Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.58 MB, 118 trang )
Fabience Gérault quan niệm sa-pô: “là yếu tố đập vào mắt độc giả, nằm
giữa tít và bài báo”. [19, tr31].
Mặc dù sa-pô xuất hiện rất sớm trên báo chí Việt Nam nhưng tài liệu
nghiên cứu về nó lại không được phong phú. Rất ít tài liệu đưa ra được
định nghĩa rõ ràng về sa-pô. Các nhà nghiên cứu báo chí Việt Nam thường
không định nghĩa sa-pô về mặt hình thức của nó mà tập trung định nghĩa nó
trên cơ sở đặc trưng và chức năng của nó.
Trong sách Ngôn ngữ báo chí, PGS.TS Vũ Quang Hào đã trích dẫn
một số cách hiểu như: Sa-pô “là bức thông điệp ngắn gọn từ bài báo”,“Lời
mào đầu nằm ngay sau tít dẫn chính”, “một điểm nhấn cần thiết, nêu vắn
tắt đầu đề bài báo đặt ra để lôi cuốn người đọc”, “Cánh cửa mở ra để
người đọc liếc vào và mời gọi họ vào”, “phần quảng cáo nghiêm túc cho
bài báo”, “những thông tin chắt lọc nhất từ bài báo, ý tưởng chủ đạo mà
người viết muốn gửi gắm”….[5, tr141]
Và PGS.TS Vũ Quang Hào rút gọn lại về sa-pô bằng nhận định: “Dù
hiểu thế nào cũng phải thừa nhận sa-pô là cái thần của bài báo hoặc là
được viết ra từ một vài câu nguyên văn trong bài báo hoặc là được tác
giả/tòa soạn sinh thành từ cái thần đó bằng một hoặc vài câu có sức hấp
dẫn” [5,tr141]
Còn trong cuốn sách “Thể loại chính luận”, tác giả Trần Quang quan
niệm: sa-pô hay lời mở đầu của bái bào „được dùng để giới thiệu xuất xứ,
bối cảnh chính trị - xã hội của tác phẩm, đồng thời nêu những nội dung cơ
bản nhất mà tác phẩm sẽ trình bày chi tiết” [12].
Trong “Từ giảng đường đến trang viết “nhà báo Huỳnh Dũng Nhân
có viết: Sa-pô (chapeau) trong tiếng Pháp có nghĩa là “cái mũ”. Những
người làm báo Việt Nam quen với cách gọi phiên âm sa-pô hay mào đầu,
lời dẫn với tư cách là một thuật ngữ‟ [10]
13
Lời mào đầu: Người ta thường nói đến mào đầu câu chuyện như một
cách mở đầu, bắt đầu một câu chuyên. Bởi vậy, lời mào đầu của một bài
báo là phần đứng trước tiêu đề, đứng trước nội dung của bài báo. Nó là một
văn bản hoàn chỉnh có thể là một câu hoặc nhiều câu. Song sự quan trọng
của nó không phụ thuộc vào độ dài của nó. Trong xu hướng báo chí hiện
đại, lời mào đầu thường ngắn gọn, xúc tích.
Lời dẫn (hay một số tài liệu gọi là tít dẫn): Trong cuộc sống, người ta
hay nói „dẫn dắt câu chuyện”, “dẫn dắt vấn đề” cũng có nghĩa là đưa người
khác tham gia vào vấn đề của mình. Thuật ngữ lời dẫn dắt cũng mang nội
dung tương tự như vậy, có nghĩa là thu hút sự chú ý của người đọc để lôi
kéo họ quan tâm, tiếp thu nội dung của bài báo.
Tổng hợp từ những tài liệu, ý kiến trên, chúng tôi xin được đưa một
định nghĩa về sau-pô: Sa-pô là một đoặn văn bản hoàn chỉnh nằm dưới tít
và trước phần chính văn có vai trò tóm tắt, giới thiệu nội dung chính của
bài viết hoặc thu hút độc giả. Sa-pô gồm khoảng một vài câu với dung
lượng ngắn.
