CHƯƠNG II TUYỂN CHỌN VÀ XÂY DỰNG HỆ THỐNG CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM KHÁCH QUAN PHẦN PHI KIM LỚP 11 NÂNG CAO - THPT

- Dựa vào hằng số phân ly axit, hằng số phân ly bazo để tính nồng độ

ion H+, OH- trong dung dịch.

- Quan sát, phân tích tổng hợp và dự đoán tính chất của các chất.

-Lập phương trình hóa học, đặc biệt phương trình hoá học của các phản

ứng oxi hóa- khử

- Giải các bài tập định tính và định lượng có liên quan đến kiến thức

của chương.

- Biết vận dụng lí thuyết để giải các bài tập hoá học, hoặc giải thích một

hiện tượng hoá học đơn giản trong thực tiễn.

- Biết cách làm việc với SGK và với các tài liệu tham khảo như: tóm

tắt, hệ thống hoá, so sánh, phân tích, kết luận…

I.1.c. Về thái độ

- Hứng thú học tập môn Hoá học.

- Tin tưởng vào phương pháp nghiên cứu khoa học bằng thực nghiệm.

- Có hiểu biết khoa học, đúng đắn về dung dịch axit, bazơ, muối.

- Có ý thức tuyên truyền, vận dụng những tiến bộ của khoa học nói

chung, của hoá học nói riêng vào đời sống, sản xuất.

- Có những đức tính: cẩn thận, tỉ mỉ, kiên nhẫn, trung thực trong công việc.

- Có tinh thần trách nhiệm đối với bản thân, gia đình và xã hội.

- Biết yêu quý bảo vệ tài nguyên thiên nhiên, có ý thức giữ gìn bảo vệ

môi trường đất và không khí.

I.2. Cấu trúc nội dung chƣơng trình

Chương trình hoá học lớp 11- nâng cao - có nội dung cấu trúc như sau: gồm 9

chương với 63 bài.

I.2.1. Hệ thống lý thuyết chủ đạo

Lý thuyết chủ đạo gồm hệ thống kiến thức cơ sở hoá học dùng để nghiên cứu

các chất hoá học, đó là:

- Thuyết axit-bazo của A-rê-ni-ut và Bron-stêt



39



- Lý thuyết về phản ứng trao đổi ion trong dung dịch các chất điện ly

- Cấu tạo nguyên tử.

- Liên kết hoá học (liên kết ion, liên kết cộng hoá trị).

- Phản ứng oxi hoá- khử.

- Các yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng và nguyên lý chuyển

dịch cân bằng

- Qui luật biến đổi tính chất của các đơn chất, hợp chất trong nhóm A.

I.2.2. Các nhóm nguyên tố hoá học

- Nhóm Nitơ

- Nhóm cacbon

I.2.3. Kế hoạch dạy học

Tổng số tiết: 87 tiết, được phân bố như sau:

Lý thuyết



56 tiết, chiếm



64,4%



Luyện tập



14 tiết, chiếm



16,1%



Thực hành



7 tiết, chiếm



8%



Ôn tập



4 tiết, chiếm



4,6%



Kiểm tra viết



6 tiết, chiếm



6,9 %



I.2.4. Phân phối chƣơng trình

Cả năm: 87 tiết

Học kì I : 2 tiết / tuần

Học kì II: 3 tiết / tuần

HỌC KÌ I

Tiết 1:



Ôn tập đầu năm

Chƣơng 1: Sự điện li (12 tiết)



Tiết 2:



Sự điện li



Tiết 3:



Phân loại các chất điện li



Tiết 4,5,6:



Axit-bazo-muối



40



Tiết 7:



Sự điện li của nước.pH.Chất chỉ thị axit-bazo



Tiết 8:



Luyện tập: Axit-bazo-muối



Tiết 9, 10:



Phản ứng trao đổi trong dung dịch các chất điện li



Tiết 11:



