Sự ra đời và phát triển của bảo hiểm

ỈCoạt ấộnQ đầu tu tài chính tại Tốnfl công ty 'Bào kiểm Việt 'Ham

1.2. Cho vay nặng lãi

D ự t r ữ t h u ầ n t u y không t h ể g i ả i q u y ế t đ ầ y đ ủ n h u c ẩ u cùa c o n n g ư ờ i k h i

xã h ộ i phát t r i ể n và h o ạ t đ ộ n g c o n n g ư ờ i đ a d ạ n g hơn. V í d ụ , để có t i ề n c h u ẩ n bị

c h o m ộ t c h u y ế n hàng, n g ư ờ i t a sẽ m ấ t t h ờ i g i a n c h ờ c h o đ ế n k h i h ọ tích g ó p đ ủ

t i ề n đ ể t h ự c h i ệ n c h u y ế n hàng đó. Đ i ể u này rõ ràng là k h ô n g thích h ớ p vì t h ờ i

g i a n c h ờ đ ớ i có t h ể rất lâu.

M ộ t p h ư ơ n g p h á p khác g i ả i q u y ế t đ ư ớ c y ế u đ i ể m đ ó , t h a y vì t ự tích g ó p

t i ề n c h o đ ế n k h i c ó đù, n h à b u ô n có t h ể thông q u a n h ữ n g n g ư ờ i c h o v a y đ ể c ó

t i ề n c h u ẩ n bị c h o c h u y ế n hàng. N g ư ờ i c h o v a y sê n h ậ n đ ư ớ c m ộ t khoán lãi suất

d o n g ư ờ i đi v a y trả. H ệ t h ố n g c h o v a y phát t r i ể n c ù n g v ớ i s ự m ờ r ộ n g thương m ạ i

và b u ô n bán g i ữ a các q u ố c g i a , các vùng, các châu l ụ c . M ộ t d ấ u ấ n đ á n g c h ú ý là

h ệ t h ố n g v a y m ư ớ n lãi s u ấ t c a o đ ể m u a và v ậ n c h u y ể n h à n g h ó a ở B a b y l o n

( k h o ả n g 1.700 n ă m T C N ) và A T h e n ( k h o ả n g 5 0 0 n ă m T C N ) . Khi hàng hóa bị

mãi trong quá trình vận chuyển thì người đi vay sẽ không phải trả khoản liền dã

vay. K h i ế m k h u y ế t c ủ a h ệ t h ố n g này là lãi s u ấ t q u á hà k h ắ c , có k h i lên đ ế n 4 0 %

và p h ả i trả trước. D o v ậ y , n h à t h ờ và các h ộ i tôn giáo đ ã c a n t h i ệ p b ằ n g các sắc

l ệ n h để c h ấ m d ứ t h o ạ t đ ộ n g c h o v a y n ặ n g lãi.

Vì n h u c ầ u c ẩ n t i ề n và cán s ự đ á m b ả o c h o c h u y ế n hàng c ứ a các nhà buôn

v ầ n r ấ t l ớ n , đặc b i ệ t k h i thông thương b u ô n bán đ a n g phát t r i ể n và m a n g l ạ i lãi

suất rất cao, các hình t h ứ c khác đã r a đ ờ i .

1.3. Thỏa thuận ràng buộc trách nhiệm và quyền lới của các bên.

H a i p h ư ơ n g pháp g i ả i q u y ế t n h u c ầ u t i ề n v ố n và n h u c ầ u g i ả m các t h i ệ t h ạ i

l ớ n c h o các n h à b u ô n :

a. Hình thức cổ phần

C h u y ế n hàng đước tạo l ậ p bằng s ự đóng góp c ủ a n h i ề u người. M ỗ i người

g ó p m ộ i p h ầ n nào đ ó ( b ằ n g t i ề n hoặc hàng hóa) vào c h u y ế n h à n g và c ù n g chịu

trách n h i ệ m t h e o p h ầ n đ ó n g g ó p đó. K h i c h u y ế n hàng v ề đ ế n đích, l ớ i n h u ậ n sẽ

đước c h i a c h o m ọ i người theo tỷ l ệ đóng góp c ổ phẩn. N ế u c h u y ế n hàng chẳng

m a y g ặ p r ủ i r o thì h ậ u q u à t h i ệ t h ạ i c ũ n g đ ư ớ c c h i a sẻ c h o n h i ề u n g ư ờ i . H ì n h

t h ứ c này g i ả m đ ư ớ c g á n h n ặ n g t ổ n t h ấ t c h o n h i ề u n g ư ờ i c ù n g g á n h chịu. N h ư n g

4



Lã THỊ"HảiVin AI- %40fl - KĩữĩT



Hoạt độnỊỊ dầu tư tài chính tại Tống công ty 'Bảo Hiểm 'Việt 'Nam

nó vẫn bộc lộ nhiều hạn chếnhư: kêu gọi cho đù người tham gia góp cổ phần sẽ

mất nhiều thời gian, phái dàn xế thỏa thuận chia sẻ trách nhiệm và quyển lợi...

