Bài 3:Đánh giá độ bền màu của vật liệu nhuộm

Khoa Hóa



Giáo trình thực hành Chuyên ngành Hó a hữu cơ



giư õở nhiệ đ 37 oC trong 30 phú nư õ. Cuố cùg lấ mẫ ra, gở 3 mé khâ, khôg

t ộ

t a

i n

y

u

p

u

n

0

giặ treo lê và ng má sấ tó sấ nhẹ t< 60 C. Đ nh giá đ phai mà và y mà

t,

n

dù

y y c y

á

ộ

u

dâ

u

theo mẫ chuẩ (vả trắg, vả mà ban đ u)

u

n

i n

i

u

ầ

Đ nh giákếquả đ a ra nhậ xé .

á

t

, ư

n t

Mẫu 3: Kiểm tra độ bền màu với clo.

Chuẩ bò mẫ như trê.

n

u

n

Mẫ đ ợ thấ ư ớ bằg nư ớ cấ vắ nhẹngâ và dung dò NaClO 1-2 g/l clo

u ư c

m t n

c t, t

,

m o

ch

hoạ đ ng. Giư õyê trong 1 giờ Sau đ lấ mẫ ra giặ bằg nư ớ cấ rồ xư û lý trong

t ộ

n

.

ó y

u

t n

c t i

dung dò Na2SO3: 3-5 g/l, ởnhiệ đ mô trư ờg trong 10 phú . Cuố cùg giặ sạh mẫ

ch

t ộ i

n

t

i n

t c

u

0

và y khô < 60 C.Đ nh gía đ phai mà so vớ mẫ chuẩ, đ a ra kếluậ .

sấ

t

á

ộ

u

i

u

n ư

t

n

Chúý tấcảcá mẫ đ ợ nộ kè theo bá cá .

t

c

u ư c p m

o o



Họ tê

và n



: --------------------------------------------------



Lớ

p



:



Ngà thư ï tậ

y

c p



:



Đ m

iể

1.

Tạ sao phả khâ vả trắg vớ mả h vả mà lạ vớ nhau.

i

i

u i n

i

n

i

u i i

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------2.

Vai trò a Na2SiO3trong kiể tra đ bề mà vớ giặ

củ

m

ộ n

u i

t.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------3.



Giả thích tạ sao tronh dung dich mồhô lai có CH 3COOH. Nê ả h hư ở g củ

i

i

i

u n

n

a

axit đ i vớ xơ celluloze.

ố i

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------



33



Khoa Hóa



Giáo trình thực hành Chuyên ngành Hó a hữu cơ



----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------4.



Có thể ng nư ớ má đ kiể tra đ bề mà đ i vớ Clo đ ợ khôg ? Nê vai

dù

c

y ể m

ộ n

u ố i

ư c

n

u

trò a NaClO trong thí nghiệ trê.

củ

m n

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------



5.



Tạ sao sau giao đ n xư û lí vớ NaClO cầ xư û lí tiế vớ dung dò Na 2CO3. Nê

i

oạ

i

n

p i

ch

u

vai trò a Na2CO3.

củ

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------



6.



So sá h 3 mẫ vả mà và mẫ vả trắg củ 3 thí nghiệ sau hã đ a ra kế

n

u i

u

3

u i n

a

m

y ư

t

luậ yế tố o là phai mà và y mà nhiề nhấ

n u nà m

u

dâ

u

u

t.

Đơn công nghệ kiểm tra bền màu với giặt:

- Na2SO 3:

0.25g.

CHĐ

BM:

0.4g.

- Nư ớ cấ

c t:

100ml.

Đơn công nghệ kiểm tra bền màu với mồ hôi:

- Dung dò 1: có0.5g NaCl và ml NH 4OH 25% trong 100ml nư ớ cấ

ch

0.6

c t.

- Dung dò 2: có6 ml CH3COOH đ m đ c trong 100ml nư ớ cấ

ch

ậ ặ

c t.

Đơn công nghệ kiểm tra bền màu với Clo:

- Na2SO3: 0.3g.

- NaClO: 0.15g.

34



Khoa Hóa



Giáo trình thực hành Chuyên ngành Hó a hữu cơ



- Nư ớ cấ 2lit.

c t:

Phụ lục: Cách tính toán hóa chất.

