Phân biệt phương pháp khoa học dùng trong nghiên cứu hay phương pháp luận
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (506.46 KB, 121 trang )
Phương pháp khoa học là một phương pháp
chính thức để tìm hiểu hiện tượng.
• Phương pháp khoa học bao gồm 4 bước chính:
- Quan sát và mô tả một hay một nhóm hiện tượng
- Thiết lập giả thuyết để “giải thích” các hiện tượng
- Dùng giả thuyết để dự báo hiện tượng khác. Ngoại suy
giả thuyết cho đến khi các thực nghiệm phân biệt được
chúng.
- Tiến hành thí nghiệm để kiểm chứng giả thuyết bằng
các kết quả thí nghiệm
35
Thí dụ lịch sử nghiên cứu DNA
- Bắt đầu từ việc mô tả DNA mặc dù trước đó (1950) vai trò của gen
đã được xây dựng bởi Mendel nhưng cơ chế di truyền gen chưa
được rõ. Có thể mô tả cấu trúc vật lý của DNA bằng công cụ phân
tích ảnh nhiễu xạ tia X của DNA (phát hiện vấn đề).
- Crick và Watson đã đưa ra giả thuyết khoa học về DNA: Gen có
cấu trúc vật lý nền tảng đó là dạng xoắn kép.
- Dự báo từ giả thuyết: Từ nghiên cứu trước đó trên virus khảm
thuốc lá của Pauling. P cho rằng DNA là dạng xoắn 3 lá. C và W
nhận thức được sai lầm của P và đưa ra giả thuyết DNA có cấu
trúc dạng xoắn kép. Hai ông dự báo bức ảnh nhiễu xạ tia X của
ADN sẽ có dạng chữ X. Bắt đầu cuộc chạy thi của C và W với P
nhưng chỉ có P không nhận ra ông đang ở trong cuộc đua.
- Thực nghiệm về DNA: Cho thấy ảnh nhiễu xạ tia X của DNA có
dạng chữ X.
- Kết quả thực nghiệm cho thấy giả thuyết cấu trúc xoắn kép của
ADN của Crick và Watson là đúng.
36
Cấu trúc dạng xoắn ốc của DNA
37
Chuỗi xoắn kép ADN
T
A
P
36
34 Ao
C
o
G
P
P
G
10 Ao
P
P
C
P
A
T
38
Quá trình thực hiện nghiên cứu khoa học
Đặt câu hỏi
Nghiên cứu thông tin
Xây dựng giả thuyết
Kiểm tra bằng thực nghiệm
Suy nghĩ và thử lại
Phân tích kết quả,
rút ra kết luận
Giả thuyết sai hay
đúng một phần
Giả thuyết đúng
Báo cáo kết quả
39
1. Đặt câu hỏi
- Phương pháp khoa học bắt đầu khi bạn quan sát hiện
tượng và đặt ra các câu hỏi về một vấn đề mà bạn quan
sát: Như thế nào, cái gì, khi nào, ai, từ cái gì, tại sao
hoặc là ở đâu?
- Để phương pháp khoa học có thể trả lời câu hỏi thì vấn
đề phải có thể đo được.
2. Nghiên cứu thông tin (nghiên cứu tổng quan)
- Dùng các thông tin từ các nguồn nghiên cứu trước đây
về những vấn đề có liên quan ở thư viện, internet…để
tìm ra cách tốt nhất để thực hiện các nội dung nghiên
cứu của bạn và tránh những sai lầm mà những người đi
trước đã mắc phải
40
3. Xây dựng giả thuyết khoa học
.
- Một giả thuyết khoa học là một sự dự báo về cách thức
mà sự việc sẽ diễn ra.
- Giả thuyết khoa học là một nhận định sơ bộ, một kết
luận giả định về bản chất của sự vật do người nghiên
cứu đưa ra để chứng minh hoặc bác bỏ.
Thí dụ Nếu tôi làm việc A……….thì việc B sẽ diễn ra
- Giả thuyết được xây dựng phải làm thế nào để bạn có
thể đo được và giúp bạn trả lời được câu hỏi ban đầu
- Một giả thuyết khoa học phải có thể kiểm chứng để
chứng minh hoặc loại bỏ .
41
4. Kiểm tra giả thuyết khoa học bằng thí nghiệm
- Giả thuyết khoa học của bạn sẽ được kiểm chứng để
chứng minh giả thuyết đúng hay sai.
- Thí nghiệm phải được thực hiện khách quan.
- Đảm bảo trong thí nghiệm khi bạn thay đổi một yếu tố trong
một khoảng thời gian trong khi giữ tất cả những điều kiện
khác giồng nhau.
- Phải lặp lại thí nghiệm để đảm bảo kết quả lần đầu không
phải là do tình cờ.
42
5. Phân tích kết quả,rút ra kết luận
- Khi thí nghiệm kết thúc phải thu thập số liệu để phân tích
số liệu xem liệu giả thuyết khoa học của bạn đúng hay sai.
- Nếu giả thuyết khoa học sai cần phải xây dựng lại giả
thuyết mới và tiến hành lại từ đầu.
- Có những trường hợp giả thuyết được chứng minh là
đúng, bạn vẫn có thể thí nghiệm lại theo một cách khác.
6. Báo cáo kết quả nghiên cứu
- Kết quả nghiên cứu phải được công bố để có thể sử dụng
nhanh chóng.
- Kết quả nghiên cứu có thể thể hiện bằng bào cáo khoa
học, bài báo công bố trên các tạp chí hay thông báo trên
phương tiện thông tin.
43
Phần 2.
THỰC HIỆN MỘT NGHIÊN CỨU
KHOA HỌC
44
3 pha chính trong nghiên cứu
khoa học
Thu thập
thông tin
Thực hiện
nghiên cứu
Viết báo cáo
khoa học
Nghiên cứu tài liệu,
thiết lập đề tài nghiên
cứu hay giả thiết
Thu thập số liệu, kiểm
tra, mô hình hoá, mô
phỏng…
Báo cáo, xuất bản …
45
