4 Đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến công tác lập kế hoạch phát triển kinh tế xã hội hàng năm huyện Hòa An giai đoạn 2011–2015

Chuyên đề thực tập



45



GVHD: PGS.TS. Vũ Cương



việc thu thập kết quả đạt được và đánh giá hiệu lực của bản KH là cần thiết. Tuy

nhiên, hiệu lực của bản KH phát triển KTXH hàng năm ở huyện Hòa An chỉ được

xác định về mặt hành chính, còn việc đánh giá hiệu lực vẫn chưa được thực hiện.

Bộ phận theo dõi đánh giá chỉ thu thập các kết quả đạt được theo định kỳ 6 tháng 1

lần và sau đó chỉ đánh giá về kết quả thực hiện các chỉ tiêu. Còn các kết quả trực

tiếp từ quá trình thực hiện KH có tác động như thế nào đến sự phát triển kinh tế và

đời sống xã hội chưa được xem xét tới. Việc thu thập và đánh giá không thường

xuyên các kết quả đạt được nên dẫn đến việc không có sự điều chỉnh kịp thời đối

với mục tiêu, chỉ tiêu sao cho phù hợp với tình hình phát triển hiện tại. Việc không

đánh giá tác động của các kết quả thực hiện KH đối với nền kinh tế, đời sống xã hội

và môi trường đã dẫn đến một số hệ quả như các mục tiêu, chỉ tiêu đạt kết quả cao

nhưng không đem lại hiệu quả cao cho mục tiêu cuối cùng của hoạt động đó, hoặc

có thể tác động xấu đến xã hội hay vấn đề môi trường. Ví dụ như huyện đã triển

khai thực hiện mục tiêu hoàn thành hệ thống thủy lợi nhằm đảm bảo cung cấp đầy

đủ nguồn nước tưới tiêu cho nông nghiệp ở thôn Lạc Long, xã Nam Tuấn. Năm

2014, huyện chỉ đưa ra kết quả hoàn thành chỉ tiêu xây dựng hơn 3km hệ thống

kênh mương chính và kênh nội đồng trên vùng đất sản xuất nông nghiệp của thôn

và đánh giá đạt mục tiêu KH đề ra. Tuy nhiên, trên thực tế, lượng nước vẫn không

đủ đảm bảo tưới tiêu cho toàn bộ vùng đất sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là khu

vực cuối kênh vẫn xảy ra thiếu nước trầm trọng trong mùa khô làm cho năng suất

cây trồng không được cải thiện. Đồng thời, việc không đánh giá hiệu lực của bản

KH sẽ khó phát hiện ra những sai sót trong bản KH trước đó và sẽ không rút ra

được các bài học kinh nghiệm trong xây dựng mục tiêu, chỉ tiêu KH cho các năm

KH tiếp theo.

2.4.3 Năng lực của đội ngũ cán bộ kế hoạch

Người soạn lập KH là yếu tố trực tiếp ảnh hưởng đến công tác lập KH và

chất lượng của bản KH. KH phát triển KTXH ở huyện Hòa An do bộ phận kế hoạch

đầu tư của phòng Tài chính kế hoạch trực tiếp thực hiện. Do đó, năng lực của bộ

phận này sẽ quyết định bản KH đó có tốt hay không.

Bộ phận lập KH phát triển của huyện Hòa An sẽ được thành lập khi hội nghị

triển khi công tác lập KH được tổ chức hàng năm. Bộ phận này gồm có 14 người

với 8 thành viên tham gia là đại diện các thành viên từ các phòng ban liên quan và 6

thành viên là các cán bộ trực tiếp thực hiện công tác lập KH của Phòng tài chính kế



SV: Hoàng Thị Liên



Lớp: Kế Hoạch 54 B



Chuyên đề thực tập



46



GVHD: PGS.TS. Vũ Cương



hoạch. Trong đó, chủ tịch UBND huyện sẽ là người chỉ đạo trực tiếp công tác lập

KH và phó trưởng phòng tài chính kế hoạch sẽ chịu trách nhiệm trực tiếp triển khai

cho công tác lập KH. Mỗi cán bộ tham gia lập KH đều có trình độ đại học trở lên.