Xét về tính lịch sử ra đời của sa-pô, do chỗ nền báo chí nước ta có
„duyên” được tiếp xúc và chịu ảnh hưởng của nền báo chí lâu đời Pháp nên
đã tiếp thu được khá nhiều kỹ năng làm báo chuyên nghiệp của người
Pháp, trong đó có sa-pô. Vì vậy, rất có khả năng, giả thuyết báo Nhân dân
đưa ra khi nói rằng: sa-pô ra đời từ ngày có báo là đúng với trường hợp báo
chí Việt Nam. Thông qua sự khảo sát trên các tờ báo lớn của Việt Nam
xuất bản cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX như Nam Phong, Tân Thanh tạp
chí, Phụ nữ tân văn… chúng tôi đã phát hiện thấy những dấu vết tồn tại của
sa-pô trong thời kỳ mới hình thành của nền báo chí Việt Nam. Chẳng hạn
một vài sa-pô trên tờ Nam Phong do Phạm Quỳnh làm chủ bút mà chúng
tôi sưu tầm được:
14
“Bản báo mới tiếp được cái thư ngỏ sau này của ông NG.V người Nam Kỳ,
trong thư hết sức bài bác cái lôi văn của bản báo, bài bác cả Hán học cũ
của nước ta. Tuy lời lẽ có chỗ quá đáng – nôm na cha mách qué- song bản
báo cũng vui mà đăng, để cho các bạn đọc báo biết cái dư luận của người
Nam Kỳ thế nào”. (PH.Q ,“Thư ngỏ của chủ biết Nam Phong”, Nam Phong,
số 81, 1931)[44].
Hay một sa-pô khác:“Phật Giáo nguyên khởi phát ở Ấn Độ rồi
truyền sang nước Tàu, sau truyền sang nước ta. Nhưng cũng có người nói
Phật Giáo từ Ấn Độ truyền sang nước ta trước, rồi mới truyền sang Tàu.
Song cái thuyết ấy chưa lấy gì làm bằng chứng mà cứ xét cho tường được.
Gần đây… đêm dịch thuật ra đây để hiến các độc giả, hoặc có bổ ích về sự
chấn hưng Phật Giáo được chút đỉnh nào chăng”. (“Lịch sử Phật giáo nước
Tàu”, Nam Phong, số 165, 1932) [43].
1.1.2 Đặc trưng, đặc điểm của sa-pô theo từng loại hình báo chí
Sa-pô xuất hiện trong mọi loại hình báo chí đang tồn tại ngày nay,
tuy nhiên thuật ngữ có sự khác nhau một chút về tên gọi. Với báo trực
tuyến, sa-pô nói chung tương đồng với báo in. Trong phát thanh, truyền
hình, sa-pô khác đi một chút bởi nó là sự nhấn mạnh về mặt âm thanh, hình
ảnh. Nhưng về mục đích, nguyên tắc thì cơ bản vẫn giống thì sa-pô của
phát thanh, truyền hình cũng giống như sa-pô của báo in, báo trực tuyến.
1.1.2.1 Báo in
Sa-pô trên báo in là phần văn bản ngắn ngắn được phân biệt với phần
chính văn bằng một số khác biệt trong cách trình bày. Sa-pô có thể được in
nghiêng, in đậm hoặc sử dụng một co chữ khác để nổi bật so với phần
chính văn.
Sa-pô trong báo in là thành tố được khuyến khích nhưng không bắt
buộc trong báo in. Trên báo in, các bài viết dài thường có sa-pô đi kèm còn
các tin ngắn, tin sâu thường không sử dụng sa-pô.
15
Sa-pô trên báo in thường dài. Theo nghiên cứu của cử nhân Ngô Thị
Cẩm Tú trong khóa luận, “Sapô – yếu tố tăng cường tính hiệu quả của tác
phẩm báo chí Việt Nam hiện đại”, dung lượng một sa-pô báo in nên dưới
70 từ [37, tr.68].
Sa-pô trên báo in thiên về tính gợi mở hơn tính thời sự: Trên báo in,
sa-pô thường dùng cho những dạng bài dài như phỏng vấn, tường thuật, ký
sự, phóng sự… Ở những dạng bài này, tác giả tập trung vào viết sa-pô để
tạo sức gợi cho độc giả, cuốn hút họ vào đề tài mà mình đang triển khai.
Đôi khi, sa-pô trong những bài viết phóng sự, ký sự hay phỏng vấn còn
mang cái tôi của tác giả.
1.1.2.2 Phát thanh
Trong phát thanh sa-pô được gọi là lời dẫn. Thính giả phát thanh tiếp
nhận thông tin qua thính giác. Ngôn ngữ của âm thanh bao gồm lời nói, âm
nhạc, tiếng động. Trong đó, lời nói đóng vai trò quan trọng nhất, nhưng sự
ảnh hưởng của yếu tố âm thanh, âm nhạc cũng rất quan trọng. Người nghe
phát thanh thường nghe radio trong lúc họ đang làm một công việc gì đó.
