1 KHÁI NIỆM CHUNG VỀ DỊCH VỤ GIAO NHẬN

Báo cáo Tốt nghiệp



GVHD: PGS.TS Nguyễn Minh Tuấn



chổ đóng hàng, nơi dùng để kiểm tra hàng hoá, giao nhận hàng hoá mà còn thực hiện

những dịch vụ chuyên nghiệp hơn như tư vấn chọn tuyến đường vận chuyển, chọn tàu

vận tải, đóng gói bao bì hàng hoá, .v.v...



Theo luật thương mại Việt Nam năm 2005: Thay “Giao nhận hàng hóa “ bằng cụm từ

“ Logistics” và được định nghĩa như sau: "Logistics là quá trình tối ưu hóa về vị trí và

thời điểm, vận chuyển và dự trữ nguồn tài nguyên từ điểm đầu tiên của chuỗi cung ứng

cho đến tay người tiêu dùng cuối cùng, thông qua hàng loạt các hoạt động kinh tế”.

Logistics bao gồm mọi hoạt động kinh doanh liên quan đến vận tải, lưu kho, lưu bãi,

sản xuất hàng hóa sẵn sàng cho quá trình vận tải, bao bì đóng gói, ghi kí mã hiệu, nhãn

hiệu và phân phối đi các nơi theo yêu cầu của người tiêu dùng. Logistics tối ưu hóa

các hoạt động trên nhằm giúp cho quá trình thực hiện một các hiệu quả.

2.1.1.2 Lợi ích của dịch vụ Logistics đối với sự phát triển của thương mại quốc tế

•



Dịch vụ logistics góp phần nâng cao hiệu quả quản lý, giảm thiểu chi phí trong

quá trình sản xuất, tăng cường sức cạnh tranh cho các doanh nghiệp



Theo thống kê của một số tổ chức nghiên cứu về logistics cũng như Viện nghiên cứu

logistics của Mỹ cho biết, chi phí cho hoạt động logistics chiếm tới khoảng 10-13%

GDP ở các nước phát triển, con số này ở các nước đang phát triển thì cao hơn khoảng

15-20%. Theo thống kê của một nghiên cứu, hoạt động logistics trên thị trường Trung

Quốc tăng trưởng với tốc độ bình quân là 33%/1 năm và ở Brazil là 20%/1 năm. Điều

này cho thấy chi phí cho logistics là rất lớn. Vì vậy với việc hình thành và phát triển

dịch vụ logistics là rất lớn. Nên việc hình thành và phát triển dịch vụ logistics sẽ giúp

các doanh nghiệp cũng như toàn bộ nền kinh tế quốc dân giảm được chi phí trong

chuỗi logistics, làm cho quá trình sản xuất kinh doanh tinh giản hơn và đạt hiệu quả

hơn. Giảm chi phí trong sản xuất, quá trình sản xuất kinh doanh tinh giản, hiệu quả sản

xuất kinh doanh được nâng cao góp phần tăng sức cạnh tranh của doanh nghiệp trên

thị trường. Thực tế những năm qua tại các nước Châu Âu, chi phí logistics đã giảm

xuống rất nhiều và còn có xu hướng giảm nữa trong các năm tới.

•



Dịch vụ logistics có tác dụng tiết kiệm và giảm chi phí trong hoạt động lưu

thông phân phối



Giá cả hàng hóa trên thị trường chính bằng giá cả ở nơi sản xuất cộng với chi phí lưu

thông. Chi phí lưu thông hàng hóa, chủ yếu là phí vận tải chiếm một tỷ lệ không nhỏ

và là bộ phận cấu thành giá cả hàng hóa trên thị trường, đặc biệt là hàng hóa trong

SVTH: Trần Phong – ĐHQT7ALT



Trang 6



Báo cáo Tốt nghiệp



GVHD: PGS.TS Nguyễn Minh Tuấn



buôn bán quốc tế. Vận tải là yếu tố quan trọng của lưu thông. C. Mác đã từng nói “Lưu

thông có ý nghĩa là hành trình thực tế của hàng hóa trong không gian được giải quyết

bằng vận tải”. Vận tải có nhiệm vụ đưa hàng hóa đến nơi tiêu dùng và tạo khả năng để

thực hiện giá trị và giá trị sử dụng của hàng hóa. Trong buôn bán quốc tế, chi phí vận

