Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (3.09 MB, 598 trang )
còn tương ứng ngời Anh sử dụng flat và lift. Người ta sử dụng subways tại New York nhưng lại
sử dụng underground ở London.
Ngời dân ở hai nớc nhiều khi sử dụng cùng một từ hay nhóm từ giống nhau để diễn đạt những
việc khác nhau. Ngời Mỹ sử dụng billion để nói 100 triệu trong khi nó có nghĩa là 1 triệu triệu
đối với ngời Anh. Cụm từ "table a motion" đối với ng ời Mỹ là không tiếp tục thương lượng vấn
đề này nữa, trong khi đối với người Anh thì vấn đề này cần được giải quyết ngay và đưa vào
chương trình nghị sự. Một bộ phim "went like a bomb" nghĩa rất thành công đối với ng ời Anh,
nhng lại là thất bại đối với ngời Mỹ. Ngời Mỹ thì "vacuum" - hút bụi chiếc thảm trong khi ngời
Anh lại "hoover" hay "bissel" nó.
Thậm chí khi sử dụng cùng một từ để chỉ cùng một sự vật thì cách viết cũng khác nhau. Ví dụ
nh color và theater đối với ngời Mỹ và colour hay theatre của ngời Anh. Các phát âm cũng có thể
khác nhau, đặc biệt là với chữ Z, ngời Mỹ đọc là zee trong khi ngời Anh đọc la zed. Nhãn hiệu
Mỹ E - Z sẽ gây lầm lẫn rất lớn tại Anh.
Cuối cùng thì cần lu ý rằng nghĩa của từ có thể thay đổi theo thời gian. Từ queer hay gay là
tiếng lóng của Mỹ chỉ những ngời đồng tính luyến ái, trong khi nghĩa gốc của chúng đợc sử
dụng với dụng ý khác.
Những vấn đề nh vậy không chỉ có đối với tiếng Anh. Khi một hãng hàng không Mỹ tiến hành
xúc tiến thơng mại cho sản phẩm "rendez-vous lounges" của mình tại Brazil, họ cần hiểu rằng
trong tiếng Bồ Đào Nha nghĩa là họ đang quảng cáo các căn phòng dành cho những cặp tình
nhân. Cách sử dụng và nghĩa của các từ trong tiếng Tây Ban Nha cũng khác nhau giữa các nư ớc
sử dụng thứ tiếng này. Người ta có thể sử dụng cùng một thứ tiếng ở các nước khác nhau nhưng điều này là rất mạo hiểm.
Sự khác biệt về ngôn ngữ thường dẫn tới việc cần thiết trong thay đổi chiến l ược Marketing.
Các ca sĩ thường có những cuốn sách giới thiệu in bằng hơn 50 thứ tiếng. Một vài quyển sách
chỉ bao gồm tranh vẽ. Và trong nhiều trường hợp thì cách dịch cơ bản bằng tay là không đủ.Ví
dụ như các nhà marketing về máy tính phải thay đổi phần cứng và phần mềm để phù hợp với
việc sử dụng ở một ngôn ngữ khác. 1 trong những nguyên nhân vì sao các nhà sản xuất máy tính
Nhật Bản vẫn gặp nhiều khó khăn trong việc thâm nhập thị trường Mỹ là bởi vì những khó
khăn gặp phải trong việc xuất khẩu phần mềm viết bằng tiếng Nhật. Các phần mềm về kế
toán và tài chính phải viết lại toàn bộ bởi vì các quy tắc về kế toán và hệ thống báo cáo tài chính
ở các nước rất khác nhau. Hãng máy tính Apple đã để mất thị phần ở Nhật bởi tại Nhật họ chỉ
đưa ra kiểu máy tính Mỹ với rất ít cơ hội để sử dụng với tiếng Nhật. Để vượt qua vấn đề này,
hiện nay, Apple IIe đã xuất hiện với 18 phiên bản quốc gia khác nhau, mỗi phiên bản có một
bàn phím với hệ thống chữ cái riêng.
Sự khác nhau kém rõ ràng hơn trong các quy định về kế toán và tài chính là các cách đọc
và cách viết ở các nước khác nhau. ở Mỹ, họ đọc và viết từ trái sang phải, hết một dòng rồi
mới chuyển xuống dòng dưới. Còn người Trung Quốc thì đọc từ trên xuống dưới, theo cột chứ
không phải theo dòng. Người TQ cũng đọc từ phải sang trái (có nghĩa là: họ bắt đầu với cột gần
nhất với bên phải của trang, sau đó chuyển sang cột khác ở bên trái. Sự khác biệt này nhiều khi
yêu cầu sản phẩm phải điều chỉnh vài chi tiết. Những nhà sản xuất máy vi tính cũng đã nhận
thấy rằng họ phải thay đổi hệ thống máy của mình đối với các nước ảrập, do đó máy vi tính có
thể in ra một văn bản đọc từ phải qua trái.