Sự tập trung vào công việc của chính của họ có thể khiến họ xao nhãng khi
nghe lời dẫn của phát thanh viên. Nhưng trong rất nhiều trường hợp, sự tác
động của âm nhạc, âm thanh gây chú ý sẽ khiến họ tập trung hơn vào
chương trình họ đang nghe. Lời dẫn trong phát thanh cần sự kết hợp hài
hòa và hiệu quả của ba yếu tố nêu trên.
Không phải 100% chương trình phát thanh có lời dẫn. Có nhiều chương
trình bắt đầu bằng lời chào, lời giới thiệu của phát thanh viên. Ví dụ: “Xin
chào các bạn, các bạn đang nghe chương trình A. Hôm nay chúng ta sẽ
cùng nhau bàn về vấn đề”. Và sau đó, chương trình phát thanh bắt đầu vào
nội dung chính.
16
Khảo sát 30 chương trình phát thanh có lời dẫn trên kênh VOV2 và
VOV giao thông Hà Nội (từ ngày 1/3 đến 3/3) chúng tôi thu được kết quả sau:
Thời lượng cho lời dẫn phát thanh từ 15 đến 30 giây. Thời lượng này
phụ thuộc vào thời lượng của toàn bộ chương trình. Chương trình dài hơn
thì lời dẫn cũng có thể dài hơn với nhiều thông tin cụ thể hơn.
Lời dẫn chương trình phát thanh thường đi theo một công thức chung là
nêu vấn đề và tầm quan trọng của vấn đề đối với xã hội để làm lý do bắt
đầu cho chương trình.
Ngôn ngữ lời nói trong lời dẫn của phát thanh thường thân mật, dễ hiểu,
phổ thông và giàu hình ảnh. Thính giả của phát thanh chỉ được tiếp xúc với
thông tin qua thính giác nên ngôn ngữ lời dẫn phát thanh cần phải tạo cảm
giác cho họ thấy họ đang được nghe một người bạn tâm sự đồng thời phải
vẽ ra những hình ảnh bằng ngôn từ để họ tưởng tưởng được sự việc, sự vật.
1.1.2.3 Truyền hình
Lời dẫn truyền hình là một đoạn văn nói diễn đạt, mô tả ngắn gọn về
vấn đề nội dung được nêu trong vài bài viết (phóng sự, tin…). Trong truyền
hình, lời dẫn tương tự như sa-pô của bài báo, ngắn gọn, đủ ý, ấn tượng đề
chào mời mọi người đọc đến với những thông tin được cụ thể hóa hơn
trong tác phẩm.
Khán giả truyền hình tiếp xúc với chương trình truyền hình bằng thính
giác, thị giác. Họ thường xem chương trình truyền hình trong lúc rỗi rãi nên
sự tập trung vào chương trình lớn hơn khi họ nghe phát thanh và đọc báo
điện tử.
Đặc trưng của chương trình truyền hình là nó diễn ra theo trật tự tuyến
tính. Các chương trình truyền hình lần lượt được trình bày theo sự sắp xếp
của nhà đài. Xem một kênh truyền hình, trong một thời điểm nhất định,
17
người xem không có quyền lựa chọn chương trình. Bởi vậy, khán giả
truyền hình thường thụ động trong việc lựa chọn chương trình truyền hình.
Vì những lý do nêu trên, lời dẫn trong chương trình truyền hình không
bắt buộc phải có và tầm quan trọng của nó không mạnh mẽ như đối với báo
in và đặc biệt là báo điện tử. Lời dẫn không phải là một trong những yếu tố
tiên quyết làm nên sự sống – còn của một chương trình truyền hình.
Trong thời điểm hiện nay, lời dẫn ngày càng có xu hướng ngắn đi, cô
đọng hơn và nhất thiết phải hấp dẫn. Nó là điểm khởi đầu của câu chuyện,
quảng cáo cho câu chuyện ấy, dẫn dắt khán giả nghe và xem câu chuyện
ấy. Đồng thời, lời dẫn giúp định hình tâm trạng người xem. Lời dẫn là thời
gian cho người xem chuẩn bị cho những nội dung chi tiết và tạo sự liên tục,
liên kết của chương trình.
