Tổng quan tình hình nghiên cứu

to chu'c, cau true xa hdi. Bdi the nhirng nghien cihi ly luan cua Marx ve su

phat trien xa hoi ve thj trudng dac biet gia tri thang du trong kinh te thi

trudng cua chu nghia tu ban la nhirng nen tang tri thuc kha hiru ich cho

viec tiep can nghien cuu ve tac ddng cua kinh te thj trudng ddi vdi lao

ddng san xuat ndi chung va lao ddng san xuat cay hoa qua cua hd ndng

dan mien niii ndi rieng. Va day nhu Idi Engels viet: "Hai phat kien vT dai

iy- quan niem duy vat Ijch su va viec bde Iran bi mat cua nen san xual lu

ban chu nghia gia trj thang du- la cong lao cua Marx" (Ph. Angghen "

ehdng Duy-rinh" (1986) trong C. Mae-Ph. Angghen. Toan tap NXB chinh

trj qudc gia Ha Ndi .1994 tap 10 trang 45 ).

Tac gia Le Ngoe Hung da xem xet kinh le thi trudng nhu la mot

thiet che xa hdi dac trung bdi cac he gia tri, chuan muc, quy tac, quy djnh

hanh vi, hoat ddng cua nhiing eai nhan td chiie nhai dinh trong viec thuc

hien cac chiic nang kinh le. Vdi bai viei: " Quan he gia dinh va thiei che

kinh le^' tap chi khoa hoe ve phu nu^ sd 5/2003 Ir: 3-11. Qua dd chiing ta

thay kinh te thj trudng khong phai la san pha'm rieng eiia ehii nghia lu ban

ma nd da cd mam mdng trude khi chii nghia tu ban ra ddi. Kinh te thi

trudng ngay cang duac coi la san pham eiia van minh nhan loai. Vi vay

chiing ta can chii ddng lao dung va khai thac cac uu the eiia kinh te thi

trudng va kinh le thj trudng cung cd nhirng han che nhat djnh. Bdi vay can

cd su dieu tiei cua eae thiei che xa hdi de giam cac rui ro va tang cac uu

the. Nham dam bao su tang trudng kinh te, phat trien xa hdi.

Cudn: "Thj trudng lao ddng Viet Nam- thuc trang \a cac giai phap

phai trien" cua PCS. TS. Pham Quy Tho, NXB Lao dong-Xa hdi. 2003.

Da cung cap cho chung la hieu biei sau sdc ve nen kinh te thi trudng. su

hinh thanh Ihj trucmg lao ddng Viet Nam. Cac quan diem, phuang hudng

va giai phap ehii yeu phat trien Ihj trudng lao ddng van ddng mot each

khach quan eiia nen kinh tc thi trudng. Su phan tich het sue sau sac cua tac

gia vc van de dieu liei ciia nha nude trong nen kinh tc thi trudng giiip cho



22



Chung ta nhirng nen tang tri thirc quan trong de di tdi tim hieu nhirng tac

ddng cua nen kinh te thj trudng trong qua trinh lua chon quyet dinh san

xuat cua ngudi lao ddng ndi chung cua cac hd nong dan ndi rieng.

Tha hai: Khi xet tdi su tac ddng cua kinh te thj trudng tdi cac hd

ndng dan trong qua trinh lira chon quyet djnh san xual ndi chung va ciia hd

ndng dan mien niii ndi rieng, ta cd the diem qua mot sd nghien ciai lieu

bieu nhu sau: Trudc tien dudi co che ddi mdi va tac ddng manh me ciia

nen kinh te thi trudng, dudi su ddi hdi kha nang phat trien kha nang kinh te

hd gia dinh cua ngudi lao ddng Chinh phu da ban hanh eae nghj quyei

nhu: Nghj quyet: sd 03/2000/NQ-CP ngay 02 thang 02 nam 2000 de cap

cac chinh sach ve dat dai, ho gia dinh, ea nhan, cd nhu cau va kha nang sii

dung dat de phat trien trang trai duoc nha nude giao dat hoac cho thue dai.

cap giay chiing nhan quyen sir dung dai. Nghi quyet sd 09/2000/NQ-CP

ngay 15 thang 06 nam 2000 ciia ehinh phii ve mot sd chu truong, chinh

sach chuyen djch ca cau kinh te, lieu thu san pham edng lac ihi trudng...

da khuyen khich nhieu dja phuang, nhieu hd ndng dan ehuyen ddi ea cau

cay trdng phu hap vdi dieu kien tu nhien va lieu thu san pham ndng

nghiep. Nen kinh te thj trudng dudi su quan ly dieu liei ciia Nha nude da

tac ddng manh me den nhan ihiic, thai do ciia ngudi lao ddng dac bict cua

hd ndng dan mien niii ndi rieng ma de tai dang quan tam nghien ciiu.