tải chiếm tỷ trọng khá lớn, theo số liệu thống kê của UNCTAD thì chi phí vận tải

đường biển chiếm trung bình 10-15% giá FOB, hay 8-9% giá CIF. Mà vận tải là yếu tố

quan trọng nhất trong hệ thống logistics cho nên dịch vụ logistics ngày càng hoàn

thiện và hiện đại sẽ tiết kiệm cho phí vận tải và các chi phí khác phát sinh trong quá

trình lưu thông dẫn đến tiết kiệm và giảm chi phí lưu thông. Nếu tính cả chi phí vận

tải, tổng chi phí logistics (bao gồm đóng gói, lưu kho, vận tải, quản lý, …) ước tính

chiếm tới 20% tổng chi phí sản xuất ở các nước phát triển, trong khi đó nếu chỉ tính

riêng chi phí vận tải có thể chiếm tới 40% giá trị xuất khẩu của một số nước không có

đường bờ biển.

•



Dịch vụ logistics góp phần gia tăng giá trị kinh doanh của các doanh nghiệp

vận tải giao nhận



Dịch vụ logistics là loại hình dịch vụ có quy mô mở rộng và phức tạp hơn nhiều so với

hoạt động vận tải giao nhận thuần túy. Trước kia, người kinh doanh dịch vụ vận tải

giao nhận chỉ cung cấp cho khách hàng những dịch vụ đơn giản, thuần túy và đơn lẻ.

Ngày nay, do sự phát triển của sản xuất, lưu thông, các chi tiết của một sản phẩm có

thể do nhiều quốc gia cung ứng và ngược lại một loại sản phẩm của doanh nghiệp có

thể tiêu thụ tại nhiều quốc gia, nhiều thị trường khác nhau, vì vậy dịch vụ mà khách

hàng yêu cầu từ người kinh doanh vận tải giao nhận phải đa dạng và phong phú.

Người vận tải giao nhận ngày nay đã triển khai cung cấp các dịch vụ nhằm đáp ứng

yêu cầu thực tế của khách hàng. Họ trở thành người cung cấp dịch vụ logistics

(logistics service provider). Rõ ràng, dịch vụ logistics đã góp phần làm gia tăng giá trị

kinh doanh của các doanh nghiệp vận tải giao nhận.

Theo kinh nghiệm ở những nước phát triển cho thấy, thông qua việc sử dụng dịch vụ

logistics trọn gói, các doanh nghiệp sản xuất có thể rút ngắn thời gian từ lúc nhận đơn

hàng cho đến lúc giao sản phẩm cho khách hàng từ 5-6 tháng xuống còn 2 tháng. Kinh

doanh dịch vụ này có tỷ suất lợi nhuận cao gấp 3-4 lần sản xuất và gấp từ 1-2 lần các

dịch vụ ngoại thương khác.

•



Logistics phát triển góp phần mở rộng thị trường trong buôn bán quốc tế.



SVTH: Trần Phong – ĐHQT7ALT



Trang 7



Báo cáo Tốt nghiệp



GVHD: PGS.TS Nguyễn Minh Tuấn



Sản xuất có mục đích là phục vụ tiêu dùng, cho nên trong sản xuất kinh doanh, vấn đề

thị trường luôn là vấn đề quan trọng và luôn được các nhà sản xuất và kinh doanh quan

tâm. Các nhà sản xuất kinh doanh muốn chiếm lĩnh và mở rộng thị trường cho sản

phẩm của mình phải cần sự hỗ trợ của dịch vụ logistics. Dịch vụ logistics có tác dụng

như chiếc cầu nối trong việc chuyển dịch hàng hóa trên các tuyến đường mới đến các

thị trường mới đúng yêu cầu về thời gian và địa điểm đặt ra. Dịch vụ logistics phát

triển có tác dụng rất lớn trong việc khai thác và mở rộng thị trường kinh doanh cho các

doanh nghiệp.