Các thành viên đã tốt nghiệp đại học với những chuyên ngành khác nhau như kế

toán, thẩm định giá, kinh tế nông nghiệp, kinh tế đầu tư, tài chính ngân hàng.... Tuy

nhiên, các cán bộ chưa có trình độ toàn diện và đồng đều. Trình độ chuyên môn về

kế hoạch phát triển còn hạn chế. Không có cán bộ lập KH nào được đào tạo chuyên

sâu về chuyên ngành KH. Hầu hết, các cán bộ lập KH chỉ có sự hiểu biết về công

tác kế hoạch qua các hội nghị tập huấn hay các khóa đào tạo ngắn hạn về công tác

lập kế hoạch. Ví dụ như phó phòng TCKH học chuyên ngành kế toán, khi được

phân công lập KH phát triển của huyện, anh đã được cử đi học khóa đào tạo ngắn

hạn về công tác KHH trong nền kinh tế thị trường hiện nay do sở KH – ĐT tỉnh Cao

Bằng tổ chức. Các thành viên tham gia vào công tác này cũng đã được tham dự các

buổi hội thảo hướng dẫn lập KH hàng năm của Sở KH-ĐT. Như vậy, sự hiểu biết

sâu về KHH trong nền kinh tế hiện nay là chưa đạt được. Đây là hạn chế cần phải

khắc phục trong thời gian sớm nhất nhằm nâng cao chất lượng của toàn đội ngũ cán

bộ lập KH. Mặt khác, quan điểm và khả năng nhận thức về tầm nhìn chiến lược và

vai trò của kế hoạch phát triển còn hạn chế. Một vài cán bộ lập KH còn chịu ảnh

hưởng tư tưởng lập KH trong nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung. Họ đưa ra ý kiến

cho rằng: “lập KH cũng chỉ là lập rồi để đó” hoặc “Mình cứ đưa ra mục tiêu rồi

nhân dân họ tự thực hiện sản xuất. Sao phải vất vả lấy ý kiến người này người

nọ...”. Bên cạnh đó, một số cán bộ KH cũng đã có những quan điểm, nhận thức rõ

được tầm quan trọng của KH trong nền kinh tế thị trường mở cửa hiện này. Đặc

biệt, phần lớn các cán bộ tham gia lập KH đều là các cán bộ trẻ, có khả năng lĩnh

hội và tinh thần học hỏi cao, nhiệt huyết với công việc. Như chị Lan Anh của phòng

TCKH, ngoài việc tham gia tập huấn về công tác lập KH, chị cũng tự tìm hiểu, học

hỏi qua sách báo, nghiên cứu tài liệu về KHH hiện nay. Đây là một yếu tố tạo nên

lợi thế đẩy mạnh quá trình đổi mới và hoàn thiện công tác lập KH huyện Hòa An.

Ngoài sự hiểu biết về công tác lập KH, đội ngũ cán bộ lập KH chủ yếu là

người địa phương (100% cán bộ là người địa phương) nên cũng đã có sự hiểu biết

chung về tình hình phát triển kinh tế xã hội trên địa bàn huyện Hòa An và hiểu về

văn hóa, con người, các vấn đề xã hội trên địa bàn. Đó là một ưu điểm để các nhà



SV: Hoàng Thị Liên



Lớp: Kế Hoạch 54 B



Chuyên đề thực tập



47



GVHD: PGS.TS. Vũ Cương



KH có thể đưa ra những chỉ tiêu, biện pháp phù hợp với văn hóa, con người và đáp

ứng được nhu cầu của người dân..

Ngoài năng lực và sự hiểu biết, thì cần điểm đến tinh thần trách nhiệm của

các cán bộ lập KH. Mỗi cán bộ lập KH đều “có tinh thần trách nhiệm và hoàn thành

tốt công việc của mình”. Với sự nỗ lực của họ, kết quả đạt được qua các năm đã

được các cấp chính quyền ghi nhận, tặng bằng khen và thường xuyên động viên tinh

thần. Do nguồn kinh phí của địa phương có hạn. Trong các đợt tập huấn về công tác

KH tại sở KH-ĐT, mỗi cán bộ được cử tham gia chỉ nhận được tiền hỗ trợ đi lại và

ăn uống, năm 2015 mỗi cán bộ chỉ nhận được 70 nghìn đồng/1 người/1 ngày. Về

chế độ lương thưởng, các cán bộ được nhận lương theo quy định của nhà nước.

