Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (576.15 KB, 126 trang )
19
- Cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong việc ban hành.
+ Quốc hội: Ban hành Luật
+ Chính phủ: Ban hành Nghị định
+ Bộ Kế hoạch & Đầu tư: Ban hành Thông tư, Quyết định, Công văn.
+ UBND huyện ( phòng Tài chính Kế hoạch) phổ biến hướng dẫn các
văn bản do Quốc hội, Chính phủ, Bộ Kế hoạch & Đầu tư ban hành.
- Đối tượng được hướng dẫn:
Các cá nhân trực tiếp tham gia hoạt động đấu thầu gồm:
+ Chuyên viên phòng Tài chính Kế hoạch huyện
+ Cán bộ ban quản lý dự án đầu tư xây dựng huyện
+ Chuyên viên một số phòng ban huyện
+ Chủ tịch, các phó chủ tịch, cán bộ phụ trách đầu tư các xã, thị trấn.
- Công cụ thực hiện:
+ Hệ thống văn bản phổ biến, hướng dẫn.
+ Đội ngũ giảng viên.
+ Hệ thống trường, lớp thực hiện
+ Hệ thống tài liệu, máy móc thiết bị.
- Chỉ số đánh giá công tác quản lý nhà nước đấu thầu.
+ Số lượng văn bản mới ban hành được phổ biến
+ Số đơn vị, người được tiếp cận văn bản
Phối hợp đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức làm công tác đấu thầu.
- Cơ quan, tổ chức thực hiện đào tạo, bồi dưỡng.
+ Các cơ sở tổ chức hoạt động, đào tạo bồi dưỡng được thành lập theo
quy định pháp luật
+ Sở Kế hoạch & Đầu tư, UBND huyện ( Phòng Tài chính Kế hoạch)
phối hợp hướng dẫn đào tạo, bồi dưỡng
20
- Đối tượng được đào tạo, bồi dưỡng:
+ Chuyên viên phòng Tài chính Kế hoạch huyện
+ Cán bộ ban quản lý dự án đầu tư xây dựng huyện
+ Chuyên viên một số phòng ban huyện
+ Chủ tịch, các phó chủ tịch, cán bộ phụ trách đầu tư các xã, thị trấn.
- Công cụ thực hiện:
+ Hệ thống văn bản phổ biến, hướng dẫn.
+ Đội ngũ giảng viên.
+ Hệ thống trường, lớp thực hiện
+ Hệ thống tài liệu, máy móc thiết bị.
- Chỉ số đánh giá công tác quản lý nhà nước đấu thầu.
+ Số người được cấp chứng chỉ về đấu thầu/số người tham dự khóa học
về đấu thầu
+ Số người được đào tạo, bồi dưỡng
+ Năng lực quản lý đấu thầu của các đơn vị
Kiểm tra hoạt động trong đấu thầu các dự án do UBND huyện làm
chủ đầu tư hoặc giao cho UBND các xã, thị trấn làm chủ đầu tư
- Cơ quan, tổ chức thực hiện kiểm tra.
+ UBND huyện kiểm tra
- Đối tượng kiểm tra:
+ Đơn vị được giao nhiệm vụ chủ đầu tư
+ Dự án do UBND huyện quyết định đầu tư hoặc hỗ trợ vốn
- Công cụ thực hiện:
+ Ban hành văn bản về kế hoạch kiểm tra
+ Thành lập đoàn kiểm tra
- Chỉ số đánh giá công tác quản lý nhà nước đấu thầu.
21
+ Năng lực quản lý dự án của chủ đầu tư
+ Số dự án thực hiện đúng trình tự thủ tục về đấu thầu
1.3 Phương pháp và công cụ quản lý nhà nước đối với hoạt động đấu thầu
1.3.1 Phương pháp quản lý
Phương pháp quản lý nhà nước đối với hoạt động đấu thầu là tổng thể
những cách thức tác động có chủ đích và có thể có của cơ quan nhà nước lên
hoạt động đấu thầu để thực hiện các mục tiêu quản lý ( tăng cường cạnh tranh,
tiết kiệm ngân sách, đảm bảo công bằng, minh bạch, công khai ...) để hướng
đến mục tiêu chung là phát triển kinh tế xã hội.
Các phương pháp quản lý chủ yếu của nhà nước về hoạt động đấu thầu:
* Phương pháp hành chính.