Lời dẫn trong chương trình truyền hình thường là lời của một người dẫn
chương trình. Khán giả tiếp nhận thông tin này trên cả khía cạnh thính giác
(nghe người dẫn chương trình nói) và yếu tố thị giác (xem người dẫn). Về
khía cạnh nghe, sự hấp dẫn sẽ đến từ nội dung lời nói, giọng nói và cách
thức nói. Như vậy, lời dẫn người dẫn chương trình thành công hay không
phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố. Tuy nhiên, với sự thụ động trong các tiếp
nhận thông tin của khán giả truyền hình, do chưa bị áp lực từ khách hàng
(người xem), những người thực hiện thường chưa đầu tư kỹ càng cho lời
dẫn chương trình và những lời dẫn này thường chưa đạt chất lượng tốt.
1.1.3 Chức năng của sa-pô
Bàn về vai trò của sa-pô đối với báo chí nói chung, rất nhiều tác giả
đã đưa ra chính kiến của mình. Fabienne Gérault, Đại học báo chí Lille
Pháp có tóm tắt 6 chức năng của sa-pô là: tóm tắt nội dung chính của bài
báo; nêu chủ đề của bài báo: góc độ xử lý thông tin; giải thích bài báo bằng
cách chỉ ra tại sao tác giữa chọn viết về sự kiện, hiện tượng này; nêu hoàn
18
cảnh đặc biệt với thể loại điều tra, phỏng vấn; thông báo bố cục bài báo: là
cách phát triển thông tin cốt lõi mà tít đã nhắc tới; mời đọc: lựa chọn ngôn
ngữ, cấu trúc câu để sa-pô bớt khô khan, tạo hứng thú cho người đọc.
Leonard Ray Tell, Ron Tayler trong “Bước vào nghề báo” [19] đánh giá
vai trò của sa-pô là “cung cấp cho độc giả thông tin tổng hợp đồng thời lại
phải thúc đẩy họ muốn tìm hiểu nhiều thông tin hơn nữa, cho phép họ đọc
đến đó là đủ nhưng đồng thời lại thúc đẩy họ đọc hết bài báo” [23, tr.196].
Loic Hervouet quan niệm chức năng của sa-pô là “giúp đỡ người đọc xác
định chủ đề và góc độ. Cung cấp thông tin chính.Gợi ý về dàn bài. Làm cho
độc giả muốn đọc”[21].
Ở Việt Nam, PGS.TS Hoàng Anh trong cuốn “Những kỹ năng về sử
dụng ngôn nữ trong Truyền thông đại chúng” [2] trình bày vai trò của sa-pô
như sau:
+ Xác định chủ đề bài báo: Đây là chức năng quan trọng nhất của sa-pô.
Sa-pô phải mang đến cho người đọc khái niệm chung về đề tài của bài viết.
Trong thời đại bùng nổ thông tin, độc giả sẵn sàng bỏ qua bài viết nếu như
họ không tìm thấy ở lời mào đầu một điều gì đáng quan tâm.
+ Chứng minh tính thời sự, tức thời của thông tin: Độc giả thường quan
tâm tới những đề tài nóng hổi ảnh hưởng tới cuộc sống của họ. Bởi thế,
sapo phải thể hiện được tính thời sự, tức thời để người đọc bị kích thích và
thấy tầm quan trọng của thông tin.
+ Nêu những ý chính trong nội dung bài viết: Sa-pô có thể nêu khung nội
dung bài viết để độc giả hiểu được bài viết gồm những nội dung gì, triển
khai ra sao mặc dù họ không đọc hết bài báo. Tuy nhiên chức năng này của
sa-pô là không bắt buộc bởi nó dễ dẫn tới tình trạng sa-pô dài, khuôn sáo và
khiến độc giả mất hứng đọc nội dung bài cụ thể.
19
+ Thu hút sự chú ý của độc giả: Nếu tít báo là đốm lửa đầu tiên của sự đam
mê trong lòng người thì sa-pô phải thổi bùng đốm lửa ấy thành một ngọn
lửa. Sa-pô cần tạo một thứ ma lực khiến người đọc không thể cưỡng lại.
Bởi vậy, sa-pô cần được viết một cách ấn tượng, hấp dẫn, thể hiện được
thần thái của vấn đề hay sự kiện.