Vdi cudn "thiet che chinh trj: Di san va ke ihCra" trong Dinh Xuan

Lam- Duong Lan Hai (ehii bien) nghien cuu Viet Nam: Mot sd xan de Ijch

sir- kinh te- xa hoi-van hoa-NXB The gidi Ha Ndi 1998 tr 41. Theo Phan

Huy Le. Khi phan tich xa hdi ndng Ihdn va kinh le ndng nghiep Viet Nam

xua va nay chung la thay rai rd ngudi ndng dan dang gap phai mot sd khd

khan khong nhd trong vice Ihieh nghi vdi ca che thi trudng. Dac biet la ihj

trudng lieu ihu diin den cuoc sdng eiia ngirdi lao ddng khong cao. mac du

duac miia, bdi thu nhung gia Irj san pham khong tuong xung.



m



23



Tac dong ciia kinh te thi trudng duac the hien d nhieu mat khac

nhau " vdi bai vi^t khi dien thoai trd nen nhu cau thiet yeu" bao nhan dan.

ngay 9/10/1988 trang 1 va 7 cua Quang Tuan da cho chung ta thay duac

phuang tien thdng tin trong kinh te thj trudng da giup ngudi ndng dan

giam tai mot sd luang chi phi Idn qua khau trung gian khi dem ban san

ph^m ciia minh "Cdn anh Ai, d miet vudn Phong dien (Can Tho) ngudi

mac may dien thoai dau tien cua xa va da diing nd pha vd su phong loa ciia

thuang lai, lien he tieu thu thang hoa qua vdi chii vuc d Tp. Hd Chi Minh,

lay lai 30% sd tien Idi ma lau nay phai mat qua khau trung gian cho thieu

thong tin".

Va cung chinh su tac ddng cua kinh te thj trudng quan niem ve bai

viet ciia: Dang Ba Tien "Cd tien ti chua phai la giau" Bao lao ddng, sd

205/2000. Thijr sau ngay 13 - 10 - 2000. Da tho Id "Minh ngay xua nha

ngheo chi dugfc hoc den Idp 8 thdi. Duoc hoc it nen minh hieu eai khd ciia

ngudi it chir. Ngudi it chii chang khac gi mil chir mot phan, bj diee mdi

ph^n. Giau tien ma thieu tri thiic, thieu van hoa chi la giau mot nira thdi",

nhu vay trong nen kinh te thi trudng d nude ta hien nay ngheo khd duoc

ngudi ndng dan xem xet khong chi dudi gde do kinh te ma cdn ca nhan

thurc, tri thiic, van hda.

Trongcudn: "Huy ddng va sir dung cac ngudn luc trong phat trien

kinh te ndng thon, thuc trang va giai phap" ciia Ts. Chu Tien Quang (NXB

Chinh trj Qudc gia) da de cap tdi cac ngudn luc lao ddng nhu: ngudn luc

lao ddng dat dai, gidi han ve quy md, lai lao do mau md. Ngudn nhan luc

(ca ve sd luang lan chat luang). Ngudn lire vdn (duac bieu hien bang gia

tri cua tai san, duac bieu hien bang tien) va dac biet cac ngudn vdn huy

ddng ciia dan eu, ngudn vdn huy ddng cua chinh phu. ngudn vdn phat trien

chinh thurc (ODA) La nhung dir lieu kha hiiii ich cho la lien hanh nghien

curu tac dong nen kinh te thj trudng tdi viec lira chon quyet djnh trong cay

hoa qua ciia cac hd ndng dan mien niii.



