CHƯƠNG 1 MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TRONG DOANH NGHIỆP DỊCH VỤ

DNNN là tổ chức kinh tế Nhà nước đầu tư vốn, thành lập và tổ chức quản lý,

hoạt động kinh doanh hoặc hoạt động công ích, nhằm thực hiện các mục tiêu kinh tế xã hội do Nhà nước giao. DNNN nước có những đặc điểm: (1) là một pháp nhân do

Nhà nước đầu tư vốn, thành lập và tổ chức quản lý, (2) có thẩm quyền kinh tế bình

đẳng với các DN khác và hạch toán kinh tế độc lập trong phạm vi vốn do DN quản lý,

(3) giữ vai trò chủ đạo trong nền kinh tế quốc dân được giao chức năng kinh doanh và

chức năng hoạt động công ích, (4) có trụ sở chính đặt trên lãnh thổ Việt Nam, (5) có

nhiều hình thức khác nhau tùy theo quy mô kinh doanh, chức năng, nhiệm vụ, mức độ

liên kết kinh doanh, mức độ độc lập hoạt động mà có tên gọi khác nhau như: TCT Nhà

nước, DNNN vừa hoặc nhỏ, không hoặc có tổ chức hội đồng quản trị, DN đoàn thể.

+ Doanh nghiệp tư nhân (DNTN)

Theo Điều 141 Luật DN năm 2005, DNTN là DN do một cá nhân làm chủ và tự

chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình về mọi hoạt động của DN. DNTN có

những đặc điểm sau: (1) là DN do một cá nhân đầu tư vốn thành lập và làm chủ. Chủ

sở hữu tài sản của DN là một cá nhân. Bởi vậy mà chủ DNTN có toàn quyền quyết

định những vấn đề liên quan tới quản lý DN, thuê người khác điều hành ( trong trường

hợp này phải khai báo với cơ quan đăng ký kinh doanh và vẫn phải chịu trách nhiệm

về mọi hoạt động của DN), có quyền cho thuê toàn bộ DN, bán DN, tạm ngừng hoạt

động kinh doanh của DN theo quy định của pháp luật, (2) DNTN không có tư cách

pháp nhân bởi vì tài sản của DN không tách bạch rõ ràng với tài sản của chủ DN. Tài

sản mà chủ DN đầu tư vào hoạt động kinh doanh của DNTN không phải làm thủ tục

chuyển quyền sở hữu cho DN. (3) DNTN là DN chịu trách nhiệm vô hạn về các khoản

nợ và nghĩa vụ tài sản khác của DN.

+ Công ty trách nhiệm hữu hạn (TNHH): Bao gồm

Công ty TNHH hai thành viên trở lên: là DN có những đặc điểm chung sau đây:

(1) Hình thức sở hữu của công ty là sở hữu chung của các thành viên công ty, (2)

thành viên của công ty có thể là tổ chức, cá nhân; số lượng thành viên mỗi công ty

không ít hơn hai và không vượt quá năm mươi, (3) công ty không được quyền phát

hành cổ phần, (4) công ty là DN có tư cách pháp nhân và chịu trách nhiệm hữu hạn về

các khoản nợ và nghĩa vụ tài sản khác của DN.



6



Công ty TNHH một thành viên: là DN có những đặc điểm chung sau đây: (1)

Chủ sở hữu công ty phải là một tổ chức hoặc cá nhân và có thể là cơ quan nhà nước,

đơn vị vũ trang, các pháp nhân của các tổ chức chính trị, tổ chức chính trị – xã hội, tổ

chức xã hội, tổ chức xã hội nghề nghiệp, các tổ chức khác theo quy định của pháp luật.

(2) Chủ sở hữu công ty có quyền chuyển nhượng toàn bộ hoặc một phần vốn điều lệ

cho tổ chức hoặc cá nhân khác theo quy định về chuyển đổi DN. (3) Công ty không

được phát hành cổ phần. (4) Công ty có tư cách pháp nhân và chủ sở hữu công ty chịu

trách nhiệm hữu hạn đối với kết quả kinh doanh trong phạm vi số vốn điều lệ của công

ty.

