II. Hoạt động dạy và học

Gi¸o ¸n vËt lÝ 9



TiÕt 45:



I. Mơc tiªu:



N¨m häc 2013-2014



Ngµy 21/02/2013

HiƯn tỵng khóc x¹ ¸nh s¸ng



- NhËn biÕt ®ỵc hiƯn tỵng khóc x¹ ¸nh s¸ng

- M« t¶ ®ỵc TN quan s¸t ®êng trun ¸nh s¸ng ®i tõ kh«ng khÝ sang níc vµ ngỵc l¹i.

- Ph©n biƯt ®ỵc hiƯn tỵng khóc x¹ ¸nh s¸ng víi hiƯn tỵng ph¶n x¹ ¸nh s¸ng.

- VËn dơng ®ỵc kiÕn thøc ®· häc ®Ĩ gi¶i thÝch mét sè hiƯn tỵng ®¬n gi¶n do sù ®ỉi híng cđa

¸nh s¸ng khi trun qua mỈt ph©n c¸ch gi÷a 2 m«i trêng g©y nªn.

- BiÕt nghiªn cøu 1 hiƯn tỵng khóc x¹ ¸nh s¸ng b»ng thÝ nghiƯm.

- BiÕt t×m ra quy lt 1 hiƯn tỵng.

- Cã t¸c phong kgc ®Ĩ thu thËp th«ng tin.

II. chn bÞ:



- 1 b×nh thủ tinh hc b×nh nhùa trong

- 1 b×nh chøa níc trong s¹ch

- 1 ca móc níc

- 1 miÕng gç hc 1 miÕng xèp máng cã thĨ ®ãng ghim ®ỵc

- 3 ®inh ghim

- 1 ®Ìn Lade cã khe hĐp



III. TiÕn tr×nh bµi d¹y:



1. ỉn ®Þnh tỉ chøc:

2.Bài mới :

Ho¹t ®éng 1: Giíi thiƯu ch¬ng tr×nh - §Ỉt vÊn ®Ị



Ngun ViÕt C¬ng



Trêng THCS H¬ng L©m



75



Gi¸o ¸n vËt lÝ 9



N¨m häc 2013-2014



- Yªu cÇu HS lµm thÝ nghiƯm nh h×nh §V§: ChiÕc ®òa nh g·y tõ mỈt ph©n

40.1 nªu hiƯn tỵng

c¸ch gi÷a hai m«i trêng mỈc dï ®òa

- Yªu cÇu HS tr¶ lêi c¸c c©u hái.

th¼ng ë bªn ngoµi kh«ng khÝ.

? Ph¸t biĨu®Þnh lt trun th¼ng ¸nh

s¸ng.

? Lµm thÕ nµo ®Ĩ nhËn biÕt ®ỵc ¸nh s¸ng - Khi ¸nh s¸ng trun vµo m¾t ta→ ta

- §Ĩ gi¶i thÝch ®ỵc t¹i sao nh×n thÊy ®òa nhËn biÕt ®ỵc ¸nh s¸ng.

bÞ gÉy trong níc ta nghiªn cøu hiƯn tỵng

khóc x¹ ¸nh s¸ng

Ho¹t ®éng 2:T×m hiĨu sù khóc x¹ ¸nh

s¸ng tõ kh«ng khÝ vµo níc

Yªu cÇu HS ®äc vµ nghiªn cøu mơc 1 Rót

ra nhËn xÐt vỊ ®êng trun cđa ¸nh s¸ng. I.Hiện tượng khóc x¹ ¸nh s¸ng .

1.Quan s¸t

+ ¸nh s¸ng ®i tõ S → I trun th¼ng

+ ¸nh s¸ng ®i tõ I → K trun th¼ng

+ ¸nh s¸ng ®i tõ S ®Õn mỈt ph¼ng ph©n

Hái t¹i sao trong m«i trêng níc kh«ng khÝ c¸ch råi ®Õ K bÞ gÉy t¹i K.

¸nh s¸ng trun th¼ng?

- T¹i sao ¸nh s¸ng bÞ gÉy t¹i mỈt ph©n

c¸ch.