Như vậy, mỗi tác giả có một cách phân chia chức năng của sa-pô
khác nhau nhưng về cơ bản đều thống nhất các ý: thể hiện tính thời sự của
bài viết, tính hấp dẫn của bài viết và chức năng tóm tắt vấn đề của bài báo.
Đây là những chức năng cơ bản nhất của sa-pô. Đó cũng là những yêu cầu
chung của sa-pô trên mọi loại hình báo chí.
1.1.4 Phân loại Sa-pô
Trong cuốn “Nhà báo hiện đại”, NXB Trẻ phân loại5 loại sa-pô là:
sa-pô đích danh (sử dụng khi bài viết liên quan đến nhân vật nổi tiếng), sapô ẩn danh (sử dụng khi viết bài liên quan đến tổ chức, cá nhân không
được nhiều người biết đến trong giới bạn đọc), sa-pô tóm tắt, sa-pô phức
tạp và sa-pô gay cấn [25].
Trong cuốn “Ký giả chuyên nghiệp” [20], GS. John Hohenbeg chia
“phần mở” (trong sách này sa-pô được dịch là “phần mở”) ra thành 6 loại
như sau:
Phần mở cho tin trực thuật: Thường mở đầu cho những câu chuyện
quan trọng như các tấn thảm kịch, tai nạn thảm khốc… được nhiều cơ quan
thông tấn Mỹ khai thác, được dùng như một phương tiện hữu hiệu để tóm
lược tin tức. Phần mở đầu nhấn mạnh vào hành động đưa đến tai hại, có thể
bắt đầu bằng tổng số thiệt hại do tai nạn gây ra kèm theo nguồn tin, đồng
thời miêu tả hành động, nơi chốn và ý nghĩa của câu chuyện, nếu không
phần mở đầu này sẽ không có tác dụng.
20
Phần mở cá nhân: Sử dung “ngôi thứ nhất số ít”, không nên dùng
trong việc tường thuật tin tức, trừ khi có nhân chứng mục kích thường được
các nhà báo danh tiếng hoặc người viết bài muốn chứng tỏ mình đã mắt
thấy tai nghe sự việc. Báo chí dùng loại này để tăng sức hấp dẫn và thuyết
phục cho bài báo.
Phần mở tương phản: tạo ra một sự vô lý, tương phản hoặc một cái
gì đó gây ngạc nhiên, phẫn nộ trong phần mở. Tuy nhiên, cần thận trong
khi sử dụng kiểu sa-pô này vì dễ gây nhàm chán, không tạo được sự bất
ngờ như mong muốn.
Phần mở trì hoãn: được gọi là kiểu phần mở “bồi đắp câu chuyện”,
dùng lối nói có nhiều chi tiết giật gân để đi dần đến, làm nổi bật một sự
kiện thông thường, có thể làm cho độc giả nhức đầu nếu viết không đúng
cách.
Phần mở giai thoại: Thường các tạp chí ưa dùng loại này. Nếu viết
theo lề thói thông thường thì không thể thu hút sự chú ý của độc giả vào
những nhân vật không hề nổi tiếng, thậm chí là tầm thường được đề cập
trong bài báo. Một câu chuyện giai thoại ngắn gọn, sáng sủa về một nhân
vật bình thường của cuộc sống cso thể gây chú ý của độc giả.
Phần mở khôi hài: không khí vui vẻ, thân mật và thoải mái ngay từ
đầu bài báo luôn giúp công chúng dễ dàng tiếp nhận thông tin hơn. Tuy
nhiên cũng cần phải có giới hạn với sự đùa giỡn. Nên pha trò tự nhiên, sẽ
có hiệu quả.
Loic Hervouet, tác giả cuốn “Viết cho độc giả” [21], chia sa-pô làm
6 loại. Trong sách này sa-pô được gọi là lời mở đầu:
+ Lời mào đầu nêu thông tin chính: Kể lại nội dung toàn bộ bài báo trong
vài ba dòng.
21
+ Lời mở đầu bổ sung cho đầu đề: Nếu đầu đề mang tính kích thích thì lời
mào đầu phải nêu được chủ đề bài báo. Và nước lại, nếu đầu đề đã nêu
được chủ đề thì lời mào đầu phải có tính kích thích người đọc.
+ Lời mào đầu hoàn cảnh: Nhắc lại hoàn cảnh diễn ra sự kiện và nêu lên
góc độ đề cập bài báo.
+ Lời mào đầu giới thiệu: Chứng minh rằng bài báo mang tính thời sự, giới
thiệu về người được phỏng vấn hoặc tác giả bài báo.
