Khởi sự phiên mã ở E. coli : RNA polymerase lõi với nhân tố sigma
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (5.43 MB, 161 trang )
• Tế bào nhân thực có RNA polymerase I tổng hợp rRNA,
RNA polymerase II –> mRNA và RNA polymerase III –>
tRNA và các loại RNA khác. Cơ sở của tính đặc hiệu này
là mỗi loại RNA polymerase chỉ nhận biết các promoter từ
những nhóm đặc biệt của gen. Ngược lại, ở vi khuẩn
promoter cho gen mã hố protein cũng giống tương tự
promoter cho gen mã hố tRNA. Các RNA polymerase
nhân thực còn đòi hỏi rất nhiều protein hỗ trợ để nhận
biết các promoter đặc hiệu.
• Khác với vi khuẩn, các nhân tố khởi sự Eukaryotae (cả ở
Archaea) nhận biết các promoter một cách độc lập, khơng
phải một phần của lõi polymerase holoenzyme.
• Ở các lồi Archaea, chỉ một loại RNA polymerase rất
giống với RNA polymerase II Eukaryotae, cấu trúc
promoter cũng giống. Sự phiên mã ở Archaea cũng đòi
hỏi một số nhân tố hỗ trợ giống với phiên mã ở tế bào
nhân thực. Ở đây thể hiện rõ thêm sự giống nhau giữa
Archaea với Eukarya trong quan hệ tiến hố và do vậy
tách Archaea thành siêu giới riêng.
3. Promoter
• RNA polymerase là một phức hợp nhiều
protein nên tiếp xúc cùng lúc với nhiều base
của DNA. Để khởi sự chính xác, trước tiên
RNA polymerase phải nhận biết đúng những
vùng đặc hiệu đó trên DNA, gọi là
promoter. Promoter (vùng khởi động) được
đònh nghóa là vùng DNA, nơi mà RNA
polymerase gắn vào khởi sự phiên mã. Phần
lớn promoter ở E. coli có cùng một cấu trúc
như 6 trình tự promoter trên hình.
• Base đầu tiên được phiên mã ra mRNA
(luôn là purine, thường là adenine)
đánh số +1, và tất cả các base phía 5’
hay “phía trước” so với nó, không
được phiên mã, là số trừ (–). Ngay phía
trước +1 có 6 base thường với trình tự
TATAAT ở xung quanh –10, còn gọi là
hộp Pribnow (Pribnow box).
Tương tác của RNApolymerase với promoter.
Phía trênlà phức hợp RNA polymerase lõi gắn với sigma.
• Không phải tất cả promoter có đúng
trình tự này, nên còn gọi chúng là trình
tự nhất trí (consensus sequence). Xung
quanh vò trí –35 có trình tự nhất trí
TTGACA. Cần lưu ý là trên hình mô tả
6 trình tự một mạch DNA, thực tế DNA
polymerase nhận biết và gắn với DNA
mạch kép, mặc dù phiên mã sử dụng
một trong hai mạch làm khuôn.