Nế dung dò nhuộ códung tỷ à1/10. Khố lư ợg vả 10g.

u

ch

m

l :

i

n

i

Vậ 1g vả ------------------ 10ml thuố nhuộ

y

i

c

m

Câ 10g vả ------------------ x ml.

n

i

X = 10*10/1 = 100 ml.

Nế nồ g đ nhuộ 1% cónghó

u n ộ

m

a:

Cư ù1g thuố nhuộ ---------- 100g vả .

c

m

i

Yg ----------------------------- 10g vả .

i

Y= 10*1\100 =0.1g.

Vậ lư ợg thuố nhuộ cầ cho 10g vả là

y

n

c

m n

i 0.1g.

Cá h tính lư ợg Na2CO3:

c

n

Cầ dung dò Na2SO3: 20g\l.

n

ch

Vậ 1lit ----------------- 20g.

y

100 ml dung dich ------- z g.

Z= 100 * 20 /1000 = 2g.

Vậ cầ lấ 2g Na2SO3.

y n y

Tính toá tư ng tư ï cá hó chấ khá .

n

cho c a

t

c



35



Khoa Hóa



Giáo trình thực hành Chuyên ngành Hó a hữu cơ



Vả cotton 100% đ ợ dệ tư ø celluloze tư ø i bôg, do đ cónhư õ g ư u đ m nổ

i

ư c t xơ

sợ n

ó

n

iể

i

bậ như : rẻ khả năg thôg nhiệ, hú mồhô Nê hàg vả cotton đ c biệ phù p

c

,

n

n

t

t

i...

n n

i

ặ

t

hợ

vớ khí hậ Việ Nam. Hầ hế cá mặ hàg chủlư ï hiệ nay củ cá côg ty dệ may ở

i

u

t

u t c

t n

c

n

a c n

t

nư ớ ta là i cotton dạg dệ thoi hay dạg đ

c

vả

n

t

n an…

Qua quá trình phá triể củ ngàh nhuộ thì phẩ hoạ tính đ ợ sư û dụg chủ

t

n a

n

m

m

t

ư c

n

yế đ nhuộ thàh phầ celluloze do cónhiề ư u đ m nỗ trộ hơn cá loạphẩ mà

u ể

m

n

n

u

iể

i i

c

i

m

u

khá ...

c

Qua bà thí nghiệ nà sẽgiú cho sinh viê kiể tra mộ và tính chấ sư û dụg

i

m y

p

n

m

t i

t

n

củ thuố nhuộ hoạ tính trong quátrình sư û dụg như : đ bề mà vớ ma sá , mồhô

a

c

m

t

n

ộ n

u i

t

i,

chấ HĐ

t

BM, chấ tẩ… nhằ đ a ra cá h khá phụ cho ngư ờsư ûdụg sả phẩ tố hơn.

t y

m ư

c

c

c

i

n

n

m t

Vớ cá tá nhâ tá đ ng trong quá trình xư ûlý khi sư û dụg thì mà bò phai cóthể

i c c

n c ộ

n

u

do cá nguyê nhâ: tá đ ng củ á h sá g, đ ẩ , vi sinh, nhiệ, mồhô ma sá … Tổg

c

n

n c ộ

a n

n

ộ m

t

i,

t

n

hợ lạthì tá tá đ ng trê sẽ o hai quátrình chủyế như sau:

p i

c c ộ

n tạ

u

- Thuố nhuộ trê vả bòdi chuyể ra khỏ vậ liệ .

c

m n i

n

i t u

- Thuố nhuộ khôg bò bó ra khỏ vậ liệ như ng khôg cò khả năg tạ

c

m

n

c

i t u

n

n

n

o

cả giá mà nư õ.

m

c

u a

Việ xá đ nh đ bề mà củ vậ liệ nhuộ là t cầ thiế đ đ nh giátoà bộ

c c ò

ộ n

u a t u

m rấ n

t ể á

n

tính chấcủ bấkì thuố nhuộ nà.

