Đặc điểm hoạt động đầu tư của các doanh nghiệp bảo hiểm

J[oạt ấộrựỊ dầu tu tài chính tại TốrựỊ công ty 'Bào hiểm Việt 'Ham



v ố n điều l ệ c ủ a m ì n h t h e o q u y định cùa p h á p l u ậ t ( c ụ t h ể ỏ V i ệ t N a m h i ệ n n a y

t i ề n k ý q u ỹ b ằ n g 5 % v ố n p h á p định), p h ầ n c ò n l ạ i h ọ c ó t h ể đ e m đ ầ u tư đ ể s i n h

l ờ i . T r o n g d o a n h n g h i ệ p b ả o h i ể m , n g u ồ n v ố n đ ấ u tư n à y c h i ế m t ỷ t r ọ n g chưa

p h ả i là l ớ n n h ấ t , n h ư n g c ũ n g k h á q u a n t r ọ n g . N ó là v ố n t ự c ó c ủ a d o a n h n g h i ệ p

nên k h ô n g c h ị u s ự k i ể m soát c h ặ t c h ẽ c ủ a p h á p l u ậ t , t ạ o điểu k i ệ n c h o d o a n h

n g h i ệ p bào h i ể m đ ấ u tư vào n h ữ n g lĩnh v ự c c ó t ỷ s u ấ t l ợ i n h u ậ n cao.

2.1.2 Quỹ dự trữ bát buộc và quỹ dự trữ tự nguyện

T r o n g q u á lành h o ạ t đ ộ n g k i n h d o a n h , d o a n h n g h i ệ p báo h i ế m c ó t h ế

c ũ n g g ặ p p h ả i n h ữ n g r ủ i r o , ả n h h ư ờ n g đ ế n k h ả n ă n g t h a n h toán c ủ a d o a n h

n g h i ệ p và s u y c h o c ù n g là ả n h h ư ờ n g đ ế n q u y ề n l ợ i c ủ a n g ư ờ i t h a m g i a b ả o

h i ể m . Chính vì v ậ y , để đ ả m b ả o k h ả năng t h a n h toán c h o các d o a n h n g h i ệ p b à o

h i ế m , N h à n ư ớ c t h ư ờ n g yêu c ấ u d o a n h n g h i ệ p bào h i ể m trích l ậ p các q u ỹ d ự t r ữ

bắt b u ộ c . Ớ V i ệ t N a m , l u ậ t q u y định các d o a n h n g h i ệ p b ả o h i ể m p h ả i trích 5 %

l ợ i n h u ậ n s a u t h u ế h à n g n ă m để l ậ p q u ỹ d ự t r ữ b ắ t b u ộ c . M ứ c t ố i đ a cùa q u ỹ d ự

t r ữ b ắ t b u ộ c b ằ n g 1 0 % v ố n điểu l ệ c ủ a d o a n h n g h i ệ p b ả o h i ể m .

Ngoài q u ỹ d ự t r ữ b ắ t b u ộ c , d o a n h n g h i ệ p b ả o h i ể m c ó t h ể t ự thành l ậ p q u ỹ

d ự t r ữ t ự n g u y ệ n n h ằ m tăng k h ả năng t h a n h toán c ủ a d o a n h n g h i ệ p , đ ư ợ c l ấ y t ừ

l ợ i n h u ậ n s a u t h u ế chưa phân p h ố i và p h ả i đ ư ợ c g h i t r o n g điều l ệ h o ạ t đ ộ n g cùa

doanh nghiệp.

C á c q u ỹ d ự t r ữ b ắ t b u ộ c và t ự n g u y ệ n là m ộ t n g u ồ n v ố n đ ấ u tư c h i ế m t ỷ

t r ọ n g n h ỏ , n h u n g c ũ n g g ó p p h ầ n làm tăng d o a n h t h u và l ợ i n h u ậ n c h o d o a n h

n g h i ệ p bào h i ể m .

2.1.3 Các khoản lãi của những năm trước chưa sử dụng

C u ố i m ồ i n ă m tài chính, l ợ i n h u ậ n s a u t h u ế c ủ a d o a n h n g h i ệ p b ả o h i ể m

đ ư ợ c phân p h ố i c h o các c ổ đ ô n g d ư ớ i hình t h ứ c c ổ t ứ c , trích l ậ p các q u ỹ n h ư q u ỹ

đ ấ u tư phát t r i ể n , q u ỹ k h e n thường, q u ỹ phúc l ợ i , . . . p h ấ n c ò n l ạ i c h ư a s ử d ụ n g sẽ

b ổ s u n g vào n g u ồ n v ố n đ ầ u tư cùa d o a n h n g h i ệ p . N g o à i r a , t r o n g k i n h d o a n h b ả o

h i ế m nhãn t h ọ , d o a n h n g h i ệ p b ả o h i ể m c ò n c ó các q u ỹ đ ầ u tư hình thành t ừ l ợ i

tức đè l ạ i . đ ả m b ả o c h o n h ữ n g h ợ p đ ồ n g có c a m k ế t c h i a lãi.

2.1.4 Ngu

n vốn nhàn rỗi từ dụ phòng nghiệp vụ bảo hiểm

19



Lã TRỊ'Hàirếnýll- KýOA - 7 C B V T



"Hoạt đặng đầu tu tài chính tại Tổng công ty (Bảo hiểm Vụt Nam

Các quỹ dự phòng nghiệp vụ bảo hiểm là nguồn vốn nhàn rỗi quan trọng

nhất, có quy m ô và tỷ trọng l ớ n nhất trong doanh nghiệp bảo hiểm, đặc biệt là

doanh nghiệp bảo hiểm nhân t h ọ (có thể tới trên dưới 9 0 % ) .

K h i một hợp đồng bảo hiểm được ký kết sẽ tờo ra nguồn phí bảo hiểm cho

doanh nghiệp bảo hiểm. M ụ c đích chính của các khoản phí bảo hiểm là nhằm

thực hiện nghĩa vụ b ồ i thường và chi trả tiền bảo hiểm cho người được bảo hiểm

chứ không phải là để đầu tư thu l ợ i nhuận (trừ các hợp đồng bảo hiểm nhân thọ

mang tính tiết kiệm). Nhưng do đặc thù của chu trình sản xuất nghịch đảo đã tờo

ra tính chất nhàn r ỗ i của nguồn thu này.