+ Công ty cổ phần

Công ty cổ phần là DN có những đặc điểm chung sau đây: (1) Vốn điều lệ được

chia thành nhiều phần bằng nhau gọi là cổ phần. (2) Cổ đông có thể là tổ chức, cá

nhân; số lượng cổ đông tối thiểu là ba và không hạn chế tối đa. (3) Công ty cổ phần có

quyền phát hành chứng khoán các loại để huy động vốn, theo quy định của pháp luật

về chứng khoán. (4) Công ty cổ phần có tư cách pháp nhân và là DN chịu trách nhiệm

hữu hạn, cổ đông của công ty chỉ chịu trách nhiệm về các khoản nợ và nghĩa vụ tài sản

khác của DN trong phạm vi số vốn đã góp vào DN.

+ Công ty hợp danh

Công ty hợp danh là DN có những đặc điểm chung sau: (1) Phải có ít nhất hai

thành viên hợp danh; ngoài ra còn có thành viên góp vốn. (2) Thành viên hợp danh

phải là cá nhân có trình độ chuyên môn và uy tín nghề nghiệp và phải chịu trách nhiệm

bằng toàn bộ tài sản của mình về các nghĩa vụ của công ty ( trách nhiệm vô hạn). (3)

Thành viên góp vốn chỉ chịu trách nhiệm về các khoản nợ của công ty trong phạm vi

số vốn đã góp vào công ty. (4) Công ty hợp danh có tư cách pháp nhân. (5) Công ty

hợp danh không được phát hành bất kỳ loại chứng khoán nào. Như vậy, công ty hợp

danh có 2 loại: Công ty hợp danh mà tất cả các thành viên đều là thành viên hợp danh

và công ty hợp danh có cả thành viên hợp danh và thành viên góp vốn.

+ Nhóm công ty

Nhóm công ty là tập hợp các công ty có mối quan hệ gắn bó lâu dài với nhau về

lợi ích kinh tế, công nghệ, thị trường và các dịch vụ kinh doanh khác. Nhóm công ty



7



bao gồm các hình thức sau đây: (1) Công ty mẹ - công ty con; (2) Tập đoàn kinh tế; (3)

các hình thức khác.

Căn cứ vào qui mô DN

Thông thường người ta căn cứ vào qui mô về tổng số vốn đầu tư, tổng số lao

động, doanh thu và lợi nhuận hàng năm của DN để phân DN có qui mô khác nhau

thành ba loại đó là: DN có qui mô lớn, DN có qui mô vừa và DN có qui mô nhỏ

Căn cứ vào lĩnh vực kinh doanh DN có thể phân ra thành: (1) DN hoạt động

trong lĩnh vực nông nghiệp, lâm nghiệp, (2) DN sản xuất công nghiệp và tiểu thủ công

nghiệp,(3) DN thương mại, (4) DN vận tải, (5) DN xây dựng, (6) DN dịch vụ, (7) DN

hỗn hợp: SXKD, thương mại và dịch vụ.

- Phân loại DN dịch vụ

DN dịch vụ có thể phân thành nhiều loại hình khác nhau, dựa trên các tiêu thức

khác nhau. Có thể phân loại DN dịch vụ theo lĩnh vực phục vụ, theo đối tượng phục vụ

và theo giác độ tài chính.

+ Phân loại theo lĩnh vực phục vụ:

Theo tiêu thức này, DN dịch vụ được chia thành 2 loại là DN dịch vụ có tính

chất sản xuất (dịch vụ vật chất) và DN dịch vụ không có tính chất sản xuất (dịch vụ

phi vật chất). DN dịch vụ có tính chất sản xuất bao gồm các DN hoạt động trong lĩnh

vực vận tải hàng hoá, thông tin liên lạc phục vụ sản xuất, sửa chữa tư liệu sản xuất...

DN dịch vụ không có tính chất sản xuất rất rộng cả về tính chất và phạm vi hoạt động,

bao gồm các DN hoạt động trong lĩnh vực giáo dục, văn hoá nghệ thuật, thể thao, giải

trí, chữa bệnh, thẩm mỹ...