•



Dịch vụ logistics phát triển góp phần giảm chi phí, hoàn thiện và tiêu chuẩn

hóa chứng từ trong kinh doanh quốc tế



Thực tiễn, một giao dịch trong buôn bán quốc tế thường phải tiêu tốn các loại giấy tờ,

chứng từ. Theo ước tính của Liên Hợp Quốc, chi phí về giấy tờ để phục vụ mọi mặt

giao dịch thương mại trên thế giới hàng năm đã vượt quá 420 tỷ USD. Theo tính toán

của các chuyên gia, riêng các loại giấy tờ, chứng từ rườm rà hàng năm khoản chi phí

tiêu tốn cho nó cũng chiếm tới hơn 10% kim ngạch mậu dịch quốc tế, ảnh hưởng rất

lớn tới các hoạt động buôn bán quốc tế. Logistics đã cung cấp các dịch vụ đa dạng trọn

gói đã có tác dụng giảm rất nhiều các chi phí cho giấy tờ, chứng từ trong buôn bán

quốc tế. Dịch vụ vận tải đa phương thức do người kinh doanh dịch vụ logistics cung

cấp đã loại bỏ đi rất nhiều chi phí cho giấy tờ thủ tục, nâng cấp và chuẩn hóa chứng từ

cũng như giảm khối lượng công việc văn phòng trong lưu thông hàng hóa, từ đó nâng

cao hiệu quả buôn bán quốc tế.

Ngoài ra, cùng với việc phát triển logistics điện tử (electronic logistics) sẽ tạo ra cuộc

cách mạng trong dịch vụ vận tải và logistics, chi phí cho giấy tờ, chứng từ trong lưu

thông hàng hóa càng được giảm tới mức tối đa, chất lượng dịch vụ logistics ngày càng

được nâng cao sẽ thu hẹp hơn nữa cản trở về mặt không gian và thời gian trong dòng

lưu chuyển nguyên vật liệu và hàng hóa. Các quốc gia sẽ xích lại gần nhau hơn trong

hoạt động sản xuất và lưu thông hàng hóa.



2.1.2 Quyền hạn và trách nhiệm của Công ty cung cấp dịch vụ giao nhận

Khi là đại lý của chủ hàng: Tùy theo chức năng của người giao nhận phải thực hiện

đầy đủ các nghĩa vụ của mình theo hợp đồng đã ký kết và phải chịu trách nhiệm về:

+ Giao hàng không đúng chỉ dẫn

+ Thiếu sót trong việc mua bảo hiểm cho hàng hoá mặc dù đã có hướng dẫn.

+ Thiếu sót trong khi làm thủ tục hải quan

+ Chở hàng đến sai nơi quy định

SVTH: Trần Phong – ĐHQT7ALT



Trang 8



Báo cáo Tốt nghiệp



GVHD: PGS.TS Nguyễn Minh Tuấn



+ Giao hàng cho người không phải là người nhận

+ Giao hàng mà không thu tiền từ người nhận hàng

+Tái xuất không theo những thủ tục cần thiết hoặc không hoàn lại thuế

+ Những thiệt hại về tài sản và người của người thứ ba mà anh ta gây nên. Tuy nhiên,

chứng ta cũng cần chú ý người giao nhận không chịu trách nhiệm về hành vi lỗi lầm

của người thứ ba như người chuyên chở hoặc người giao nhận khác... nếu anh ta

chứng minh được là đã lựa chọn cần thiết.

Khi làm đại lý người giao nhận phải tuân thủ “điều kiện kinh doanh tiêu chuẩn”

(Standard Trading Conditions) của mình

Khi là người chuyên chở (carrier)

Khi là một nhân viên giao nhận đóng vai trò là một nhà thầu độc lập, nhân danh công

ty chịu trách nhiệm cung cấp các dịch vụ mà khách hàng yêu cầu. Nhân viên đó phải

chịu trách nhiệm về những hành vi và lỗi lầm của người chuyên chở, của người giao

nhận khác mà anh ta thuê để thực hiện hợp đồng vận tải như thể là hành vi và thiếu sót

của mình. Quyền lợi, nghĩa vụ và trách nhiệm của anh ta như thế nào là do luật lệ của

các phương thức vận tải quy định. Người chuyên chở thu ở khách hàng khoản tiền theo

giá cả của dịch vụ mà anh ta cung cấp chứ không phải là tiền hoa hồng.

Người giao nhận đóng vai trò là người chuyên chở không chỉ trong trường hợp anh ta

tự vận chuyển hàng hoá bằng các phương tiện vận tải của chính mình (perfoming

carrier) mà còn trong trường hợp anh ta, bằng việc phát hành chứng từ vận tải của

mình hay cách khác, cam kết đảm nhận trách nhiệm của người chuyên chở (người thầu

chuyên chở - contracting carrier). Khi người giao nhận cung cấp các dịch vụ liên quan

đến vận tải như đóng gói, lưu kho, bố xếp hay phân phối..... thì người giao nhận sẽ

chịu trách nhiệm như người chuyên chở nếu người giao nhận thực hiện các dịch vụ

trên bằng phương tiện của mình hoặc người giao nhận đã cam kết một cách rõ ràng

hay ngụ ý là họ chịu trách nhiệm như một người chuyên chở.

