bạc màu ?

I thảo luận nhóm về các phun thuốc bảo vệ thực vật.

nội dung GV nêu ra

-Phân bố: Ở các vùng trung du Bắc

.Lấy dẫn chứng thực tế Bộ, Đông Nam Bộ và Tây Nguyên.

ở địa phương

2- Tính chất của đất xám bạc màu :

-Tầng đất mặt mỏng. Thành phần cơ

?Vì sao đất xám bạc màu có

giới nhẹ: tỉ lệ cát lớn, lượng sét, keo

những tính chất bất lợi cho sản

ít.đất thường bị khô hạn.

xuất như vậy?

-Đất chua hoặc rất chua, nghèo chất

dinh dưỡng , nghèo mùn.

Liên hệ:

-Số lượng vi sinh vật trong đất ít. Hoạt

? Từ nguyên nhân hình thành

động của vi sinh vật đất yếu.

đất xám bạc màu, theo em cần HS nghiên cứu SGk

3-Biện pháp cải tạo và hướng sử

có biện pháp gì để cải tạo và sử hoàn thành phiếu học

dụng:

dụng đất phù hợp?

tập và báo cáo kết quả

a-Biện pháp cải tạo :

GV phát phiếu học tập1 và yêu

-Xây dựng bờ vùng, bờ thửa và hệ

cầu học sinh nghiên cứu SGK

thống mương máng, bảo đảm tưới tiêu



Trương Thị Trang Thanh



Giáo án công nghệ 10

và liên hệ thực tế hoàn thành

bảng .



GV treo tranh ảnh đất xói mòn

mạnh trơ sỏi đávà cho học sinh

xem vật mẫu trả lời câu hỏi:

?Nguyên nhân nào dẫn đến đất

xói mòn mạnh trơ sỏi đá?

GV giảng thích:

+Nước mưa rơi vào đất phá

vỡ kết cấu đất . mưa càng lớn

lượng đất bị bào mòn rửa trôi

càng nhiều.

+Địa hình ảnh hưởng đến xói

mòn đất , rửa trôi đất thông

qua độ dốc và chiều dài dốc.

Dộ dốc càng lớn, càng dài tốc

độ dòng chảy càng mạnh, tốc

độ rửa trôi càng lớn tầng

mùn rất mỏng,hoặc mất hẳn,

trên bề mặt còn trơ sỏi đá.

?Từ nguyên nhân em hãy cho

biết: xói mòn đất thường xảy

ra ở vùng nào? Đất nông

nghiệp và đất lâm nghiệp, đất

nào chịu tác động của quá trình

xói mòn đất mạnh hơn? Tại

sao?

?Nghiên cứa SGK cho biết tính

chất của đất xói mòn trơ sỏi đá

và so sánh với đất xám bạc

màu?

GV treo tranh H9.3; 9.4;

9.5;phát phiếu học tập2 và yêu

cầu học sinh quan sát tranh

,đọc SGK và liên hệ thực tế

hoàn thành phiếu học tập số 2



Trương Thị Trang Thanh



Quan sát tranh ảnh ,kết

hợp với SGK và kiến

thức thực tế hoặc đã

học thảo luận các câu

hỏi gợi ý của GV



HS Đọc SGK ghi tính

chất của đất xói mòn

mạnh trơ sỏi đá vào vở

và so sánh với tính chất

cuả đất xám bạc

màu



HS nghiên cứu SGk

hoàn thành phiếu học

tập và báo cáo kết quả



Năm học 2000-2010

hợp lí ngăn chặn rửa trôi, xói mòn .

-Cày sâu dần kết hợp bón tăng phân

hữu cơ và bón phân hóa học hợp lí

tăng mùn và tăng kết cấu của đất .

-Bón vôi cải tạo đất  khử chua.

-Luân canh cây trồng :Cây họ đậu,

cây lương thực , cây phân xanh.cải

tạo đất .

b-Sử dụng đất xám bạc màu :

Thích hợp với nhiều loại cây trồng

cạn:Khoai lang, thuốc lá...

II/CẢI TẠO VÀ SỬ DỤNG ĐẤT

XÓI MÒN MẠNH TRƠ SỎI ĐÁ:

(8ph)

1- Nguyên nhân gây xói mòn đất :

-Xói mòn đất là quá trình phá hủy

lớp đất mặt và tầng đất dưới do tác

động của nước mưa, nước tưới, tuyết

tan hoặc gió.

-Nguyên nhân chính là lượng mưa

lớn và địa hình dốc

2-Tính chất của đất xói mòn mạnh

trơ sỏi đá:

-Hình thành phẩu diện đất không

hoàn chỉnh, có trường hợp mất hẳn

tầng mùn.

-Sét và limon cuốn trôi đi, trong đất

cát sỏi chiếm ưu thế.

-Đấùt chua hoặc rất chua, nghèo

mùn và chất dinh dưỡng .

-Số lương vi sinh vật ít, họat động

của vi sinh vật đất yếu.

3-Cải tạo và sử dụng đất xói mòn :

a-Biện pháp công trình :

-Làm ruộng bậc thang  hạn chế

xói mòn .

-Trồng thêm cây ăn quả  bảo vệ

đất .

b-Biện pháp nông học:

-Canh tác theo đường đồng mức

hạn chế xói mòn .

-Bón phân hữu cơ kết hợp với phân

khoáng  tăng mùn.

-Bón vôi  khử chua.

-Luân canh và xen canh gối vụ cây

trồng .

-Trồng cây thành băng.

-Canh tác nông, lâm kết hợp.

-Trồng cây bảo vệ đất , bảo vệ rừng

đầu nguồn, biện pháp quan trọng hàng