+ Phân loại theo đối tượng phục vụ:

Theo tiêu thức này, DN dịch vụ được chia thành 2 loại là DN cung cấp dịch vụ

có tính chất xã hội (dịch vụ công) và DN cung cấp dịch vụ có tính chất cá nhân (dịch

vụ sinh hoạt cá nhân). Dịch vụ có tính chất xã hội đáp ứng nhu cầu đời sống cộng

đồng như các dịch vụ giải trí công cộng, dịch vụ an dưỡng chữa bệnh, dịch vụ du

lịch... Dịch vụ có tính chất cá nhân (dịch vụ sinh hoạt cá nhân) gồm phần lớn các dịch

vụ phục vụ đời sống vật chất, văn hoá, thẩm mỹ và tình cảm con người. Sản phẩm của



8



loại dịch vụ này thuộc quyền sở hữu cá nhân người tiêu dùng hình thành thông qua

trao đổi.

+ Phân loại theo mục đích sử dụng và phương thức cung ứng dịch vụ:

Theo cách phân loại này, DN dịch vụ được chia thành 12 loại hình cung cấp

dịch vụ thuộc các ngành sau: (1) Dịch vụ về kinh doanh: như dịch vụ pháp lý, kế toán

và kiểm toán, quảng cáo, nghiên cứu thị trường...(2) Dịch vụ truyền thông, (3) Dịch vụ

xây dựng và kỹ sư công trình, (4) Dịch vụ phân phối, (5) Dịch vụ giáo dục, (6) Dịch

vụ tài chính, (7) Dịch vụ môi trường, (8) Dịch vụ xã hội liên quan đến sức khỏe, (9)

Dịch vụ du lịch và lữ hành, (10) Dịch vụ văn hoá giải trí, (11) Dịch vụ vận tải, (12)

Dịch vụ khác. Trong 12 ngành trên lại được chia thành 49 tiểu ngành và 154 loại dịch

vụ.

Với cách phân loại trên, có thể thấy Bưu điện tỉnh Lâm Đồng là một đơn vị kinh doanh

dịch vụ thuộc nhóm ngành dịch vụ truyền thông.

1.1.1.3 Đặc điểm hoạt động tài chính trong DN dịch vụ

- Khái niệm TCDN

TCDN là các quỹ bằng tiền của DN. Hình thái vật chất của các quỹ bằng tiền

này có thể là nhà cửa, máy móc, thiết bị, nguyên vật liệu, vốn bằng tiền và các loại

chứng khoán có giá… Bên cạnh đó TCDN còn là hệ thống các quan hệ kinh tế phát

sinh trong lĩnh vực SXKD gắn liền với việc hình thành và sử dụng các quỹ tiền tệ ở

các DN để phục vụ và giám đốc quá trình SXKD.

Quan hệ tài chính ở các DN được biểu hiện thành quá trình vận động của vốn

kinh doanh và thể hiện qua ba mối quan hệ lớn sau đây:

(1)Quan hệ kinh tế giữa DN với ngân sách Nhà nước: Quan hệ thông qua việc phân

phối, phân phối lại tổng sản phẩm quốc dân và thu nhập quốc nội. Quan hệ kinh tế này

thường ít chịu sự chi phối của quan hệ sở hữu mà chịu sự chi phối của các quan hệ có

tính luật pháp thông qua các sắc luật thuế mà bất kỳ doanh nghiệp nào cũng phải thực

hiện. Các khoản nộp của DN là nguồn thu nhập của ngân sách. Ngược lại việc hỗ trợ

vốn của ngân sách tạo nên các quỹ tiền tệ ở DN.

(2) Quan hệ kinh tế giữa DN với các nhà đầu tư, cho vay, với bạn hàng và khách

hàng: Quan hệ này phát sinh khi DN tiến hành các nghiệp vụ huy động vốn đầu tư, cho



9



vay vốn với các DN khác... Từ đó cũng phát sinh quan hệ mua bán như mua bán vật

tư, hàng hóa, chứng chỉ bảo hiểm... Tất cả các mối quan hệ kinh tế này luôn bị chi phối

bởi quy luật kinh tế, qui luật giá trị, qui luật cung cầu và qui luật cạnh tranh.

(3) Quan hệ kinh tế trong nội bộ DN: Đây là những quan hệ giữa DN với các đơn vị

trực thuộc, phụ thuộc DN, quan hệ giữa DN với cán bộ nhân viên của DN.