Hằng loạt các nghiên cứu đã khẳng định một cách rộng rãi rằng dân số
mỹ nhìn
chung không thể sử dụng ngôn ngữ nước ngoài một cách trôi chảy. Theo một nghiên cứu cho
biết : “không một trường đào tạo tiến sỹ nào yêu cầu sinh viên phải sử dụng ngôn ngữ trôi
chảy.” Không có gì là ngạc nhiên, một khuynh hướng khá rõ của rất nhiều nhà quản lý Mỹ cho
rằng họ không cần thiết phải học một thứ ngôn ngữ khác. Họ luôn tin rằng tiếng Anh là một
ngôn ngữ toàn cầu của giao dịch kinh doanh. Mặc dù một phần nhận định này là đúng nhưng nó
sẽ gây khó khăn cho họ khi tiến hành kinh doanh trong những nơi không nói tiếng Anh.
Rất nhiều các công ty Mỹ than phiền rằng thị trường Nhật quá đóng kín với họ, nhưng
các nhà kinh doanh và các quan chức Nhật lại nhìn nhận tình huống này ở một góc độ khác. Họ
cho rằng các công ty Mỹ đã sai vì các nhà quản lý Mỹ chưa đủ cố gắng để hiểu thị trường Nhật
Bản. Các nhà quản lý Nhật đã có một nỗ lực lớn trong việc học tiếng Anh, nhưng các nhà quản
lý của Châu Âu và Mỹ thì không làm ngược lại. Theo một cuộc điều tra dư luận, 87% các nhà
quản lý Mỹ không có một nỗ lực nào để học tiếng Nhật. Có lẽ một lý do là do tiếng Nhật có
đặc điểm là cấu trúc dơn nhất, hệ thống chữ viết phức tạp, vốn từ nhiều, và sự phong phú về
cách biểu đạt. Kết quả của sự thiếu hụt về kỹ năng ngôn ngữ là các nhà quản lý phương Tây
gặp khó khăn trong việc giao tiếp với các nhà cung ứng, các nhà phân phối và các khách hàng
Nhật Bản. Thêm vào đó các nhà quản lý này lại không thể khắc phục được điểm yếu này của
họ ở Nhật Bản.
Không phải mọi cá nhân đều có thể thành thạo một ngôn ngữ nước ngoài. Tuy nhiên,
một số đặc điểm để dự đoán khả năng của một người thành công trong việc học tiến nước
ngoài. Thứ nhất, nếu một người đã học một ngoại ngữ, thì họ có thể học tốt khi chuyển sang
một ngoại ngữ khác. Người ta đã phát hiện ra rằng năng lực ngôn ngữ là khá giống nhâu đối với
mọi ngôn ngữ và sự thông minh không thể đảm bảo sự thành công trong việc học một ngôn ngữ.
Điều quan trọng lại là sự tự tin, cũng như sự chán nản khi xem một cái gì đó quá nghiêm trọng
khi mắc lỗi.
Sự linh hoạt và tính tự giác cũng sẽ có tác dụng, nhưng trở nên quá chi tiết cũng không
phải là một thuộc tính tích cực. Một vài cá nhân trở nên thất vọng khi họ muốn tìm lý do tại sao
tiếng Đức lại đặt động từ ở cuối câu hoặc tại sao một số chữ cái trong tiếng Pháp lại là âm
câm. Sự kiên nhẫn là một điều hoàn toàn cần thiết, vì sự lặp lại liên tục là cần thiết trước khi
hiệu quả xuất hiện. Các sinh viên học ngôn ngữ cần phải chịu đựng được sự buồn chán và một
thời gian thất vọng. Người học nên có một thời gian dài tập trung chú ý vì tập trung chú ý trong
một thời gian dài là cần thiết để học một cách có hiệu quả.
Cuối cùng, hoàn cảnh của một người sẽ ảnh hưởng nhiều đến khả năng học của người
đó. Kỹ sư, giáo viên và những người miền Nam vì rất nhiều lý do thường xuyên gặp khó khăn
trong việc học ngôn ngữ. Có thể vì những người miền Nam không đi theo chủ nghĩa thế giới
một cách thích đáng bởi vì***. Các kỹ sư thì dường như quá logic. Các giáo viên thì hình thành
một phương pháp truyền thụ kiến thức làm cho việc tiếp thu kiến thức mới khó hơn.
Nếu như một người muốn học một ngoại ngữ thì người đó phải nỗ lực nghĩ một cách đa
dạng và nghĩ như người nước đó. Nói cách khác, nên suy nghĩ bằng tiếng nước ngoài chứ không
thông qua giai đoạn dịch.