+ HS nªu kÕt ln.

2. KÕt ln:

Tia s¸ng ®i tõ kh«ng khÝ sang níc th× bÞ

gÉy khóc t¹i mỈt ph©n c¸ch gi÷a hai m«i

trêng hiƯn tỵng ®ã gäi lµ hiƯn tỵng khóc

x¹ ¸nh s¸ng

yªu cÇu HS ®äc tµi liƯu sau ®ã chØ lªn 3. Mét vµi kh¸i niƯm .

h×nh vÏ; nªu c¸c kh¸i niƯm

SI lµ tia tíi.

IK lµ tia khóc x¹ .

NN' lµ ®êng ph¸p tun t¹i ®iĨm tíi

vu«ng gãc mỈt ph©n c¸ch gi÷a hai m«i

trêng.

Gãc SIN- lµ gãc tíi, kÝ hiƯu i .

Gãc KIN’ - lµ gãc khóc x¹ kÝ hiƯu r

- MỈt ph¼ng chøa SI ®êng ph¸p tun

NN' lµ mỈt ph¼ng tíi

4. ThÝ nghiƯm.

GV dÉn l¹i ý cđa MS cã thĨ HS nªu ra

ph¶n x¹ TN lµ chiÕu tia s¸ng SI, ®¸nh dÊu

®iĨm K trªn nỊn, ®¸nh dÊu ®iĨm I, K →

nèi S, I ; K lµ ®êng trun ¸nh s¸ng tõ S

tíi K.



5. KÕt ln:

- ¸nh s¸ng tõ kh«ng khÝ → níc.

+ Tia khóc x¹ n»m trong mỈt ph¼ng

? T¹i sao tia khóc x¹ SI n»m trong mỈt tíi .

ph¼ng tíi?

+ Gãc khóc x¹ nhá h¬n gãc tíi.

- §¸nh dÊu kim t¹i S; I; K ®äc gãc i gãc r

Tr¶ lêi C1



Ngun ViÕt C¬ng



Trêng THCS H¬ng L©m



76



Gi¸o ¸n vËt lÝ 9



N¨m häc 2013-2014

C3

i

i’



Ho¹t ®éng 3:

T×m hiĨu sù khóc x¹ cđa tia s¸ng khi trun tõ níc sang kh«ng khÝ

- yªu cÇu HS ®äc dù ®o¸n vµ ®äc dù ®o¸n II. sù khóc x¹ cđa tia s¸ng khi trun

cđa m×nh.

tõ níc sang kh«ng khÝ

+ GV ghi l¹i dù ®o¸n cđa HS lªn b¶ng

1. Dù ®o¸n

+ H·y lµm l¹i TN kiĨm tra.

C4:

GV chn l¹i kiÕn thøc cđa HS vỊ c¸c bíc

lµm l¹i TN.

- yªu cÇu HS nghiªn cøu tµi liƯu vµ tr×nh

bµy c¸c bíc lµm TN

- HS bè trÝ thÝ nghiƯm.

2. TN kiĨm tra

+ Nh×n ®inh ghim B kh«ng nh×n thÊy ®inh Bè trÝ thÝ nghiƯm.

ghim A.

+ Nh×n ®inh ghim B kh«ng nh×n thÊy

+ Nh×n C kh«ng nh×n thÊy A, B

®inh ghim A.

+ Nh¾c gç ra:

+ Nh×n C kh«ng nh×n thÊy A, B

C5:

Nèi A → B → C → ®êng trun

Tõ A → B → C → m¾t

? §äc vµ cho biÕt yªu cÇu C5

- Th¶o ln vµ tr¶ lêi C5

? §äc vµ cho biÕt yªu cÇu C6

- §o gãc tíi vµ gãc khóc x¹

C6:

- So s¸nh gãc tíi vµ gãc khóc x¹

3. KÕt ln:

* ¸nh s¸ng tõ níc sang kh«ng khÝ

- Tr¶ lêi C6

- Tia khóc x¹ n»m trong mỈt ph¼ng tíi.

- Gãc khóc x¹ lín h¬n gãc tíi.