Phương pháp hành chính trong quản lý đấu thầu là các cách tác động
trực tiếp bằng các quyết định dứt khoát mang tính bắt buộc của nhà nước lên
đối tượng và khách thể trong quản lý nhằm đạt được mục tiêu đặt ra trong
những tình huống nhất định.
Đặc điểm của phương pháp này mang tính quyền lực và tính bắt buộc.
Vai trò của phương pháp này:
Xác lập trật tự cho đối tượng đấu thầu hoạt động
Giải quyết vấn đề nhanh chóng, dứt khoát
Khâu nối các phương pháp khác lại
* Phương pháp kinh tế.
Là phương pháp tác động vào đối tượng quản lý thông qua các lợi ích
kinh tế để cho đối tượng bị quản lý lựa chọn phương án hoạt động có hiệu quả
nhất trong phạm vi hoạt động, là sự vận dụng các phạm trù kinh tế, đòn bẩy
kinh tế, các định mức kinh tế kỹ thuật ... ( thực chất là một biện pháp để sử
dụng các quy luật kinh tế).
22
Đặc điểm của phương pháp này là nó tác động lên đối tượng quản lý
không bằng cưỡng bức hành chính mà bằng lợi ích, tức là chỉ đề ra mục tiêu,
nhiệm vụ phải đạt được, đưa ra những điều kiện khuyến khích về kinh tế,
những phương tiện vật chất có thể sử dụng để họ tự tổ chức việc thực hiện
nhiệm vụ.
Vai trò của phương pháp này là:
Phát huy được sự sáng tạo của các đối tượng quản lý.
Làm cho hoạt động đấu thầu diễn ra theo khuôn khổ pháp luật và phát
triển trong cạnh tranh.
* Phương pháp giáo dục.
Là cách thức tác động của nhà nước vào nhận thức và tình cảm của
những con người thuộc đối tượng quản lý, nhằm nâng cao tính tự giác, tích
cực và nhiệt tình lao động của họ trong việc thực hiện tốt nhiệm vụ được giao.
Đặc trưng của phương pháp này là tính thuyết phục, tức là làm cho
người lao động phân biệt phải – trái, đúng – sai, lợi – hại ..., từ đó nâng cao
tính tự giác trong công việc.
Vai trò của phương pháp này:
Biến hoạt động của con người từ thụ động sang chủ động
Vừa quản lý tốt hoạt động đấu thầu vừa kết hợp giải quyết các vấn đề
xã hội ( công bằng, văn minh).
1.3.2 Công cụ quản lý
Công cụ quản lí nói chung là tất cả mọi phương tiện mà chủ thể quản lí
sử dụng để tác động lên đối tượng quản lí nhằm đạt được mục tiêu quản lí đề
ra. Vai trò của công cụ quản lí thể hiện ở chỗ là nếu mục tiêu đề ra có chính
xác và khả thi đến đâu đi nữa, nhưng nếu không có công cụ quản lí tương ứng
thì cũng không thể thực hiện được.
23
Từ khái niệm chung nhất về công cụ quản lí, có thể có định nghĩa về
công cụ quản lí Nhà nước về đấu thầu là tổng thể những phương tiện hữu hình
và vô hình mà Nhà nước sử dụng để tác động lên mọi chủ thể trong hoạt động
đấu thầu nhằm thực hiện mục tiêu quản lí.
Các công cụ quản lí nhà nước về đấu thầu:
Pháp luật:
Pháp luật được hiểu là hệ thống các quy tắc xử sự có tính bắt buộc
chung (quy phạm pháp luật) thể hiện ý chí của giai cấp thống trị và cộng đồng
xã hội, do Nhà nước đặt ra, thực thi và bảo vệ, nhằm mục tiêu bảo toàn và
phát triển xã hội theo các đặc trưng đã định.
Chức năng chủ yếu của pháp luật là điều chỉnh, bảo vệ và giáo dục để
đảm bảo các hoạt động diễn ra theo mục tiêu và phương hướng nhất định.
Hình thức biểu hiện của công cụ pháp luật là văn bản quy phạm pháp
luật và văn bản áp dụng quy phạm pháp luật.
Hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật nhằm thực hiện công tác
quản lý nhà nước về đấu thầu hiện hành bao gồm:
- Luật đấu thầu năm 2005;
- Luật sửa đổi bổ sung một số điều của các luật liên quan đến đầu tư
xây dựng cơ bản số 38/2009/QH12 ngày 19 tháng 6 năm 2009 của Quốc hội
và hướng dẫn thi hành việc lựa chọn nhà thầu xây dựng theo Luật Xây dựng
số 16/2003/QH11 ngày 26 tháng 11 năm 2003 của Quốc hội;
- Nghị định 85/2009/NĐ-CP ngày 15/10/2009 hướng dẫn thi hành Luật
đấu thầu và lựa chọn nhà thầu xây dựng theo Luật xây dựng;
- Thông tư số 21/2010/TT-BKH ngày 28/10/2010 của Bộ KH&ĐT quy
định chi tiết lập Báo cáo thẩm định HSMT, HSYC;
- Thông tư số 08/2010/TT-BKH ngày 21/4/2010 của Bộ KH&ĐT quy
24
định chi tiết lập Báo cáo Thẩm định kết quả đấu thầu.
- Thông tư số 01/2011/TT-BKHĐT ngày 04/01/2011 của Bộ KH&ĐT
quy định chi tiết kiểm tra về công tác đấu thầu.
- Thông tư số 10/2010/TT-BKH ngày 13/5/2010 Bộ KH&ĐT quy định
về đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ đấu thầu nhằm tăng cường tính chuyên
nghiệp hóa, nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ làm công tác đấu thầu, đồng
thời nâng cao chất lượng, hiệu quả của công tác đào tạo đấu thầu.
- Thông tư số 17/2010/TT-BKH ngày 22/7/2010 của Bộ KH&ĐT quy
định chi tiết thí điểm đấu thầu qua mạng.
- Thông tư liên tịch số 20/2010/TTLT-BKH-BTC ngày 21/9/2010 liên
Bộ KH&ĐT, Tài chính quy định chi tiết việc cung cấp thông tin về đấu thầu
để đăng tải trên Báo Đấu thầu.
- Một số văn bản khác có liên quan về việc hướng dẫn đăng tải thông tin
trên Hệ thống đấu thầu qua mạng và Báo Đấu thầu;
Kế hoạch
Kế hoạch theo nghĩa hẹp là phương án hành động trong tương lai. Theo
nghĩa rộng, kế hoạch là quá trình xây dựng, chấp hành, giám sát và kiểm tra
việc thực hiện phương án hành động trong tương lai.
Kế hoạch trung hạn (kế hoạch 3 năm, kế hoạch 5 năm): là phương tiện
chủ yếu để cụ thể hóa các mục tiêu và các giải pháp đã được lựa chọn trong
chiến lược. Kế hoạch trung hạn, trong đó có phân bổ chỉ tiêu cho từng năm, là
hình thái chủ yếu của kế hoạch, và là định hướng chung cho quá trình phát
triển kinh tế - xã hội.
Kế hoạch hàng năm: là sự cụ thể hóa của Kế hoạch trung hạn nhằm
thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của kế hoạch trung hạn. Kế
25
hoạch hàng năm được xây dựng căn cứ vào mục tiêu và định hướng, vào
phương pháp, nhiệm vụ của Kế hoạch trung hạn và vào kết quả phân tích tình
huống.
Kế hoạch đấu thầu là việc phân chia dự án thành các gói thầu, bảo đảm
quy mô không quá nhỏ hoặc quá lớn làm hạn chế sự tham gia của các nhà
thầu. Nội dung của các gói thầu bao gồm:
- Tên gói thầu;
- Giá gói thầu;
- Nguồn vốn;
- Hình thức lựa chọn nhà thầu và phương thức đấu thầu;
- Thời gian lựa chọn nhà thầu;
- Hình thức hợp đồng;
- Thời gian thực hiện hợp đồng;
Căn cứ lập kế hoạch đấu thầu:
- Quyết định đầu tư hoặc Giấy chứng nhận đầu tư và các tài liệu có liên quan.
Đối với gói thầu cần thực hiện trước khi có quyết định đầu tư thì căn cứ theo
quyết định của người đứng đầu đơn vị được giao nhiệm vụ chuẩn bị dự án.
- Điều ước quốc tế hoặc văn bản thỏa thuận quốc tế đối với các dự án
sử dụng vốn ODA.
- Thiết kế, dự toán được duyệt (nếu có).
- Nguồn vốn cho dự án.
- Các văn bản pháp lý khác liên quan (nếu có).