Luyện tập: Phản ứng trao đổi trong dung dịch các chất điện li



Tiết 12:



Thực hành: Tính axit- bazo. Phản ứng trong dung dịch các

chất điện li



Tiết 13:



Kiểm tra viết

Chƣơng 2: Nhóm nitơ (14 tiết)



Tiết 14:



Khái quát về nhóm nitơ



Tiết 15:



Nitơ



Tiết 16, 17:



Amoniac- Muối amoni



Tiết 18, 19:



Axit nitric - Muối nitrat



Tiết 20:



Luyện tập: Tính chất của nitơ và hợp chất của nitơ



Tiết 21:



Photpho



Tiết 22, 23:



Axit photphoric - muối photphat



Tiết 24:



Phân bón hoá học



Tiết 25



Luyện tập: Tính chất của photpho và các hợp chất của photpho



Tiết 26:



Thực hành: Tính chất của các hợp chất của nitơ, photpho



Tiết 27



Kiểm tra viết

Chƣơng 3: Nhóm cacbon (9 tiết)



Tiết 28:



Khái quát về nhóm cacbon



Tiết 29:



Cacbon



Tiết 30:



Hợp chất của cacbon



Tiết 31:



Silic và hợp chất của silic



Tiết 32:



Công nghiệp silicat



Tiết 33:



Luyện tập: Tính chất của cabon,silic và các hợp chất của

chúng



Tiết 34,35:



Ôn tập học kì I



Tiết 36:



Kiểm tra học kì I



41



I.3. Đặc điểm nội dung kiến thức (Học kỳ 1)

- Gồm 9 chương:

 Chương I: Sự điện li

 Chương II: Nhóm nitơ

 Chương III: Nhóm cacbon

- Ba chương đầu( sự điện li, nitơ, cacbon):

+ Cung cấp cho học sinh một số khái niệm, cơ chế của một số quá

trình, thuyết axit-bazo, chất chỉ thị axit-bazo, pH...

+ Là chương học về nguyên tố và các hợp chất cụ thể nên liên quan

nhiều đến hiện tượng hóa học. Giúp học sinh biết được mối liên quan gắn bó

giữa lý thuyết với thực tiễn, những ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống và sinh

hoạt của con người.

Nếu chỉ sử dụng các bài tự luận sẽ không đánh giá đúng được mức độ

tiếp thu và khả năng vận dụng kiến thức của học sinh.

Xuất phát từ nội dung chương trình và những đặc điểm của trắc nghiệm

khách quan, chúng tôi thấy phương pháp trắc nghiệm khách quan thích hợp

hơn trong việc kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh. Vậy nên,

chúng tôi cũng trú trọng thiết kế các câu hỏi và bài tập trắc nghiệm nhiều lựa

chọn với các câu nhiễu có độ khó khác nhau nhằm phân loại học lực của học

sinh, đồng thời có thể đánh giá được độ vững chắc về kiến thức của học sinh.

Chúng tôi thiết kế các câu hỏi trắc nghiệm điền khuyết, trắc nghiệm đúng- sai

ít hơn so với các câu hỏi trắc nghiệm nhiều lựa chọn.

I.4. Ma trận hai chiều về kiến thức trong chƣơng trình lớp 11 THPT - nâng cao

Dựa vào mục tiêu và nội dung của chương trình hoá học lớp 11 - nâng

cao, chúng tôi xây dựng ma trận hai chiều ứng với các nội dung kiến thức và

kĩ năng được kiểm tra với số lượng các câu hỏi như bảng A và bảng B.