Đối với nghiệp vụ bảo hiềm nhăn thọ, hợp đồng bảo hiểm không chỉ nhằm

mục đích chống lời các sự cố không may, m à còn là một hợp dồng tiết kiệm.

Doanh nghiệp bảo hiểm thu phí bảo hiểm r ồ i tiến hành đầu tư chúng và thực hiện

việc chi trả tiền bảo hiểm k h i xảy ra sự cố bảo hiểm hoặc k h i đến kỳ hờn chi trả

tiền tiết kiệm đã được thoa thuận. N h ư vậy nếu không xảy ra sự cố đối với người

được bảo hiểm thì khoản tiền m à doanh nghiệp bảo hiểm trả cho họ chính là

khoản tiền gửi, còn nếu xảy ra sự cố thì các khoản tiền m à doanh nghiệp bảo

hiểm chi trả chính là khoản tiền bảo hiểm. Nói cách khác, trong sự vận hành của

bảo hiểm nhân thọ, cam kết bảo đảm của doanh nghiệp bảo hiểm luôn bao hàm

hai nghiệp vụ: bảo hiểm và đầu tư tài chính. Vì vậy, phí bảo hiểm thu được hàng

năm được chia thành hai phần: phí r ủ i ro dành để bảo đảm cho các khoản chi trả

bảo hiểm hàng năm; và phí tiết k i ệ m dành để đưa vào d ự trữ và đầu tư tài chính

và được trả lời cho người được bảo hiểm cả vốn lẫn lãi theo lãi suất kỹ thuật của

doanh nghiệp bảo hiểm.

V ớ i đặc trưng của phí bảo hiểm, các hợp đồng bảo hiểm nhân thọ thực

hiện một chức năng tích tụ tài chính. N h ờ đó m à các doanh nghiệp bảo hiểm

nhân thọ trồ thành một trong những tổ chức thu hút tiết k i ệ m quan trọng và cờnh

tranh mờnh với các trung gian tài chính khác trong nền k i n h tế. M ặ t khác, do

tính chất của hợp đồng tiết k i ệ m dài hờn, các hợp đồng bảo hiểm nhân thọ đã

thực hiện việc tờo ra nguồn vốn dài hờn cho doanh nghiệp bảo hiểm.



20



LãlRịtòirếnAl-lỌtOA-KỵĩNr



Hoại độrựỊ đau tư tài chính tại Tống công ty 'Bảo Hừm Việt Ham



V ớ i s ự phát t r i ể n r ấ t m ạ n h cùa các l o ạ i bảo hiểm phi nhân thọ. c h ú n g t a

c ũ n g c ấ n đ á n h giá đ ú n g s ự t ạ o n g u ồ n v ố n đ ầ u tư t ừ các h ợ p đ ổ n g báo h i ể m t h e o

kỹ t h u ậ t phân c h i a . M ặ c dù, đ ố i v ớ i các d o a n h n g h i ệ p b ả o h i ể m p h i n h â n t h ộ , phí

b à o h i ể m t h u đ ư ợ c k h ô n g có m ụ c đích t ậ p t r u n g các n g u ồ n t i ế t k i ệ m m à sẽ đ ư ợ c

sử d ụ n g toàn b ộ đ ể c h i t r ả c h o các k h i ế u n ạ i b ồ i t h ư ờ n g t r o n g n ă m tài chính.

N h ư n g d o t h ờ i h ạ n cùa h ợ p đ ồ n g bào h i ể m k h ô n g trùng v ớ i n ă m tài c h í n h , nên

d o a n h n g h i ệ p b ả o h i ể m p h ả i d ự t r ữ m ộ t k h o ả n phí l ớ n d à n h đ ể t h i ế t l ậ p các d ự

p h ò n g n g h i ệ p v ụ b ả o đ ả m c h o v i ệ c t h ự c h i ệ n c a m k ế t t r o n g tương l a i . C á c q u ỹ d ự

p h ò n g này t ạ o r a m ộ t k h o ả n n g â n q u ỹ đ ầ u tư q u a n t r ộ n g c h o d o a n h n g h i ệ p b ả o

h i ể m p h i nhân t h ộ .

Phán d ư ớ i đây sẽ nghiên c ứ u k ỹ h ơ n các q u ỹ d ự p h ò n g n g h i ệ p vụ. phân

l o ạ i t h e o h a i n h ó m chính b ả o h i ể m nhân t h ộ và b ả o h i ể m p h i n h â n t h ộ .

Dư phóng nghiệp vu bảo hiểm phi nhãn tho

•



Dự phòng phí: D ự p h ò n g này còn đ ư ợ c g ộ i là d ự p h ò n g r ủ i r o chưa phát s i n h

h o ặ c d ự p h ò n g phí chưa đ ư ợ c h ư ờ n g , là khoán d ự p h ò n g n h ằ m đ á m báo t h a n h

toán c h o n h ữ n g r ủ i r o và các c h i phí liên q u a n d ự k i ế n c ó t h ể x ả y r a t r o n g

k h o ả n g t h ờ i g i a n t ừ ngày k ế t thúc n ă m tài chính đ ế n n g à y k ế t thúc t h ờ i h ạ n

c ủ a các h ợ p đ ồ n g b ả o h i ể m .

S ự sai l ệ c h g i ữ a n ă m tài chính và t h ờ i g i a n h i ệ u l ự c cùa h ợ p đ ồ n g b ả o h i ế m là

c ơ s ờ c h o v i ệ c t h i ế t l ậ p q u ỹ d ự p h ò n g phí b á o h i ể m . C ụ t h ể h ơ n , các d o a n h

n g h i ệ p bắt b u ộ c p h ả i k h ó a s ổ k ế toán vào ngày 31/12 để xác định các k ế t q u ả

k i n h d o a n h . N h ư n g các h ợ p đ ồ n g b ả o h i ể m đ ư ợ c ký k ế t ờ m ộ i t h ờ i điếm t r o n g

n ă m . V à o ngày 31/12 sẽ c ó n h i ều h ợ p đ ổ n g b ả o h i ế m m à h i ệ u l ự c k é o dài

s a n g n ă m lài c h í n h sau. Vì phí báo h i ể m đ ư ợ c phân c h i a đ ều c h o toàn b ộ t h ờ i

h ạ n h ợ p đ ổ n g , nên d o a n h n g h i ệ p b ả o h i ể m p h ả i trích l ạ i m ộ t p h ẩ n phí b ả o

h i ể m tương ứ n g v ớ i t h ờ i g i a n h i ệ u l ự c c ò n l ạ i c ủ a các h ợ p đ ồ n g b ả o h i ể m đ ể

đ ả m b ả o c h i t r ả c h o n h ữ n g r ủ i r o và c h i phí có liên q u a n c ó t h ể phát s i n h t ừ

n h ữ n g h ợ p đ ồ n g này.