Tiền thưởng rất hạn chế và hầu như không có. Nhìn chung, điều kiện làm việc khó

khăn nhưng các cán bộ luôn được động viên, nên mỗi cá nhân luôn tự hoàn thiện

bản thân, nêu cao tinh thần trách nhiệm và giúp đỡ lẫn nhau.

Tóm lại, cán bộ lập KH ở huyện Hòa An nhìn chung đảm bảo về mặt số

lượng song năng lực chuyên môn về KH của họ vẫn còn chưa cao và chưa toàn

diện. Cần có những biện pháp cụ thể, quan tâm, đãi ngộ về chế độ lương thưởng

trong thời gian tới để nâng cao năng lực của các cán bộ cũng như nêu cao tinh thần

trách nhiệm trong công việc của họ nhằm góp phần để xây dựng bản KH có chất

lượng cao hơn.

Hộp 2.2: Chất lượng đội ngũ cán bộ KH huyện Hòa An

Chất lượng đội ngũ cán bộ KH huyện

Đội ngũ lập KH phát triển kinh tế xã hội hàng năm cấp huyện gồm có 14

thành viên. Trong đó có 6 thành viên là cán bộ phụ trách bộ phận kế hoạch đầu tư

của phòng tài chính kế hoạch, các thành viên còn lại là các cán bộ từ các phòng ban

liên quan phụ trách một lĩnh vực chuyên môn cụ thể. Mỗi cán bộ lập KH đều có

trình độ đại học với các chuyên ngành như kế toán, thẩm định giá, kinh tế nông

nghiệp, nhân văn..... Không có cán bộ nào học theo chuyên ngành kế hoạch. Đội

ngũ cán bộ đều là người địa phương nên rất am hiểu về lối sống, văn hóa và sự phát

triển của huyện.

Nguồn: Phỏng vấn Phó phòng TCKH huyện Hòa An



SV: Hoàng Thị Liên



Lớp: Kế Hoạch 54 B



Chuyên đề thực tập



48



GVHD: PGS.TS. Vũ Cương



2.4.4 Thông tin trong lập kế hoạch

Hệ thống thông tin trong lập KH là một yếu tố tác động lớn đến chất lượng

của bản KH. Nhận thức được vai trò quan trọng đó, Hòa An đang từng bước hoàn

thiện hệ thống thông tin. Hệ thống thông tin này được lưu trữ và xử lý bằng công

nghệ máy tính. Do đang bước đầu hoàn thiện nên hệ thống thông tin trong lập KH

của huyện Hòa An chủ yếu vẫn là sự tổng hợp lại từ các số liệu có sẵn phòng ban,

thông qua các buổi tham gia lấy ý kiến về KH phát triển từ người dân ở các xã,

phường, thị trấn và các dự báo phát triển chủ yếu dựa vào các dự báo chung của

tỉnh. Hệ thống thông tin cấp huyện chưa có các dự báo phát triển riêng của huyện.

Các công cụ hỗ trợ cho việc xử lý, dự báo, phân tích tình hình phát triển đã được

trang bị đầy đủ nhưng do năng lực đội ngũ cán bộ còn hạn chế nên chưa được ứng

dụng một cách hiệu quả. Hệ thống thông tin này đã tương đối đầy đủ song chưa có

sự cập nhật thường xuyên, về mặt chất lượng vẫn có thể thiếu tính chính xác bởi lẽ

các thông tin thứ cấp, đã qua quá trình xử lý các con số ở các phòng ban và vẫn tồn

tại một số thông tin mang tính báo cáo thành tích đạt được không sát với thực tế.



2.5 Đánh giá chung về công tác lập kế hoạch phát triển kinh tế xã hội

hàng năm huyện Hòa An

2.5.1 Ưu điểm

Công tác lập KH phát triển KTXH ở Hòa An đang ngày càng được chú trọng

và từng bước được đổi mới và hoàn thiện. Trong thời gian qua, công tác này đã có

một số ưu điểm nhất định và cần được phát huy. Đó là:

- Soạn lập KH đang bắt đầu có sử dụng các công cụ, các phương pháp mới hỗ

trợ công tác lập KH như phương pháp so sánh lựa chọn các vấn đề then chốt... Các

mục tiêu, chỉ tiêu đưa ra chi tiết, cụ thể. Trong bản KH phát triển KTXH hàng năm