Báo đấu thầu
Báo Đấu Thầu là tờ báo duy nhất của Việt Nam được thành lập theo
Luật Đấu thầu đã được Quốc hội thông qua. Trong điều 5 Luật Đấu Thầu ghi
rõ “những nội dung liên quan đến đấu thầu phải được đăng tải trên các tờ báo
26
chuyên về đấu thầu”
Với mục tiêu cạnh tranh-công bằng-minh bạch và hiệu quả kinh tế, Báo
Đấu thầu là công cụ đặc biệt giúp quản lý Nhà nước về đấu thầu, đồng thời là
cơ hội cho các nhà thầu trong và ngoài nước tiếp cận các thông tin đấu thầu
đầy đủ và chân thực. Theo Luật Đấu thầu, những nội dung liên quan đến việc
chi tiêu và đầu tư phát triển từ nguồn vốn Nhà nước của Trung ương, địa
phương, Chính phủ, các Bộ, ngành, UBND các cấp đều phải công khai trên tờ
báo chuyên về đấu thầu, nay là Báo Đấu thầu, từ thông báo mời thầu, kế
hoạch đấu thầu, kết quả lựa chọn nhà thầu, đấu thầu hạn chế… đến những sai
phạm trong lĩnh vực đấu thầu. Với việc đăng tải miễn phí các thông tin này,
sự ra đời của Báo Đấu thầu đã tiết kiệm cho các Ban quản lý, chủ đầu tư hàng
trăm tỷ đồng mỗi năm.
1.4 Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản lý nhà nước đối với hoạt
động đấu thầu
1.4.1 Nhân tố chủ quan
- Chất lượng giảng viên thực hiện công tác đào tạo, bồi dưỡng.
Giảng viên là nhân tố quyết định chất lượng đào tạo, bồi dưỡng và thể
hiện rõ nét, sâu sắc nhất trong mối quan hệ, tác động qua lại với học viên, cụ thể:
Thứ nhất, giảng viên truyền đạt kiến thức góp phần hình thành tri thức
cho người học.
Quá trình đào tạo đòi hỏi phải trang bị cho học viên những kiến thức,
kỹ năng cơ bản và nghiệp vụ chuyên ngành về hoạt động đấu thầu theo
chương trình, mục tiêu đào tạo đã được xác định để làm cơ sở cho người học
tiếp tục nghiên cứu, vận dụng vào trong thực tiễn công tác quản lý nhà nước
về đấu thầu.
Những kiến thức cần trang bị cho người học là vô cùng vô tận, luôn
27
thay đổi theo yêu cầu của thực tiễn, cho nên trên cơ sở mục tiêu đào tạo,
giảng viên xác định những kiến thức cần trang bị cho người học, đồng thời có
phương pháp truyền đạt khoa học để người học tiếp thu hiệu quả, đó là những
phương pháp dạy, kỹ năng sư phạm mà người thầy cần phải học tập, trau dồi.
Thứ hai, giảng viên hướng dẫn cho người học phương pháp tư duy,
gồm tư duy độc lập, tư duy sáng tạo và tư duy phê phán để xử lý tốt các tình
huống trong đấu thầu.
Hiện nay, việc hướng dẫn cho người học phương pháp tư duy rất quan
trọng, bên cạnh việc trang bị tri thức mới. Cho nên, một yêu cầu được đặt ra
hiện nay là trong quá trình giảng dạy của mình, giảng viên phải hướng dẫn
cho người học năng lực tư duy.
Giảng viên trích dẫn các quan điểm khác nhau về một vấn đề trong
thực tế để người học vận dụng giải quyết, đánh giá quan điểm đó hay đưa ra
một vấn đề lý luận để vận dụng vào các tình huống tương tự trong hoạt động
quản lý ở đơn vị, địa phương mình.
- Trình độ cán bộ, công chức trực tiếp làm công tác quản lý nhà nước
về hoạt động đấu thầu.
Trong nền hành chính của bất cứ một địa phương nào, cán bộ, công
chức luôn có vị trí đặc biệt quan trọng. Trình độ cán bộ, công chức hành
chính nhà nước ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng, hiệu quả hoạt động của
bộ máy nhà nước từ Trung ương đến cơ sở. Hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà
nước luôn là hệ quả trực tiếp từ hiệu quả hoạt động của đội ngũ cán bộ, công
chức hành chính nhà nước.
Đội ngũ cán bộ, công chức là nguồn lực chủ yếu của hệ thống hành
chính có thể vận hành và hoàn thành chức năng, nhiệm vụ được giao. Do tình
28
hình kinh tế xã hội thường xuyên thay đổi, đòi hỏi thường xuyên phải phát
triển năng lực đội ngũ cán bộ, công chức trong công tác quản lý nhà nước về
hoạt động đấu thầu.