•



Dụ phòng bồi thường: K h á c v ớ i d ự p h ò n g phí n h ằ m đ ả m b ả o c h o các r ủ i r o

chưa x ả y r a , d ự p h ò n g b ồ i thường đ ư ợ c t h i ế t l ậ p n h ằ m b ả o đ ả m c h o d o a n h

21



LãHiỊĩtíirếnAl-'KýOA-KTMT



ĩíoạl ấộnfl đầu tu tài chính tại TốnjỊ công ty íBẩo Hiếm Việt Nam



n g h i ệ p b ả o h i ể m t h a n h toán c h o các t ổ n t h ấ t đ ã x ả y r a n h ư n g d o a n h n g h i ệ p

b ả o h i ể m c h ư a đ ư ợ c thông b á o h o ặ c c h ư a t h ự c h i ệ n trách n h i ệ m b ồ i t h ư ờ n g

vào t h ờ i điểm k ế t thúc n ă m tài chính. Đ i ề u này là d o t r o n g lĩnh v ự c b à o h i ể m

phi nhân t h ọ t ồ n t ạ i rất n h i ề u v ụ t ổ n t h ấ t x ả y r a n h ư n g chưa đ ư ợ c b ồ i t h ư ờ n g

n g a y t r o n g n ă m tài chính. T h ờ i g i a n g i ả i q u y ế t các v ụ t ổ n t h ấ t c ũ n g có t h ể

kéo dài q u a n h i ề u n ă m . Đ i ể u này t h ư ờ n g x ả y r a ở các n g h i ệ p v ụ b ả o h i ể m

trách n h i ệ m dân sự, n h ữ n g v ụ t ổ n t h ấ t p h ứ c t ạ p k é o t h e o s ự k i ệ n t ụ n g .

•



Dự phòng dao động lớn: D ự p h ò n g này còn đ ư ợ c g ọ i là d ự p h ò n g b ổ i thường

c h o n h ữ n g d a o đ ỳ n g l ớ n , d ự p h ò n g r ủ i r o t h e o c h u k ỳ . Đ â y là d ự p h ò n g đ ể

đ ả m b ả o c h o d o a n h n g h i ệ p b à o h i ể m có t h ể đ ố i m ặ t m ỳ t cách a n toàn v ớ i

n h ữ n g r ủ i r o l ớ n đ ỳ t b i ế n x u ấ t h i ệ n có t h ể t h e o c h u k ỳ , h o ặ c k h ô n g t h e o c h u

k ỳ n h ư n g có m ứ c đ ỳ t h i ệ t h ạ i r ấ t l ớ n . N h ư v ậ y d ự p h ò n g d a o đ ỳ n g l ớ n có v a i

trò g i ữ ổ n định v ề tài chính c h o d o a n h n g h i ệ p b ả o h i ể m .



Dư phàm nehiêp vu bảo hiểm nhân tho

•



Dụ phòng toán học: T ấ t c ả các k h o ả n phí b ả o h i ể m s a u k h i t r ừ đi c h i phí

quán lý đ ư ợ c tích l ũ y và đ ầ u tư v ớ i m ỳ t lãi suất ấ n định t ạ i t h ờ i điểm ký k ế t

h ợ p đ ổ n g . C á c khoán phí tích l ũ y và đ ư ợ c đ ầ u tư này t ạ o thành d ự p h ò n g toán

h ọ c c ủ a h ợ p đ ổ n g b ả o h i ể m trên b ả n g t ổ n g k ế t tài s ả n c ủ a d o a n h n g h i ệ p b ả o

h i ể m . P h ư ơ n g p h á p tính d ự p h ò n g này p h ả i d ự a vào s ự k ế t h ợ p c ủ a toán tài

chính ( y ế u t ố lãi s u ấ t k ỹ t h u ậ t ) và xác s u ấ t t h ố n g kê ( y ế u t ố xác s u ấ t t u ổ i t h ọ ) ,

vì v ậ y m à đ ư ợ c g ọ i là d ự p h ò n g toán h ọ c .



•



Dự phòng cam kết chia lãi: B ả o h i ể m n h â n t h ọ là m ỳ t d ạ n g t i ế t k i ệ m , t h e o

đ ó n g ư ờ i đ ư ợ c b ả o h i ể m đ ư ợ c h ư ở n g s ự b ả o đ ả m v ề a n toàn và lãi suất. Lãi

suất m à n g ư ờ i đ ư ợ c b ả o h i ể m đ ư ợ c b ả o đ ả m là lãi s u ấ t d ự k i ế n (lãi s u ấ t k ỹ

t h u ậ t ) . N ế u quá trình đ ẩ u tư c ủ a d o a n h n g h i ệ p b ả o h i ế m t ố t . lãi suất t h ự c lê'

c a o h ơ n lãi s u ấ t k ỹ t h u ậ t , d o a n h n g h i ệ p b ả o h i ể m t h u đ ư ợ c m ỳ t k h o ả n l ợ i

n h u ậ n v ư ợ t t r ỳ i . Trên p h ư ơ n g d i ệ n k ỹ t h u ậ t , n ế u d o a n h n g h i ệ p b ả o h i ể m d ự

k i ế n t ỷ l ệ t ử v o n g c a o h ơ n s o v ớ i t h ự c tế, t ứ c là sẽ t h u đ ư ợ c m ỳ t k h o ả n phí

v ư ợ t t r ỳ i s o v ớ i yêu c ầ u cân b ằ n g n g h i ệ p vụ. Trên p h ư ơ n g d i ệ n q u ả n lý, n ế u

các c h i phí q u ả n lý d ự k i ế n l ớ n h ơ n c h i phí q u ả n lý t h ự c t ế c ũ n g t ạ o r a m ỳ t