p

b. Hình thức bảo hiểm

Những thỏa thuận bảo hiểm đấu tiên xuất hiện gựn liền với hoạt động giao

lưu buôn bán hàng hóa bằng đường biển. Những thỏa thuận bảo hiểm trong lĩnh

vực hàng hải có nội dung cơ bàn như sau:

Một bên là nhà buôn, chủ tàu chấp nhận trả một khoản tiền nhất định, nếu

hàng hóa, tàu thuyền không đế được nơi giao hàng do một số nguyên nhân nhất

n

định thì bên thứ hai (Người bào hiểm) sẽ trà bên thứ nhất một khoản tiền nhằm

bù đáp cho những thiệt hại đã xây ra. Như vậy, có thế coi bào hiểm hàng hài là sự

khới đẩu cùa ngành báo hiế Bán hợp đổng bào hiế cổ nhất còn lưu lại được phát

m.

m

hành tại thành phố cảng Genoa - italia, vào năm 1347. Sau đó, cùng với cuộc cách

mạng thương mại vào thế kỷ 14, 15 thúc đẩy sự mở rộng vận tải hàng hài, bảo hiểm

hàng hải cũng phát triển mạnh mẽ.

Hoạt động bảo hiểm ra đời và phát triển cùng với sự phát triển cùa xã hội

loài người. Hoạt động này đã đáp ứng được những nhu cầu cấp thiết về an toàn

cùa con người trong cuộc sông và sinh hoạt. Bảo hiểm hàng hải là loại bảo hiểm

đầu tiên, đánh dấu sự ra đời của bào hiểm. Sau đó, lần lượt là bảo hiểm hỏa hoạn,

bào hiế nhân thọ và các loại bảo hiểm khác.

m

1.4 Sự ra đời của các loại bảo hiểm sau bảo hiểm hàng hải

1.4.1 Báo hiểm hỏa hoạn:

Vụ cháy lớn ờ Anh vào năm 1666 đã thiêu hủy trên 13.000 tòa nhà, là thảm

họa lớn nhất từ trước cho đến thời điểm đó. Nhu cầu về cơ chếbảo hiếm cho t i sàn

à

trước rủi ro cháy dẫn tới sự ra đời của các công ty bản hiểm trong lĩnh vực hòa hoạn.

Năm 1667, công ty bảo hiểm hỏa hoạn đầu tiên đã ra đòi ở nước Anh.

ì .4.2 Bảo hiềm nhân thọ:

Công ty bảo hiểm nhân thọ Equitable là công ty bảo hiểm nhân thọ đấu

tiên được thành lập ờ Anh vào năm 1762. Có thể nói rằng nước Anh là chiế nôi

c

cùa ngành dịch vụ bảo hiế thế giới. Cho đến ngày nay, đây vẫn là trung tâm

m

cùa các hoạt động bảo hiểm.

5



LălìiỊHáirínAl-TÍ4QA-XWT



ĩCoạt ấộiựỊ đẩu tu tải chinh tại Tốn/Ị công ty 'Báo Hừm Việt Nam



Ì .4.3 Các loại bảo hiếm khác.

C u ố i t h ế k ý 19, c ù n g v ớ i s ự phát t r i ể n c ủ a n ền s ả n x u ấ t đ ạ i c ô n g n g h i ệ p c ơ

khí. hàng l o ạ t các n g h i ệ p v ụ bào h i ể m đã x u ấ t h i ệ n và phát t r i ể n r ấ t n h a n h : báo

h i ể m ô ô. báo h i ế m m á y bay, b ả o h i ể m trách n h i ệ m dân sự.

N g à y n a y , b ả o h i ể m đ ã x â m n h ậ p vào m ọ i lĩnh v ự c đ ờ i s ố n g k i n h t ế - x ã

h ộ i . N g à n h b ả o h i ể m thương m ạ i đ a n g g i ữ m ộ t vị trí r ấ t q u a n t r ọ n g t r o n g n ề n

k i n h t ế n h i ều q u ố c g i a , đ ẫ c b i ệ t là các n ư ớ c phát t r i ể n .



2. Khái niệm và bản chất của bảo hiểm

2.1 Khái niệm



M ẫ c d ù b ả o h i ể m đã có n g u ồ n g ố c và lịch s ử phát t r i ể n k h á lâu đ ờ i , n h ư n g

d o tính đ ẫ c thù cùa l o ạ i hình dịch v ụ này, c h o đ ế n n a y v ẫ n chưa c ó m ộ t định

nghía t h ố n g n h ấ t v ề b ả o h i ể m .