Các mối quan hệ kinh tế biểu hiện dưới hình thái giá trị tồn tại một cách khách

quan trong lĩnh vực SXKD, gắn liền với việc hình thành và sử dụng các loại quỹ bằng

tiền của DN (vốn cố định, vốn lưu động, quỹ tiền lương, quỹ xí nghiệp,…). Nói cách

khác, sự hình thành và sử dụng vốn lưu động, vốn cố định, chi phí; sự hình thành và sử

dụng thu nhập, tích lũy tiền tệ trong DN đều thuộc nội dung tài chính DN.

- Chức năng của TCDN

- Tổ chức vốn (tạo vốn bảo đảm thỏa mãn nhu cầu vốn cho quá trình kinh doanh của

DN) và luân chuyển vốn: Để đảm bảo đủ vốn cho hoạt động SXKD đòi hỏi phải tổ

chức vốn tốt. Phải xác định số vốn cần thiết để từ đó bố trí, khai thác hợp pháp, hợp lệ,

hợp lý mọi nguồn vốn để có thể bảo đảm thỏa mãn nhu cầu vốn và giúp cho vốn luân

chuyển ngày càng nhanh.

- Phân phối thu nhập bằng tiền: Là quá trình hình thành các khoản thu nhập bằng tiền,

bù đắp chi phí nhằm tái tạo lại nguồn vốn cố định, vốn lưu động, sức lao động.., phân

phối tích lũy tiền tệ đạt được thông qua sự vận động và sử dụng các quỹ tiền tệ ở DN.

- Giám đốc (kiểm tra) bằng tiền đối với hoạt động SXKD của DN: Giám đốc của

TCDN là loại giám đốc toàn diện, thường xuyên và có hiệu quả cao, không những giúp

DN thấy rõ tiến trình hoạt động của DN mà còn giúp thấy rõ hiệu quả kinh doanh do

những hoạt động đó mang lại.

Ba chức năng của TCDN có mối quan hệ hữu cơ, không thể tách rời nhau. Thực

hiện chức năng quản lý vốn và chức năng phân phối tiến hành đồng thời với chức năng

giám đốc. Quá trình giám đốc, kiểm tra tiến hành tốt thì quá trình tổ chức phân phối

vốn mới được thực hiện tốt. Ngược lại, việc tổ chức vốn và phân phối tốt sẽ tạo điều

kiện thuận lợi cho việc thực hiện chức năng giám đốc.

- Vị trí của TCDN



10



TCDN là một bộ phận cấu thành của hệ thống tài chính quốc gia. TCDN bao

gồm: Tài chính các đơn vị, các tổ chức SXKD hàng hóa và cung ứng dịch vụ thuộc

mọi thành phần kinh tế.

Trong hệ thống tài chính nước ta, ngân sách giữ vai trò chủ đạo. Các định chế tài chính

trung gian có vai trò hỗ trợ. Tài chính đối với các tổ chức xã hội và hộ dân cư bổ sung

nhằm tăng nguồn lực tài chính cho nền kinh tế, còn TCDN là khâu cơ sở của cả hệ

thống. Sự hoạt động có hiệu quả của TCDN có tác dụng củng cố hệ thống tài chính

quốc gia.

- Đặc điểm của hoạt động tài chính trong DN dịch vụ

Dịch vụ được hiểu là một loại sản phẩm kinh tế, không phải là vật phẩm mà là

công việc của con người dưới hình thái là lao động thể lực, kiến thức và kỹ năng

chuyên nghiệp, khả năng tổ chức và thương mại. Trên cơ sở tổng hợp và khái quát các

quan điểm về dịch vụ thì dịch vụ là những hoạt động lao động mang tính xã hội, tạo ra

các sản phẩm hàng hóa không tồn tại dưới hình thái vật thể nhằm đáp ứng các nhu cầu

trong sản xuất và đời sống con người. Như vậy, dịch vụ là một hoạt động rất rộng, chi

phối rất lớn đến quá trình phát triển kinh tế-xã hội.