22



LãlỉiỊHàiYếnM-KỊOA-KỈBn'



Hoạt ẩộrựỊ đầu tu tài chinh tại Tổng công ty iBào hiếm Việt Nam

khoán lợi nhuận vượt trội. Đế hấp dẫn người được bảo hiếm và giúp họ có thế

b ù đ ắ p đ ư ợ c l ạ m phát, d o a n h n g h i ệ p b ả o h i ể m đ ư a r a c ơ c h ế c h i a các k h o ả n

l ợ i n h u ậ n v ư ợ t t r ộ i c h o các c h ủ h ợ p đ ồ n g b ả o h i ể m . về n g u y ê n tắc, k h o ả n l ợ i

n h u ậ n này c ó t h ể đ ư ợ c c h i a n g a y , n h ư n g d o a n h n g h i ệ p b ả o h i ể m k h ô n g t r ả

c h o n g ư ờ i đ ư ợ c b ả o h i ể m n g a y m à g i ữ l ạ i đ ể t i ế p t ụ c đ ố u tư và trả vào k ỳ h ạ n

ấ n định. N h ư v ậ y vào n g à y k ết thúc n ă m tài chính, k h o ả n l ợ i n h u ậ n chưa c h i a

c h o n g ư ờ i đ ư ợ c b ả o h i ể m là m ộ t k h o ả n n ợ đ ố i v ớ i d o a n h n g h i ệ p b ả o h i ể m .

D o a n h n g h i ệ p b ả o h i ể m vì v ậ y p h ả i đ ư a vào b ả n g t ổ n g k ết tài s ả n m ộ t q u ỹ d ự

p h ò n g c ó giá trị tương đ ư ơ n g v ớ i k h o ả n n ợ này. D o v ậ y , q u ỹ d ự p h ò n g c a m

kết c h i a lãi đ ư ợ c định n g h ĩ a là "toàn bộ số tiền lãi chia thêm cho chủ hợp

dóng không được trả ngay vào ngày kết thúc năm tài chinh ".

•



Dự phòng đầu tư vốn: C á c d o a n h n g h i ệ p b ả o h i ể m sẽ p h ả i đ ố u tư các q u ỹ d ự

p h ò n g toán h ọ c b à n g v i ệ c m u a và n ắ m g i ữ các l o ạ i c h ứ n g khoán, t r o n g đ ó các

trái p h i ếu v ớ i lãi s u ấ t c ố định và t h ờ i h ạ n xác định t h ư ờ n g c h i ếm tý t r ọ n g l ớ n .

N h ư n g đ ặ c đ i ể m c ơ b à n c ủ a trái p h i ếu là bị ả n h h ư ờ n g m ạ n h cùa lãi suất thị

trường. Lãi s u ấ t tăng sẽ làm giá c ủ a c h ứ n g k h o á n này g i ả m x u ố n g , n ếu d o a n h

n g h i ệ p bào h i ể m bán c h ú n g thì sẽ bị t h i ệ t h ạ i và k h ô n g t h u đ ư ợ c khoán l ợ i

n h u ậ n t h e o d ự k i ến . D o v ậ y , đế đ ả m bão s ự tôn t r ọ n g c a m k ế t b á o h i ếm h a y là

g i ữ v ữ n g giá trị đích t h ự c c ủ a d ự p h ò n g toán h ọ c , d o a n h n g h i ệ p b ả o h i ể m sẽ

p h ả i t h i ế t l ậ p q u ỹ d ự p h ò n g đ ố u tư v ố n vào t h ờ i đ i ể m c u ố i niên độ. Q u ỹ d ự

p h ò n g này sẽ b ù đ ắ p s ự t h i ệ t hại d o v i ệ c b á n c h ứ n g k h o á n v ớ i giá t h ấ p h ơ n d ự

kiến.

N h ư v ậ y , v ớ i q u y m ô l ớ n và tính n h à n r ỗ i , các q u ỹ d ự p h ò n g n g h i ệ p v ụ



b ả o h i ể m đã t r ở thành n g u ồ n v ố n đ ố u tư q u a n t r ọ n g n h ấ t c ủ a các d o a n h n g h i ệ p

bão h i ể m . N h ư n g m ọ i h o ạ t đ ộ n g s ử d ụ n g n g u ồ n v ố n này trước h ết p h ả i b ả o đ ả m

mục liêu chính của dự phòng là luôn luôn đáp ứng nhu cẩu thanh toán cho các

khiếu nại bão hiểm n ong lương lui. L u ô n luôn d u y trì s ự a n toàn vé giá trị các d ự

phòng n g h i ệ p v ụ là n g u y ê n t ắ c m à các d o a n h n g h i ệ p b ả o h i ể m p h ả i t u y ệ t đ ố i

tuân thú.



23



Lã Thị•Hảitên AI- %40

- KĩữĩT



ỈCoạt độiyỊ đẩu tu tài chính tại 1ốnfỊ công ty 'Bảo Hừm Việt 'Nam

2.2 Các nguyên tác đáu tư của doanh nghiệp bảo hiểm

C á c n g u y ê n t ắ c m à l u ậ t pháp về bào h i ể m ờ rất n h i ề u q u ố c g i a đ ặ t r a đ ố i

v ớ i h o ạ t đ ộ n g đ ầ u tư c ủ a d o a n h n g h i ệ p b ả o h i ể m là an toàn, hiệu quả và khả

năng thanh toán thường xuyên.