Ho¹t ®éng 4: VËn dơng - cđng cè

? VÏ l¹i hiƯn tỵng ph¶n x¹ vµ khóc x¹ ¸nh s¸ng.



i

i



i’

i’



3.Híng dÉn vỊ nhµ:

Bài tập về nhà:40-41.1(SBT/48)



Ngun ViÕt C¬ng



Trêng THCS H¬ng L©m



77



Gi¸o ¸n vËt lÝ 9



Tiết 46:

I. MỤC TIÊU:



N¨m häc 2013-2014



Ngày 26/02/2013

THẤU KÍNH HỘI TỤ



- Nhận dạng được thấu kinh hội tụ.

- Mô tả được sự khúc xạ của ánh sáng đặc biệt (tia tới quang tâm, tia song song với trục

chính và tia có phương qua tiêu điểm) qua thấu kính hội tụ.

- Nêu được khái niệm tiêu điểm, tiêu cự của thấu kính hội tụ

-Vẽ được đường truyền của các tia đặc biệt qua thấu kính hội tụá.

II. CHUẨN BỊ.

- 1 thấu kính hội tụ có tiêu cự khoảng 12cm.

- 1 giá quang học.

- 1 màn hứng để quan sát đường truyền của chùm sang.

- 1 nguồn sáng phát ra chùm ba tia sang song song.

III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH

HỌAT ĐỘNG CỦA HS



TR GIÚP CỦA GIÁO

VIÊN

GV vẽ tia khúc xạ trong hai

Hoạt động 1:

Ôn tập những kiến trường hợp:

thức có liên quan đến bài - Tia sáng truyền từ không

khí sang thủy tinh.

mới.

Từng HS thực hiện yêu - Tia sáng truyền từ nước

cầu của GV.

sang không khí.

Yêu cầu HS lên bảng vẽ tiếp

tia tới.

Hoạt động 2:

Nhận biết đặc điểm * Hường dẫn HS tiến hành thí

của thâu kính hội tụ.

nghiệm.

a. Các nhóm HS bố trí và - Hướng dẫn HS đặt các dụng

tiến hành thí nghiệm như sụ đúng vò trí.

hình 42.2 SGK.

- Làm thêm thí nghiệm:

Dùng thấu kính hội tụ hứng

chùm sang song song lên

màn hứng ảnh. Từ từ dòch

chuyển tấm bìa ra xa thấu

kính, yêu cầu HS quan sát và

trả lời câu hỏi: kích thước vết

sáng trên màn thay đổi thế



Ngun ViÕt C¬ng



NỘI DUNG



I/ Đặc điểm của TKHT:

1.Thí nghiệm:



C1:Chùm tia khúc xạ qua TK

hội tụ tại 1 điểm.



Trêng THCS H¬ng L©m



78



Gi¸o ¸n vËt lÝ 9



N¨m häc 2013-2014



nào? Dự đoán chùm khúc xạ -SI tia tới

b. Từng HS suy nghó và ra khỏi thấu kính có đặc điểm -IK là tia ló.

trả lời C1.

gì?

c. Cá nhân đọc phần * Yêu cầu HS trả lời C1.

thông báo về tia ló trong * Thông báo về tia tới và tia

SGK.

ló.

d. Từng HS trả lời C2.

* Yêu cầu HS trả lời C2.

Hoạt động 3:

Nhận biết hình dạng

của thấu kính hội tụ.

a. Từng HS trả lời C3.

b. Cá nhân đọc phần

thông báo về thấu kính và

thấu kính hội tụ trong

SGK.



2.Hình dạng của TKHT :

* Yêu cầu HS trả lời C3.

* Thông báo về chất liệu làm

thấu kính hội tụ thường dùng

trong thực tế. Nhận biết thấu

kính hội tụ dựa vào hình vẽ -TKHT bằng vật liệu trong suốt

và kí hiệu thấu kính hội tụ.

(nhựa hoặc thủy tinh).



-Phần rìa mỏng hơn phần giữa.