+ Lời mào đầu nghi vấn: Đặt ra câu hỏi về chủ đề sẽ xử lý trong bài báo.
Mục đích kích thích người đọc và t hông báo cho họ biết những gì sẽ đề
cập trong bài.
+ Lời mào đầu độc giả: Không phải là lời mào đầu mà đây là một đoàn đầu
của bài báo được in theo kiểu chữ khác. Cách làm này khá mạo hiểm, dễ gây
nhầm lẫn vì đoạn đầu của bài báo chưa chắc đã bao quát được vấn đề. Loại sapô này cũng thường gặp trên báo chí Việt Nam, đặc biệt là báo điện tử.
Theo Fabienne Gérault [19], sa-pô chia thành 9 loại thông dụng: sapô gọi tên (gọi tên vấn đề, sự việc, hiện tượng được trình bày trong bài kèm
theo bình luận ngắn); sa-pô tóm tắt (nắm bắt thông tin cốt lõi nhất, từ đó
khái quát vấn đề); sa-pô nguyên cớ (kể lại sự việc khiến tác giả viết bài
báo), sa-pô chân dung (phác thảo một nét nào đó về nhân vật trong tác
phẩm: ngoại hình, thân thế, sự nghiệp, tính cách…), sa-pô nêu luận cứ
(đưa ra các con số, dữ liệu có khả năng thu hút người đọc); sa-pô kể
chuyện (người đọc có cảm giác tác giả đang kể một câu chuyện nào đó),
sa-pô nêu cảm xúc (dùng để phát biểu cảm nghĩ, suy nghĩ riêng của tác
giả) và sa-pô tiếp nối tiêu đề (mở rộng nội dung chính ở tiêu đề một cách
vừa phải, kiệm lời, buộc người đọc phải đọc tiếp).
Line Ross trong “Nghệ thuật thông tin” [24], phân chia đơn giản
thành sa-pô tổng hợp và sa-pô chọn lọc.
22
Theo như nhà báo Duy Hoàng trong Tạp chí Người làm báo Thanh
Hóa [40], có đưa ra 6 cách viết mào đầu hấp dẫn:
+ Mào đầu dẫn dắt: Mở đầu có tính chất giai thoại với lối dẫn dắt có đôi
chút hư cấu. Cách viết sapo này rất phù hợp với những chủ đề khô khan
hoặc các vấn đề khoa học có tính lý thuyết cao bởi nó làm cho nội dung bài
báo trở nên mềm mại, dễ đọc và thú vị hơn.
+ Mào đầu bằng một nhân vật: Dẫn dắt bằng một nhân vật điển hình cho
đối tượng mà mình nói đến trong bài viết. Đây là một dạng sa-pô đưa thông
tin là tư liệu sống (nhân vật) rất sinh động và hấp dẫn.
+ Mào đầu dựng cảnh: miêu tả lại bối cảnh của sự việc ở sa-pô.
+ Mào đầu gây sốc: Có thể bắt đầu bài báo bằng một hình ảnh, một lời phát
biểu gây sốc. Mào đầu này đặc biệt hiệu quả với những bài viết mang tính
cảnh báo.
+ Đưa ra câu hỏi: Đưa ra lời phát biểu , trích dẫn của một nhân vật nào đó
kèm theo giới thiệu về xuất xứ, chuyên môn của người đó hoặc bối cảnh
phát ngôn.
+ Dùng đoạn hội thoại: mào đầu này phù hợp với những chủ đề mang tính
kịch tính.
Trên thực tiễn, mỗi tòa soạn báo Việt Nam lại có những quan điểm
riêng trong việc phân loại sa-pô. Điều này có lợi thế là tạo ra phong cách
chung cho sa-pô của riêng tờ báo nhưng cũng ẩn chứa nhiều rủi ro. Nếu
như tòa soạn nhận thức đúng về tầm quan trọng của sa-pô và chọn được
cách viết tốt thì sẽ đạt hiệu quả cao và ngược lại, nếu cách lựa chọn sa-pô
sai, có thể làm giảm hiệu quả của chúng.
Khảo sát trong khóa luận “Sa-pô – yếu tố tăng cường tính hiệu quả
của tác phẩm báo chí Việt Nam hiện đại” [35] cho thấy thực trạng sử dụng
sa-pô ở Việt Nam trên một số báo như sau: Báo Đầu Tư chia theo thể loại
23