L u ậ t k i n h d o a n h b ả o h i ể m V i ệ t N a m ban hành ngày 22/12/2000 c ũ n g q u y

định rõ n g u y ê n t ắ c s ử d ợ n g n g u ồ n v ố n nhàn r ỗ i c ủ a d o a n h n g h i ệ p b ả o h i ế m t ạ i

điểu 9 8 , k h o ả n Ì là " v i ệ c đ ầ u tư v ố n c ủ a d o a n h n g h i ệ p b ả o h i ể m p h ả i đ ả m b ả o

an loàn, hiệu quả và đáp ứng được yêu cáu chi trả thường xuyên c h o các c a m k ế t

theo hợp đồng bảo h i ể m "

•



Nguyên tấc an toàn yêu c ầ u p h ả i đ ầ u tư v ố n n h à n r ỗ i m ộ t cách c h ắ c chán

đế luôn luôn t h ự c h i ệ n đ ư ợ c c a m k ế t v ớ i n g ư ờ i đ ư ợ c b ả o h i ể m k h i x ả y r a

các s ự k i ệ n b á o h i ể m . Đ â y là n g u y ê n t ắ c h à n g đ ầ u , h a y c ò n g ọ i là saíety f i r s l ( a n toàn trên h ế t ) t r o n g các h o ạ t đ ộ n g đ ầ u tư tài chính c ủ a d o a n h

n g h i ệ p b ả o h i ể m . N g u y ê n t ắ c này đ ư ợ c p h á p l u ậ t t h ể c h ế b ằ n g v i ệ c q u y

định d a n h m ợ c đ ầ u tư v ớ i n h ữ n g lĩnh v ự c có m ứ c đ ộ r ủ i r o đ ầ u tư thấp.

N g o à i r a , n g u y ê n t ắ c này yêu c ầ u các d o a n h n g h i ệ p b ả o h i ể m p h ả i đ a

d ạ n g h o a d a n h m ợ c đ ầ u tư c ủ a m ì n h , b ở i vì m ỗ i d a n h m ợ c đ ể u m a n g t r o n g

m ì n h n h ữ n g y ế u t ố r ủ i r o riêng.



•



Nguyên tắc hiệu quả (hay nguyên tắc sinh lời): H o ạ t đ ộ n g đ ầ u tư p h ả i

đ á m b á o t ạ o r a l ợ i n h u ậ n . L ợ i n h u ậ n rất c ẩ n t h i ế t đ ê đ à m b ã o c h o d o a n h

n g h i ệ p b à o h i ể m tăng c ư ờ n g sức m ạ n h tài chính, c h o phép các d o a n h

n g h i ệ p b ù đ ắ p các k h o ả n c h i phí l ớ n t r o n g k i n h d o a n h t r ự c t i ế p , c ó điều

k i ệ n đ ể g i á m phí báo h i ể m . Đ ố i v ớ i k i n h d o a n h b ả o h i ể m n h â n t h ọ , t h u

n h ậ p đ á u tư là s ự b ắ t b u ộ c đ ể đ á p ứ n g yêu c ầ u trá l ợ i t ứ c trên các k h o á n

tiết k i ệ m c ủ a người được bảo hiểm.



•



Nguyên tắc đảm bảo khả năns thanh toán thường xuyên đòi h ỏ i d o a n h

n g h i ệ p b ả o h i ể m có t h ể t h a n h toán t i ề n c h i t r ả c h o n g ư ờ i đ ư ợ c b ả o h i ể m ở

bất k ỳ t h ờ i điểm nào. D o đó, các lĩnh v ự c đ ẩ u tư p h ả i p h ù h ợ p v ớ i t ừ n g

l o ạ i q u ỹ - đ ẩ u tư dài h ạ n h a y n g ắ n h ạ n . Tính t h a n h k h o ả n cùa các k h o ả n



24



Cà Thị Xái Yến AI - K/tOA -



xon



Hoạt dộrựỊ đẩu tu tài chính tại TốrựỊ côn/] ty 'Báo diêm 'Việt 'Nam



mục đẩu tư của doanh nghiệp bảo hiểm được pháp luật thể chế bằng việc

quy định danh mục đầu tư với những tỷ lệ nhất định.

Trong thực tế, việc thực hiện động thời các nguyên tắc trên là một vấn đề

rất phức tạp và mâu thuẫn với nhau. Khi thực hiện nguyên tắc an toàn. khá năng

sinh lời của khoản đầu tư bị giảm xuống. Ngược lại, nếu chì chú ý đến nguyên

tắc sinh lời, rủi ro đầu tư sẽ tăng lên. Do vậy, các doanh nghiệp bảo hiểm cần

phân tích, tính toán kỹ trước khi quyết định lựa chọn một danh mục đầu tư phù

hợp.

2.3 Các hình thức đáu tư

2.3.1 Chứng khoán: tài sẩn đầu tu chủ yếu của doanh nghiệp bảo hiểm

Đầu tư chứng khoán là một công cụ đầu tư được các doanh nghiệp bảo

hiếm sứ dụng rộng rãi nhất. Tại Mỹ vào những năm 90. giá trị đầu tư vào chứng

khoán chiếm khoảng 6 0 % tộng giá trị đầu tư cùa các công ty bảo hiếm nhân thọ.

ơ Việt Nam, năm 2004 có đến 87,08% tộng số tiền đầu tư của các doanh nghiệp

báo hiếm được sử dụng đế mua t á phiếu chí phú và gửi vào các tộ chức t n

ri

nh

í

dụng.

Chứng khoán m à các doanh nghiệp bào hiểm đầu tư chú yếu gồm cộ

phiếu, t á phiếu và các chứng khoán cùa thị trường tiến tệ.

ri

Cổ phiêu: là chứng chì do công ty cộ phần phát hành hoặc bút toán ghi sộ

xác nhận quyền sờ hữu một hoặc một số cộ phần của công ty đó. cộ phiếu có

tính lòng cao, hơn nữa khi đầu tư vào chi phí, ngoài phần l i thu được từ thu nhập

ã

cố tức, doanh nghiệp bảo hiểm còn có thể thu được lãi vốn - thu nhập mà doanh

nghiệp bảo hiếm có được do sự chênh lệch giữa giá thị trường hiện tại và giá

mua vào cùa cộ phiếu. Tuy nhiên, sự biến động về giá cộ phiếu là thất thường

khôn" theo bãi kỳ quy Ì nạt nào khiến cho đẩu tư vào lĩnh vực này l một trong

à

những danh mục đầu tư mạo hiểm nhất. Do vậy. đầu tư vào cộ phiếu không phải

là giải pháp tối ưu đối với việc sứ dụng nguồn vốn của các doanh nghiệp bảo

hiểm nhân thọ - những tộ chức đầu tư cần một lợi suất chắc chắn. Trên thực tế,

việc đầu tư của các doanh nghiệp báo hiểm vào loại tài sản này luôn bị pháp luật

khống chế bằng một tý lệ hạn chế trên tộng vốn đầu tư.