Khi tiến hành hoạt động marketing ở nước ngoài thì việc dịch cẩn thận lại là cần thiết.
Một vài tình huống khó xử do việc dịch gây ra rất nổi tiếng như các khẩu hiệu “ Body by
Fisher” và “let Hertz put you in a driver’s seat” lại được dịch nhầm thành “Corpse by Fisher” và
“let Hertz make you a chauffeur”. Tương tư “ come alive with Pepsi” đã trở thành một tiêu đề
khủng khiếp khi nó được dịch thành “come alive from the grave”, “it’s finger-licking good” của
Kentucky Fried Chicken đã được dịch sang tiếng Farsi (Iran) thành “ it’s so good you will eat your
fingers”. Một công ty sản xuất ruột bút máy đã rất ngạc nhiên khi phát hiện ra rằng, theo như
cách dịch thì mực của mình có thể thực hiện một chức năng khác- có thể ngăn cản sự có thai
không mong muốn. Như vậy, điều quan trọng là phải nhận thức rằng chỉ dịch ý chứ không dịch
từ.
Một thực tế khác nữa là sự rắc rối trong cách ghi ngày tháng của người Mỹ. Người Mỹ
ghi tháng, sau đó là ngày và năm. Trong khi hầu hết thế giới, logic hơn bắt đầu từ đơn vị nhỏ
nhất (ví dụ: ngày). Vì vậy, nếu ngày tháng được viết “tháng hai, ngày3, năm 1990” bởi người
Mỹ thì đương như là không hợp lý đối với người nước người khi họ thường viết ngày 3 tháng 2
năm 1990.
Sự nhầm lẫn còn tăng lên một cách nghiêm trọng khi viết ngày tháng chỉ bằng các con số.
Hãy xem xét 2/3/1990. Người Mỹ sẽ đọc là tháng 2, ngày 3, năm 1990, trong khi các người khác
lại đọc thành ngày2 tháng 3 năm 1990. Sẽ dễ dàng để tưởng tượng kết quả sẽ như thế nào bởi
sự hiểu lầm giữa một công ty của Mỹ và một đối tác nước ngoài khác về thời gian giao hàng và
thanh toán.
Trong khi giao tiếp với khách hàng, không thể quá nhấn mạng rằng không thể dùng tiếng
lóng, danh ngôn và các cụm từ không quen thuộc trong thư tín thương mại hay đàm phán. Một
công ty của Mỹ đã mất một hợp đồng với một công ty của Nhật bởi vì câu nhận xét “ đây chỉ là
một trò chơi bóng mới hoàn toàn. Người Nhật không nghĩ kinh doanh là một trò chơi và họ xoá
bỏ hợp đồng. Cũng còn rất nhiều từ và cụm từ mà khi dịch một cách văn trương sẽ gây nên sự
hiểu lầm và xúc phạm. Thật là thông minh khi tránh nói với người Mỹ những câu như : call it a
day, big shot, lay your card on the table và bottom line.
Các quy tắc an toàn trong giao dịch quốc tế là:
Khi nghi ngờ, hãy vượt qua .
Giữ các ý kiến riêng biệt, chỉ tập trung vào một điểm trong một thời điểm nhất định.
Xác nhận những gì đã thảo luận bằng văn bản.
Viết lại tất cả các số liệu theo cách của người mình đang nói chuyện.
Điều chỉnh trình độ ngoại ngữ ngang bằng với đối tác nước ngoài.
Sử dụng các trợ giúp bằng hình ảnh nếu có thể.
Tránh dùng từ kỹ thuật, thể thao và thương mại khó hiểu.
Hay nói cách khác “ hãy nói với phần còn lại của thế giới như là bạn đang trả lời một
cách nhẹ nhàng một bà dì điếc, rất giàu,già người mà chỉ hỏi bạn nên để lại cho banh bao nhiêu
trong di chúc của mình.
Giao tiếp bằng ngôn ngữ cử chỉ
Không phải lúc nào người ta cũng giao tiếp hoàn toàn bằng lời nói và viết.Dù cố ý hay
không, con người cũng thường xuyên giao tiếp với người khác bằng cử chỉ. Ví dụ, ra hiệu với ai
đó bằng cách vẫy taychỉ với lòng bàn tay là không sao với người Mỹ nhưng với người Nhật là
rất bất lịch sự. Những người nước ngoài ở Indonesia cũng nên để ý đến giao tiếp bằng cử chỉ ở
nơi này. “ Người Indo là những người lịch sự, một người khách làm ăn sẽ được mời thứ gì đó
để uống, thì không nên chạm đến đồ uống của mình khi chủ nhà chưa có dấu hiệu làm như vậy.