N h ì n c h u n g , báo h i ế m có t h ế h i ế u là m ộ t dịch v ụ tài chính, d ự a t r ẽ n c ơ

s ờ tính toán k h o a h ọ c , á p d ụ n g b i ệ n pháp h u y đ ộ n g n h i ề u n g ư ờ i , n h i ều đ ơ n vị

cùng t h a m g i a xây d ự n g q u ỹ b ả o h i ể m b ằ n g t i ề n đ ể b ổ i t h ư ờ n g t h i ệ t h ạ i v ề tài

chính d o tài s ả n h o ẫ c tính m ạ n g cùa n g ư ờ i đ ư ợ c b ả o h i ể m g ẫ p p h ả i t a i n ạ n r ủ i r o

bất n g ờ . T ậ p đoàn b ả o h i ể m A I G ( M ỹ ) định nghĩa: "Bào hiểm là mội cơ chế,

theo cơ chế này, nếu một người, một doanh nghiệp hay một tổ chức chuyển

nhượng rủi ro cho công ty bảo hiểm, công ty đó sẽ bằi thường cho người được

bảo hiểm các tổn thất thuộc phạm vi bảo hiếm và phân chia giá trị thiệt hại giữa

tất rà nhữn<Ị nqười dược bào hiếm".

Theo Luật k i n h doanh



bào hiểm



cùa V i ệ t N a m ( b a n hành



ngày



09/12/2000) thì "kinh doanh bào hiểm là hoạt động của doanh nghiệp bảo hiểm

nhằm mục đích sinh lợi. theo đó doanh nghiệp bào hiềm chấp nhận rủi ro của

niịUời được bảo hiểm, trên cu sở bẽn mua bào hiếm đóng phi bảo hiếm đê doanh

nghiệp bảo hiểm trả tiền bào hiểm cho người thụ hưởng hoặc bôi thường cho

MỊUỜi được bào hiểm khi xây ra sự kiện bảo hiềm."

N h ư v ậ y , đ ể c ó m ộ t khái n i ệ m c h u n g n h ấ t v ề b ả o h i ể m , c h ú n g t a c ó t h ể

đưa r a định nghĩa: " B ả o hiểm là một sự cơm kết bối thường của người bảo hiểm

6



Lã THỊ tói ten AI - XitOA - 7 C T W



Hoạt độnịỊ đẩu tu tài chinh tại TốtựỊ côn/Ị ty 'Báo hiểm Việt 'Ham

với người được bào hiếm về những thiệt hại, mất mát của đối tượng bảo hiếm do

mội rủi ro đã thoả thuặn gáy ra, với điều kiện người được bào hiểm đã thuê báo

hiểm cho đối tượng bảo hiềm đó và nộp một khoản tiền gọi là phí bảo hiểm " '.

2.2 Bản chất của bảo hiểm

Bàng sự đóng góp của số đông người vào một quĩ chung, khi có rủi ro.

quĩ sẽ có đù khá nàng trang trải và bù đắp cho những tổn thất của số ít. M ỗ i cá

nhân hay đơn vị chi cần đóng góp một khoản tiền trích từ thu nhập cho các công

ty báo hiểm. Khi tham gia một nghiợp vụ bảo hiểm nào đó, nế gặp tổn thất do

u

rúi ro được bảo hiểm gây ra, người được bào hiểm sẽ được bổi thường. Khoán

tiền bổi thường này được lấy từ số phí m à tất cả những người tham gia bào hiểm

đã nộp. Tất nhiên, chi có một số người tham gia bảo hiểm gặp tổn thất, còn

những người không gặp tổn thất sẽ mất không số phí bảo hiểm. Như vậy, có thể

thấy, thực chất của bảo hiểm là việc phân chia tổn thất của một hoặc một số

người cho tất cả những người tham gia bảo hiếm cùng chịu. Do đó, một

nghiợp vụ báo hiếm muốn tiến hành được phải có nhiều người tham gia, tức là,

bào hiế chi hoạt động được trên cơ sờ luặt số đông (the law of large numbers),

m

càng nhiều người tham gia thì xác suất xảy ra rủi ro đối với mỗi người càng nhỏ

và báo hiế càng có lãi.

m



3. Phân loại các sản phẩm bảo hiểm

Các sản phẩm m à doanh nghiợp bảo hiểm cung cấp cho người tham gia

báo hiế có thể được sắp xếp theo nhiều cách khác nhau tuy theo mục đích của

m

các nhà lập pháp và doanh nghiợp bảo hiểm. Tuy nhiên, liên quan đế các hoạt

n

động đầu tư cùa doanh nghiợp bảo hiểm, thì chỉ có hai cách phân loại thật sự có

ý nghĩa. Đ ó là phân chia theo đối tượng bảo hiếm và theo kỹ thuặt quản lý.

3.1 Phân loại nghiợp vụ bảo hiểm theo đối tượng bảo hiểm

Căn cứ vào đối tượng báo hiểm để phân loại, thì toàn bộ hoạt động báo

hiểm được chia thành ba nhóm: bào hiếm t i sán; bào hiếm trách nhiợm; báo

à

hiếm con người.

1



Báo hiểm trong kinh doanh. PGS. TS Hoàng Vãn Cháu, TS Vũ Sĩ Tuấn. TS Nguyên Như Tiên; 2002.



7



CăTKỊyíảiVenýll-IQtOA-KINĩ