-Kí hiệu : hình d

Hoạt động 4:

Tìm hiểu khái niệm

trục chính, quang tâm,

tiêu điểm, tiêu cự của

thấu kính hội tụ.

a. Tìm hiểu khái niệm

trục chính.

- Các nhóm thực hiện lại

thí nghiệm như hình 42.2

SGK. Thảo luận nhóm để

rả lời C4.

- Từng HS đọc phần thông

báo về trục chính.

b. Tìm hiểu về khái niệm

quang tâm. Từng HS đọc

phần thông báo về khái

niệm quang tâm.

c. Tìm hiểu khái niệm

tiêu điểm.

- Nhóm tiến hành lại thí

nghiệm ở hình 42.2 SGK.

Từng HS trả lời C5, C6.



Ngun ViÕt C¬ng



* Yêu cầu HS trả lời C4.

- Hướng dẫn HS quan sát thí

nghiệm đưa ra dự đoán.

- Thông báo về khái niệm

trục chính.

* Thông báo về khái niệm

quang tâm. GV làm thí

nghiệm. Khi chiếu tia sáng

bất kì đi qua quang tâm thì nó

tiếp tục đi thẳng không đổi

hướng.

* Hướng dẫn HS tìm hiểu

khái niệm tiêu điểm.

- Yêu cầu HS quan sát lại thí

nghiệm để trả lời C5, C6.

- Yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Tiêu điểm củab thấu kính là

gì? Mỗi thấu kính có mấy

tiêu điểm? Vò trí của chúng

có đặc điểm gì?



II/ Trục chính, quang tâm, tiêu

điểm, tiêu cự của TKHT.

1.Truch chính :

-trong các tia sáng tới thấu

kính, tia ở giữa truyền thẳng,

không bò đổi hướng.Tia này

trùng với 1 đường thẳng được

gọi là trục chính ( ∆ )của TK.

2. Quang tâm :

-Trục chính cắt TKHT tại điểm

0, điểm 0 là quang tâm.



-Mọi tia sáng đi qua quang tâm

đều truyền thẳng không đổi

hướng



3.Tiêu điểm F :

C5 :



Trêng THCS H¬ng L©m



79



Gi¸o ¸n vËt lÝ 9



N¨m häc 2013-2014



- GV phát biểu chính xác các

câu trả lời C5, C6.

- Thông báo về khái niệm

tiêu điểm.

- Từng HS đọc phần thông * Thông báo về khái niệm

báo trong SGK và trả lời tiêu cự.

câu hỏi của GV.

* GV làm thí nghiệm đối với

d. Tìm hiểu khái niệm tia tới đi qua tiêu điểm.



về tiêu cự.

Từng HS đọc phần thông

báo về khái niệm tiêu cự.



-Điểm hội tụ F của chùm tia ló

nằm trên trục chính của TK.



C6 :

-Chùm tia ló vẫn hội tụ tại một

điểm trên trục chính(điểm F’).

+Điểm F được gọi là tiêu điểm

của TKHT.

+Mỗi TK có hai tiêu điểm F và

F’ nằm về hai phía của TK,

cách đều quang tâm.



4.Tiêu cự :

-Là khoảng cách từ mỗi tiêu

điểm tới quang tâm OF=OF’=f.

-Nếu tia tới đi qua tiêu điểm của

TK thì tia ló song song với trục

chính.

Hoạt động 5:

Củng cố và vận dụng.



a. Từng HS trả lời các

câu hỏi của GV.



III/ Vận dụng :

* Yêu cầu HS trả lời các câu C7 :

hỏi:



- Nêu cách nhận biết thấu

kính hội tụ.



b. Cá nhân suy nghó trả lời - Cho biết đặc điểm đường

C7, C8.

truyền của một số tia sáng đi



Ghi nhớ :

qua thấu kính hội tụ.

+TKHT thường có phần rìa

* Yêu cầu HS trả lời C7, C8.



mỏng hơn phần giữa.

+ Một chùm tia tới song song

với trục chính của TKHT cho

chùm tia ló hội tụ tại tiêu điểm

của TK.

+Đường truyền của 3 tia sáng

đặc biệtqua TKHT.

- Tia tới đến quang tâm thì tia ló

tiếp tục truyền thẳng.