Sẽ là lịch sự khi ít nhất sẽ thử đồ uống trước khi mời khách. Người Indo it khi dúng giờ, vì vậy
đừng cảm thấy bị xúc phạm khi không thể bắt đầu đúng giờ cũng nhơ khi khách của bạn đến
muộn. Người ìno tránh sử dụng tay trái để mời đồ uống hay thứ gì đó vì nó được xem như là
một bàn tay không sạch. Cũng coi như là bất lịch sự khi chỉ bằng một ngón tay.
Cũng như từ ngữ, ngôn ngữ cử chỉ cũng thường chuyển tải nhiều ý nghĩa khác nhau. Ví
dụ, dấu hiệu vòng ngón tay cái và ngón trỏ thành một vòng tròn có rất nhiều ý nghĩa. Nó có nghĩa
là được, là tốt nhất đối với người Mỹ, và hầu hết các nước Châu âu, với người Nhật nó có
nghĩa là tiền, là khiếm nhã đối với người Braxin, trong khi đó ở các nước Châu Mỹ Latin nó có là
một cử chỉ thô tục. Ngược lại, khi giơ ngón tay trỏ và ngón tay giữa nó có nghĩa là hai, hoà
bình, hoặc là chiến thắng.
Trong một bài báo nổi tiếng “The silent language in overseas business”, Edward T.Hall
giải thích cần thiết phải chú ý đến sự khác biệt về ngôn ngữ về các khía cạnh như: thời gian,
không gian, sự vật, các mối quan hệ bạn bè và ngôn ngữ của hợp đồng. Với mục đính để minh
hoạ, các ngôn ngữ đã được đề cập ở đây đã được thay đổi nhưng xuất phát từ các công trình mà
Hall và Arning đã thực hiện.
Ngôn ngữ của thời gian
Thời gian có những ý nghĩa khác nhau ở các nước khác nhau. Một người Mỹ và một
người Châu á không cùng nói đến một vật khi họ cùng nói: “Why don’t you come over
sometime?”. ở Mỹ, nếu câu nói được nói với một giọng trang trọng, thì nó ngụ ý rằng nếu đến
thăm một ai đó thì nên thông báo trước. Đối với một người Châu á thì nghĩa chính xác người ta
muốn nói là: có thể đến bất cứ lúc nào mà không cần hẹn, không tính đến đã muộn hay còn sớm.
Nếu ai đó có những người bạn lười biếng thì họ có thể ghé thăm vào bữa ăn như vậy họ sẽ
được mời tham gia vào bữa ăn.
ở Mỹ, có một mối quan hệ trực tiếp giữa thời gian và tầm quan trọng của vấn đề. Khi
một vấn đề là quan trọng thì nó cần phải được chú ý và có hành động ngay lập tức. ở một vài
nước, mối quan hệ này lại ngược lại. Các vấn đề quan trọng cần nhiều thời gian để định rõ và
cân nhắc, hạn cuối là một áp lực bắt buộc họ phải làm.
Sự nhận biết về thời gian chính là giới hạn của ngôn ngữ, và có rất nhiều sự nhận biết khác
nhau có thể thấy, sự phân chia thời gian, sự tuần hoàn và các tập tục. Về sự phân chia thời gian,
phổ biến trong các nền văn hoá của châu Âu và Bắc Mỹ, thời gian được chia thành quá khứ,
hiện tại và tương lai. Vì vậy, thời gian là quá báu và thời gian trong quá khứ có thể có ích cho
tương lai. Về sự tuần hoàn của thời gian, cuộc sống được giả sử như một vòng tròn và vì vậy
không thể thay đổi được tương lai. Kết quả là, tương lai dường như là sự lặp lại của quá khứ,
và sẽ không cần kế hoạch vì thời gian chẳng có giá trị nào. Cuối cùng, là các tập quán về thời
gian, chính các hoạt động hay các thủ tục lại quan trọng hơn nhiều so với thời gian phải bỏ ra
để hoàn thành công việc. Thời gian và tiền bạc là hai lĩnh vực riêng biệt, và số tiền kiếm được
phụ thuộc vào kĩ năng làm việc hơn là thời gian. Một khi công việc thứ nhất được hoàn thành thì
chúng ta có thể bắt tay vào công việc tiếp theo.
Người Mỹ có xu hướng rất coi trọng thời gian - kể cả thời gian làm việc và thời gian
nghỉ ngơi - bởi vì họ quan niệm “thời gian là vàng bạc”. Họ thường cho rằng mọi việc cần
được giải quyết và hoàn thành càng nhanh càng tốt và rằng không có thời gian để lãng phí hay la
để dành. Ngược lại các nước Xô viết lại có cả những lớp huấn luyện cho việc trả giá và đánh
cờ. Họ kiên nhẫn và thận trọng trước khi hành động và thường bỏ ra thêm thời gian chỉ để đạt
được chút ưu thế trong toàn bộ quá trình đàm phán.