Dịch vụ thúc đẩy nền kinh tế phát triển năng động, hiệu quả và đảm bảo sự

thuận tiện cho các lĩnh vực đời sống vật chất và tinh thần của xã hội. Ngành dịch vụ có

những đặc điểm riêng, cụ thể như sau:

Thứ nhất, sản phẩm của ngành dịch vụ là sản phẩm vô hình. Sản phẩm dịch vụ

không mang hình thái vật chất độc lập, cụ thể, ngay cả trong trường hợp nó có tính sản

xuất vật chất. Sản phẩm của dịch vụ chỉ là sự phục vụ.Với các đặc điểm này có thể

thấy, tại các DN dịch vụ, trong hệ thống chỉ tiêu tài chính, hàng tồn kho không phải là

sản phẩm dịch vụ mà chỉ là yếu tố tiềm năng tạo nên dịch vụ.

Thứ hai, việc sản xuất và tiêu dùng diễn ra đồng thời. Quá trình cung cấp và

tiêu dùng dịch vụ diễn ra song hành cùng với nhau. Do đó trong các DN dịch vụ

thường không tồn tại chỉ tiêu chi phí sản xuất sản phẩm dở dang.

Thứ ba, trong nhiều trường hợp, hoạt động dịch vụ sau khi đã được thực hiện

thì các yếu tố cấu thành dịch vụ không mất đi mà vẫn còn nguyên vẹn. Quá trình tạo ra

dịch vụ được lặp lại nhiều lần chẳng hạn như một lượng thông tin tư vấn pháp luật có

thể cung cấp cho khách hàng nhiều lần. Những yếu tố cấu thành trên không phải là sản



11



phẩm dịch vụ dự trữ, nó chỉ là tiềm năng tạo nên dịch vụ, còn dịch vụ không có sản

phẩm lưu kho cất trữ vì quá trình sản xuất và tiêu dùng diễn ra đồng thời. Với đặc

điểm này nó ảnh hưởng đến việc xác định doanh thu và chi phí cho mỗi lần cung cấp

dịch vụ lặp lại.

Thứ tư, dịch vụ bao gồm nhiều ngành rất đa dạng. Mỗi ngành lại có những đặc

trưng riêng, yêu cầu riêng về đầu tư vào tài sản dài hạn, tài sản ngắn hạn khác nhau, từ

đó có những đặc trưng riêng về huy động nguồn vốn, luân chuyển vốn cũng như đặc

thù riêng về doanh thu, chi phí. Chẳng hạn các ngành dịch vụ vận tải, truyền thông, y

tế cần đầu tư lớn vào tài sản dài hạn như đầu tư vào phương tiện vận tải, cơ sở kỹ thuật

thiết bị truyền thông, xây dựng bệnh viện và các trang thiết bị y tế,...Trong khi đó, một

số ngành dịch vụ khác như dịch vụ kinh doanh, tài chính, phân phối lại không yêu cầu

đầu tư lớn vào tài sản dài hạn mà tài sản ngắn hạn thường chiếm tỷ trọng lớn trong

tổng tài sản. Có ngành dịch vụ như xây dựng có tốc độ luân chuyển vốn chậm do thời

gian xây dựng thường kéo dài nhưng lại có ngành tốc độ luân chuyển vốn nhanh như

ngành dịch vụ phân phối bán buôn hay bán lẻ. Bên cạnh đó, lại có ngành dịch vụ như

ngân hàng (thuộc dịch vụ tài chính) lại có đặc điểm riêng về cơ cấu nguồn vốn, trong

đó nguồn vốn vay nợ thường chiếm tỷ trọng rất lớn trong tổng nguồn vốn do hoạt động

cơ bản của DN này là huy động vốn và cho vay....

Bên cạnh đó, mỗi ngành dịch vụ cụ thể lại có đặc điểm riêng trong hoạt động

kinh doanh từ đó có ảnh hưởng khác nhau tới hoạt động tài chính, công tác quản lý tài

chính và hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính.