- Tia tới song song với trục

Trêng THCS H¬ng L©m

80



-Gọi 2 HS đọc phần ghi

nhớ, cả lớp ghi vở.

-Gọi 1 HS đọc phần ghi

nhớ.

-Hướng dẫn về nhà:học bài

và làm BT 41 SBT.



Ngun ViÕt C¬ng



Gi¸o ¸n vËt lÝ 9



N¨m häc 2013-2014

chính thì tia ló qua tiêu điểm.

- Tia tới qua tiêu điểm thì tia ló

song song với trục chính.



Tiết 47:

I. MỤC TIÊU.



Ngày 28/02/2013

ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ



- Nêu được trong trường hợp nào thấu kính hội tụ cho ảnh thật và cho ảnh ảo của



một vật và

chỉ ra được đặc điểm của máy ảnh này.

- Dùng các tia ánh sáng đăc biệt dựng được ảnh thật và ảnh ảo của một vật qua thấu

kính hội

tụ.

II. CHUẨN BỊ.

* Đối với mỗi nhóm HS.



- 1 thấu kính hội tụ có tiêu cự khoảng 12cm.



- 1 giá quang học.

- 1 cây nến cao khoảng 5cm.

- 1 màn hứng ảnh.

- 1 bao diêm hoặc bật lửa.

III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH.

HỌAT ĐỘNG CỦA

HS

Hoạt động 1 (5 phút)

Ôn tập nhưng kiến

thức có liên quan đến

bài mới.

Từng HS trả lời câu hỏi

của GV.



TR GIÚP CỦA GIÁO

VIÊN

* Yêu cầu HS trả lời các câu

hỏi sau:

- Nêu cách nhận biết thấu

kính hội tụ.

- Kể tên và biểu diễn trên

hình vẽ, đường truyền của ba

tia sáng đi qua thấu kính hội

tụ mà em đã học.



Hoạt động 2 (15 phút)

Tìm hiểu đặc điểm

của đối với ảnh của

một vật tạo bởi thấu

kính hội tụ.

a. Các nhóm bố trí thí

nghiệm hình 43.2 và

thực hiện các yêu cầu

của C1, C2.



I/ Đặc điểm của ảnh của một vật

tạo bởi TKHT.

1.Thí nghiệm:

a.Đặt vật ở ngoài tiêu cự

* Hướng dẫn HS làm thí C1:ảnh thật ngược chiều với vật.

nghiệm.

C2:dòch vật vào gần thấu kính

Cho các nhóm thảo luận trước

hơn, vẫn thu được ảnh của vật ở

khi nhận xét đặc điểm của

trên màn. Đó là ảnh thật, ngược



Ngun ViÕt C¬ng



NỘI DUNG



Trêng THCS H¬ng L©m



81



Gi¸o ¸n vËt lÝ 9

Ghi đặc điểm của ảnh

vào dòng 1, 2, 3 của

bảng 1.

b. Nhóm bố trí thí

nghiệm như hình 43.2

SGK.

Thảo luận nhóm để trả

lời C3.

Ghi các nhận xét về đặc

điểm của ảnh vào dòng

4 của bảng 1 SGK.

Hoạt động 3 (15 phút)

Dựng ảnh của một

vật tạo bởi thấu kính

hội tụ.

a. Từng HS thực hiện

C4.

b. Dựng ảnh của một vật

sáng AB tạo bởi thấu

kíh hội tụ.

- Từng HS thực hiện C5.



N¨m häc 2013-2014

ảnh vào bảng 1.

* Hướng dẫn HS làm thí

nghiệm, trả lời C3.

- Làm thế nào để quan sát

được ảnh của vật trong trường

hợp này?

* Cho các nhóm thảo luận

trước khi ghi các nhận xét về

đặc điểm ảnh của vào bảng 1

SGK.



chiều với vật.

b. Đặt vật trong khoảng tiêu cự.

C3:không hứng được ảnh ở trên

màn .Đặt mắt trên đường truyền

của chùm tia ló, ta quan sát thấy

ảnh cùng chiều, lớn hơn vật.Đó

là ảnh ảo và không hứng được

trên màn.