Người ra đề có thể cân đối khối lượng các loại kiến thức cần kiểm tra, các kĩ



42



năng thao tác tư duy cần phát triển qua hai bảng A và B. Số lượng các câu hỏi

trắc nghiệm khách quan dựa trên khối lượng kiến thức của nội dung, mục tiêu

của từng chương (chương II, chương III) như sau:

Bảng A: NỘI DUNG CHƢƠNG TRÌNH

Thời



Nội dung



Số câu hỏi



lƣợng



Chương 2: Nhóm nitơ



14



257



Chương 3: Nhóm cacbon



9



143



23 tiết học



400 câu hỏi



Tổng số



Bảng B: BẢNG MA TRẬN HAI CHIỀU

Yêu cầu

Nội dung



Trọng

số



Biết



Hiểu



Vận

dụng



Phân tích,



Tổng



tổng hợp,



số



tính toán



Chương 2: Nhóm nitơ



65



70



79



89



19



257



Chương 3: Nhóm cacbon



35



56



38



45



4



143



Tổng số



100



126



117



134



23



400



Sau khi xác định nội dung, mục tiêu và xác định bảng ma trận hai chiều về

kiến thức kĩ năng học sinh cần đạt được trong chương trình, chúng tôi tiến

hành tuyển chọn và xây dung các câu hỏi và bài tập trắc nghiệm khách quan

cho các nội dung trong phần phi kim (chương II, chương III) của chương trình

hoá học lớp 11 - nâng cao.



43



II. TUYỂN CHỌN, XÂY DỰNG HỆ THỐNG CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP TRẮC

NGHIỆM KHÁCH QUAN



CHƢƠNG II: NITƠ

Ma trận đề chương N



Nội dung



Biết Hiểu



VD



VD Tổng



1



2



- Vị trí, cấu hình, cấu tạo



4



6



5



0



15



- Trạng thái tự nhiên - Tính chất vật lí



10



6



5



4



25



- Tính chất hóa học của các chất:



20



35



35



35



125



- Ứng dụng



6



6



3



2



17



- Điều chế



5



5



5



5



20



- Môi trường, kinh tế, xã hội



10



6



5



4



25



15



15



30



73



65



257



- Nhận biết, tách chất

Tổng



-



55



64



Câu 1: Cấu hình electron lớp ngoài cùng của nguyên tử các nguyên tố nhóm

VA là:

A. ns2np3



B. (n-1)d3ns2



C. ns2np5



D. (n-1)d10ns2np3



Câu 2: Các nguyên tố thuộc nhóm VA đều thuộc các nguyên tố họ:

A. s



B. d



C. p



D. f



Câu 3: Nhóm VA gồm những nguyên tố nào?

A. N, P, Mg, Sb, Bi

B. N, P, As, Sb, Bi

C. N, P, Ca, Cs, Bi

D. N, P, Bi, As



44



Câu 4: Cấu hình electron lớp ngoài cùng của nguyên tử các nguyên tố nhóm

VA được xếp theo thứ tự tăng dần của điện tích hạt nhân là:

A. 2s22p3, 4s24p3, 6s26p3, 3s23p3, 5s25p3

B. 2s22p3, 3s23p3, 4s24p3,



5s25p3 , 6s26p3



C. 2s22p3, 3s23p3, 4s24p3, 6s26p3,

D. 6s26p3,

Câu 5:



5s25p3, 4s24p3,



5s25p3



3s23p3,



2s22p3



Nhận định sai trong số các nhận định sau về các nguyên tố nhóm



VA (từ nitơ đến bitmut) :

A. tính phi kim giảm dần

B. độ âm điện giảm dần

C. tính axit của các hiđroxit tăng dần

D. nhiệt độ sôi của các đơn chất tăng dần

Câu 6: Trong nhóm VA, tính phi kim của các nguyên tố được xếp theo thứ tự

tăng dần là:

A. N, P, As, Sb, Bi

B. Bi, Sb, As, P, N

C. P, N, Bi, As, Sb

D. N, P, Bi, Sb, As

Câu 7: Nhận định sai khi nhận định về các nguyên tố nhóm VA (khi đi từ

nitơ đến bitmut):