25



Lã mị Xải rên AI- K40A - K.HNT



J[oạt ẩậiựỊ dầu tư tài chính tại Tống công ty iẼảo hiểm Việt 'Ham



Trái phiếu: là m ộ t l o ạ i c h ứ n g k h o á n đ ư ợ c phát h à n h d ư ớ i hình t h ứ c c h ú n g

c h i h o ặ c bút toán g h i s ổ , xác n h ậ n n g h ĩ a v ụ t r ả n ợ ( g ồ m v ố n g ố c và lãi) c ủ a t ổ

c h ứ c phát h à n h trái p h i ế u đ ố i v ớ i n g ư ờ i s ở h ữ u trái p h i ế u . Trái p h i ế u là m ộ t c ô n g

c ụ n ợ d o chính p h ủ h o ặ c các d o a n h n g h i ể p , t ậ p đ o à n l ớ n c ó u y tín phát hành, vì

v ậ y v i ể c t h a n h toán trái t ứ c và v ố n k h i đ á o h ạ n c ó s ự đ ả m b ả o tương đ ố i c h ắ c

c h ắ n h ơ n s o v ớ i các l o ạ i hình c h o v a y khác. Đ ặ c b i ể t trái p h i ế u chính p h ú là l o ạ i

c h ứ n g k h o á n có t h ể đ ư ợ c c o i là c ó r ủ i r o t h a n h toán b ằ n g k h ô n g vì n ó c ó n g u ồ n

đ à m b ả o k h ả n ă n g t h a n h toán l ớ n n h ấ t là t h u ế và q u y ể n l ự c phát hành. H ơ n n ữ a ,

d ầ u tư vào trái p h i ế u đ e m l ạ i t h u n h ậ p c a o t h ư ờ n g x u y ê n và đ ư ợ c b ả o đ ả m - t ỷ l ể

lãi suất t h ư ờ n g đ ư ợ c ân định t ừ đáu nên n g ư ờ i đ á u tư b i ế t đ ư ợ c d ò n g t h u n h ậ p d ự

k i ế n t r o n g tương l a i . N h ư v ậ y , trái p h i ế u là m ộ t tài s ả n tài chính s i n h l ờ i thường

x u y ê n và ổ n định, r ủ i r o t h ấ p , có tính t h a n h k h o ả n cao. D o đ ó , v ớ i n g u ồ n v ố n dài

h ạ n h u y đ ộ n g t ừ các k h o ả n t i ế t k i ể m cùa các h ợ p đ ổ n g b ả o h i ể m n h â n t h ọ , trái

p h i ế u là tài sàn đ ẩ u tư p h ù h ợ p n h ấ t đ ố i v ớ i các d o a n h n g h i ể p b ả o h i ế m nhân t h ọ .

T u y nhiên, các d o a n h n g h i ể p này sẽ p h ả i x ử lý t ố t các r ủ i r o v ề lãi suất và k ỳ h ạ n

cùa trái p h i ế u đ ể tránh s ự t h i ể t h ạ i v ố n có t h ể x ả y r a .

Các chứng khoán của thi trườnetiềntè: C á c c ô n g c ụ c ủ a thị trường t i ề n

tể là n h ữ n g c h ú n g k h o á n n ợ n g ắ n h ạ n đ ư ợ c m u a bán trên thị trường t i ề n tể. Đ â y

là n h ữ n g c h ứ n g k h o á n ít r ủ i r o nhất. K ỳ h ạ n cùa t ấ t c ả các c h ứ n g k h o á n trên thị

n ư ờ n g t i ề n t ể t h ư ờ n g là m ộ t n ă m h o ặ c n g ắ n hơn. C h ứ n g k h o á n t i ề n t ể thường trà

lãi c h o n h à đ ẩ u tư d ư ớ i hình t h ứ c bán t h ấ p h ơ n m ể n h giá. N g ư ờ i m u a c h ứ n g

khoán thị trường t i ề n t ể c ó t h ể g i ữ c h ứ n g k h o á n đ ó c h o đ ế n n g à y đ á o h ạ n h o ặ c

bán n ó ớ thị trường t h ứ c ấ p trước k h i đ ế n h ạ n . Đ ế n ngày đ á o h ạ n n g ư ờ i s ờ h ữ u

c h ứ n g k h o á n sẽ n h ậ n đ ư ợ c s ố t i ề n b ằ n g m ể n h giá c h ứ n g khoán.

C h ứ n g k h o á n thị trường t i ề n t ể g ồ m các l o ạ i : tín p h i ế u k h o b ạ c , các c h ứ n g

c h i t i ề n g ử i , g i ấ y c h ấ p n h ậ n t h a n h toán c ủ a n g â n hàng, c h ứ n g thư thương m ạ i ,

họp dồng mua lại.

N h ì n c h u n g các c h ứ n g khoán thị trường tiên t ể c ó đ ặ c tính c h u n g là tính

t h a n h k h o á n c a o , t h ờ i h ạ n n g ấ n và ít r ủ i ro. N h ư v ậ y đ ố i v ớ i đ ầ u tư v ố n n h à n r ỗ i

n g ắ n h ạ n vào các tài s ả n l o ạ i này là thích h ợ p nhất. V ì v ậ y , đây chính là lĩnh v ự c



26



Lã TRỊ Hái 'Yến M



- 7Í40A - 7C19VT



ĩíoạt độn/Ị đẩu tu tài chính tại Tống công ty 'Bảo Hiểm Việt 'Nam

k h ô n g t h ể b ỏ q u a cùa các d o a n h n g h i ệ p b ả o h i ể m p h i n h â n t h ọ v ớ i các q u ỹ d ự

p h ó n g n g h i ệ p v ụ đ ư ợ c l ậ p r a c h o t h ờ i h ạ n n g ắ n và n h u c ầ u t i ề n m ậ t [ r o n g n g ắ n

hạn c ũ n g c a o hơn d o a n h n g h i ệ p bảo h i ế m nhân t h ọ để đáp ứ n g n h u c ộ u c h i b ồ i

thường c h o các k h i ế u n ạ i b ả o h i ể m .

