CHƯƠNG IV MÀNG TẾ BÀO VÀ THƠNG TIN QUA MÀNG
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (3.51 MB, 107 trang )
• Tầm quan trọng cấu trúc màng tế
bào
• Cấu trúc căn bản của màng tế bào
• Màng tế bào nhân sơ và nhân thực
• Các cấu trúc phía trên màng và các
kết nối
• Sự vận chuyển thụ động và tích cực
• Thơng tin qua màng tế bào : tín hiệu,
thụ thể và đáp trả
• Màng tế bào có vai trò quan trọng hàng đầu đối
với tế bào, ngay khi xuất hiện tế bào trong tiến
hóa. Tất cả tế bào đều có chung tính chất là có
màng tế bào, khơng những nó bao tế bào mà còn
duy trì sự khác nhau giữa các ngăn trong tế bào.
Đặc biệt, ở tế bào nhân thực nhiều bào quan có
cấu trúc màng. Tuy đa dạng, nhưng các màng tế
bào có cấu trúc giống nhau là từ lipid và những
đặc tính chun biệt được xác định do các
protein. Màng có tính thấm chọn lọc đối với các
chất khác nhau và là nơi tiếp nhận, truyền tín
hiệu tạo sự giao lưu thơng tin giữa các tế bào để
cơ thể đa bào hoạt động nhịp nhàng và hài hòa
trong mối quan hệ với mơi trường.
I. CẤU TRÚC CĂN BẢN CỦA MÀNG
TẾ BÀO
• Tất cả các loại tế bào từ vi khuẩn đến tế bào
người đều được bao bọc bởi một màng ngồi, gọi
là màng sinh chất (plasma membrane). Các màng
tế bào có vai trò then chốt trong đời sống tế bào.
Màng sinh chất bao bọc tế bào, xác định ranh
giới, và duy trì sự khác nhau giữa bào tương và
mội trường ngoại bào. Bên trong tế bào nhân
thực, các màng của lưới nội chất, bộ Golgi, ti thể
và các bào quan khác có màng bao duy trì sự
khác nhau đặc trưng giữa các cấu phần của bào
quan với bào tương.
• Thang nồng độ ion (ion gradient) xun
màng, được thiết lập bởi các protein
chun biệt của màng, có thể được sử dụng
để tổng hợp ATP, để điều khiển sự vận
chuyển qua màng của các chất tan chọn
lọc, hay như trong tế bào thần kinh và cơ,
để sản sinh và chuyển các tín hiệu điện.
Trong tất cả các tế bào, màng sinh chất
cũng chứa các protein tác động như các thụ
thể (receptors) nhận các tín hiệu ngoại bào,
cho phép tế bào thay đổi hành vi đáp lại các
tín hiệu mơi trường, bao gồm các tín hiệu từ
những tế bào khác; các thụ thể này có thể
chuyền thơng tin xun màng.
TÍNH CHẤT CỦA MÀNG TẾ BÀO :
•
•
•
•
•
•
- Vật cản có tính chọn lọc cao: .
- Giới hạn độ lớn của tế bào, tạo không gian
nhỏ cô đậm để các phân tử dễ gặp nhau thực
hiện phản ứng.
- Nền để bố trí hợp lý các cấu trúc theo không
gian thành hệ thống.
- Bề mặt thực hiện nhiều phản ứng.
- Chuyền năng lượng: giữa hai phía của màng
khi có sự chênh lệch nồng độ các chất hoặc các
ion sẽ tạo thế năng có thể dự trữ hay chuyển đổi
năng lượng.
– Thu nhận tín hiệu
Số lượng tương đối của các kiểu màng
Phần trăm tổng màng tế bào
1. Màng sinh chất
2. Lưới nội chất nhám
3. Lưới nội chất trơn
4. Màng bộ Golgi
5. Ti thể
- Màng ngồi
- Màng trong
6. Nhân
- Màng trong
Màng túi tiết
Màng lysosome
Màng peroxisome
Tế bào gan *
Tế bào tuyến tụy*
2
35
16
7
5
60
<1
10
7
32
4
17
0,2
Khơng xác định
0,4
0,4
0,7
3
Khơng xác định
Khơng xác định