24



Ngoai ra cdn rat nhieu cac cong trinh nghien ciru va bai viet khac it

nhieu de cap den su tac ddng cua nen kinh te thj trudng tdi lao ddng san

xuat cua ngudi lao ddng ndi chung va dac biet cac hd ndng dan mien nui

ndi rieng. Tat nhien nhirng nghien cuii tren da va dang tap trung vao

nghien curu tac ddng cua kinh te thj trudng d nhieu mire do va ITnh vuc

khac nhau cua cuoc sdng. Nhung nhirng nghien cuu quan tam true tiep den

ngudi ndng dan mien nui thi chua phai la nhieu dac biet ho la nhirng ngudi

true tiep san xuat cay hoa qua dang chju tac ddng dudi quy luat cua nen

kinh te thj trudng lieu ho cd bam tru duac de tiep luc san xuai khi phai ddi

mat vdi quy luat canh tranh, quy luat cung cau va quy luat gia ca. Thuc

trang nhan thii-c, thai do, kha nang tiep can cua cac hd ndng dan mien niii

dudi tac ddng cua nen kinh le thj trudng. Ho la mot ddi luong dang hoa

nhap va cd bien ddi trong su phat trien kinh le. Ho cd vai ird quan trong

trong vice phat trien kinh te dat nude, hdi nhap khu vuc. Chinh vi the dc lai

nghien cuu ve su tac ddng cua nen Kinh le thi trudng idi vice lua chon

quyet djnh trdng cay hoa qua cua cac hd ndng dan mien nui khong phai la

mot van de hoan loan mdi ma la mang de lai can cd su ddng gdp bang

nhirng dieu tra cu the tren thuc te. De tai nghien cuu " Tim hieu nhiing

nhan td tac ddng cua nen kinh te thj trudng tdi van de lua chon quyet dinh

trong cay hoa qua ciia cac hd ndng dan mien nui". dugc thue hien vdi mdi

hy vong ddng gdp them mot nghien cuu nira ve \ai ird, anh hudng cua nen

kinh le thj trudng ddi vdi ngudi lao ddng nham lam phong phu han phan

nao mang de tai nghien curu ve thi trudng ma hien na\ da va dang ed sue

Idi cudn hap dan Idn ddi vdi nhieu nha nghien cuu.

2. Kinh nghiem ciia mot sd qudc gia ve stir dung ngudn lire dat

dai cho viec trong cay an qua.

2.1 Ddi Loan

Do dac thii la hinh ihd dai chat ngudi ddng. tai nguyen ngheo nan. \i

vSy chinh quyen Dai Loan rat chii tigng tinh edng bang trong phan phdi



25



quy dat ndng nghiep dac biet la trdng cay hoa qua cho cac hd ndng dan va

ludn keu goi sir dung dat cd hieu qua. Qua trinh hoan thien khung chinh

sach quan ly dat ndng nghiep da dugc tien hanh bang cac bien phap eu the

sau:

Thuc hien chinh sach chuyen ddi co cau cay trdng, xen canh, tang

vu ... chinh quyen chu truong khuyen khich tan dung phai trien cay hoa

qua de dem lai Igi nhuan cao nhat chinh quyen da dua ra chinh sach de

ngudi dan cd dat trdng cay hoa qua nhu sau:

Thuc hien chinh sach han dien: Chinh quyen chu truong han che

quy md sd hiru tu nhan ve dat ndng nghiep thdng qua quy djnh mire tdi da

dai dat chiem hiiu ca nhan, mdi chu dai chi cd quyen sd hiru khong qua 9

ha . Chinh quyen tuyen bd gianh quyen trung mua sd dai ndng nghiep vugi

qua miic quy djnh tren va ap dung chinh sach. gia Irung mua bang gia ban

lai cho ngudi linh canh, thanh loan dugc keo dai trong 10 nam, \di lai suai

4%/nam. Neu ndng dan khong du lien mua dai Ihi chinh quyen cho vay tin

dung de dii mua, lao dieu kien cho ndng dan ngheo cd dai san xuat. Dien

lich dai ndng nghiep edng do ehinh quyen quan ly, dai ndng nghiep do cac

to chu'c xa hdi, edng ddng quan ly deu dugc ehuyen lai cho ngudi linh

canh (ndng dan ngheo). Kei qua da lao dieu kien cho 209f hd ndng dan

dugc nhan dai mdi (chiem 16% dien tich quy dai ndng nghiep). Cd dieu

kien dc phai trien cay hoa qua dai han

Chinh sach hd trg va khuyen khich ndng dan dau tu eai tao dai: Sau

khi da phan chia hgp ly quy dai ndng nghiep cho sd ndng dan \a\ tin dung

de driu lu eai lao dai, xay dung mdi va hoan thien cac cong trinh thuy lai ,

hudng dan ndng dan ihuc hien cac bien phap canh lac ndng nghiep ben

vCrng, nang cao vai ird ciia ngudi ndng dan trong \ ice true tiep quan ly dai.

lao ddng lire trong san xuai. Dae bicl uu dai trong \ ice trdng ca\ hoa qua.

Chinh siich thue sir dung dai ndng nghiep: Chinh qu\cn tu\cn bd

giam Ihue dai ndng nghiep tir 5()-liV"( xudng 35'^f san luang thu hoach



26