2.3.2 Bất động sản

Đ ộ u tư vào b ấ t đ ộ n g s ả n c ũ n g là m ộ t lĩnh v ự c q u a n t r ọ n g t r o n g d a n h m ụ c

đ ộ u tư cùa d o a n h n g h i ệ p b ả o h i ể m . N ó có n h ữ n g ư u t h ế và h ạ n c h ế sau:

Lơi thê của đầu tư bất đône sản:

•



N ó c h o p h é p b à o đ ả m các c a m k ế t dài h ạ n b ằ n g các k h o ả n t h u n h ậ p

thường x u y ê n d o v i ệ c q u ả n lý dài h ạ n các tài s ả n này đ e m l ạ i . Đ ó là các

k h o ả n t h u n h ậ p t i ề n c h o thuê nhà ờ h o ặ c văn phòng.



•



Đ á u tư b ấ t đ ộ n g s ả n có t h ế làm tăng v ố n , có k h ả n ă n g c h ố n g l ạ i l ạ m phát

d o v i ệ c tăng giá b ấ t đ ộ n g sản. Đ ố i v ớ i các d o a n h n g h i ệ p k h ô n g c h ị u s ứ c

é p v ề t i ền m ặ t n g ắ n h ạ n n h ư d o a n h n g h i ệ p b ả o h i ể m nhân t h ọ thì v i ệ c đ ấ u

tư b ấ t đ ộ n g s ả n sẽ là m ộ t l o ạ i đ ầ u tư h i ệ u q u ả .



•



Phát h u y tác d ụ n g k h u ế c h trương, q u ả n g cáo, n â n g c a o hình ả n h cùa c ô n g

t y b ằ n g v i ệ c s ở h ữ u n h ữ n g t o a n h à đẹp, t o l ớ n và h i ệ n đại.



Bất lơi của đẩu tu bất đône sản:

•



B ấ t đ ộ n g s ả n là lĩnh v ự c đ ộ u tư n h i ều m ạ o h i ế m . S ự l ẽ n x u ố n g giá cá cùa

thị trường b ấ t đ ộ n g sàn rất t h ấ t thường, p h ụ t h u ộ c vào rất n h i ề u y ế u t ố :

sự phát t r i ể n cùa n ền k i n h tế, lãi suất, d â n s ố , t â m lý...Trên t h ự c tế, giá

cả b ấ t đ ộ n g s ả n c ũ n g n h ư giá c ả c h ứ n g k h o á n , q u y l u ậ t c ủ a s ự b i ế n đ ộ n g

là b i ế n đ ộ n g k h ô n g t h e o q u y luật nào!



• Tính l ỏ n g c ủ a các đ ầ u tư b ấ t đ ộ n g s ả n là t h ấ p n h ấ t t r o n g các tài s ả n tài

chính. V i ệ c c h u y ế n đ ổ i b ấ t đ ộ n g sàn thành t i ề n m ặ t sẽ g ặ p t r ở n g ạ i vì

n h ữ n g thù t ụ c g i a o dịch. D o v ậ y , các d o a n h n g h i ệ p b ả o h i ể m c ó n h u c ộ u

t i ề n m ặ t l ớ n t r o n g t h ờ i h ạ n n g ắ n n h ư các d o a n h n g h i ệ p b ả o h i ể m p h i

nhân t h ọ sẽ ít đ ộ u tư vào các l o ạ i tài s ả n này.

2.3.3 Cho vay



27



Lã Thị'Hảirối AI- %40JH - XVNT



ĩíoạl ấệnfj dấu tư tài chính tại Tống côn/Ị ty íBio hiểm Việt 'Ham



K h i t i ế n h à n h n g h i ệ p v ụ đ ầ u tư này, các d o a n h n g h i ệ p b ả o h i ể m p h ả i tuân

thú t h e o n h ữ n g q u y định p h á p l u ậ t liên q u a n đ ế n h o ạ t đ ộ n g c ủ a các t ổ c h ứ c tín

d ụ n g . và p h ả i đ ố i m ặ t v ớ i s ừ c ạ n h t r a n h cùa các t ổ c h ứ c tín d ụ n g n h ấ t là các n g â n

hàng thương m ạ i .

Đ ể đ á m b á o n g u y ê n t ắ c an loàn, v i ệ c c h o v a y p h ả i t i ế n h à n h t h e o hình

t h ứ c cho vay có thế chấp. ơ m ộ t s ố n ư ớ c , c h o v a y có t h ế c h ấ p là s ừ b ắ t b u ộ c đ ố i

v ớ i các d o a n h n g h i ệ p báo h i ể m k h i c h o v a y t ừ n g u ồ n v ố n n h à n r ỗ i . C h ú y ế u các

k h o ả n c h o v a y có t h ế c h ấ p này đ ư ợ c b ả o đ ả m b ằ n g b ấ t đ ộ n g sản. V í d ụ vào c u ố i

n h ữ n g n á m 9 0 ờ M ỹ , h ơ n 1 7 % t ổ n g giá trị các k h o ả n đ ẩ u tư c ù a các c ô n g t y b ả o

h i ể m nhân t h ọ là đ ầ u tư c h o v a y có tài s ả n t h ế c h ấ p b ằ n g b ấ t đ ộ n g s ả n , t r o n g k h i

n h ữ n g b ấ t đ ộ n g sàn d o các c ô n g t y b ả o h i ể m này t r ừ c t i ế p s ở h ữ u chỉ c h i ế m 3 % .

N g o à i ra, các k h o ả n v a y t h e o đ ơ n b ả o h i ể m n g à y càng c ó x u h ư ớ n g g i a

tăng, đặc b i ệ t là t r o n g b ả o h i ể m nhân t h ọ . T ứ c là n g ư ờ i đi v a y là các c h ú h ợ p

đ ổ n g có t h ể t h ế c h ấ p k h o ả n t i ế t k i ệ m đ ư ợ c tích l ũ y trên h ợ p đ ổ n g b à o h i ể m nhân

t h ọ đ ể v a y m ộ t s ố t i ề n n h ấ t định t ừ d o a n h n g h i ệ p b ả o h i ể m . T h ô n g thường lãi

suất c h o v a y b ằ n g lãi suất c h o v a y c ủ a ngân hàng c ộ n g t h ê m m ộ t tỉ l ệ c h i phí

quán lý. Đ â y c ũ n g là m ộ t hình t h ứ c t h u hút thèm khách hàng c h o d o a n h n g h i ệ p

bào h i ể m . T ạ i M ỹ , c h o v a y t h e o đ ơ n b ả o h i ể m c h i ế m 4 % giá trị tài sán c ủ a các

d o a n h n g h i ệ p bảo h i ể m . Ó V i ệ t N a m h i ệ n nay, việc c h o v a y theo đơn b ả o h i ể m

đ a n g rất t h ị n h h à n h và đ ư ợ c các d o a n h n g h i ệ p b ả o h i ể m s ử d ụ n g n h ư m ộ t hình

thức cạnh tranh.