1.1.2 Quản lý tài chính trong DN dịch vụ

1.1.2.1 Quản lý tài chính và quản lý tài chính trong DN dịch vụ

Quản lý tài chính là việc sử dụng các thông tin phản ánh chính xác tình trạng tài

chính của một DN để phân tích điểm mạnh điểm yếu của nó, lập các kế hoạch của

DN, đồng thời quản lý có hiệu quả vốn hoạt động thực của công ty. Đây là công việc

rất quan trọng đối với tất cả các DN bởi vì nó ảnh hưởng đến cách thức và phương

thức mà nhà quản lý thu hút vốn đầu tư để thành lập, duy trì và mở rộng công việc

kinh doanh. Quản lý TCDN bao gồm các nội dung:

- Lập kế hoạch tài chính



12



Lập kế hoạch tài chính sẽ cho phép qụyết định lượng nguyên liệu thô DN có thể

mua, sản phẩm công ty có thể sản xuất và khả năng công ty có thể tiếp thị, quảng cáo

để bán sản phẩm ra thị trường. Khi có kế hoạch tài chính, bạn cũng có thể xác định

được nguồn nhân lực DN cần. Việc quản lý tài chính không có hiệu quả là nguyên

nhân lớn nhất dẫn đến sự thất bại của các công ty, không kể công ty vừa và nhỏ hay

các tập đoàn, công ty lớn. Lập kế hoạch tài chính gồm lập kế hoạch trong ngắn hạn và

lập kế hoạch trong dài hạn. Kế hoạch tài chính ngắn hạn là việc lập kế hoạch về lợi

nhuận và ngân quỹ Công ty trong khi kế hoạch dài hạn thường mang tính chiến lược

và liên quan đến việc lập các mục tiêu tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận trong vòng

từ 3 đến 5 năm.

Các công cụ dùng trong việc lập kế hoạch ngắn hạn thường dùng là: báo cáo thu

nhập chiếu lệ, báo cáo lưu chuyển tiền tệ, phân tích tình hình ngân quỹ và chiến lược

giá cả. Kế hoạch tài chính ngắn hạn nên được lập theo từng tháng để có được cái nhìn

sát hơn và đưa ra được biện pháp nâng cao tình hình tài chính. Để có thể lập các kế

hoạch tài chính ngắn hạn có hiệu quả, các nhà quản trị nên tiến hành theo các bước

sau:

Bước 1: Xác định mục tiêu cá nhân và sự ảnh hưởng của mục tiêu cá nhân đến

các mục đích tài chính của công ty để có thể điều chỉnh mục tiêu cá nhân cho phù hợp

với mục đích của công việc.

Bước 2: Thiết lập mục tiêu tăng trưởng, mục tiêu về lợi nhuận trên vốn đầu tư

và hướng mở rộng phát triển DN.

Bước 3: Trong quá trình lập kế hoạch, nhà quản trị nên tập trung vào các điểm

mạnh, điểm yếu của DN và các yếu tố thuộc môi trường vĩ mô và vi mô có thể ảnh

hưởng đến việc đạt được các mục tiêu đã đề ra.

Bước 4: Chú ý tới nhu cầu về tài chính, nhân lực và nhu cầu về vật chất hạ tầng

cần thiết để hoàn thành kế hoạch tài chính bằng cách đưa ra những dự báo về doanh

số, chi phí và lợi nhuận.

Bước 5: Trau dồi phương pháp điều hành hoạt động DN, nắm bắt các cơ hội về

thị trường và phát triển sản phẩm mới để có thể tìm ra biện pháp tốt nhất nâng cao

năng suất và hiệu quả hoạt động của công ty.



13



Bước 6: Cập nhật kế hoạch tài chính thông qua các báo cáo tài chính mới nhất

của công ty. Thường xuyên so sánh kết quả tài chính công ty thu được với các số liệu

hoạt động của các công ty trong cùng ngành để biết được vị trí của công ty trong

ngành. Tìm ra và khắc phục điểm yếu của công ty. Không ngại thay đổi kế hoạch tài

chính nếu mục tiêu bạn đề ra quá thụ động hoặc vượt quá khả năng của công ty.

Dự đoán hết được những biến động sẽ xảy ra với DN trong vòng mấy năm sắp

tới theo các bước sau:

Bước 1: Xác lập tốc độ tăng trưởng mong muốn mà DN có thể đạt được.

Bước 2: Tính toán mức vốn cần thiết để trang trải các khoản tồn kho, trang thiết

bị, nhà xưởng và nhu cầu nhân sự cần thiết để đạt được tốc độ tăng doanh thu.