đã đưa các chỉ tiêu trên cả 3 khía cạnh kinh tế, xã hội, môi trường với những mục

tiêu nhất định. Các mục tiêu, chỉ tiêu về kinh tế và xã hội luôn được chú trọng, cụ

thể và đã có một số chỉ tiêu về môi trường. Song các chỉ tiêu về môi trường chỉ

mang tính số lượng, chất lượng chưa thực sự cao. Đó là một bước khởi đầu để bản

KH phát triển hàng năm của Hòa An dần tiến tới đảm bảo tính bền vững. Hướng tới

xây dựng nền kinh tế Hòa An phát triển bền vững.



SV: Hoàng Thị Liên



Lớp: Kế Hoạch 54 B



Chuyên đề thực tập



49



GVHD: PGS.TS. Vũ Cương



- Quá trình soạn lập KH đã có sự gắn kết với bản KH 5 năm, bản quy hoạch

của huyện và định hướng chiến lược phát triển của huyện. Đồng thời cũng được chú

trọng, thực hiện theo đúng thời gian quy định. Hòa An đã tổ chức lập KH phát triển

KTXH theo sự hướng dẫn của sở KH-ĐT tỉnh Cao Bằng. Thời gian lập và nộp bản

KH lên sở KH-ĐT theo đúng quy định. Ngoài ra, các mục tiêu, chỉ tiêu của KH về

kinh tế đã có chú ý đến các quy luật của thị trường. Khi đưa ra các chính sách và

giải pháp, trong những năm qua huyện đã chú trọng đến việc tự do trao đổi mua

bán, xây dựng các chợ huyện, chợ xã nhằm tăng khả năng trao đổi hàng hóa trên địa

bàn huyện...

- Áp dụng quy trình lập KH theo sổ tay hướng dẫn lập KH của bộ KH-ĐT và

Sở KH-ĐT tỉnh Cao Bằng. Trong quá trình lập KH theo phương pháp mới, Hòa An

đã chú trọng đến việc có sự tham gia của các bên liên quan và thực hiện cân đối các

phương án KH với nguồn lực của địa phương, mặc dù việc cân đối này chưa thực sự

chặt chẽ nhưng đây cũng là một nỗ lực lớn trong quá trình hoàn thiện công tác lập

KH trong thời gian qua.

2.5.2 Nhược điểm và nguyên nhân của những nhược điểm

Trong quá trình hoàn thiện công tác lập KH phát triển KTXH ở huyện Hòa

An đã đạt được một số thành tựu nêu trên nhưng bên cạnh đó vẫn còn tồn tại nhiều

hạn chế, cần được khắc phục và đẩy mạnh quá trình hoàn thiện. Một số nhược điểm

lớn như:

- Bản KH phát triển KTXH hàng năm của huyện Hòa An chưa đảm bảo được

yêu cầu tính bền vững. Tính bền vững trong bản KH sẽ thể hiện qua các chỉ tiêu về

kinh tế, xã hội, môi trường. Các chỉ tiêu này cần mang tính khái quát, thể hiện được

mục tiêu phát triển cân đối giữa 3 lĩnh vực quan trọng này. Trong bản KH của Hòa

An chỉ trọng tâm đưa ra các chỉ tiêu phát triển kinh tế và xã hội. Các yếu tố liên

quan môi trường chưa được chú trọng. Chỉ tiêu môi trường duy nhất được nhắc đến

trong bản KH là độ che phủ rừng. Còn các chỉ tiêu đánh giá chất lượng môi trường,

xử lý rác thải hay quản lý tài nguyên... chưa được đề cập đến. Do đó, bản KH này

thiếu mục tiêu phát triển bền vững.

- Việc đánh giá tiềm năng phát triển KTXH của địa phương và dự báo tình

hình phát triển KTXH là một yếu tố cần thiết trong quá trình lập KH. Nó sẽ cho các

nhà KH cái nhìn tổng quan về nguồn lực hiện có của địa phương, các yếu tố có thể

tận dụng và khai thác để thúc đẩy nền kinh tế địa phương phát triển, đồng thời sẽ



SV: Hoàng Thị Liên



Lớp: Kế Hoạch 54 B