Đ ầ u tư c h o v a y , d o a n h n g h i ệ p b ả o h i ể m c ó t h ể t h u đ ư ợ c lãi s u ấ t cao, a n

toàn v ố n c a o và t h ờ i h ạ n đ ầ u tư dài. T u y nhiên các d o a n h n g h i ệ p b ả o h i ế m k h ó

có t h ế c ạ n h t r a n h đ ư ợ c v ớ i các ngân h à n g thương m ạ i là các t ổ c h ứ c c h o v a y

chuyên n g h i ệ p . T r o n g điều k i ệ n thị trường m u a b á n n ợ c h ư a phát t r i ể n thì tính

l ỏ n g c ủ a l o ạ i đ ầ u tư này rất t h ấ p và k h ô n g thích h ợ p v ớ i đ ẩ u tư q u ỹ d ừ p h ò n g c u a

các d o a n h n g h i ệ p báo h i ế m p h i nhân t h ọ - các d o a n h n g h i ệ p báo h i ế m luôn c ó

n h u cầu tiền m ặ t l ớ n t r o n g n g ắ n hạn.

2.3.4 Gửi tiền tại các tổ chứctíndụng



28



CălỉiỊĩĩẩitêítAl-XýOA-KSNr



Hoạt ểộrụi dâu tu tái chính tại
Đ â y là hình t h ứ c đ ầ u tư n g ắ n h ạ n và đ ơ n g i ả n n h ấ t . D o a n h n g h i ệ p b ả o

h i ể m t h ự c h i ệ n v i ệ c k ý thác n g u ồ n n g â n q u ỹ c ủ a m ì n h v à o các t ổ c h ứ c tín d ụ n g

và h ư ờ n g lãi suất. H ì n h t h ứ c đ ầ u tư t i ề n g ử i này có m ậ t s ố đ ặ c trưng s a u :

•



Kỹ thuật tính toán hết sức đơn giản, d o a n h n g h i ệ p b ả o h i ể m c ó t h ể tính

toán tương đ ố i chính xác các k h o ả n t h u n h ậ p t r o n g tương l a i .



•



Mức độ an toàn vốn cao: N ế u d o a n h n g h i ệ p b à o h i ế m l ự a c h ọ n các ngân

hàng thương m ạ i có t i ề m l ự c tài chính m ạ n h , u y tín thì k h ả n ă n g k h ô n g t r ả

n ợ là rất h i ế m x ả y ra. M ặ t khác, h o ạ t đ ậ n g c ủ a các t ổ c h ứ c này c ũ n g luôn

luôn đ ặ t d ư ớ i s ự q u ả n lý g i á m sát c h ặ t c h ẽ c ủ a N h à n ư ớ c , đ ặ c b i ệ t là v ề

khả



năng t h a n h toán c ủ a chúng. T u y nhiên, d o a n h n g h i ệ p báo h i ể m c ũ n g



k h ô n g t h ể tránh k h ỏ i n h ữ n g r ủ i r o có tính h ệ t h ố n g n h ư r ủ i r o l ạ m phát, s ự

bất ổ n định v ề lãi suất.

•



Lãi suất không ổn định: Lãi s u ấ t t i ề n g ử i t h ư ờ n g x u y ê n b i ế n đ ậ n g t h e o s ự

điêu c h i n h vĩ m ô n ề n k i n h t ế b ằ n g chính sách t i ề n t ệ c ủ a N g â n hàng T r u n g

ương.



•



Thời hạn đáu IU ngắn: D o lãi suất trên thị trường luôn b i ế n đ ậ n g nên các

ngân h à n g thương m ạ i chỉ t h ự c h i ệ n h u y đ ậ n g các l o ạ i t i ề n g ử i n g ắ n h ạ n

c ó k ỳ h ạ n h o ặ c k h ô n g k ỳ h ạ n để kịp t h ờ i điểu chình lãi s u ấ t h u y đ ậ n g c h o

p h ù h ợ p v ớ i lãi suất cùa thị trường. N h ư v ậ y sẽ k h ô n g h i ệ u q u ả n ế u các

d o a n h n g h i ệ p bào h i ể m đ ầ u tư các n g u ồ n v ố n dài h ạ n cùa m ì n h vào l o ạ i

đ ấ u tư này.

T ừ n h ữ n g đ ặ c trưng này, c ó t h ể k ế t l u ậ n r ằ n g : đ ầ u tư g ử i t i ề n t ạ i các t ổ



c h ứ c tín d ụ n g là l o ạ i đ ẩ u tư ngán h ạ n , đ ơ n g i ả n , ít r ủ i r o gây t h i ệ t h ạ i vé v ố n , và

chì thật s ự p h ù h ợ p v ớ i v i ệ c s ử d ụ n g n g u ồ n v ố n nhàn r ỗ i c ủ a các d o a n h n g h i ệ p

báo h i ế m p h i nhân t h ọ . C ò n đ ố i v ớ i các d o a n h n g h i ệ p b ả o h i ể m n h â n t h ọ thì v i ệ c

g ử i t i ề n t i ế t k i ệ m k h ô n g t h ể là m ậ t c h i ế n lược đ ẩ u tư lâu dài đ ể t ổ n t ạ i và phát



triển.

N h ư v ậ y , m ỏ i hình t h ứ c đ ầ u tư đ ề u có n h ữ n g đ ặ c đ i ể m riêng v ề r ủ i r o , v ề

tính t h a n h k h o ả n . . . C h í n h vì v ậ y d o a n h n g h i ệ p b ả o h i ể m n h â n t h ọ h a y p h i n h â n



29



LãHiỊtói

ếnAl-X/tOýl-KĩữST