Bước 3: Nhà quản trị phải dự tính được chính xác và kịp thời nhu cầu vốn để có

kế hoạch thu hút vốn bên ngoài trong trường hợp ngân quỹ từ lợi nhuận không đủ đáp

ứng. Có 2 nguồn vốn trang trải cho nhu cầu vốn để tăng trưởng là: lợi nhuận và vay

nợ. Nếu công ty không có đủ vốn để tài trợ cho chương trình mở rộng công việc kinh

doanh thông qua tăng tồn kho, đổi mới trang thiết bị; tài sản cố định và tăng chi phí

điều hành công ty thì sự phát triển của công ty sẽ bị chậm lại hoặc dừng lại hẳn do

công ty không thanh toán được các khoản nợ đến hạn. Để tránh tình trạng này, nhà

quản trị phải tích cực lập kế hoạch tài chính để kiểm soát được tốc độ tăng trưởng.

Muốn thế bạn phải xác định được chính xác các nhu cầu của DN trong tương lai bằng

cách sử dụng báo cáo thu nhập chiếu lệ trong vòng từ 3 đến 5 năm.

Trong trường hợp lợi nhuận làm ra không đủ để đáp ứng nhu cầu tăng trưởng

dự báo của công ty, người quản trị phải bố trí vay nợ bên ngoài hoặc giảm tốc độ tăng

trưởng để mức lợi nhuận làm ra có thể theo kịp nhu cầu tăng trưởng và mở rộng. Do

việc thu hút vốn đầu tư và vay nợ mất rất nhiều thời gian nên đòi hỏi nhà quản trị phải

dự báo chính xác và kịp thời để tránh tình trạng gián đoạn công việc kinh doanh.

- Quản lý vốn sử dụng thực của công ty.

Vốn sử dụng thực của công ty là chênh lệch giữa tài sản hiện có của công ty và

các khoản nợ phải trả, thường được gọi là vốn lưu chuyển trong công ty. Các nhà quản

trị phải luôn chú ý đến những thay đổi trong vốn lưu chuyển, nguyên nhân dẫn đến sự

thay đổi và ảnh hưởng của sự thay đổi đó đối với tình hình hoạt động của công ty. Khi



14



quản lý nguồn vốn lưu chuyển trong công ty, hãy xem xét các bộ phận cấu thành sau

đây:

- Tiền mặt và các khoản tương đương tiền mặt (các loại chứng khoán và tiền

gửi ngắn hạn). Khi lập các kế hoạch tài chính bạn phải trả lời được những câu hỏi liên

quan đến tiền mặt như : lượng tiền mặt của công ty có đáp ứng nhu cầu chi phí không?

Mối quan hệ giữa lượng tiền thu được và chi phí như thế nào? Khi nào thì công ty cần

đến các khoản vay ngân hàng?

- Các khoản phải thu: chủ yếu bao gồm các khoản tín dụng mua hàng cho khách

hàng nợ. Nhà quản trị phải quan tâm đến những khách hàng nào thường hay trả chậm

và biện pháp cần thiết để đối phó với họ.

- Tồn kho: khoản tồn kho thường chiếm tỷ trọng lớn trong tổng tài sản hiện có

của công ty do đó nhà quản trị phải kiểm soát tồn kho thật cẩn thận thông qua việc

xem xét xem lượng tồn kho có hợp lý với doanh thu, liệu doanh số bán hàng có sụt

giảm nếu không có đủ lượng tồn kho hợp lý cũng như các biện pháp cần thiết để nâng

hoặc giảm lượng hàng tồn kho.

- Các khoản phải trả bao gồm: Tiền vay, phải trả người bán, phải trả Thuế, tiền

lương và các khoản chi phí khác phát sinh trong quá trình SXKD

Đối với DN dịch vụ công tác quản lý tài chính cần phải dựa vào đặc tính ngành

dịch vụ để phân tích, đánh giá các nội dung trọng yếu trong quá trình dự báo, lập kế

hoạch tài chính dài hạn, ngắn hạn một các hợp lý nhất.