Khi đóng vai trò là người chuyên chở thì các điều kiện kinh doanh tiêu chuẩn thường

không áp dụng mà áp dụng các công ước quốc tế hoặc các quy tắc do Phòng thương

mại quốc tế ban hành. Tuy nhiên, người giao nhận không chịu trách nhiệm về những

mất mát, hư hỏng của hàng hoá phát sinh từ những trường hợp sau đây:

- Do lỗi của khách hàng hoặc của người được khách hàng uỷ thác

- Khách hàng đóng gói và ghi ký mã hiệu không phù hợp

- Do nội tý hoặc bản chất của hàng hoá

- Do chiến tranh, đình công

- Do các trường hợp bất khả kháng



SVTH: Trần Phong – ĐHQT7ALT



Trang 9



Báo cáo Tốt nghiệp



GVHD: PGS.TS Nguyễn Minh Tuấn



Ngoài ra, người giao nhận không chịu trách nhiệm về mất khoản lợi đáng lẽ khách

hàng được hưởng về sự chậm chễ hoặc giao nhận sai địa chỉ mà không phải do lỗi của

mình.



2.1.3 Phạm vi các dịch vụ giao nhận

2.1.3.1 Đại diện cho người xuất khẩu

Người giao nhận với những thoả thuận cụ thể sẽ giúp khách hàng của mình (người

xuất khẩu) những công việc sau:

- Lựa chọn truyến đường vận tải.

- Đặt/ thuê địa điểm để đóng hàng theo yêu cầu của người vận tải.

-



Giao hàng hoá và cấp các chứng từ liên quan (như: biên lai nhận hàng - the

Forwarder Certificate of Receipt hay chứng từ vận tải - the Forwarder

Certificate of Transport).



-



Nghiên cứu các điều kiện của thư tín dụng (L/C) và các văn bản luật pháp

của chính phủ liên quan đến vận chuyển hàng hoá của nước xuất khẩu, nước

nhập khẩu, kể cả các quốc gia chuyển tải (transit) hàng hoá, cũng như chuẩn

bị các chứng từ cần thiết.



-



Tư vấn cho người xuất khẩu về tầm quan trọng của bảo hiểm hàng hoá (nếu

được yêu cầu).



-



Đóng gói hàng hóa, chuẩn bị kho bao quản hàng hoá, cân đo hàng hoá (nếu

cần).



-



Vận chuyển hàng hoá đến cảng, thực hiện các thủ tục về lệ phí ở khu vực

giám sát hải quan, cảng vụ, và giao hàng hoá cho người vận tải.



- Nhận B/L từ người vận tải, sau đó giao cho người xuất khẩu.

-



Theo dõi quá trình vận chuyển hàng hoá đến cảng đích bằng cách liện hệ với

người vận tải hoặc đại lý của người giao nhận ổ nước ngoài.



- Ghi chú về những mất mát, tổn thất đối với hàng hoá (nếu có).



SVTH: Trần Phong – ĐHQT7ALT



Trang 10



Báo cáo Tốt nghiệp

-



GVHD: PGS.TS Nguyễn Minh Tuấn



Giúp người xuất khẩu trong việc khiếu nại đối với những hư hỏng, mất mát

hay tổn thất của hàng hoá.



2.1.3.2 Đại diện cho người nhập khẩu

Người giao nhận với những thoả thuận cụ thể sẽ giúp khách hàng của mình (người

nhập khẩu) những công việc sau:

- Theo dõi quá trình vận chuyển hàng hoá trong trường hợp người nhập khẩu

chịu trách nhiệm về chi phí vận chuyển.

- Nhận và kiểm tra tất cả các chứng từ liên quan đến quá trình vận chuyển

hàng hoá.

- Nhận hàng từ người vận tải.

- Chuẩn bị các chứng từ và nộp các lệ phí giám sát hải quan, cũng như các lệ

phí khác liên quan.

- Chuẩn bị kho hàng chuyển tải (nếu cần thiết).

- Giao hàng hoá cho người nhập khẩu.

- Giúp người nhập khẩu trong việc khiếu nại đối với những tổn thất, mất mát

của hàng hoá.