t a t

c

m o

Đ thốg nhấ giư õ việ kiể tra vàđ nh giá cá kế quả thu đ ợ. Tổchư ù tiê

ể n

t

a

c

m

á

c t

ư c

c u

chuẩ quố tế

n

c ISO, đ cho thàh lậ ủ ban kiể tra đ bề mà củ thuố nhuộ và

ã

n

p y

m

ộ n

u a

c

m o

nă 1947. Tiê chuẩ quố tế ư ợ chấ nhậ côg bố tiê chuẩ Anh (BS). Tấ cả

m

u

n

c đ c

p

n n

là u

n

t

cá tiê chuẩ đ nh giá ngà nay đ u có trong BS. Đ bề mà vớ mỗ tá nhâ đ ợ

c u

n á

y

ề

ộ n

u i

i c

n ư c

đ nh giá bằg sư ï

á

n

thay đ i mà ban đ u (phai mà), cũ g như mư ù đ dâ mà sang vả

ổ u

ầ

u

n

c ộ y

u

i

trắg gia côg trong cùg đ u kiệ .

n

n

n iệ

n



Hóa chất:

-



CHĐ

BM non-ionic (lauryl ehther)

CHĐ

BM anionic ( sodium lauryl sulfate )

NaCl

Dung dò mồhônhâ tạ.

ch

i

n o



Dụng cụ:



36



-



Na2SO3

Nư ớ cấ

c t

Na2CO3

Na2SiO



Khoa Hóa



-



Giáo trình thực hành Chuyên ngành Hó a hữu cơ



Kim 1 cá .

i

Chỉ khâ trắg.

u n

Ké cắ vả 1 cá .

o t i

i

Bà là cá .

n 1 i

Câ 2 số

n

.

Ố đ

ng ong 10 ml.



-



Nhiệ kế 0 1 cá .

t

100

i

Becher 1000 ml 1 cá .

i

Becher 250 ml 1 cá .

i

Kẹ gắ vả .

p p i

Đ a thủ tinh.

ủ

y

Vả mà (đ m) chấliệ 100%

i

u ậ

t u



Chuẩ bò 3 mẫ vả cotton 100% (đ qua nấ tẩ) vớ kích thư ớ : 6x10cm.

n

u i

ã

u y

i

c

- Mẫ 1: dùg là mẫ chuẩ đ so sá h.

u

n

m

u

n ể

n

- Mẫ 2: tiế hàh là bó g khôg ké căg đ xá đ nh đ co và ộnhà.

u

n n

m n

n

o n ể c ò

ộ

đ

u

- Mẫ 3: tiế hàh là bó g khôg cótá nhâ NaOH đ so sá h.

u

n n

m n

n

c

n

ể

n

Dùg câ hai sốxá đ nh khố lư ợg mẫ trư ớ khi thí nghiệ .

n

n

, c ò

i

n

u

c

m

Pha dung dò NaOH 20% vớ nồ g đ chấtrợ m 1% (CHĐ

ch

i n ộ t

thấ

BM nonionic).

Cho và becher chư ù mẫ vả vớ dung tỷ 1/30, ngâ tạ nhiệ đ phòg khoả g

o

a

u i i

m i

t ộ

n

n

15 phú . Thư ï hiệ tư ơng tư ï mẫ thư ù3 như ng khôg cóNaOH.

t

c

n

cho

u

n

Sau gia côg, xư û lý vả bằg cá h ngâ ở nhiệ đ phòg khoả g 5 phú vớ dung

n

i n

c

m

t ộ

n

n

t i

dò H2SO4 5%.

ch

Giặsạh bằg nư ớ cấ nhiề lầ , sấ khô ng má sấ tó (khôg đ ợ là. Cho

t c

n

c t

u n y

bằ

y y c

n ư c )

0

và tủsấ 1-2 phú (nhiệ đ sấ 105 C). Lấ ra, đ nguộ trong khôg khí, câ mẫ .

o

y

t

t ộ y

y

ể

i

n

n

u



Họ tê

và n



: --------------------------------------------------



Lớ

p



:



Ngà thư ï tậ

y

c p



:



Đ m

iể

1.



Xá đ nh đ giả trọg củ vả :

c ò

ộ m n

a i

STT



Khốlư ợg vả trư ớ thí

i

n

i

c

nghiệ , g

m



Khốlư ợg vả sau thí

i

n

i

nghiệ , g

m



Đ giả

ộ m

trọg, %

n



Mẫ 1

u

Mẫ 2

u

Mẫ 3

u



Sinh viê hã so sá h vềđ giả trọg củ vả trong thí nghiệ và i thích về

n y

n

ộ m n

a i

m

giả

sư ï lệ h khốlư ợg vả trong tư øg thí nghiệ :

sai c

i

n

i

n

m

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------37