1.1.2.2 Nguyên tắc quản lý tài chính trong DN dịch vụ

Quản lý TCDN là một quá trình quản lý mà đối tượng quản lý của nó là các

phạm trù thuộc TCDN, do đó phải dựa trên các nguyên tắc quản lý nhất định. Các DN

dù hoạt động trong các lĩnh vực khác nhau, quy mô tổ chức khác nhau tuy nhiên hoạt

động tài chính về cơ bản là thống nhất. Do đó, chúng ta có thể áp dụng các nguyên tắc

quản lý TCDN cho các DN dịch vụ. Tuy nhiên tuỳ thuộc những điều kiện cụ thể của

DN việc áp dụng các nguyên tắc này sẽ có sự khác biệt nhất định.

- Về góc độ kinh tế công tác quản lý TCDN tuân thủ các nguyên tắc sau:

Thứ nhất: Nguyên tắc đánh đổi giữa rủi ro và lợi nhuận. Quản lý tài chính phải

dựa trên quan hệ giữa rủi ro và lợi nhuận. Giữa rủi ro và lợi nhuận kỳ vọng có mối



15



quan hệ tỷ lệ thuận, có nghĩa là một dự án đầu tư có mức độ rủi ro cao thì hy vọng dự

án đó sẽ mang lại lợi nhuận cao và ngược lại. Tuy nhiên mối quan hệ này đòi hỏi sự

đánh đổi, nghĩa là nhà đầu tư phải chấp nhận tổn thất khi rủi ro xảy ra. Việc áp dụng

nguyên tắc này là khác nhau giữa các DN khác nhau, về cơ bản nguồn lực tài chính

của DN đồng thời khả năng nắm bắt thời cơ là những yếu tố rất quan trọng trong việc

lựa chọn sự đánh đổi.

Thứ hai: Nguyên tắc giá trị thời gian của tiền. Một lượng tiền nhất định tại một

thời điểm nhất định có thể sử dụng để đầu tư vào một dự án, cũng có thể quy đổi ra

những hàng hoá và dịch vụ cụ thể. Tuy nhiên, tại một thời điểm khác thì giá trị thực tế

của nó sẽ không thể như cũ, cụ thể bằng các hàng hoá và dịch vụ sẽ không thể như cũ.

Vì vậy, phải đưa lợi ích và chi phí của dự án về cùng một thời điểm, thường là thời

điểm hiện tại.

Thứ ba: Nguyên tắc chi trả. Thông thường các báo cáo kết quả kinh doanh của

DN chỉ phản ánh thực trạng lãi, lỗ trong hoạt động SXKD. Tuy nhiên trong thực tế cái

mà DN cần quan tâm không chỉ có như vậy, đáng quan tâm hơn cả là các dòng tiền

chứ không phải lợi nhuận. Trên thực tế hoạt động SXKD của DN đòi hỏi DN phải đảm

bảo lượng tiền mặt cho việc chi trả, mặt khác DN cũng phải quan tâm đến dòng tiền

vào, đây chính là cơ sở để DN có thể cân đối các dòng tiền một cách hợp lý. Dòng tiền

ra và dòng tiền vào được tái đầu tư phản ánh tính chất thời gian của lợi nhuận và chi

phí.

Thứ tư: Nguyên tắc sinh lợi. Mục tiêu của hầu hết các DN đều là các giá trị gia

tăng, do đó việc đảm bảo nguyên tắc sinh lợi là rất cần thiết, nó không chỉ đảm bảo

cho sự tồn tại và hoạt động của DN mà cũng là tiền đề cho sự phát triển bền vững và

mở rộng về quy mô của DN.

Thứ năm Nguyên tắc thị trường có hiệu quả. Thị trường có hiệu quả là thị

trường mà ở đó giá trị của các tài sản tại các thời điểm khác nhau đều phản ánh đầy đủ

các thông tin một cách chính xác và công khai. Nền kinh tế thị trường phát triển ở mức

độ cao thì thông tin sẽ được công khai và độ chính xác của thông tin rất cao.

Thứ sáu Nguyên tắc gắn kết lợi ích của nhà quản lý với lợi ích của các cổ đông.

Các hoạt động và quyết định tài chính của nhà quản lý tài chính đưa ra đều vì mục tiêu

của DN. Đó là hàng loạt các mục tiêu mang tính sống còn của DN như sự tồn tại và



16