A. Độ âm điện các nguyên tố giảm dần

B. Bán kính của nguyên tử các nguyên tố tăng dần

C. Năng lượng ion hoá của các nguyên tố giảm dần

D. Nguyên tử các nguyên tố đều có cùng số lớp electron

Câu 8: Tìm câu sai trong số các câu sau:

A. Nguyên tử của các nguyên tố thuộc nhóm VA có 5 electron ở lớp

ngoài cùng

B. Bitmut là nguyên tố đứng cuối nhóm VA



45



C. Tính phi kim của các nguyên tố nhóm VA tăng dần theo chiều tăng

của điện tích hạt nhân

D. Cấu hình electron lớp ngoài cùng của nguyên tử các nguyên tố VA

là ns2 np3

Câu 9: Nitơ có thể có các số oxi hóa trong các hợp chất là:

A. chỉ có số oxi hóa -3 và +5

B. chỉ có số oxi hóa +3 và +5

C. có số oxi hóa từ -4 đến +5

D. có thể có các số oxi hóa: -3, 0, +1, +2, +3, +4, +5

Câu 10: Số oxi hoá của nitơ được sắp xếp theo thứ tự giảm dần như sau :

A. NH3 ; N2 ; NO2-; NO ; NO3

B. NO ; N2O ; NH3 ; NO3C. NH3 ; NO ; N2O ; NO2 ; N2O5

D. NO3- ; NO2 ; NO; N2O ; N2 ; NH4+

Câu 9: Nitơ có thể có các số oxi hóa trong các hợp chất là:

A. chỉ có số oxi hóa -3 và +5

B. chỉ có số oxi hóa +3 và +5

C. có số oxi hóa từ -4 đến +5

D. có thể có các số oxi hóa: -3, 0, +1, +2, +3, +4, +5

Câu 12: Trong phòng thí nghiệm, có thể điều chế khí nitơ bằng cách đun

nóng dung dịch:

A. NH4NO2



B. NH3



C.



D. NaNO2



NH4Cl



Câu 13: Công thức cấu tạo của phân tử Nitơ.

A. N = N



B.



NN



C. N  N



D.



N2



Câu 14: Nhận định nào đúng nhất:

A. Ở nhiệt độ thường N2 trơ về mặt hoá học.



46



B. Ở nhiệt độ thường N2 hoạt động hoá học tốt.

C. Ở nhiệt độ cao N2 trơ về mặt hoá học.

D. N2 trơ về mặt hoá học.

Câu 15: Tại nhiệt độ thường, khí nitơ tương đối trơ về mặt hoá học là do

nguyên nhân:

A. Phân tử N2 có liên kết cộng hoá trị không phân cực.

B. Phân tử N2 có liên kết ba rất bền vững.

C. Nitơ có độ âm điện lớn nhất trong nhóm VA.

D. Phân tử N2 có liên kết ion.

Câu 16: Nhận định nào đúng nhất?

A. Ở trạng thái kích thích trong các hợp chất: N có cộng hoá trị 5

B. Ở trạng thái kích thích trong các hợp chất: P có cộng hoá trị 5

C. Ở trạng thái kích thích trong các hợp chất: As có cộng hoá trị 5

D. Ở trạng thái kích thích trong các hợp chất: P, As, Sb, Bi có cộng hoá trị 5

Câu 17: N2 phản ứng với O2 tạo thành NO ở:

A. Điều kiện thường

B. Nhiệt độ cao khoảng 100oC

C. Nhiệt độ cao khoảng 1000 oC

D. Nhiệt độ khoảng 3000 oC

Câu 18: Ở nhiệt độ thường N2 phản ứng được với:

A. Li



B. Na



C. Ca



D. Cl2



Câu 19:



Dung dịch amoniac bao gồm các chất và ion sau :



A. NH4+ , NH3



B. NH4+ , NH3 , H+



C. NH4+ , OH-



D. NH4+ , NH3 , OH-



Câu 20: Nhận định nào sai:

A. Dung dịch amoniac là một bazơ yếu

B. Phản ứng tổng hợp amoniac là phản ứng thuận nghịch



47



C. Đốt cháy amoniac không có xúc tác thu được N 2 và H2O

D. NH3 là chất khí không màu, không mùi, tan nhiều trong nước

Câu 21: Tính chất hoá học của NH3 là:

A. Tính bazơ mạnh, tính khử

B. Tính bazơ yếu, tính oxi hoá

C. Tính bazơ yếu, tính oxi hoá

D. Tính khử, tính bazơ yếu

Câu 22: Amoniac có khả năng phản ứng với nhiều chất, bởi vì:

A. nguyên tử N trong amoniac có một đôi electron tự do

B. amoniac là một bazơ

C. nguyên tử N trong amoniac ở mức oxi hoá -3, có tính khử mạnh

D. cả A, B, C đều đúng

Câu 23: Tìm câu trả lời sai trong số các câu sau: Dung dịch NH3 là một dung

dịch

bazơ , nên nó có thể :

A. Tác dụng với dung dịch muối của kim loại mà hiđroxit là chất không

tan

B. Tác dụng với mọi dung dịch muối

C. Làm cho quỳ tím chuyển thành màu xanh

D. Tác dụng với mọi dung dịch axit

Câu 24: Dung dung dịch NH3 có thể hoà tan được Zn(OH)2 là do:

A. Zn(OH)2 là hiđroxit lưỡng tính

B. NH3 là một hợp chất có cực và là một bazơ yếu

C. Zn(OH)2 có khả năng tạo thành phức chất tan với NH3

D. Zn(OH)2 là một bazơ tan

Câu 25: Trong ion phức [Cu(NH3)4]2+ liên kết hình thành giữa các phân tử

NH3 với ion Cu2+ là :

A. Liên kết phối trí



B. Liên kết ion



48



C. Liên kết cộng hoá trị



D. Liên kết hiđrô



Câu 26: Khi nhỏ vài giọt nước Cl2 vào dung dịch NH3 đặc thấy có khói trắng

bay ra, khói trắng đó là:

A. HCl



C. Cl2



B. NH4Cl



D. N2



Câu 27: Dung dịch NH3 không có khả năng tạo phức chất với hidroxit hay

muối của kim loại nào?

A. Cu



B. Ag



C. Zn



D. Fe



Câu 28: Nhỏ từ từ dung dịch NH3 vào dung dịch CuSO4 cho tới dư. Hiện

tượng quan sát được là:

A. xuất hiện kết tủa màu xanh nhạt, lượng kết tủa tăng đến không đổi

B. xuất hiện kết tủa màu xanh nhạt

C. xuất hiện kết tủa màu xanh nhạt, lượng kết tủa tăng dần

D. xuất hiện kết tủa màu xanh nhạt, lượng kết tủa tăng dần đến không

đổi. Sau đó lượng kết tủa giảm dần cho tới khi tan hết thành dung dịch màu

xanh đậm

Câu 29: Dẫn khí NH3 đi qua ống đựng bột CuO nung nóng, hiện tượng xảy

ra là:

A. Bột CuO từ màu đen chuyển sang màu trắng

B. Bột CuO từ màu đen chuyển sang màu đỏ gạch

C. Bột CuO từ màu đen chuyển sang màu đỏ nâu

D. Bột CuO từ màu đen chuyển sang màu xanh

Câu 30: Chất nào có thể hoà tan được AgCl:

A. Dd HNO3



B. Dd H2SO4 đặc



Câu 31: Cho phản ứng : NH3 + O2



C. Dd NH3 đặc





NO +H2O



Hệ số cân bằng của phản ứng trên từ trái sang phải là :

A. 4 , 4 , 5 , 6



B. 4 , 5 , 4 , 6



49



D. Dd HCl đặc