* Yêu cầu HS trả lời:

- Chùm tia tới xuất phát từ S

qua thấu kính cho chùm tia ló

đồng quy ở S’. S’ là gì của S?

- Cần sử dụng mấy tia sáng

xuất phát từ S để xác đònh S’?

- Thông báo khái niệm ảnh

của điểm sáng.

- Giúp đỡ HS vẽ hình.

* Hướng dẫn HS thực hiện C5.

- Dựng ảnh B’ của điểm B.

- Hạ B’A’ vuông góc với trục

chính, A’ là ảnh của A và

A’B’ là ảnh của AB.



II/ cách dựng ảnh:

1. Dựng ảnh của điểm sáng S tạo

bởi TKHT.

C4:



2. Dựng ảnh của một vật sáng

AB tạo bởi TKHT.

+Vật AB cách TK 1 khoảng

d=36cm.



+Vật AB cách TK 1 khoảng 8cm



Hoạt động 4 (10 phút)

Củng cố và vận

dụng.

a. Từng HS trả lời câu

hỏi của GV.



Ngun ViÕt C¬ng



* Đề nghò HS trả lời:

- Hãy nêu đặc điểm của ảnh

của một vật tạo bởi thấu kính

hội tụ.

- Nêu cách dựng ảnh của một

vật qua thấu kính hội tụ.

* Hướng dẫn HS trả lời C6.

- Xét hai cặp tam giác đồng



III/ Vận dụng:

C6:

a.

f=12cm

d=36cm

h=1cm

tìm A’B; OA’



Trêng THCS H¬ng L©m



82



Gi¸o ¸n vËt lÝ 9



N¨m häc 2013-2014



dạng.

b. Từng HS trả lời C6, - Trong từng trường hợp tính tỉ

C7.

số

A' B ' A' B '

=

.

AB

OI



Ta có:



* Đề nghò HS trả lời C7.

VABF : VOHF

AB AF 24

→

=

=

=2

OH OF 12

AB 1

→ OH = A' B ' =

= = 0.5cm

2

2

VA ' B ' F ' : VOIF '

A' B ' A' F '

→

=

hay

OI

OF '

A ' F ' 0.5

=

→ A ' F ' = 6cm

12

1



Vậy:OA’=OF’+F’A=12+6=18cm.

b.



f=12cm

d=8cm

h=1cm

Tìm A’B’; OA’.

Ta có

VOAB : VOA ' B '



OA ' OB '

=

(1)

OA

OB

VOB ' F ' : VBB ' I

OB ' OF ' 12

→

=

=

BB '

BI

8

OB ' 12

→

=

= 3 ( 2)

OB

4

OA '

Tu ( 1) va ( 2 ) →

=3

OA

→OA ' = 3.8 = 24cm

→



Ngun ViÕt C¬ng



Trêng THCS H¬ng L©m



83



Gi¸o ¸n vËt lÝ 9



N¨m häc 2013-2014

Dặn dò:

+Học thuộc phần ghi nhớ.

+Làm BT 43 SBT.



OA

AB

8

=

=

OA ' A ' B ' 24

Ta lại có:

24

→ A' B ' =

= 3cm

8



 Ghi nhớ:



Ngày 05/03/2013

Tiết 48:

THẤU KÍNH PHÂN KÌ

I. MỤC TIÊU.

- Nhận dạng được thấu kính phân kì.

- Vẽ được đường truyền của hai tia sáng đặc biệt qua thấu kính phân kì.

- Vận dụng được các kiến thức đã học để giải thích một vài hiện tượng thường gặp trong thực

tế.

II. CHUẨN BỊ.

* Đối với mỗi nhóm HS.



- 1 thấu kính phân kì có tiêu cự khoảng 12cm.



- 1 giá quang học.

- 1 nguồn sáng phát ra ba tia sáng song song.

- 1 màn hứng để quan sát đường truyền của ánh sáng.

III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH.

HỌAT ĐỘNG CỦA HS

Hoạt động 1 (5 phút)

Ôn tập những kiến

thức có liân quan đến bài

mới.

Từng HS trả lời câu hỏi

của GV.

Hoạt động 2 (15 phút)

Tìm hiểu đặc điểm của

thấu kính phân kì.

a. Từng HS thực hiện C1.

b. Từng HS trả lời C2.

c. Các nhóm bố trí thí

nghiệm như hình 44.1

SGK.

- Từng HS quan sát thí

nghiệm và thảo luận

nhóm để trả lời C3.



Ngun ViÕt C¬ng



TR GIÚP CỦA GIÁO VIÊN

* Yêu cầu một vài HS trả lời:

Nêu đặc điểm ảnh của một vật

tạo bởi thấu kính hội tụ. Có

những cách nào để nhận biết

thấu kính hội tụ?



NỘI DUNG



I/ Đặc điểm củaTKPK:

1. Quan sát và tìm cách nhận

biết:

C1:Có thể nhận biết TKHT

bằng 1 trong 3 cách sau:

+TKHT có phần rìa mỏng hơn

phần giữa.

+Đưa TK lại gần dòng chữ

trên trang sách, nếu nhìn qua

TK thấy hình ảnh dòng chữ to

hơn khi nhìn trực tiếp thì đó là

TKHT.

+Dùng TK hứng AS mặt trời

Trêng THCS H¬ng L©m

84



* Yêu cầu HS trả lời C1. Thông

báo về thấu kính phân kì.

* Yêu cầu một vài HS nêu nhận

xét về hình dạng của thấu kính

phân kì như hình 44.1 để trả lời

C3.

- Theo dõi hướng dẫn các nhóm

làm thí nghiệm.

- Thông báo hình dạng mặt cắt

và kí hiệu của thấu kính phân

kì.



Gi¸o ¸n vËt lÝ 9



N¨m häc 2013-2014

hoặc AS ngọn đèn đặt ở xa

lên màng hứng. Nếu chùm

sáng đó hội tụ trên màng thì

đó là TKHT.

C2:TKPK có độ dày phần rìa

lớn hơn phần giữa.

2.Thí nghiệm:



C3:Chùm tia tới song song

cho chùm tia lo ùlà chùm phân

kỳ nên ta gọi TK đó là

TKPK.

-Tiết diện của TK:



-Kí hiệu: hình d

Hoạt động 3 (8 phút)

Tìm hiểu trục chính,

quang tâm, tiêu điểm, tiêu

cự của thấu kính phân kì.

a. Tìm hiểu khái niệm

trục chính.

- Các nhóm thực hiện lại

thí nghiệm.

- Từng HS quan sát thảo

luận nhóm để trả lời C4.

- Từng HS đọc phần thông

báo về trục chính trong

SGK và trả lời câu hỏi

của GV.

b. Tìm hiểu khái niệm

quang tâm.

Từng HS đọc phần thông



Ngun ViÕt C¬ng



* Yêu cầu HS tiến hành thí

nghiệm hình 44.1 SGK.

- Yêu cầu HS trả lời C4.

Gợi ý: Dự đoán tia đi thẳng.

Tìm hiểu kiểm tra dự đoán.

- Yêu cầu HS trả lời C4. cả lớp

thảo luận.

- GV chính xác hóa các câu trả

lời của HS.

- Trục chính của thấu kính có

đặc điểm gì?

- GV nhắc lại khái niệm trục

chính.

* Yêu cầu HS đọc phần thông

báo. Quang tâm của một thấu

kính có đặc điểm gì?

* Yêu cầu HS làm lại thí



II/ Trục chính, quang tâm,

tiêu điểm, tiêu cự của TKPK:

1.Trục chính:

C4:trong các tia tới vuông góc

với mặt của TK, có một tia

cho tia ló truyền thẳng không

đổi hướng. Tia này trùng với

1 đường thẳng được gọi là

trục chính ( V ) của TK.



2. Quang tâm:

-Trục chính cắt TK tại O: O là

quang tâm của TK.

-Mọi tia sáng đi qua quang

tâm đều truyền thẳng không

đôûi hướng

3.Tiêu điểm:

Trêng THCS H¬ng L©m

85