Thực tiễn thời gian qua cho thấy, những kết quả đạt được về lĩnh vực
đấu thầu tại UBND huyện Hoài Đức là rất đáng khích lệ, hình thành nên
những dự án, công trình có ý nghĩa to lớn góp phần cải thiện hạ tầng kỹ thuật,
hạ tầng xã hội từ đó đẩy mạnh hoạt động sản xuất kinh doanh, nâng cao chất
lượng cuộc sống của nhân dân, trong đó có sự đóng góp không nhỏ từ công
sức, trí tuệ của đội ngũ cán bộ, công chức. Tuy nhiên, trước yêu cầu đổi mới,
hội nhập và phát triển, một bộ phận cán bộ, công chức còn chưa đủ năng lực
thực thi công vụ gây ảnh hưởng đến quá trình triển khai thực hiện các dự án.
- Sự phối hợp giữa các phòng, ban, ngành trong công tác quản lý nhà
nước về mặt đấu thầu.
Việc phối hợp giữa các phòng ban trong bất kỳ lĩnh vực nào cũng có rất
ý nghĩa đặc biệt quan trong nhằm tăng cường kiến thức, năng lực chuyên môn
của các đơn vị, cá nhân trong quá trình thực hiện công vụ.
Sự cần thiết phải có sự phối hợp giữa các cơ quan trong việc công tác
quản lý nhà nước về đấu thầu trước hết xuất phát từ yêu cầu công việc. Trước
khi phê duyệt dự án thì phải có sự tham gia ý kiến của các cơ quan có liên
quan trong quá trình thẩm định và phê duyệt.
Ví dụ một dự án xây dựng trường học ở địa điểm mới thì phải lấy ý kiến
phòng Quản lý đô thị về sự phù hợp quy hoạch, tiêu chuẩn quy mô và phương
án thiết kế, lấy ý kiến phòng Tài Nguyên Môi trường về kế hoạch sử dụng
đất, lấy ý kiến phòng Giáo dục đào tạo về quy mô đào tạo, phòng Tài chính
Kế hoạch về nguồn vốn đầu tư, UBND xã đặt địa điểm xây dựng công trình
29
…
Đến giai đoạn duyệt kế hoạch đầu thầu là nguồn vốn để thực hiện các
gói thầu là phải được xác định: nếu vốn đầu tư, hỗ trợ của ngân sách huyện thì
phòng Tài chính Kế hoạch phải tham mưu trình phương án giao vốn, nếu có
vốn hỗ trợ GPMB thì Hội đồng bồi thường GPMB phải xây dựng dự toán và
trình duyệt, nếu vốn ngân sách xã thì UBND xã phải có phương án bố trí, ….
Trong quá trình tiến hành lựa chọn nhà thầu thì các phòng ban trong huyện
cũng phải có sự phối hợp nhịp nhàng để đảm bảo lựa chọn được nhà thầu có
năng lực đáp ứng được yêu cầu mục tiêu dự án.
Vì thế các phòng, ban, ngành có sự phối hợp tốt sẽ giúp cho việc thực
hiện công tác quản lý nhà nước được đảm bảo, hiệu quả, ngược lại sẽ tạo ra
những tác động tiêu cực đến quá trình triển khai các dự án và gây ảnh hưởng
xấu đến việc phát triển kinh tế xã hội.
1.4.2 Nhân tố khách quan
- Năng lực của các đơn vị tư vấn đấu thầu.
Dịch vụ tư vấn đấu thầu hiện nay được các cơ quan, đơn vị thực hiện đấu
thầu ngày càng quan tâm sử dụng nhằm đảm bảo quy trình lựa chọn nhà thầu
được thực hiện theo đúng quy định của pháp luật về đấu thầu, tiết kiện thời
gian và đem lại hiệu quả kinh tế cao, phổ biến trong việc thực hiện: tư vấn lập
hồ sơ mời thầu, đánh giá hồ sơ dự thầu và giải quyết các kiến nghị trong đấu
thầu với tư cách là bên mời thầu.
Nếu đơn vị tư vấn đấu thầu có năng lực, kinh nghiệm trong công tác đầu
thầu sẽ giúp cho chủ đầu tư lựa chọn nhà thầu đáp ứng được yêu cầu cho gói
thầu nhanh gọn và hiệu quả, ngược lại nếu đơn vị tư vấn không đủ năng lực
thì làm ảnh hưởng đến quá trình thực hiện dự án, lãng phí thời gian và nguồn
vốn, mất đi cơ hội thực hiện dự án đầu tư, ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả