Nền tảng lipid của màng tế bào
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (3.51 MB, 107 trang )
• Phospholipid là thành phần cấu trúc chính
của màng. Nó có đầu phân cực ưa nước và
hai đuôi carbohydrate kỵ nước là các acid
béo và chúng xếp chặt nhau.
• Nhờ tính chất vật lý đặc biệt lưỡng cực, các
phân tử phospholipid dễ tự động hình thành
tấm 2 lớp trong dung dịch nước : đầu phân
cực hướng vào nước còn đuôi kị nước
hướng vào trong với nhau (hình 4.1). Sự
hình thành tấm phospholipid 2 lớp là quá
trình tự lắp ráp. Một tính chất quan trọng
nữa của tấm phospholipid 2 lớp là dù các
phân tử đã xếp lớp, các mạch hydrocarbon
của chúng vẫn chuyển động thường xuyên.
• Sự di chuyển đó tạo cho tấm 2 lớp tính
dòng lỏng hai chiều (bi-dimensionel fluid).
Tính chất này biểu hiện ở chỗ: các phân tử
phospholipid cấu trúc có thể di chuyển
ngang dọc theo một phía của màng. Sự dời
chỗ của một phân tử lipid có thể đạt 107
lần/giây. Trong các điều kiện bình thường 1
phân tử phospholipid có thể đi ngang qua
bề mặt tế bào nhân thực trong vài giây. Các
phân tử có thể tự di động ngang hay quay
tròn như hình 4.2. Tính chất này của tấm
phospholipid 2 lớp cũng cho phép các loại
phân tử khác gắn trên nó di chuyển theo bề
mặt của màng.
• Tấm phospholipid 2 lớp khi ở trạng thái lỏng còn
có nhiều tính chất sinh học quan trọng khác.
Chúng không để đầu mút bị hở mà tự động khép
lại thành túi kín. Tấm 2 lớp lỏng cũng rất mềm dẻo
làm cho màng dễ thay đổi hình dạng mà không bị
vỡ ra. Cuối cùng sự dung hợp màng (membrane
fusion) là một hiện tượng quan trọng của tế bào.
Các túi lipid có thể nhập vào nhau, khi đó các
màng 2 lớp nối liền thành tấm liên tục chung của
túi lớn. Nhờ đó, vật chất từ bộ phận này có thể
chuyển sang chỗ khác, như từ các túi tiết dịch
đưa ra khỏi tế bào trong hiện tượng xuất bào
(exocytosis) và nhập bào (endocytosis) khi đưa
những phân tử lớn từ ngoài vào trong tế bào.
3. Cấu trúc của màng sinh chất
• Lớp đôi của lipid hình thành phần nền chủ
yếu của màng; các lipid phần lớn là
phospholipid, nhưng ở sinh vật bậc cao có
thêm cholesterol. Tính chất lỏng của màng
phụ thuộc vào thành phần cấu tạo màng.
Các màng của tế bào sinh vật nhân thực
chứa một số lượng đáng kể cholesterol
chen vào giữa hai phân tử phospholipid
như hình 4.4 và làm tăng tính cứng của
màng.
MAØNG TEÁ BAØO