2.1.3.3 Các dịch vụ giao nhận khác

Ngoài các dịch vụ kể trên, người giao nhận còn cung cấp các dịch vụ khác theo yêu

cầu của khách hàng như dịch vụ gom hàng, tư vấn cho khách hàng về thị trường mới,

tình huống cạnh tranh, chiến lược xuất khẩu, các điều kiện giao hàng phù hợp, v.v.



2.2 NHỮNG YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN HIỆU QUẢKINH DOANH DỊCH

VỤ GIAO NHẬN HÀNG HÓA

2.2.1 yếu tố về giá

Trong môi trường cạnh tranh khốc liệt về ngành này, khi các công ty và tập đoàn nước

ngoài đầu tư vào Việt Nam làm cho thị trường ngày càng trở nên cạnh tranh và giá là

yếu tố đầu tiên bị tác động mạnh mẻ, với thế mạnh là các công ty lớn làm chủ được

phương tiện nền luôn xây dựng mức giá cạnh tranh khiến cho các doanh nghiệp nhỏ

hơn, thiếu thốn phương tiện phải đi thuê hay mua lại gặp khó khăn trong việc định ra

mức giá cạnh tranh, và điều này làm cho vấn đề tìm kiếm khách hàng gặp nhiều khó

khăn, thậm chí mất khách hàng đang có làm ảnh hưởng đến doanh thu và cưới cùang à

ảnh hưởng đến hiệu quả kinh daonh dịch vụ giao nhận hàng hóa.



2.2.2 chất lượng dịch vụ logistics

SVTH: Trần Phong – ĐHQT7ALT



Trang 11



Báo cáo Tốt nghiệp



GVHD: PGS.TS Nguyễn Minh Tuấn



Trong hoạt động dịch vụ giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu, quy trình thực hiện

chuỗi dịch vụ vô cùng quan trọng, đây là tiêu chuẩn quy trình công việc mà bắt cứ các

doanh nghiệp lơn hay nhỏ trong hay ngoài nước đều phải dự a trên nó, quy trình này

được xây dựng và tiêu chuẩn hóa từ công việc và hoạt động kinh doanh thực tế qua

nhiều thời gian, quy trình này thực hiện các nghiệp vụ như: xuất khẩu hàng đi quốc tế,

nhập khẩu hàng từ nước ngoài về, vận chuyển nội địa, khai hải quan thông quan,

chứng từ hàng hóa và các nghiệp vụ phụ liên quan. Chính vì vậy để đạt được chất

lượng dịch vụ tốt cho doanh nghiệp các quy trình nghiệp vụ trên phải được thực hiện

một cách chính xác, có chuyên môn nghiệp vụ, chất lượng phải đồng bộ giữa các bộ

phận.



2.2.3 phương tiện và công nghệ trong kinh doanh dịch vụ giao nhận

Không riêng gì nghành giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu nói đến yếu tố này, trong

thời điểm kinh doanh hiện đại như ngày này tất cả các loại phương tiện và công nghệ

đều góp phần vô cùng quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả kinh doanh, và đặc biệt

loại hình kinh doanh dịch vụ logistics đòi hỏi số lượng và loại phương tiện, công nghệ

để thực hiện công việc vô cùng lớn, đa dạng và là yếu tố chính tạo nên sự cạnh tranh

và khác biệt,cụ thể ta kể đến các phương tiện và công nghệ sau: tàu biển,thiết bị quản

lý tàu biển, phần mềm quản lý tàu, máy bay, xe container, xe tải các loại, tàu hỏa, nhà

kho, kệ chứa, xe nâng, máy tính, dây truyền động, phần mềm quản lý hàng hóa, thiết

bị cầm tay, thiết bị định vị....



2.2.4 Tiềm năng nguồn nhân lực

Trong kinh doanh quốc tế, đặc biệt là hoạt động mua bán trao đổi hàng hóa giữa

các quốc gia, hoạt động giao nhận hàng hóa giữa các nơi được con người quản lý và

thực hiện vì vậy con người là yếu tố quan trọng hàng đầu để đảm bảo thành công. Các

tiêu chuẩn cần được quan tâm đánh giá là năng lực chuyên môn, nghiệp vụ công việc,

kỹ năng xử lý và giao tiếp, khả năng tự hoàn thiện, nâng cao năng cao kiến thức

chuyên môn.



SVTH: Trần Phong – ĐHQT7ALT



Trang 12